The more I read your rationale, Zazula, the more I agree with it. Still, the good professor seems to have shot himself in the foot either way. Instead of having us assume that he left the entry out through ignorance, he'd much rather have us believe that he did so because he did not like it. Which, to me, is even worse. His job as a lexicographer is to compile and record; not to prescribe by proscribing entries that happen not to have tickled his fancy. Yikes!
γενόσημο φάρμακο, γενόσημο φαρμακευτικό προϊόν = generic drug, generic medicinal product
The more I read your rationale, Zazula, the more I agree with it. Still, the good professor seems to have shot himself in the foot either way. Instead of having us assume that he left the entry out through ignorance, he'd much rather have us believe that he did so because he did not like it. Which, to me, is even worse. His job as a lexicographer is to compile and record; not to prescribe by proscribing entries that happen not to have tickled his fancy. Yikes!
Που δείχνει ολοκάθαρα πως έχει παρέλθει ο καιρός των έντυπων λεξικών. Το λεγόμενο ότι "την επομένη της εκτύπωσής του ένα έντυπο λεξικό (ή εγκυκλοπαίδεια) είναι, τουλάχιστον σε κάτι, ξεπερασμένο" είναι αλήθεια. Να περάσουν όλα στο Διαδίκτυο. Και του Μπαμπινιώτη και του Βοσταντζόγλου.
Γιατί, το ΛΚΝ που 'χει περάσει στο διαδίκτυο το βλέπεις εσύ να ενημερώνεται με νεολογισμούς; Και, μην ξεχνάς, ότι το ΚΕΓ το πληρώνουμε οι φορολογούμενοι (οπότε θα 'πρεπε να ενημερώνεται διαρκώς!), ενώ τα λεξικά τού Κέντρου κι όλα τ' άλλα αποτελούν εμπορικές εκδόσεις που έχει κάθε δικαίωμα να τις εκμεταλλεύεται όπως θεωρεί καλύτερο ο εκάστοτε κάτοχος των δικαιωμάτων τους.
Από το Ορόγραμμα 104:
generic drugs => γενόσημα φάρμακα;
.
Από την Κατερίνα Ζερίτη, μέλος του ΓΕΣΥ, τέθηκε υπόψη του ΓΕΣΥ το άρθρο του καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη «Ενας ακατάληπτος γλωσσικός όρος» σχετικά με τον όρο γενόσημα φάρμακα, όπου επισημαίνεται η ακαταλληλότητα του όρου και προτείνεται βελτίωσή του. Οι αποδόσεις που προτείνονται είναι: ομοιοδραστικά φάρμακα, αντιτυπικά φάρμακα ή παράγωγα φάρμακα.
.
Κατά την συζήτηση των υποψήφιων όρων στο ΓΕΣΥ, επισημάνθηκε ότι:
Επειδή ο όρος γενόσημα φάρμακα είναι ήδη καθιερωμένος στην φαρμακολογία, το ΓΕΣΥ θεωρεί δύσκολη την αντικατάστασή του.
.
Σε περίπτωση, όμως, που οι ειδικοί του θεματικού πεδίου θελήσουν να τον αλλάξουν, η απόδοση αντιτυπικά φάρμακα είναι κατάλληλη, για να χρησιμοποιείται σε αντιδιαστολή με τα πρωτοτυπικά φάρμακα.
.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ – Με αυστηρή ορολογική θεώρηση ένα συγκεκριμένο generic drug δεν είναι γένος ενός branded drug, αλλά και τα δύο είναι είδη του ίδιου γένους, υπακούουν δηλαδή στην ίδια προδιαγραφή γένους (ως προς την δραστική ουσία). Απλώς το branded drug έχει κατοχυρώσει την σύνθεση και το εμπορικό όνομά του και, επομένως, υπακούει επιπλέον και στην συγκεκριμένη προδιαγραφή είδους.
generic drugs => γενόσημα φάρμακα;
.
Από την Κατερίνα Ζερίτη, μέλος του ΓΕΣΥ, τέθηκε υπόψη του ΓΕΣΥ το άρθρο του καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη «Ενας ακατάληπτος γλωσσικός όρος» σχετικά με τον όρο γενόσημα φάρμακα, όπου επισημαίνεται η ακαταλληλότητα του όρου και προτείνεται βελτίωσή του. Οι αποδόσεις που προτείνονται είναι: ομοιοδραστικά φάρμακα, αντιτυπικά φάρμακα ή παράγωγα φάρμακα.
.
Κατά την συζήτηση των υποψήφιων όρων στο ΓΕΣΥ, επισημάνθηκε ότι:
- Ο όρος ομοιοδραστικά φάρμακα είναι ακατάλληλος γιατί τα φάρμακα αυτά δεν έχουν (παρ)όμοια δράση με τα «πρωτότυπα / πρωτοτυπικά» ονοματοσημασμένα φάρμακα (branded drugs), αλλά έχουν ακριβώς την ίδια δράση (την ίδια δραστική ουσία).
- Ο όρος παράγωγα φάρμακα είναι, επίσης, ακατάλληλος γιατί αυτά δεν παράγονται από τα πρωτότυπα / πρωτοτυπικά με κάποια διεργασία, δηλαδή η σχέση τους δεν είναι «πρωτότυπο – παράγωγο» όπως π.χ. στην γλωσσολογία (πρωτότυπη λέξη – παράγωγη λέξη).
- Ο όρος αντιτυπικά φάρμακα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, γιατί πράγματι η σχέση τους με τα «πρωτοτυπικά» είναι σχέση πρωτοτύπου – αντιτύπου (ως προς την δραστική ουσία).
Επειδή ο όρος γενόσημα φάρμακα είναι ήδη καθιερωμένος στην φαρμακολογία, το ΓΕΣΥ θεωρεί δύσκολη την αντικατάστασή του.
.
Σε περίπτωση, όμως, που οι ειδικοί του θεματικού πεδίου θελήσουν να τον αλλάξουν, η απόδοση αντιτυπικά φάρμακα είναι κατάλληλη, για να χρησιμοποιείται σε αντιδιαστολή με τα πρωτοτυπικά φάρμακα.
.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ – Με αυστηρή ορολογική θεώρηση ένα συγκεκριμένο generic drug δεν είναι γένος ενός branded drug, αλλά και τα δύο είναι είδη του ίδιου γένους, υπακούουν δηλαδή στην ίδια προδιαγραφή γένους (ως προς την δραστική ουσία). Απλώς το branded drug έχει κατοχυρώσει την σύνθεση και το εμπορικό όνομά του και, επομένως, υπακούει επιπλέον και στην συγκεκριμένη προδιαγραφή είδους.
Διαφωνώ και με τον όρο αντιτυπικά γιατί δεν είναι εμφανής η αντιδιαστολή με τα πρωτότυπα (ο μόνος που τα είπε ποτέ πρωτοτυπικά ήταν ο Μπαμπινιώτης - και τα 78 ευρήματα στο Google είναι αναπαραγωγές του άρθρου του). Γιατί δεν πρότεινε ποτέ κανείς το αντίτυπα φάρμακα; Είναι σχεδόν συνώνυμο του αντίγραφο, που χρησιμοποιείται ήδη, και έχει σαφέστερη σύνδεση με το πρωτότυπο.
cougr
¥
Το είχα σκεφτεί κάποτε αλλά σύντομα συνειδητοποίησα ότι ίσως θα ταίριαζε καλύτερα ως μετάφραση των copy drugs
Ασυνήθιστα πράγματα! Το άρθρο του κ. Μπαμπινιώτη για τα γενόσημα (που αναφέρθηκε σε προηγούμενο μήνυμα και μπορείτε να διαβάσετε στα Νέα) έχει περάσει με ελάχιστες αλλαγές σε πλαίσιο της Γ΄ έκδοσης του Λεξικού για το σχολείο και το γραφείο, όπως βλέπουμε στο δείγμα σελίδων που βρίσκεται εδώ. Γράφει:
γενόσημα φάρμακα: πρόβλημα ορολογίας.
Κοντά στα πρωτότυπα (ή ακριβέστερα πρωτοτυπικά) φάρμακα (χαρακτηρισμός που ισχύει για ορισμένο χρονικό διάστημα), τα φάρμακα που φέρουν ορισμένη εμπορική επωνυμία, κοντά δηλ. στα επώνυμα φάρμακα ("branded drugs"), υπάρχουν και τα generic drugs, που έχουν την ίδια δραστική ουσία, αλλά όχι και την ίδια εμπορική επωνυμία, αφού παράγονται από άλλες φαρμακευτικές εταιρείες.
Αυτά τα ταυτόσημα (identical) ως προς τη δραστική θεραπευτική ουσία φάρμακα που ανήκουν στην ίδια γενική κατηγορία, στην ίδια έννοια γένους (generic) ονομάστηκαν (από κάποιους) γενό-σημα, σαν να σημαίνουν γένος και όχι (εμπορικό) είδος φαρμάκου. Ωστόσο, μια ονομασία δεν κρίνεται από το σκεπτικό που οδήγησε στο πλάσιμό της, αλλά από τη δηλωτική ικανότητά της, από τη δηλωτικότητα και τη διαφάνεια που έχει γλωσσικά, ώστε να γίνεται αντιληπτή από τους απλούς χρήστες. Αυτό δεν ισχύει με τον όρο γενόσημο. Ο όρος αυτός είναι κρυπτικός, παρασυνδέεται με γένεση ή και γέννηση πραγμάτων και καταλήγει στο να είναι σκοτεινός, ακατάληπτος και παροδηγητικός. Να διερωτώνται και να ρωτούν όλοι τι σημαίνει.. Τα εν λόγω φάρμακα –σύμφωνα με την αντίθεσή τους προς τα πρωτότυπα ή πρωτοτυπικά και βάσει τής ίδιας δραστικής ουσίας που περιέχουν– είναι προτιμότερο να ονομαστούν ομοιοδραστικά (αφού έχουν την ίδια δραστική ουσία). Θα μπορούσαν επίσης να ονομαστούν και αντιτυπικά (κατ' αντίθεση προς τα πρωτοτυπικά).
Νομίζω ότι έχει σχολιαστεί η παρέμβαση. Η εμφάνιση του σημειώματος σε σελίδα του σχολικού λεξικού θα πρέπει να σχολιαστεί σε άλλο νήμα.
γενόσημα φάρμακα: πρόβλημα ορολογίας.
Κοντά στα πρωτότυπα (ή ακριβέστερα πρωτοτυπικά) φάρμακα (χαρακτηρισμός που ισχύει για ορισμένο χρονικό διάστημα), τα φάρμακα που φέρουν ορισμένη εμπορική επωνυμία, κοντά δηλ. στα επώνυμα φάρμακα ("branded drugs"), υπάρχουν και τα generic drugs, που έχουν την ίδια δραστική ουσία, αλλά όχι και την ίδια εμπορική επωνυμία, αφού παράγονται από άλλες φαρμακευτικές εταιρείες.
Αυτά τα ταυτόσημα (identical) ως προς τη δραστική θεραπευτική ουσία φάρμακα που ανήκουν στην ίδια γενική κατηγορία, στην ίδια έννοια γένους (generic) ονομάστηκαν (από κάποιους) γενό-σημα, σαν να σημαίνουν γένος και όχι (εμπορικό) είδος φαρμάκου. Ωστόσο, μια ονομασία δεν κρίνεται από το σκεπτικό που οδήγησε στο πλάσιμό της, αλλά από τη δηλωτική ικανότητά της, από τη δηλωτικότητα και τη διαφάνεια που έχει γλωσσικά, ώστε να γίνεται αντιληπτή από τους απλούς χρήστες. Αυτό δεν ισχύει με τον όρο γενόσημο. Ο όρος αυτός είναι κρυπτικός, παρασυνδέεται με γένεση ή και γέννηση πραγμάτων και καταλήγει στο να είναι σκοτεινός, ακατάληπτος και παροδηγητικός. Να διερωτώνται και να ρωτούν όλοι τι σημαίνει.. Τα εν λόγω φάρμακα –σύμφωνα με την αντίθεσή τους προς τα πρωτότυπα ή πρωτοτυπικά και βάσει τής ίδιας δραστικής ουσίας που περιέχουν– είναι προτιμότερο να ονομαστούν ομοιοδραστικά (αφού έχουν την ίδια δραστική ουσία). Θα μπορούσαν επίσης να ονομαστούν και αντιτυπικά (κατ' αντίθεση προς τα πρωτοτυπικά).
Νομίζω ότι έχει σχολιαστεί η παρέμβαση. Η εμφάνιση του σημειώματος σε σελίδα του σχολικού λεξικού θα πρέπει να σχολιαστεί σε άλλο νήμα.
Καλό Πάσχα!
Εννοώ ότι όλα αυτά τα ουσιαστικά εξακολουθούν να κατεβάζουν τον τόνο στη γενική πτώση του πληθυντικού (π.χ. γραμματοσήμων, ενσήμων, ευσήμων, οροσήμων, παρασήμων, χαρτοσήμων). Σε κάποια απ' αυτά υπάρχουν ουκ ολίγα ευρήματα με ακατέβαστο τόνο (π.χ. χαρτόσημων), αλλά όχι αρκετά ώστε να επιβάλλουν νέα δεδομένα. Δεν ξέρω για το απώτερο μέλλον. Προς το παρόν, πάντως, θα διόρθωνα ένα γενόσημων σε γενοσήμων — όπως θα έλεγα «η εξέδρα των επισήμων».