Νεολογισμοί (Neologisms)
- Thread starter nickel
- Start date
-
- Tags
- neologisms νεολογισμοί
Costas
¥
Βασικά, χρησιμοποιείται στη χριστιανική θεολογία-υμνογραφία κττ., αλλά από εκεί ξεκινώντας, και ευρύτερα (Γκουγκλ). Χοντρικά, το καταλαβαίνω σαν συνώνυμο του προεικονίζω, αλλά μπορεί και να υπάρχουν λεπτές διαφορές (εδώ υπάρχουν διαφορές μεταξύ ομοουσίου και ομοιοουσίου...). Άλλωστε, ακόμη και αν είναι ακριβές συνώνυμο, τι έγινε;
Για να μην παραξενευτούν μερικοί, ας επισημάνουμε ότι προφανώς αναφέρεσαι στις νεότερες εκδόσεις του ΛΝΕΓ και όχι στις παλαιότερες. Γιατί πολλά προστέθηκαν στο ΛΝΕΓ από το 1998, ενώ δεν ξέρουμε αν γίνονται προσθήκες στο ΛΚΝ της ίδια χρονιάς, αν και πότε θα υπάρξει νέα έκδοση κ.λπ. Έχει κανείς πληροφορίες;
Παντόγραμμα (του παντογράμματος, τα παντογράμματα). Η ελληνική απόδοση του pangram.
SBE
¥
Σωστά, μην ξεχνάμε την ισότητα στην ευκαιρία.
Τώρα, πώς μας προέκυψε αυτό; Αναφέρομαι στα γλισχραντικά, το οποίο βρίσκω σε κάποια οδηγία της ΕΕ: Υπακτικό γλισχραντικό, lubricant laxative. Το είδα και *γλυσχραντικό, αλλά αυτό αποκλείεται από χέρι. «Γλίσχρος» σήμερα είναι ο ανεπαρκής (γλίσχρος μισθός), αλλά στα αρχαία είχε και τη σημασία του κολλώδους. Γλίσχρασμα ήταν η παχύρρευστη φυτική ουσία ή παρασκεύασμα (ΠαπΛεξ). Θα φτιάξουμε και ρήμα γλισχραίνω; «Πάρτε αυτό και γλισχράνετε προσεκτικά τα ερεθισμένα σημεία»; Θα αλλάξουμε και τα κολπικά λιπαντικά, να τα λέμε γλισχραντικά; (Εκτός από τον γλίσχρο, δύο ακόμα λέξεις έχουν αυτό το απαίσιο «σχρ», ο αισχρός και ο δύσχρηστος.)
Για τη λανθασμένη γραφή *γλυσχραντικό υποψιάζομαι παρετυμολογική επίδραση, μάλλον από το γλυστρώ (που λημματογραφείται στο Δημητράκο ως διαφορετική γραφή τού γλιστρώ, ο δε Κριαράς σημειώνει στο γλιστρώ: «Η λ. στο Βλάχ. (γλυ-) και σήμ.»). Η παρετυμολογική σύνδεση με το γλυστήρι (=κλύσμα) μου φαίνεται μάλλον απίθανη. Η λογική πίσω από την υπόθεση που κάνω για παρετυμολογική σύνδεση με το γλυστρώ είναι ότι με τη χρήση του λιπαντικού ό,τι θέλουμε να βγει ή να μπει, γλιστρά πιο εύκολα.
Τώρα που είπα «να βγει ή να μπει», και με αφορμή και την ερώτηση «τα κολπικά λιπαντικά να τα λέμε γλισχραντικά;», μήπως επιχειρείται να γίνει κάποιου τέτοιου είδους διαχωρισμός (δηλ. η λίπανση για έξοδο γίνεται με γλισχραντικό και για είσοδο με λιπαντικό);
Για το *γλυστρώ να προσθέσω επ' ευκαιρία ότι κάποιο λογισμικό μηχανικής μετάφρασης έχει γεμίσει το Διαδίκτυο με αυτόν τον τύπο σε αναλογία 1÷2,75 έναντι του ορθού γλιστρώ (π.χ. «γλυστρώ τηλέφωνο» αποδίδει η μηχανική μετάφραση το slide phone). Να επισημάνω ότι αυτό το λάθος πάντως, το να γράψουμε δηλαδή *γλυστρώ αντί γλιστρώ (λάθος υπό την έννοια και ότι η γραφή τής λέξης είναι αναντίρρητα με γιώτα, και διότι τα σύγχρονα λεξικά δεν λημματογραφούν καθόλου τη γραφή με ύψιλον), δεν εντοπίζεται από το ΛΝΕΓ ως ένα σημείο που αξίζει να τονιστεί (με κάποια σημείωση ή πλαίσιο).
Τέλος να προσθέσω ότι ο Βοστανζόγλου, πέρα από τις δύο σημασίες τής γλισχρότητας που έχουμε σήμερα (πενιχρότητα και ολιγότητα), παραθέτει κι άλλη μία (φιλαργυρία).
Τώρα που είπα «να βγει ή να μπει», και με αφορμή και την ερώτηση «τα κολπικά λιπαντικά να τα λέμε γλισχραντικά;», μήπως επιχειρείται να γίνει κάποιου τέτοιου είδους διαχωρισμός (δηλ. η λίπανση για έξοδο γίνεται με γλισχραντικό και για είσοδο με λιπαντικό);
Για το *γλυστρώ να προσθέσω επ' ευκαιρία ότι κάποιο λογισμικό μηχανικής μετάφρασης έχει γεμίσει το Διαδίκτυο με αυτόν τον τύπο σε αναλογία 1÷2,75 έναντι του ορθού γλιστρώ (π.χ. «γλυστρώ τηλέφωνο» αποδίδει η μηχανική μετάφραση το slide phone). Να επισημάνω ότι αυτό το λάθος πάντως, το να γράψουμε δηλαδή *γλυστρώ αντί γλιστρώ (λάθος υπό την έννοια και ότι η γραφή τής λέξης είναι αναντίρρητα με γιώτα, και διότι τα σύγχρονα λεξικά δεν λημματογραφούν καθόλου τη γραφή με ύψιλον), δεν εντοπίζεται από το ΛΝΕΓ ως ένα σημείο που αξίζει να τονιστεί (με κάποια σημείωση ή πλαίσιο).
Τέλος να προσθέσω ότι ο Βοστανζόγλου, πέρα από τις δύο σημασίες τής γλισχρότητας που έχουμε σήμερα (πενιχρότητα και ολιγότητα), παραθέτει κι άλλη μία (φιλαργυρία).
Αντιλαμβάνομαι ότι χρησιμοποιείται με τη σημασία υπερβαίνω, ξεπερνώ, π.χ.
- τα δυνητικά οφέλη υπερσκελίζουν τον κίνδυνο
- τα κρατικά ομόλογα υπερσκελίζουν σε απόδοση την αντίστοιχη των μετοχών
- Τα blogs έχουν κερδίσει τον δικό τους διακριτό χώρο στο τοπίο της ενημέρωσης και σε κάποιες περιπτώσεις έχουν ήδη υπερσκελίσει τα κλασικά μέσα (ίσως εννοεί «υποσκελίσει», ίσως όχι)
- τα κράτη μέλη έχουν λάβει μέτρα που υπερσκελίζουν κατά το μάλλον ή ήττον τις διατάξεις της (παρακάμπτουν)
Δηλαδή φτιάξαμε το υπερσκελίζω για να έχουμε οπωσδήποτε ένα εις -σκελίζω χωρίς τη σημασία τού «με πλάγια μέσα»; Και γιατί δηλαδή — δεν μας έφταναν τα υπερκερώ & υπερφαλαγγίζω; 
Θα μου πεις, βέβαια: Και γιατί το κουράζεις τόσο; Μα γιατί ο μόνος τρόπος να αντιληφθεί κανείς το νόημα του υπερσκελίζω περνά μέσα από τη γνώση τού υποσκελίζω — και θα πρέπει να δύναται επιπρόσθετα να υποθέσει ότι η αλλαγή τού προθήματος δεν μεταβάλλει το νόημα «υπερβαίνω, ξεπερνώ», αλλ' απλώς αφαιρεί το κακόσημο «με πλάγια μέσα» και μας το προσφέρει ουδέτερο: έχω μεγαλύτερο διασκελισμό ή ταχύτερο βηματισμό και εντέλει υπερτρέχω (Δημητράκος) κάποιον άλλον. Τέλος πάντων, τι να κάνουμε, θα το υποστούμε κι αυτό. :) Δώσε και κάνα αγγλικό αντίστοιχο, πάντως (ναι, ναι, βάλε ξεπερνώ στο λεξικό και θα τα βρεις όλα).
Χε χε, αφού υπερσκελής είναι ο έχων υπερμεγέθη σκέλη, το υπερσκελίζω δεν θα έπρεπε να περιγράφει αυτό που έκανε ο Προκρούστης;
Θα μου πεις, βέβαια: Και γιατί το κουράζεις τόσο; Μα γιατί ο μόνος τρόπος να αντιληφθεί κανείς το νόημα του υπερσκελίζω περνά μέσα από τη γνώση τού υποσκελίζω — και θα πρέπει να δύναται επιπρόσθετα να υποθέσει ότι η αλλαγή τού προθήματος δεν μεταβάλλει το νόημα «υπερβαίνω, ξεπερνώ», αλλ' απλώς αφαιρεί το κακόσημο «με πλάγια μέσα» και μας το προσφέρει ουδέτερο: έχω μεγαλύτερο διασκελισμό ή ταχύτερο βηματισμό και εντέλει υπερτρέχω (Δημητράκος) κάποιον άλλον. Τέλος πάντων, τι να κάνουμε, θα το υποστούμε κι αυτό. :) Δώσε και κάνα αγγλικό αντίστοιχο, πάντως (ναι, ναι, βάλε ξεπερνώ στο λεξικό και θα τα βρεις όλα
).Χε χε, αφού υπερσκελής είναι ο έχων υπερμεγέθη σκέλη, το υπερσκελίζω δεν θα έπρεπε να περιγράφει αυτό που έκανε ο Προκρούστης;
Κι εγώ που έλεγα ότι σου έκανα δώρο μετά από αυτό που είχες πει κάποτε...
Καλά, κατάλαβα — θα χρησιμοποιώ το υπερφαλαγγίζω για να 'μαι σίγουρος.
Α, ΟΚ, ήθελα να βεβαιωθώ ότι είχαμε επισημάνει την απουσία της λέξης από τα λεξικά (από πέρυσι!).
Εκεί χρειάστηκαν 34 πέναλτι για να κριθεί ο νικητής δια χειρός και δια ποδός Νικοπολίδη, ο οποίος πρώτα απέκρουσε την εκτέλεση του Πελετιέρι και εν συνεχεία έδωσε το νταμπλ στον Ολυμπιακό.
http://www.in.gr/sports/article.asp?lngEntityID=1009854&lngDtrID=1105
Νταμπλούχος με τα όλα του ο Νικοπολίδης!