γενόσημο φάρμακο, γενόσημο φαρμακευτικό προϊόν = generic drug, generic medicinal product

[exiled]

Καλώς όρισες κι από μένα, Exiled.

Δόκτορα, μάλλον εννοεί "πώς μας έχει προκύψει [ο όρος] γενόσημα [φάρμακα]", δεν το εννοούσε έτσι στον ενικό.

Καλώς σας βρήκα.

Ανάρτηση 3:12 το ξημέρωμα Κυριακής, αρκετά βιαστικά και χωρίς ασάφειες είναι λίγο δύσκολο :)

Η αλήθεια είναι ότι ενώ αναφερόμαστε στο γενόσημο φάρμακο, εγώ έχω συνέχεια στο μυαλό μου τον αγγλικό πληθυντικό "generics" και αυτό ακριβώς εννοούσα Alexandra, ευχαριστώ.

Σήμερα που το σκέπτομαι ξανά, νομίζω ότι στην ερώτηση "πως μας προέκυψε ο όρος γενόσημο φάρμακο" η καλύτερη απάντηση είναι "Camel is a racing horse designed by a committee".

Στην ερώτηση "ποιος θα ήταν ο καταλληλότερος όρος" προτιμώ την επιλογή της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας η οποία εκπροσωπεί και τους παραγωγούς τους, και επιλέγει το "ουσιωδώς όμοια φάρμακα," με μια σημείωση: με το "ουσιωδώς όμοια" εννοούν και "με την ίδια δραστική ουσία," αλλά και "με την ίδια φαρμακολογική δράση". Δύο δισκία μπορεί π.χ. να είναι εξωτερικά όμοια, να έχουν την ίδια ποσότητα δραστικής ουσίας, και το ένα είναι το "κανονικό" και το άλλο "παρατεταμένης αποδεσμεύσεως," έχοντας διαφορετικά έκδοχα. Προφανώς μιλάμε για πολύ διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα. Αναγνωρίζω ότι η περίφραση αυτή ενδέχεται να εξυπηρετεί και εμπορικούς σκοπούς τους: το "ουσιωδώς όμοιο φάρμακο" ακούγεται πολύ πιο οικείο και καθησυχαστικό απ' ό,τι το "γενόσημο."

Στην Αγγλία πάντως που ζούσα για μερικά χρόνια, αγόραζα δισκία παρακεταμόλης και ιμπουπροφένης (οι δραστικές ουσίες του depon και του Nurofen αντίστοιχα) από το σούπερ μάρκετ, με την ιδιωτική ετικέτα (private label) του σούπερ μάρκετ (εκεί είναι πλήρως ελεύθερη η αγορά φαρμάκου και ό,τι δε χρειάζεται συνταγή μπορείς να το πάρεις από ράφι και να το βάλεις στο καλαθάκι σου). Στο ένα τρίτο της τιμής του αντιστοίχου "πρωτοτύπου" φαρμάκου, με μόνη διαφορά δεν είχαν το υμένιο που διευκολύνει την κατάποση.

 

[dharvatis]

Στην ερώτηση "ποιος θα ήταν ο καταλληλότερος όρος" προτιμώ την επιλογή της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας η οποία εκπροσωπεί και τους παραγωγούς τους, και επιλέγει το "ουσιωδώς όμοια φάρμακα," με μια σημείωση: με το "ουσιωδώς όμοια" εννοούν και "με την ίδια δραστική ουσία," αλλά και "με την ίδια φαρμακολογική δράση".

Μπορείς όμως να χρησιμοποιήσεις μια περιγραφή (γιατί αυτό είναι ουσιαστικά η φράση "ουσιωδώς όμοια φάρμακα") για να δηλώσεις κάτι τόσο συγκεκριμένο; Για να το πω διαφορετικά, όσο διαφέρουν οι όροι generic drugs και essentially similar drugs στα Αγγλικά, άλλο τόσο διαφέρει το "γενόσημα" από το "ουσιωδώς όμοια φάρμακα". Σκέψου επίσης ότι η φράση "ουσιωδώς όμοια φάρμακα" ήδη σημαίνει κάτι: αν την πεις σε έναν αδαή, θα σου απαντήσει "Α! δηλαδή παρόμοια" και θα πρέπει μετά να διευκρινίσεις τι εννοείς.

Σήμερα που το σκέπτομαι ξανά, νομίζω ότι στην ερώτηση "πως μας προέκυψε ο όρος γενόσημο φάρμακο" η καλύτερη απάντηση είναι "Camel is a racing horse designed by a committee".

:-D :-D :-D
Καλωσήρθες και από εμένα!

 

[drsiebenmal]

Από τα ουσιωδώς όμοια φάρμακα θα μπορούσαν να προκύψουν τα ουσιόμοια φάρμακα. Τώρα πια όμως είναι μάλλον αργά.

 

[dharvatis]

Καλό είναι αυτό, μπορεί να ερμηνευτεί και ως "με όμοια (δραστική) ουσία"!

 

[exiled]

Από τα ουσιωδώς όμοια φάρμακα θα μπορούσαν να προκύψουν τα ουσιόμοια φάρμακα. Τώρα πια όμως είναι μάλλον αργά.

Το πρόβλημα με το "ουσιόμοια" είναι ότι μάλλον θα εννοηθεί "με όμοια δραστική ουσία", και έχω αντιπαράδειγμα ήδη, ενώ είναι σχεδόν δεδομένο ότι τα "πρωτότυπα" από τα "αντίγραφα" θα διαφέρουν στα έκδοχα, οπότε δεν είναι "όμοια σε όλες τις ουσίες που περιέχουν".

Μπορείς όμως να χρησιμοποιήσεις μια περιγραφή (γιατί αυτό είναι ουσιαστικά η φράση "ουσιωδώς όμοια φάρμακα") για να δηλώσεις κάτι τόσο συγκεκριμένο; Για να το πω διαφορετικά, όσο διαφέρουν οι όροι generic drugs και essentially similar drugs στα Αγγλικά, άλλο τόσο διαφέρει το "γενόσημα" από το "ουσιωδώς όμοια φάρμακα". Σκέψου επίσης ότι η φράση "ουσιωδώς όμοια φάρμακα" ήδη σημαίνει κάτι: αν την πεις σε έναν αδαή, θα σου απαντήσει "Α! δηλαδή παρόμοια" και θα πρέπει μετά να διευκρινίσεις τι εννοείς.

Ενώ τώρα του λες "γενόσημα" και δεν καταλαβαίνει τίποτε, και μάλλον το φοβάται κιόλας. Δε νομίζω ότι θα βρούμε άκρη έτσι.

Οπότε λέω να πάμε στα ακόμα πιο βασικά. Να πάμε στο πως προέκυψε το "generic medicinal products" στην αγγλική.

Για το generic βλέπω στο Oxford Universal Dictionary (έχω την έκδοση του 73): Belonging to a genus or class; applied to a genus or class; applied to a large group or class of objects; general (opp. to special or specific).

Δε βοηθά και πολύ.

Κοιτώντας το generic σε online λεξικά, βλέπουμε εδώ (ως μη ειδικός δεν ξέρω πόσο αξιόπιστο είναι)

adjective Also, ge·ner·i·cal.
1. of, applicable to, or referring to all the members of a genus, class, group, or kind; general.
2. of, pertaining to, or noting a genus, especially in biology.
3. (of a word) applicable or referring to both men and women: a generic pronoun.
4. not protected by trademark registration: “Cola” and “shuttle” are generic terms.

noun
5.a generic term.
6. any product, as a type of food, drug, or cosmetic commonly marketed under a brand name, that is sold in a package without a brand.
7. a wine made from two or more varieties of grapes, with no one grape constituting more than half the product ( distinguished from varietal).

Νομίζω ότι είναι στην αγγλική είναι η σημασία 4 που μας ενδιαφέρει (το 6, ακόμα και αν δεν ήταν ουσιαστικό, δεν μας έκανε. Τα generics φέρουν σήμα).

Επιλέγοντας το 4, εύκολα μια επιτροπή, με τις ιδιατερότητες που το "designed by a committee" έχει, καταλήγει στο "γενόσημο φάρμακο" σαν απόδοση του "generic medicinal product" (και, να προσθέσω την "κακία" μου, ειδικά αν είχε και δικηγόρο στη σύνθεσή της).

Αλλά εμείς, αναζητούμε μία λέξη που να περιγράφει τη σχέση του "αντιγράφου" με το "πρωτότυπο" ως προς τη δραστική ουσία και να τονίζει ότι είναι βιοϊσοδυναμα, το "ουσιωδώς όμοια" (ουχί όμως ομοούσια :) ) σε μία λέξη, που να μην είναι και σιδηρόδρομος. Κάνω κάπου λάθος;

Δύσκολα πράγματα. Πάω για ύπνο.

Καλή σας νύκτα.

exiled

 

[nickel]

Μια και είπατε για OED:

c. spec. designating a drug name specially given in order that it may be freely used without legal restriction (esp. pharmacopœias), in contrast to the brand names of particular suppliers; also applied to a product sold under such a name.

1953 Chem. & Engin. News 7 Dec. 5117/1 The problem of applying to chemicals short names of a type called variously ‘generic’, ‘nonproprietary’, and ‘coined common’ is becoming increasingly important.    1973 Sci. Amer. Sept. 161/2 The general public is aware of and concerned about such issues as‥the debate over brand-name v. generic-name prescription writing.    Ibid. 161/3 Ethical pharmaceuticals are‥subdivided into brand-name and generic products. [...]

«In contrast to the brand names» λέει στον ορισμό, και στο παράδειγμα του 1973 «subdivided into brand-name and generic products». Αν θέλαμε καλή παρέα στα επώνυμα φάρμακα, θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τα generic γενώνυμα φάρμακα, αυτά που έχουν το όνομα του γένους. Αλλά τώρα τα έχουμε ονομάσει γενόσημα και έτσι τα ξέρουν ήδη όλοι. Μπήκα στο φαρμακείο της γειτονιάς μας χτες και τους ζήτησα εχινάτσια. «Αλλά θέλω να 'ναι γενόσημη» τους είπα. Η λέξη θα μπει και στα ανέκδοτα και στις επιθεωρήσεις. Μπορεί να είναι αδιαφανής, που λέει ο καθηγητής, αλλά όλοι θα ξέρουν τι σημαίνει — περίπου.

 

[Zazula]

ιμπουπροφένη

ιβουπροφαίνη :)

 

[Earion]

Καλημέρα. Κάπου είδα ένα επίθετο «ουσιόμοια».
Α! από τον Δόκτορα.
Σε καλό μονοπάτι είναι η σκέψη, αλλά υπάρχει εδώ και αιώνες το «ομοούσια».
Που, όπως όλοι ξέρουμε, απέχει παρασάγγες (και με τη βούλα οικουμενικών συνόδων) από το «ομοιούσια».

 

[VickyN]

Λουκούμι το πιντιέφ - σας ευχαριστούμε πολύ και τους δύο.

Εγώ θυμάμαι ότι παλιά τα γράφαμε αντίγραφα και όλοι καταλάβαιναν τι σημαίνει.
Σε προφορικό λόγο λέγαμε ότι έχει λήξει η πατέντα και πάλι όλοι καταλάβαιναν.
Κι όταν λέω όλοι εννοώ όσοι ασχολούνταν τη δεκατεία του '90 με αυτά, δηλαδή οι φαρμακοβιομηχανίες και οι γιατροί.

Ένα ωραίο πρωί μου είπαν ότι από δω και μπρος θα τα λέμε "ουσιωδώς όμοια". Το βρήκα σαφές και κομψό και μου άρεσε πολύ.

Και το "γενόσημα" είναι σύντομο και επίσης μου αρέσει - αλλά το πρόβλημα που βλέπω είναι ότι πρόκειται πλέον για καμμένο χαρτί.
Ας πούμε, με όλον τον ντόρο που γίνεται η μαμά μου δεν υπάρ-χει περίπτωση να πάρει γενόσημο, κι ας την πληρώνουν.
Ό,τι και να λέω εγώ, με κοιτάζει με ύφος "καλά - τραγούδα".

 

[sarant]

Νομίζω πως τα γενόσημα έχουν καρακαθιερωθεί, με όλον αυτό τον θόρυβο -κι αν έχουν στιγματιστεί στο μυαλό πολλών (κυρίως των ηλικιωμένων), τόσο το χειρότερο -για να μην πω "ακόμα καλύτερα". Άλλωστε η άγονη προσπάθεια του exiled πιο πάνω, είναι εύγλωττη.

Παρέμπ, πρόλαβα να ακούσω και χαρακτηρισμό, μιας μητέρας με δυο γιους, τον καλό και τον "κακό", που παραπονιόταν στη γειτόνισσα.
-- Θα με στείλει στον τάφο αυτός ο γιος μου.
-- Ο Μιχάλης; (= ο καλός)
-- Όχι, ο άλλος, ο γενόσημος!

 

[Palavra]

Ενώ τώρα του λες "γενόσημα" και δεν καταλαβαίνει τίποτε, και μάλλον το φοβάται κιόλας. Δε νομίζω ότι θα βρούμε άκρη έτσι.

Θα ήθελα να σημειώσω απλώς ότι ο όρος είναι σαφής έτσι όπως έχει καθιερωθεί. Το ότι κάποιοι φοβούνται να πάρουν γενόσημα (ενώ π.χ. δεν ανησυχούν για τόσες γενιές φαντάρων που παίρνουν μόνο γενόσημα) δεν σχετίζεται με τον όρον αυτόν καθαυτόν, αλλά κατά τη γνώμη μου οφείλεται στην αρνητική διαφήμιση που έχει γίνει, κυρίως από τους φαρμοκοποιούς.

Επειδή θα ήταν καλό να παραμείνει το νήμα γλωσσικό, αν υπάρξουν παρατηρήσεις επί του δεύτερου σκέλους θα τις μεταφέρω στο πολιτικό φόρουμ.

 

[Themis†]

Ένα τεξτάκι από το σημερινό Protagon επιβεβαιώνει την καθιέρωση του όρου:

'Οπως έχει αποδειχθεί, το ΠΑΣΟΚ είναι γενόσημο της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και το αντίθετο. Κοινώς την ίδια δραστική ουσία χρησιμοποιούν.

 

[nickel]

Palavra, αυτό λέγεται «teetering on the thin line between what might be considered a linguistic comment and a political comment». :)

 

[Palavra]

:blush::blush::blush:

 

[dharvatis]

Κλείνω τον κύκλο του επιχειρήματος της Παλάβρας και το επαναφέρω στα γλωσσικά λέγοντας ότι, ακριβώς λόγω της δυσφημιστικής εκστρατείας των φαρμακοβιομηχανιών, το κοινό έχει αντιπαθήσει και τον ίδιο τον όρο - όπως φαίνεται από τα υπόλοιπα σχόλια (πλην του yours truly) στο αρθράκι του Μπαμπινιώτη. Νομίζω στο protagon διάβασα ότι κυκλοφορούν πλέον και spam e-mail με καταστροφολογικά μηνύματα για τα γενόσημα!

 

[Zazula]

Και γενικότερα για το generic εδώ: http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?3452-generic.

 

[Zazula]

Πείτε με προκατειλημμένο, αλλά το άρθρο του Μπαμπινιώτη μού έκανε κάκιστη εντύπωση. Πρώτον, έναν καθιερωμένο όρο δεν τον πολεμάς αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος -που εδώ δεν βρίσκω να υπάρχει. Δεύτερον, για κορυφαίος λεξικογράφος μας, ο Μπ. δείχνει πολύ άσκημα ρεφλέξ, αφού δημιουργεί την εντύπωση ότι τον όρο τον πληροφορήθηκε σχετικά πρόσφατα. Και δείχνει επίσης να αγνοεί ότι μνημονεύεται στη νομοθεσία μας εδώ και δεκαετίες. Τρίτον, όταν θες να πολεμήσεις έναν "υπό καθιέρωση" όρο, δεν αντιπροτείνεις δύο-τρεις, αντιπροτείνεις έναν. Τέταρτον, ο Μπ. αντιδιαστέλλει τα branded με τα generic drugs, ενώ υπάρχουν και branded generics. Και τέλος, για άλλη μια φορά σε πρόσφατο γραπτό του Μπαμπινιώτη, βλέπω σημάδια προχειρότητας στο κείμενο. Και καλά τα λάθη όπως το "ο,τιδήποτε", ας τα χρεώσουμε στον δαίμονα του τυπογραφείου (μαζί και το πρωτοτυτυπικά!). Αλλά ο τίτλος του άρθρου "Ένας ακατάληπτος γλωσσικός όρος" σας αρέσει; Μπορεί ένας όρος στο συγκεκριμένο συγκείμενο να μην είναι γλωσσικός;

Έχοντας πάρει προχτές στα χέρια μου το ΛΝΕΓ (2012), το δεύτερο πράγμα που έκανα (το πρώτο ήταν τα δω το τραυώ) ήταν το να επιβεβαιώσω αυτό που φοβόμουν πως θα ίσχυε: το ότι, δηλαδή, δεν λημματογραφείται η λέξη γενόσημος.

Οπότε, μετά τον sarant πείτε με κι εμένα κακό, αλλά έχω την ακόλουθη αίσθηση σχετικά με το γιατί ο κος λεξικογράφος-καθηγητής-υπουργός ένιωσε τόσο έντονα την ανάγκη να πολεμήσει τόσο σφοδρά έναν τόσο καθιερωμένο όρο και μάλιστα χάνοντας τόσο και τον αυτοέλεγχό του (γεγονός που αποδεικνύεται από την προχειρότητα που εκπέμπει ο πολεμικός του):

Η λέξη γενόσημος είναι πια στα στόματα όλων, και το ΛΝΕΓ (2012) είναι —τουλάχιστον μέχρι να βγει, όταν τελικά βγει, το Χρηστικό της Ακαδημίας— το μείζον λεξικογραφικό γεγονός στην Ελλάδα. Επομένως είναι πολύ λογικό κι αναμενόμενο όλοι οι δημοσιογράφοι —που 'χουν λάβει φυσικά και τα δελτία τύπου για το νέο ΛΝΕΓ και θα 'ναι και στην παρουσίασή του— ν' ανατρέξουν σ' αυτό για να διαβάσουν τα γλωσσικά και ετυμολογικά περί γενοσήμου. Και ω τι απογοήτευση, η τόσο κοινότατη πλέον λέξη (και με προϊστορία δεκαετιών) θα είναι αθησαύριστη στο κατά δήλωσή του «εγκυρότερο λεξικό» και «με τον μεγαλύτερο πλούτο λέξεων»;! Ζαμέ! Οπότε τι κάνει ο προδραστικός κος Μπαμπινιώτης; Απλούστατα, διαγράφει με μια μονοκοντυλιά τη λέξη γενόσημος επειδή είναι τάχατες «ακατάληπτη και παροδηγητική», αποσιωπά την εκτεταμένη χρήση της (την οποία θα 'πρεπε να είχε ήδη αντιληφθεί εδώ και χρόνια) — κι έτσι τελικά επιχειρεί επί της ουσίας να αθωώσει την 4η και όλως πρόσφατη έκδοση του λεξικού του που δεν περιέχει τον όρο.

 

[dharvatis]

Εύλογο και εύστοχο! Ο Υπουργός Θρησκευμάτων έχει ήδη επιδείξει χαρακτηριστικά γνωρίσματα πολιτικού!

 

[sarant]

Λοιπόν, δεν το είχα σκεφτεί -αλλά ταιριάζει!

 

[Zazula]

Ο βασικότερος λόγος που ταιριάζει ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει να κάνει με τη συγκυρία: Αν η λέξη γενόσημος εμφανιζόταν τόσο δυναμικά στο προσκήνιο έστω μισό χρόνο νωρίτερα, τότε κανείς δεν θα κατηγορούσε το ΛΝΕΓ (τελευταία έκδοση: 2008) για την έλλειψη, επειδή όλοι θα το θεωρούσαν καινοφανέστατο όρο — ο δε κ. Μπαμπινιώτης θα είχε τη δυνατότητα να προλάβει την 4η έκδοση του λεξικού του (καταθέτοντας και τις σχετικές ενστάσεις του ή όχι, αδιάφορο — πάντως δεν θα απειλούνταν η περί της “πληρότητας & εγκυρότητας” εικόνα τού ΛΝΕΓ). Όμως την ώρα ακριβώς που γινόταν χαμός με τα γενόσημα στην ελληνική κοινωνία, ο κ. Μπαμπινιώτης γνώριζε πολύ καλά πως η τελευταία έκδοση του λεξικού του είχε πάρει πλέον ανεπιστρεπτί τον δρόμο προς το τυπογραφείο — και η mot de résistance έλειπε...