Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

Zazula

Administrator
Staff member
Τα εις -νίκης (ολυμπιονίκης, πολυνίκης κ.ά., νεότερες από αυτές τις δύο αρχαίες, λέξεις όπως π.χ. βαλκανιονίκης) έχουν λόγια γενική -νίκου (ολυμπιονίκου, πολυνίκου) η οποία δεν χρησιμοποιείται πλέον στο αρσενικό, αλλά μόνο στο θηλυκό (που κατά τ' άλλα ταυτίζεται με το αρσενικό). Βέβαια, υπήρχε αρχαία λέξη ολυμπιονίκη, αλλά με άλλη σημασία (δηλ. τη νίκη στους Ολυμπιακούς), κι έχουμε και σήμερα γυναικείο κύριο όνομα Πολυνίκη, ωστόσο δεν πιστεύω ότι τα θηλυκά των εις -νίκης θα αρχίσουν να σχηματίζονται σε -νίκη (τουλάχιστον όχι σύντομα — αν και μπορεί να το αναλάβει αυτό ο sarant, αν το πάρει στα ζεστά :D).

Τελοσπάντων, υπάρχουν στο διαδίκτυο πολλά πολυνίκους. Αυτά διακρίνονται σε δύο ομάδες: Πρώτον, λανθασμένη γραφή τής γενικής τού κύριου ονόματος Πολυνείκης (προσοχή — άλλο πολυνίκης "αυτός που έχει νικήσει πολλές φορές", κι άλλο Πολυνείκης, το οποίο προέρχεται με αναβιβασμό τόνου από το πολυνεικής "ο πολύ εριστικός, ο φιλόνικος, αυτός που του αρέσει να μαλώνει"), δηλ. Πολυνείκους (να θυμάστε το Σωκράτης -> Σωκράτους). Δεύτερον, αναφορά στο λεγόμενο σύστημα βαθμολογίας «πολυνίκους», με το οποίο γίνεται η ανάδειξη των πρωταθλητών σε ορισμένες διοργανώσεις αγώνων αυτοκινήτου. Αλλά γιατί «πολυνίκους», φίλτατοι; Δεν σας έκανε το φλατ (αλλά ορθό γραμματικά) «πολυνίκη», ή φαινόταν να λείπει κάτι από το λόγιο «πολυνίκου» και το μετατρέψατε σε σολοικολογιότατο κοτσάροντάς του ένα -ς;

ΥΓ Ψιλοάσχετο, αλλά με το έξτρα -ς θυμήθηκα κι ένα περιστατικό από παλιά, ένα φεγγάρι που είχα μετακομίσει από την Αριστοτέλους στην Αλκιβιάδου. Ο αδελφός μου όταν μου 'στελνε κάτι, στη διεύθυνση που έγραφε την έκανε κι εκείνη *Αλκιβιάδους. Είναι να μην πάρει φόρα ο άνθρωπος! :) Αλλά, όταν με είχε ρωτήσει "γιατί -ους το ένα και -ου το άλλο, ενώ -ης και τα δύο στην ονομαστική;" έκανα ότι δεν άκουσα...
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Στο Sex and the City που προβάλλεται στον Alpha:
Η Μιράντα εξεπλάγην.
Όχι δεν ήταν τυπογραφικό, το βλέπουμε συχνά.
 

nickel

Administrator
Staff member
ΥΓ Ψιλοάσχετο, αλλά με το έξτρα -ς θυμήθηκα κι ένα περιστατικό από παλιά, ένα φεγγάρι που είχα μετακομίσει από την Αριστοτέλους στην Αλκιβιάδου. Ο αδελφός μου όταν μου 'στελνε κάτι, στη διεύθυνση που έγραφε την έκανε κι εκείνη *Αλκιβιάδους. Είναι να μην πάρει φόρα ο άνθρωπος! :) Αλλά, όταν με είχε ρωτήσει "γιατί -ους το ένα και -ου το άλλο, ενώ -ης και τα δύο στην ονομαστική;" έκανα ότι δεν άκουσα...
Διόλου άσχετο. Διότι ήρθε η σοφή δημοτική και μας απάλλαξε από το κορόνα-γράμματα (ορίστε *Σωκράτου και *Αριστοτέλου, και σε βιβλιοπωλεία, παρακαλώ), αλλά τώρα, αν δεν έχουμε ισχυρή μνήμη, με τα ονόματα των δρόμων δεν σε σώζει τίποτα! Ούτε Λεξισκόπιο, ούτε λεξικά! Ούτε προβλέπεται να γίνει «στην Αριστοτέλη που γερνάς»...
 

nickel

Administrator
Staff member
Είπα λοιπόν να πιάσω έναν δημοσιευμένο κατάλογο με δρόμους και έτυχε να είναι της γενέτειράς μου, που είναι μεγάλο μέρος και έχει πολλούς δρόμους με πολλά αρχαία ονόματα.
http://www.2810.gr/site/page/TK

Ιδού οι παρέες που βρήκα:

ο Αριστοτέλης, της οδού Αριστοτέλους
Αριστοφάνους
Αρχιμήδους
Δημοσθένους
Διογένους
Διομήδους
Εργοτέλους
Θεοφάνους
Ιπποκράτους
Ισοκράτους
Κλεάνθους
Κλεισθένους
Λεωχάρους
ο Πολυνείκης, της οδού Πολυνείκους (βλ. παραπάνω #1841)
Πραξιτέλους
Σωκράτους

ο Ετεοκλής, της οδού Ετεοκλέους
Θεμιστοκλέους
Μνησικλέους
Περικλέους
Σοφοκλέους

(Κοιτάζω τον Τζάρτζανο στα αρσενικά ακατάληκτα και προσθέτω:
Πολυκράτους
Αγαθοκλέους
Ηρακλέους
και από το Κολωνάκι:
Δεινοκράτους
Δημοχάρους)

Σε –ου (όχι τα –ος –ου, που είναι σήμερα όπως και στα αρχαία, π.χ. Αίολος, Αιόλου, Αισχύλος, Αισχύλου, άντε να μην κατεβάσουμε τον τόνο στη κλίση και να πούμε «του Δημόκριτου», αλλά στους δρόμους τον κατεβάζουμε, ποιος θα έλεγε «στην οδό Στάδιου»; ) βρήκα στην ίδια σελίδα:

ο Αλκιβιάδης, οδός Αλκιβιάδου
Αριστείδου
Ευκλείδου
Ευριπίδου
Θουκυδίδου
Μιλτιάδου
Υψηλάντου
Φειδιππίδου
και
ο Καποδίστριας, οδός Καποδιστρίου
Παυσανίου
Φειδίου

Και κάποια λαθάκια σ’ αυτά που είδα:
Μαυρογένους Μαντώ: Θέλει και το βαφτιστικό γενική, και μάλιστα Μαντώς, οδός Μαντώς Μαυρογένους

Χατζηδάκη Μάνου: οδός Μάνου Χατζιδάκι, μια κι αποφασίσατε να τον τιμήσετε.

Ραδαμάνθους και Ρoδαμάνθους: διπλό λάθος. Ραδάμανθυς (κι ας λέει Ραδαμάνθυς ο Πάπυρος) λεγόταν ο γιος του Δία και της Ευρώπης, ο αδελφός του Μίνωα και του Σαρπηδόνα, δικαστής των νεκρών στον Άδη. Στη γενική, του Ραδαμάνθυος. Στη δημοτική: ο Ραδάμανθης, του Ραδάμανθη. Ο Ροδάμανθος είναι λυράρης.

Ουφ, με φάγαν οι δρόμοι.
 

nickel

Administrator
Staff member
Εύστοχη παρατήρηση του Χ.Μ. στο σημερινό του σημείωμα, εκείνη για το Greek tragedy. Έψαξα το "Greek tragedy" στις σελίδες του BBC και μου έβγαλε δέκα σελίδες ευρήματα — και λίγα είναι! Το Google δίνει 2.000 σελίδες. Δεν μου έβγαλε πάντως το άρθρο στο οποίο αναφέρεται, το οποίο βρίσκεται εδώ.

Ανάμεσα στα διάφορα ενδιαφέροντα του Χ.Μ. διάβασα κι αυτό:

ΣΤΟ, κατά τα άλλα, εξαιρετικό και πολύ εύστοχο ρεπορτάζ του, το BBC επιχειρεί μια ενδοσκόπηση σε αυτό που ονομάζει «credibility gap», που σημαίνει «χάσμα αξιοπιστίας», και που «παίζει» και με τη λέξη «credit», η οποία βεβαίως είναι το
χρέος.

Δυστυχία μας! Όλα πια χρέος, μόνο χρέος!
 

nickel

Administrator
Staff member
Είναι απίστευτο πόσα *γυαλός υπάρχουν στο διαδίκτυο, λόγω επιρροής από το γυαλί.

Ο γιαλός, από τον αιγιαλό με σίγηση του αρχικού άτονου αι-. Ο αιγιαλός, πάλι, πιστεύεται ότι προέρχεται από αίγες (οι οποίες εκτός από κατσίκες ήταν και τα ορμητικά κύματα — διόλου περίεργο αφού κι εμείς σήμερα μιλάμε για «προβατάκια») και αλς, αλός, ίσως με τη μεσολάβηση κάποιας φράσης (ἐν) αἰγὶ ἁλὸς . Πάντως, απ' όπου κι αν προέρχεται ο αιγιαλός, ο γιαλός, όσο στραβός κι αν είναι, γυαλί δεν γίνεται.
 
Είναι απίστευτο πόσα *γυαλός υπάρχουν στο διαδίκτυο, λόγω επιρροής από το γυαλί.

Ο γιαλός, από τον αιγιαλό με σίγηση του αρχικού άτονου αι-. Ο αιγιαλός, πάλι, πιστεύεται ότι προέρχεται από αίγες (οι οποίες εκτός από κατσίκες ήταν και τα ορμητικά κύματα — διόλου περίεργο αφού κι εμείς σήμερα μιλάμε για «προβατάκια») και αλς, αλός, ίσως με τη μεσολάβηση κάποιας φράσης (ἐν) αἰγὶ ἁλὸς . Πάντως, απ' όπου κι αν προέρχεται ο αιγιαλός, ο γιαλός, όσο στραβός κι αν είναι, γυαλί δεν γίνεται.
Σωστά. Από την άλλη η θάλασσα είναι γυαλί. Εμένα μου φαίνεται θεμιτή η διπλοτυπία πια, αφού ξέρουμε από πού προκύπτουν και τα δύο, και φυσικά ξέρω ότι σκοντάφτω για να το γράψω με ι, γιατί κυριαρχεί το γυαλί.
 

daeman

Administrator
Staff member
Σ' το 'πα και σ' το ξαναλέω
στο *γυαλό μην κατεβείς.
Ο *γυαλός είναι σπασμένος
κι άμα πας θε να κοπείς...:p
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Σιγά, βρε παιδιά, θα μας θαμπώσετε ή μάλλον θα μας στραβώσετε! Μόλις τώρα στην πρωινή εκπομπή του Alpha, δημιουργήθηκε το εξής αμίμητο:
Έξι-εφτά άτομα που βρίσκονται μπροστά στον φακό, συν όλοι αυτοί που είναι πίσω απ' τον φακό, στάθηκε αδύνατο να βρουν σωστά τη λέξη "Στενολάρυγξ", μιλώντας για κάποια "Μπλε Φάλαινα". Ήθελαν να γράψουν τίτλο στην οθόνη "Στενολάρυγξ η Μπλε Φάλαινα". Έγραψαν διαδοχικά:
  • Στενολάρυξ
  • Στενολάρυγκς
  • Στενολάρυγκξ
  • Στενολάρυγκη
και μετά τα έσβησαν όλα και άλλαξαν θέμα.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Αν μιλάμε για κυριολεκτικές μεταφράσεις, νομίζω ότι το χρυσό βατόμουρο πρέπει να απονεμηθεί σ' αυτό που είδα μόλις στη ΝΕΤ:

I hate to burst your bubble, friend, but...
Να μη σου σκάσω τη φούσκα, αλλά...


Παρά το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρχε λογοπαίγνιο με ένα πραγματικό μπαλόνι, όμως η χρήση στα αγγλικά ήταν σαφέστατα για να πει "να μη σε απογοητεύσω, φίλε, αλλά..."
 
Αν μιλάμε για κυριολεκτικές μεταφράσεις, νομίζω ότι το χρυσό βατόμουρο πρέπει να απονεμηθεί σ' αυτό που είδα μόλις στη ΝΕΤ:

I hate to burst your bubble, friend, but...
Να μη σου σκάσω τη φούσκα, αλλά...

Ή σε αυτό που διάβασα μόλις τώρα στις ειδήσεις της ΝΕΤ για τον τρομοκράτη των Delta Airlines:

He was belligerent = Ήταν "μάχιμος".

Πάλι καλά που δεν τον βγάλανε Ι5. :D
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Άσε που δεν είναι καν κυριολεξία αυτό, είναι σκέτo λάθος στη μετάφραση του belligerent.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Κάποια κυρία στο δελτίο της τηλεόρασης του Σκάι, με βαριά φωνή και πολλά δημοσιογραφικά προσόντα, είπε χτες το εξής:

"Γιατί τα βάζει τώρα ο Παπανδρέου με τη ΝΔ και στέλνει την μπάλα στο δικό τους γήπεδο; Αυτό είναι... εκ των ουκ άνευ".

Τι ακριβώς ήθελε να πει η "παραμορφωμένη" κυρία; "Είναι άνευ περιεχομένου"; "Είναι περιττό"; "Είναι πρωτοφανές"; "Λέω κοτσάνες";

Μετά δε από τα "των Αντίλλων" και τις "σωρούς" των ναυτικών που είχα ήδη ακούσει και δει στην οθόνη τους, άλλαξα κανάλι γιατί δεν αντέχω τόση μόρφωση μονομιάς, θα βαρυστομαχιάσω.
 

nickel

Administrator
Staff member
Δεν είναι λάθος. Απλώς διαπίστωση τού τι μπορεί να πάθεις όταν διαβάζεις με την τσίμπλα ακόμα στο μάτι. Το παρακάτω το διάβασα:

Τέλος στα λάθη. Διόρθωση το 2011.

και πίστεψα για μια στιγμή ότι βρέθηκε ηλεκτρονικός διορθωτής που από το 2011 θα βάλει τέλος σε όλα τα λάθη και δεν θα έχουμε τι να γράψουμε εδώ και θα εξαφανιστούν όλα τα *πύλινα από το διαδίκτυο... Όνειρο ήταν και πέρασε.

 

Attachments

  • EndToMistakes.jpg
    EndToMistakes.jpg
    80.2 KB · Views: 368
προσδοκώντας, ασφαλώς, στον 13ο μισθό, στο έθιμο των δώρων, στις λίγο περισσότερες σπατάλες των ημερών
προσβλέποντας, ασφαλώς.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Μα πραγματικά, όταν ακούς τις ειδήσεις στα κανάλια, αναρωτιέσαι αν αυτοί οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ποτέ τι διαβάζουν ή διαβάζουν πάντα εντελώς μηχανικά.
Στη ΝΕΤ: Η είδηση μιλάει για τον σκιτσογράφο της Δανίας που δέχτηκε επίθεση από κάποιον μαινόμενο Μουσουλμάνο. Ο Δανός ρεπόρτερ αναφέρει ότι ο σκιτσογράφος ήταν με την εγγονή του. Ο Έλληνας που έχει κάνει το ρεπορτάζ σωστά αναφέρει ότι ήταν με την εγγονή του. Ο εκφωνητής διαβάζει ότι ο Δανός ήταν με τον εγγονό του. Και από το πρωί που επαναλαμβάνεται η είδηση, την έχουν διαβάσει τρεις διαφορετικοί εκφωνητές, αλλά κανένας στο κανάλι δεν κατάλαβε το λάθος, δεν το διόρθωσαν, ούτε θα το διορθώσουν ποτέ. Κανένας από αυτούς που το διάβασαν δεν το κατάλαβε; Κανένας δεν είπε μετά, "Για σταθείτε, βρε παιδιά, εγώ διάβασα "εγγονό", ενώ η είδηση λέει "εγγονή", δεν πρέπει να το διορθώσουμε;" Ώστε να το διορθώσουν τουλάχιστον στο επόμενο δελτίο;
 
ο οποίος αντιλήφθηκε την εισβολή και κατέφυγε με τον εγγονό του, τον οποίο φιλοξενούσε
(in.gr με πληροφ. από Ασοσιέντιτ Πρες που γράφει "πεντάχρονη εγγονή").

Με το εγγόνι του ήταν πάντως. :)
 
Top