αυτοαντώνυμα
- Thread starter pidyo
- Start date
Να βάλουμε και εδώ την απόφραξη;
pidyo
New member
Σκόνταψα σήμερα στον όρο contronym και θυμήθηκα το νήμα. Το παράθεμα μέσα στο παράθεμα του Ζάζουλα έχει και άλλους αγγλικούς όρους: contranym, antilogies, Janus words και το πανέμορφο enantiondromes. Το τελευταίο δεν υπάρχει περίπτωση να πιάσει, καθώς enantiodromia είναι και όρος της ψυχολογίας με τελείως διαφορετικό νόημα. To λήμμα της wiki για τα αυτοαντώνυμα προσθέτει τα antagonym, self-antonym, antilogy και addad (πληθ. της αραβικής λέξης didd), ενώ αποκαλεί το φαινόμενο enantiosemy (ακριβέστατο), enantionymy ή antilogy.
Προσωπικά θα διέγραφα τα antilogy (δεν μ' αρέσει να περιγράφει μια λέξη και το φαινόμενο και τα instances αυτού), Janus words (προτιμώ μια λέξη), enantiodrome (λόγω ψυχολογίας), enantiosemy, enantionymy και enantionym (μου δίνει την εντύπωση ότι σημαίνει μόνο ότι μια λέξη σημαίνει το αντίθετό της και όχι ότι σημαίνει και το αντίθετό της όπως είναι το σωστό), antagonym (κάκιστα ελληνικά), addad (να το πούμε και Μήτσο αν είναι). Οπότε μου απομένουν τα self-antonym (με self-antonymy), auto-antonym (autantonym) / auto-antonymy (autantonymy), contronym / contronymy.
Προτιμήσεις (βάσει αισθητικής και ορολογικής προτίμησης, γενικευμένης χρήσης ή και βαθμού επίσημης καθιέρωσης);
Προσωπικά θα διέγραφα τα antilogy (δεν μ' αρέσει να περιγράφει μια λέξη και το φαινόμενο και τα instances αυτού), Janus words (προτιμώ μια λέξη), enantiodrome (λόγω ψυχολογίας), enantiosemy, enantionymy και enantionym (μου δίνει την εντύπωση ότι σημαίνει μόνο ότι μια λέξη σημαίνει το αντίθετό της και όχι ότι σημαίνει και το αντίθετό της όπως είναι το σωστό), antagonym (κάκιστα ελληνικά), addad (να το πούμε και Μήτσο αν είναι). Οπότε μου απομένουν τα self-antonym (με self-antonymy), auto-antonym (autantonym) / auto-antonymy (autantonymy), contronym / contronymy.
Προτιμήσεις (βάσει αισθητικής και ορολογικής προτίμησης, γενικευμένης χρήσης ή και βαθμού επίσημης καθιέρωσης);
Νέα προσθήκη:
Και παλιότερο, για το πρόθημα λιπο-: http://lexilogia.gr/forum/showthrea...-μικρολαθάκια)&p=160676&viewfull=1#post160676
Και παλιότερο, για το πρόθημα λιπο-: http://lexilogia.gr/forum/showthrea...-μικρολαθάκια)&p=160676&viewfull=1#post160676
Ας προσθέσω και εδώ, προς παρακολούθηση αυστηρά και μόνο, αφού παραμένει λάθος 100%, αυτό:
Η λέξη δεν ανήκει ακριβώς σ' αυτό το νήμα, αλλά δεν θέλω να τη βάλω στις «λέξεις για φιγούρα και τρικλοποδιές», κυρίως γιατί νομίζω ότι όσοι τη χρησιμοποιούν τη χρησιμοποιούν σωστά.
Αναφέρομαι στο επίθετο επουσιώδης. Ξέρουμε ότι το επι- είναι συχνά επιτατικό (ΛΚΝ: «επιτείνει τη σημασία της πρωτότυπης λέξης: επαυξάνω, επιβεβαιώνω, επιβραδύνω, επιταχύνω· επαύξηση· επιβεβαιωτικός»). Ωστόσο, το επουσιώδης έχει σχέση αντωνυμική προς το ουσιώδης. Πώς κι έτσι; Επειδή επουσιώδες είναι αυτό που προστίθεται στην ουσία, που έχει δευτερεύουσα σημασία και άρα δεν είναι ουσιώδες.
Αναφέρομαι στο επίθετο επουσιώδης. Ξέρουμε ότι το επι- είναι συχνά επιτατικό (ΛΚΝ: «επιτείνει τη σημασία της πρωτότυπης λέξης: επαυξάνω, επιβεβαιώνω, επιβραδύνω, επιταχύνω· επαύξηση· επιβεβαιωτικός»). Ωστόσο, το επουσιώδης έχει σχέση αντωνυμική προς το ουσιώδης. Πώς κι έτσι; Επειδή επουσιώδες είναι αυτό που προστίθεται στην ουσία, που έχει δευτερεύουσα σημασία και άρα δεν είναι ουσιώδες.
Και μια λανθασμένη χρήση της αποθησαύρισης εδώ, σαν να πρόκειται για το αντίθετο κάποιας ανύπαρκτης *θησαύρισης!
Το χρήμα που βγαίνει δειλά δειλά στην επιφάνεια σηματοδοτεί και την τάση για σταδιακήαποθησαύριση των νοικοκυριών, που ανασύρουν χρήματα από τα σεντούκια για την πληρωμή πάσης φύσης υποχρεώσεων.
Άλλωστε, η δεύτερη σημασία του θησαυρίζω (η πρώτη είναι η γνωστή: πλουτίζω) είναι η ...αποθησαυρίζω.
Το χρήμα που βγαίνει δειλά δειλά στην επιφάνεια σηματοδοτεί και την τάση για σταδιακή
Άλλωστε, η δεύτερη σημασία του θησαυρίζω (η πρώτη είναι η γνωστή: πλουτίζω) είναι η ...αποθησαυρίζω.
...
Και μια αποτυχημένη προσπάθεια:
Ή ίσως διαφημιστική αδεία (δοτ.).
Αποτυχημένη επειδή αυτά τα υγρά ξεθαμπώνουν τα γυαλικά και κανονικά λέγονται αντιθαμπωτικά (ή αντιθαμβωτικά, κομιλφό), ενώ το εκ στο εκθαμβωτικό δεν σημαίνει ξε-. Διαφημιστική αδεία εάν σκέφτηκαν ότι τα ξεθαμπωμένα γυαλικά μάς εκθαμβώνουν. Εμένα πάντως με θάμπωσε.
Και μια αποτυχημένη προσπάθεια:
Ή ίσως διαφημιστική αδεία (δοτ.).
Αποτυχημένη επειδή αυτά τα υγρά ξεθαμπώνουν τα γυαλικά και κανονικά λέγονται αντιθαμπωτικά (ή αντιθαμβωτικά, κομιλφό), ενώ το εκ στο εκθαμβωτικό δεν σημαίνει ξε-. Διαφημιστική αδεία εάν σκέφτηκαν ότι τα ξεθαμπωμένα γυαλικά μάς εκθαμβώνουν. Εμένα πάντως με θάμπωσε.
Παρότι εδώ είμαστε στο ελληνικό υποφέόρουμ, ας έχουμε κι ένα αγγλικό αντίστοιχο: https://thelanguagenerds.com/23-words-that-are-their-own-opposites/
Ωραίο… Μερικά από αυτά μου αρέσουν πολύ, όπως το bound (διαφορετικές λέξεις) και το screen (ίδια λέξη με διαφορετικές σημασίες).
Άλλα πάλι δεν τα καταλαβαίνω: χρειάζεται αρκετή φαντασία για να θεωρηθούν αντίθετες ή αντιφατικές οι δύο σημασίες του peer, ας πούμε, ή του scour· τα δε execute και left off δεν απέχουν πολύ. (Επίσης, επαναλαμβάνεται το oversight, και το ίδιο ισχύει πρακτικά για τα trim – trimmed – trim down, dust-dusty-dusting και weather-weathered. Το resign λειτουργεί έτσι μόνο γραπτώς, και το rent είναι στον λάθος χρόνο στη μια σημασία. Η λίστα θα μπορούσε άνετα να έχει σαράντα αντί για πενήντα καταχωρίσεις.)
Πάντως με την ίδια λογική μπορούμε να βάλουμε στα ελληνικά όχι μόνο το νοικιάζω (που το πήρε κάπου το μάτι μου) αλλά και το μαθαίνω.
Άλλα πάλι δεν τα καταλαβαίνω: χρειάζεται αρκετή φαντασία για να θεωρηθούν αντίθετες ή αντιφατικές οι δύο σημασίες του peer, ας πούμε, ή του scour· τα δε execute και left off δεν απέχουν πολύ. (Επίσης, επαναλαμβάνεται το oversight, και το ίδιο ισχύει πρακτικά για τα trim – trimmed – trim down, dust-dusty-dusting και weather-weathered. Το resign λειτουργεί έτσι μόνο γραπτώς, και το rent είναι στον λάθος χρόνο στη μια σημασία. Η λίστα θα μπορούσε άνετα να έχει σαράντα αντί για πενήντα καταχωρίσεις.)
Πάντως με την ίδια λογική μπορούμε να βάλουμε στα ελληνικά όχι μόνο το νοικιάζω (που το πήρε κάπου το μάτι μου) αλλά και το μαθαίνω.
