metafrasi banner

Islamic scholar/Muslim scholar = ουλεμάς (πληθ. ουλεμάδες), μουσουλμάνος νομομαθής/θεολόγος

nikosl

Member
Η αφορμή είναι το σημερινό κείμενο του Μ. Μητσού, στα ΝΕΑ:

Το 1953, έναν χρόνο πριν απαγορευτεί η Μουσουλµανική Αδελφότητα από τον Νάσερ, η αµερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών κάλεσε καµιά σαρανταριά ισλαµιστές λογίους και πολιτικούς ηγέτες από µουσουλµανικές χώρες για ένα συνέδριο στο Πανεπιστήµιο του Πρίνστον.​

Μπορεί στον Μητσό να αρέσει να βλέπει παντού ισλαμιστές, αλλά το κείμενο του Ίαν Τζόνσον, στην New York Review of Books, από όπου παίρνει τα στοιχεία του, λέει:

In 1953, the year before the Brotherhood was outlawed by Nasser, a covert US propaganda program headed by the US Information Agency brought over three dozen Islamic scholars and civic leaders mostly from Muslim countries.​

Ετσι κι αλλιώς, άλλο Islamic, άλλο Islamist.
Όμως η έκφραση Islamic scholar/Muslim scholar χρησιμοποιείται για να αποδώσει το πιο ειδικού λεξιλογίου Ulema/Ulama. Το οποίο με τη σειρά του είναι αραβικός πληθυντικός علماء (ουλαμά) με ενικό το عالِم (άλιμ) που κυριολεκτικά σημαίνει σοφός/αυτός που έχει γνώση. Στα ελληνικά έχει περάσει η λέξη μέσω τουρκικών. Το ΛΝΕΓ γράφει:

ουλεμάς (ο) {ουλεμάδες} μουσουλμάνος νομομαθής και θεολόγος` από τους ουλεμάδες προέρχονται οι μουφτήδες, οι καδήδες και ανώτατοι θρησκευτικοί αξιωματούχοι.

Με την ευκαιρία, να πω ότι μία ακόμα λέξη που ξέρω στην οποία η κατάληξη αραβικού πληθυντικού اء επιβίωσε στα τούρκικα ως -a και πέρασε στα ελληνικά μετατρεπόμενη σε κατάληξη ενικού -ας είναι ο φουκαράς. Ο ενικός στα αραβικά είναι فقير (φακίρ) που μας έχει δώσει τον φακίρη. Ο πληθυντικός είναι فقراء (φουκαρά) που μας ήρθε μέσω τουρκικών.
 

nikosl

Member
Και άλλη μία, ο μπουνταλάς (budala, πληθυντικός του abdal).

Ωραίο, δεν το ήξερα. Ούτε στον μπουνταλά, ούτε στο φουκαρά πάντως λέει το ΛΝΕΓ ότι οι αρχικές λέξεις είναι πληθυντικοί.
 
Το ΛΝΕΓ σπάνια επισημαίνει τέτοιες αλλαγές σημασίας (ούτε και στα ελληνικά, άλλωστε).

Η πλάκα είναι ότι υπάρχει και το αμπντάλης, πέρα από τον μπουνταλά, αν και είναι σπανιότερο.
 

nikosl

Member
Το ΛΝΕΓ σπάνια επισημαίνει τέτοιες αλλαγές σημασίας (ούτε και στα ελληνικά, άλλωστε).

στον ουλεμά το λέει, γι'αυτό το περίμενα και στα υπόλοιπα.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Ούτε στον μπουνταλά, ούτε στο φουκαρά πάντως λέει το ΛΝΕΓ ότι οι αρχικές λέξεις είναι πληθυντικοί.
Το ΕΛΝΕΓ το λέει (για τον πληθυντικό) στο φουκαράς (και στο ουλεμάς), αλλά όχι στο μπουνταλάς.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Νομίζω ότι αυτό το φόρουμ πρέπει να το βγάλουμε κάπως αλλιώς (δυστυχώς το ζητεῖτε καὶ εὑρήσετε είναι καπαρωμένο :D). Έψαχνα σήμερα τη μετάφραση του scholar σε αυτό το συγκείμενο ακριβώς, και είδα σε κάποιες σελίδες περί Ισλάμ (ελληνικές, αλλά μυρίζουν μετάφραση από χιλιόμετρα) να τον λένε *μελετητή. Ερχόμουν να βάλω ερώτηση αλλά... Ευχαριστώ :)
 

m_a_a_

Well-known member
μία ακόμα λέξη που ξέρω στην οποία η κατάληξη αραβικού πληθυντικού اء επιβίωσε στα τούρκικα ως -a και πέρασε στα ελληνικά μετατρεπόμενη σε κατάληξη ενικού -ας είναι ο φουκαράς. Ο ενικός στα αραβικά είναι فقير (φακίρ) που μας έχει δώσει τον φακίρη. Ο πληθυντικός είναι فقراء (φουκαρά) που μας ήρθε μέσω τουρκικών.
Και άλλη μία, ο μπουνταλάς (budala, πληθυντικός του abdal).
Εξαιρετικά ενδιαφέρον!

Η πλάκα είναι ότι υπάρχει και το αμπντάλης, πέρα από τον μπουνταλά, αν και είναι σπανιότερο.
Νότια Ελλάδα δεν ξέρω τι γίνεται, αλλά Μακεδονία δεν θα έλεγα ότι είναι σπάνιο το αμπντάλης.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια φορά που ρώτησα έναν φίλο (σπαζοκεφαλιά και καλά) αν μπορεί να μου βρει ελληνική λέξη με τέσσερα σύμφωνα στη σειρά (έχοντας στο μυαλό μου εγώ την εκστρατεία), κι εκείνος μου απάντησε χωρίς δεύτερη σκέψη αμπντάλης, αφήνοντάς με… ενεό! :-)

Αν και νομίζω ότι υπάρχει μία σημασιολογική παραφθορά: αμπντάλη λέμε κατά κανόνα τον ατσούμπαλο, όχι απαραίτητα τον χαζό.
(Μπορεί και να λαθεύω, εννοείται.)

Έχω, όμως, μια απορία: τι ακριβώς σημαίνει η λέξη abdal στα αραβικά; Η Βίκη μου λέει servant, το GT μου λέει change, κι έχω μπερδευτεί…

Και κάτι άσχετο, τέλος: το γιαννιώτικο μπανταλός (ή και «το μπανταλό» απ' ό,τι ξέρω), λέτε να 'ναι… απότοκο του μπουνταλά κι αυτό;
 

daeman

Administrator
Staff member
Και κάτι άσχετο, τέλος: το γιαννιώτικο μπανταλός (ή και «το μπανταλό» απ' ό,τι ξέρω), λέτε να 'ναι… απότοκο του μπουνταλά κι αυτό;

Ή του μπουνταλά:

Ηπειρωτική Εστία τ50 1956 Screenshot 2025-02-05 180725.png

Ηπειρωτική Εστία, τ. 50, σ. 576, 1956

ή του μπατάλη: τουρκική battal < αραβική بطال (battāl).
 
Last edited:
Top