false friends, faux amis, ψευδόφιλες μονάδες, ψευδόφιλες λέξεις, ψευτοφίλες

[nickel]

Πω πω, το ξεχάσαμε αυτό. Ωραίο ερώτημα, δεν μου είχε περάσει από το μυαλό. Κυρίως επειδή, όταν μεταφράζεις από τα αρχαία, φρόνιμο είναι να θεωρείς ότι είναι όλες ψευτοφίλες, αλλιώς την γκάφα την έχεις στο τσεπάκι. :) Αλλά ο όρος χρησιμοποιείται για μετάφραση από L2 σε L1 και, μπορεί να λέμε ότι πρέπει να μαθαίνουμε τα αρχαία ελληνικά σαν ξένη γλώσσα, αλλά μία γλώσσα είναι όλη η Ελληνική — γι' αυτό και όλες οι λέξεις της αρχαίας είναι φίλες και ψευτοφίλες (presumed guilty until proven innocent).

 

[Rogerios]

ΟΚ! Οπότε, υποθέτω ότι δεν υπάρχει λόγος να αρχίσουμε να αραδιάζουμε ψευδόφιλα αρχαίων και νέων ελληνικών στο παρόν νήμα. Ή μήπως όχι;

 

[nickel]

ΟΚ! Οπότε, υποθέτω ότι δεν υπάρχει λόγος να αρχίσουμε να αραδιάζουμε ψευδόφιλα αρχαίων και νέων ελληνικών στο παρόν νήμα. Ή μήπως όχι;

Όχι, Χριστέ μου! Θα θέλαμε ξεχωριστό νήμα, ή μάλλον σαράντα ξεχωριστά νήματα.

 

[Rogerios]

Όχι, Χριστέ μου! Θα θέλαμε ξεχωριστό νήμα, ή μάλλον σαράντα ξεχωριστά νήματα.

Εδώ που τα λέμε, έχεις απόλυτο δίκιο.

ΓΜΤ! Κι είχα κάτι γκανιάν όπως οι συμμορίες και η ισονομία.

 

[tsioutsiou]

ΓΜΤ! Κι είχα κάτι γκανιάν όπως οι συμμορίες .

Υπάρχει κάνα διδακτορικό στο θέμα; Γιατί βλέπω όλο αγάπες με κομπανίες, συντροφίες, σωματεία, εταιρείες και "συμμορίες" :)

 

[sarant]

Αν πάντως φτιάξετε νήμα για ψευδόφιλες εσωτερικού, δείτε και:
http://www.sarantakos.com/language/aspondoi.html

 

[Rogerios]

Υπάρχει κάνα διδακτορικό στο θέμα; Γιατί βλέπω όλο αγάπες με κομπανίες, συντροφίες, σωματεία, εταιρείες και "συμμορίες" :) [/COLOR]

Μπα... απλό ενδιαφέρον για μερικά ζητήματα που "συμπλέκονται" ιστορία, ιστορία της γλώσσας και ιστορία του δικαίου (όχι απαραίτητα όλα μαζί).

Επίσης, πολύ ενδιαφέρουσα η παραπομπή του sarant. Προτείνω να οργανωθούμε (ως συμμορία με την έννοια της λέξης κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο) και να προχωρήσουμε σε ψευδόφιλα αρχαίων και νέων ανά θεματικό τομέα (εφόσον οι οικοδεσπότες του φόρουμ μας δώσουν την άδεια).

 

[drsiebenmal]

Ζητώντας προκαταβολικά συγγνώμη για όσα λάθη έχω κάνει --κυρίως επειδή δεν ήξερα αν πρέπει να εντάξω κάποιους όρους που αμφισβητήθηκαν ή πώς να εντάξω κάποιους άλλους όρους που παρουσιάστηκαν εκτενέστατα (συγγνώμη Ζαζ!), και αφού έμαθα πώς ανεβαίνουν οι πίνακες :), επιτρέψτε μου να ανεβάσω μαζεμένες και ταξινομημένες σε έναν βολικό πίνακα τις περισσότερες (ξαναλέω, όχι όλες!!) ελληνοαγγλικές ψευδόφιλες που έχουμε συγκεντρώσει σε αυτό το νήμα μαζί με κάποιες μεταφράσεις κλπ.

Παρακαλώ τους Μοντεράτορες και τους Αντμινιστράτορες να προσθέσουν, να διαγράψουν, να καταργήσουν και γενικά να αλλάξουν τα φώτα στον αρχικό αυτόν πίνακα με όποιον τρόπο κρίνουν σωστό και σκόπιμο --με βάση και τα δικαιολογημένα, ήπια ή οργισμένα, σχόλια που ίσως ακολουθήσουν.

Η λέξη | σημαίνει | και όχι...
academia | πανεπιστημιακό περιβάλλον | ακαδημία (academy)
adamant | ανένδοτος | διαμαντένιος (diamond)
apocalyptic | προφητικός, της Αποκαλύψεως | αποκαλυπτικός (disclosing, revealing, revelatory)
apocryphal | αμφισβητούμενης εγκυρότητας, ανακριβής, φανταστικός, αμφίβολης αυθεντικότητας/γνησιότητας, μη επιβεβαιωμένος/ανεπιβεβαίωτος, μη τεκμηριωμένος/ατεκμηρίωτος, μη επαληθευμένος, πιθανώς αναληθής, πιθανώς πλαστός | (μόνο) απόκρυφος, αποκρυφιστικός
apologize | ζητώ συγγνώμη | απολογούμαι
asbestos | αμίαντος | άσβεστος (inextinguishable) ούτε ασβέστης (lime)
autocratic | αυταρχικός, απολυταρχικός, δεσποτικός, δικτατορικός, καταδυναστευτικός, τυραννικός | αυτοκρατορικός (imperial)
autopsy | νεκροψία | αυτοψία
bathos | εκφυλισμός | βάθος (depth)
copious | άφθονος | κοπιώδης (arduous)
costume | στολή, ενδυμασία | κοστούμι (suit)
cryptic | αινιγματικό, δυσνόητο, απόκρυφο | κρυπτικό, κρυφό ή κρυπτό
custody | φύλαξη, προφυλάκιση | κουστωδία (entourage)
dialysis | 1. διαπίδυση 2. αιμοκάθαρση | διάλυση (π.χ. break-up, solution κ.ά.)
diatribe | φραστική επίθεση | διατριβή (π.χ. paper κ.ά.)
empathy | ενσυναίσθηση, εναίσθηση, εμβίωση, συναισθηματική κατανόηση/συμμετοχή | εμπάθεια (spite)
emporium | αγορά, μεγαλοκατάστημα | εμπόριο (trade)
esoteric | (όταν δεν έχει να κάνει με τους εσωτερικούς του Πυθαγόρα, τον Εσωτερικό Βουδισμό ή κάποιο στερεότυπο όπως «εσωτερική γνώση», τότε μυστικός και απόκρυφος, δυσνόητος, αποκλειστικά για μυημένους
exegesis | ανάλυση, ερμηνεία της Βίβλου | εξήγηση (explanation)
gnome | 1. γνωμικό αλλά και 2. ξωτικό | γνώμη (opinion)
iconic | (όταν σημαίνει) φαινομενικός, πλαστός, υποθετικός, εμβληματικός | εικονικός
magazine | 1. περιοδικό (περιοδική έκδοση). 2. (τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό) μαγκαζίνο (πρόγραμμα ποικίλης ύλης). 3. γεμιστήρας όπλου. 4. αποθήκη (πυρομαχικών, εκρηκτικών υλών). | μαγαζί (shop, store)
novel | μυθιστόρημα | νουβέλα (novella)
pathology | παθολογική ανατομική, παθολογοανατομία, παθολογική ανατομία | παθολογία (internal medicine, general medicine, clinical medicine)
patronize | προστατεύω
phenomenal | εκπληκτικός | φαινομενικός (apparent)
physical | (όταν σημαίνει) σωματικός | φυσικός (natural)
physician | ιατρός | φυσικός
polemic speech | «φιλιππικός» | πολεμικός λόγος
pronoia | το αντίθετο του παράνοια | πρόνοια (anticipation, providence, provision)
scheme | ραδιουργία | (μόνο) σχέδιο, πλάνο, διάταξη
semantic | (κυρίως) σημασιακός, σημασιολογικός | (σπάνια) σημαντικός (important)
skeptical | σκεπτικιστής | σκεφτικός (pensive)
soda | αναψυκτικό | σόδα (soda water)
sycophant | δουλοπρεπής κόλακας | συκοφάντης (slanderer)
sympathetic | συμπονετικός, σπλαχνικός | συμπαθητικός (likeable)
temperamental | ευέξαπτος, ιδιότροπος | με ταμπεραμέντο
topical | επίκαιρος | τοπικός (local)

 

[Alexandra]

1) Μπορούμε να προσθέσουμε ότι η σόδα στην Αμερική λέγεται club soda.

2) Να προσθέσω και το autopsy που σημαίνει νεκροψία και όχι αυτοψία.

 

[nickel]

2) Να προσθέσω και το autopsy που σημαίνει νεκροψία και όχι αυτοψία.

Έτσι (σχεδόν) ξεκίνησε το νήμα. It's your pet hate, after all.


Δόκτορα, μαθαίνεις γρήγορα και καλά. Σε πρώτη ευκαιρία, ο πίνακας θα αντιγραφεί στο πρώτο μήνυμα.

 

[Alexandra]

Έτσι (σχεδόν) ξεκίνησε το νήμα. It's your pet hate, after all.

Ε, να μην μπει στη λίστα του δόκτορα;

 

[drsiebenmal]

Αφού πρόλαβα, το πρόσθεσα... :)

:) Ευχαριστώ για τον καλό λόγο, Νίκελ

 

[Alexandra]

Η λέξη | σημαίνει | και όχι...

sycophant | δουλοπρεπής κόλακας | συκοφάντης (slanderer)

Προχτές είδα σε κάποιο κανάλι να μεταφράζεται το «my sycophant friends» ως οι «συκοφάντες κολλητοί μου». Τώρα, γιατί ο ήρωας έκανε παρέα με ανθρώπους που τον συκοφαντούσαν, μόνο ο υποτιτλιστής το ξέρει.

 

[Ambrose]

Πολύ ωραίος και χρήσιμος ο πίνακας του dr7x. Μια επισήμανση όσον αφορά το patronize. Στα Αγγλικά σημαίνει προστατεύω ή επιχορηγώ, η πιο κοινή όμως χρήση του στην καθομιλουμένη είναι με τη σημασία του αντιμετωπίζω κάποιον, εμμέσως πλην σαφώς, ως υποδεέστερο.

Από την άλλη, το Ελληνικό πατρονάρω σημαίνει κατευθύνω κάποιον με πλάγια μέσα για να κάνει κάτι που θέλω εγώ, καθώς και επιχορηγώ.

 

[drsiebenmal]

prognosis = πρόγνωση μεν, αλλά σε ιατρικό περιβάλλον, όχι στη μετεωρολογία ή τα αθλητικά προγνωστικά (εκεί είναι forecast). Επομένως, ο ΟΠΑΠ δεν αποδίδεται ως Football Games Prognosis Organisation (από κείμενο που πέρασε πρόσφατα από τα χέρια μου...)

 

[nickel]

Η επίσημη μετάφραση του ΟΠΑΠ (Οργανισμού Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου) είναι (σύμφωνα με αυτό, αλλά και πολυάριθμα ευρήματα) Greek Organization of Football Prognostics. Μεταφραστική πατέντα. Τα football betting και football pools δεν τα είχε κανένας ακουστά.

 

[tsioutsiou]

Πφφ, αυτά βρομάνε τζόγο :)

 

[drsiebenmal]

Αναρωτιέμαι αν ανήκει εδώ το tantalis(z)ing --και πώς αντιστοιχίζεται με το «ταντάλ(ε)ιος»-- αφού η αγγλική λέξη δεν σημαίνει «βασανιστικός» παρά ίσως μόνο μεταφορικά (η Ματζέντα δίνει «tantalizing = δελεαστικός, λιμπιστικός, σκανδαλιστικός»).

 

[Zazula]

To Polylexicon ορίζει το tantalizing ως "πρόκληση με κάτι άπιαστο" (άρα εξηγεί μόνο τη χρήση του ως κατηγορούμενο), αλλά το GWord πάντως δίνει "βασανιστικός, ερεθιστικός, προκλητικός".

Η αγγλική λέξη δεν σημαίνει «βασανιστικός» παρά ίσως μόνο μεταφορικά («tantalizing = δελεαστικός, λιμπιστικός, σκανδαλιστικός»).

Το να σε βασανίζει αυτό που σε δελεάζει, λέγεται «μαρτύριο».
Το να σε δελεάζει αυτό που σε βασανίζει, λέγεται «μαζοχισμός».

 

[sapere_aude]

αφού η αγγλική λέξη δεν σημαίνει «βασανιστικός» παρά ίσως μόνο μεταφορικά (η Ματζέντα δίνει «tantalizing = δελεαστικός, λιμπιστικός, σκανδαλιστικός»).

Θα έλεγα ότι πρόκειται για ελλιπή απόδοση -- το στοιχείο του ανέφικτου αποσιωπάται εντελώς.