Worcester = Γούστερ

[Zazula]

Αγαπητέ Philip, αν έχει ακούσει κάποιος την αγγλική προφορά, δεν χρειάζεται καθόλου το -(ρ)τσε- τμήμα.

 

[Duke_of_Waltham]

Επαναφέρω αυτό το νήμα για να ρωτήσω για μια από τις πιο παράξενες αγγλικές κομητείες, από άποψη προφοράς. Χρόνια αφ' ότου είχα ξεμπερδέψει με το Γκλόστερ, το Γούστερ και το Λέστερ, και με το πλασματικό λάμδα στο Νόρφολκ, το Σάφολκ και το Λίνκολν, και με το άηχο w στο Γουώρικ και στο Μπέρικ, και με τόσα άλλα... Ανακάλυψα ότι είχα πέσει θύμα αυτού που σκέφτομαι να αποκαλέσω «αναλυτική προφορά»: να προφέρω μια λέξη ως το σύνολο των προφορών των (φαινομενικών) συνθετικών της. Έτσι λοιπόν ήξερα το belfry ως /ˈbelfrai/ (bell-fry), αντί του σωστού /ˈbelfri/, και το maniacal ως /ˈmeɪniəkl/ (mania-cal), αντί του ομολογουμένως περίεργου /məˈnaɪəkl/.

Με τον ίδιο τρόπο την πάτησα και με την πόλη Hereford, που τελικά δεν προφέρεται /'hɪəfɔːd/ (Here-ford) αλλά /ˈhɛrᵻfəd/. Στα ελληνικά πώς θα τη μεταγράφατε; Θα μάντευα Χέρεφορντ, το οποίο απέχει κάπως από το πρωτότυπο, αλλά όχι όσο κάποιες εναλλακτικές που σκέφτηκα. Η δε κομητεία, με την ίδια λογική, θα γραφόταν Χέρεφορντσερ· έχει την ατυχή τάση να μας δίνει ήχο ντσ, καλύτερο όμως δεν βρίσκω...

Όποτε εγώ ακούω Γκλόστερ αυτομάτως (και λόγω υποβάθρου, ενδεχομένως) σχέφτομαι Gloster. Και —ο Θεός να 'χει καλά τους συγκεκριμένους Βρετανούς που κατάπιαν την εθνική τους περηφάνια προς όφελος της μπίζνας τους— μπορούσα ανέκαθεν και μπορώ ακόμα να προφέρω το όνομά τους χωρίς αμφιβολίες και διασφαλίζοντας την αντιστρεψιμότητα:
The Gloster Aircraft Company was formed in 1917 as the Gloucestershire Aircraft Company. In 1926, the name of the company was abbreviated to the Gloster Aircraft Company because customers outside of the United Kingdom found the original name too difficult to pronounce.

Τιμούν μια πολύ παλιά παράδοση, θα μπορούσε να πει κανείς. Η αυθαίρετη ορθογραφία των αγγλικών έχει προκαλέσει κατα καιρούς πολλές τέτοιες προσαρμογές, από την πόλη Χάρτφορντ στο Κοννέκτικατ (Hartford, αντί του πρωτότυπου Hertford)* και την πολιτεία Ντελαγουέρ (Delaware, αντί De La Warr) μέχρι τον Μπέρτι Γούστερ (Wooster, αντί Worcester). Στις περιπτώσεις όπου αυτό δεν συνέβη, βέβαια, καταλήγει ν' αλλάξει η προφορά διεθνώς: αν οι Βρετανοί αποκαλούν την εταιρεία τού Ουώρεν Μπάφετ /ˈbɑːkʃə ˈhæθəweɪ/, σίγουρα δεν το κάνει κανένας άλλος.

* Ο ορθογράφος τής πυραλεπούς μού βγάζει σωστά τα Hartford και Hertfordshire αλλά παραδόξως όχι το Hertford. Πού να μην τον είχα ρυθμισμένο για αγγλικά ΗΒ, δηλαδή.

 

[Earion]

"ln Hertford, Hereford and Hampshire hurricanes hardly ever happen"

 

[daeman]

... Ανακάλυψα ότι είχα πέσει θύμα αυτού που σκέφτομαι να αποκαλέσω «αναλυτική προφορά»: να προφέρω μια λέξη ως το σύνολο των προφορών των (φαινομενικών) συνθετικών της...

There's the old Derbyshire derby for the -shire, sire... I mean Sir Duke.

List of names in English with counterintuitive pronunciations

And Geoffrey goes to Leicester Square. I mean Jeffrey.

 

[SBE]

Να προσθέσω σε αυτά που σε μπερδεύουν το Cirencester που το έχω πει και πιο πανω νομίζω ότι προφέρεται Σάιρενσέστερ. Γιατί αυτό τη γλύτωσε και κράτησε όλες τις συλλαβές του;
Και γιατι ο Kevin Featherstone του LSE είναι Φέδερστοουν κι όχι Φάνσω; Αυτός γιατί τη γλύτωσε;

Και για να δούμε μέχρι που φτάνει το θέμα μερικές φορές, μια μικρή συλλογή από πόλεις και χωριά που λέγονται Houghton και το καθενα προφέρεται λίγο διαφορετικά από το άλλο.



Χάουτον
Χότον
Χόουτον
κ.ο.κ

 

[dharvatis]

Ενώ οι Αμερικάνοι, που δεν ξέρουν:
What's the colour of the boathouse at Hereford? (στο 2:05)

 

[Duke_of_Waltham]

Να προσθέσω σε αυτά που σε μπερδεύουν το Cirencester που το έχω πει και πιο πανω νομίζω ότι προφέρεται Σάιρενσέστερ. Γιατί αυτό τη γλύτωσε και κράτησε όλες τις συλλαβές του;
Και γιατι ο Kevin Featherstone του LSE είναι Φέδερστοουν κι όχι Φάνσω; Αυτός γιατί τη γλύτωσε;

Σίγουρα τη γλύτωσε το Σάιρενσεστερ; Γιατί, κρίνοντας απ' ό,τι βλέπω εδώ, θα έλεγα πως έχουμε να κάνουμε με διάδοση τής προφοράς που υπαγορεύει η ορθογραφία, σε βάρος τής παραδοσιακής, συγκεκομμένης προφοράς που γνώριζαν μόνο οι ντόπιοι. Κάποτε μπορεί να άκουγες «Σίσιτερ», ή ακόμα και «Σίστερ», αλλά τώρα ίσως μόνο οι γέροι να το λένε έτσι. Κάτι παρόμοιο συγκράτησα από τη μίνι-σειρά The Line of Beauty: ο πρωταγωνιστής περίμενε το γραφικό Μπάργουικ (Barwick) να προφέρεται «Μπάρικ», αλλά η απάντηση που δέχτηκε ήταν ότι έτσι το λένε κυρίως οι μεγαλύτεροι τώρα πια. (Ή κάτι τέτοιο· πέρασαν πολλά χρόνια από τότε, και μεσολάβησε κοτζάμ αβαείο.)

Και αυτό είναι ευρύτερο φαινόμενο. Όπως το often πλέον ακούγεται συχνά με ηχηρό t, και το forehead ως "fore-head" αντί του πρότερου "forrid" (ειδικά στην Αμερική), το ίδιο φαντάζομαι πως συμβαίνει και με κάποια τοπωνύμια. Το άρθρο Spelling pronunciation έχει πολύ ωραία παραδείγματα· ορισμένα από τα παλαιότερα ίσως εκπλήξουν (όπως το ski, που αρχικά προφερόταν "she" όπως στο νορβηγικό πρωτότυπο).

Επιστρέφοντας στο Σάιρενσεστερ, μου άρεσε η σημείωση ότι τώρα οι ντόπιοι το κόβουν πάλι, σε «Σάιρεν» αυτήν τη φορά. Είναι μακρύ όνομα, κάτι θα έπρεπε να κόψουν. Και αυτό με οδηγεί στο έτερο παράδειγμα: το Φάνσω. Ως τοπωνύμιο είναι λογικό να έχει περάσει από γυαλόχαρτο· είναι όνομα που οι ντόπιοι χρησιμοποιούν μεταξύ τους όλη την ώρα, και σε αντίθεση με τη συλλαβική ελληνική γλώσσα, στ' αγγλικά το μήκος τής λέξης μετράει. Στα επώνυμα, από την άλλη, θα υπέθετα πως η πίεση για βράχυνση δεν είναι τόσο έντονη. Επιπλέον, ενα επώνυμο προερχόμενο από τοπωνύμιο υιοθετήθηκε λογικά σε άλλον τόπο, ενδεχομένως μακρινό, και είναι πιθανό η παραδοσιακή προφορά τού ονόματος να ήταν άγνωστη εκεί, ή να ξεχάστηκε αργότερα. Στην οικογένεια θα ήταν γνωστή η προφορά, αλλά μπορεί κι εκεί να χάθηκε κάποιες γενιές παρακάτω, ή να το άλλαξαν εσκεμμένα λόγω έξωθεν πίεσης (όλοι το έλεγαν αλλιώς και τελικά κάποιος ενέδωσε).

Αν περάσει αρκετός καιρός, μπορεί να ξεχάστηκε και η σύνδεση με τον αρχικό τόπο καταγωγής, ιδίως αν πρόκειται για μικρό χωριό. Το ενδιαφέρον για τη γενεαλογία, άλλωστε, επηρέασε κυρίως τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις, και οι υπόλοιποι μπορεί να γνώριζαν λίγα για την οικογενειακή τους ιστορία. Δεν θέλει πολύ: πριν από λίγα χρόνια γνώρισα κάποιον ονόματι Κονισπολιάτη, και ενώ υπέθεσα ότι το όνομά του αναφερόταν σε κάποιον τόπο, χρειάστηκε να ψάξω για να ανακαλύψω την Κονίσπολη στη Βόρεια Ήπειρο. Κανείς απ' τους δυο μας δεν την είχε ακουστά.

 

[SBE]

Ένα επιθετο που προέρχεται από τοπωνύμιο στην Αγγλία δειχνει μάλλον ότι προκειται για μέλος της οικογένειας ή του νοικοκυριού του φεουδάρχη που κατείχε το τοπωνύμιο, οπότε όχι και τόσο μακριά απο το φέουδο.

 

[Duke_of_Waltham]

Σωστό κι αυτό. Άλλωστε, επίθετα όπως King, Duke, Earl, Bishop και Abbot —που δεν τα λες και σπάνια— ανήκουν σε απογόνους υπηρετών, όχι αριστοκρατών και ιερωμένων.