metafrasi banner

illeism

nickel

Administrator
Staff member
Illeism /ˈɪlɪɪz(ə)m/

Illeism is the habit of referring to oneself in the third person. Strictly speaking it refers to excessive use of the pronoun he, because it derives from ille, its Latin equivalent. That’s why it’s said like illy-ism.

It is most often found in books about Shakespeare’s plays, in particular Julius Caesar, in which characters often refer to themselves in the third person, a trick that Shakespeare took from Caesar’s own writings. Characters in fiction sometimes refer to themselves in the third person, which can be an authorial device for indicating idiocy or overweening self-importance. Neither applies to Salman Rushdie’s new book, a record of the years he spent in hiding from the risk of retaliation by Muslims against The Satanic Verses. His book’s title is Joseph Anton, the pseudonym Rushdie took during this period; he distances himself from his alter ego by using the third person.

Illeism was coined by Samuel Taylor Coleridge in 1809 as the inverse of egotism, a mark of which is overuse of the pronoun I. Coleridge also invented tuism, meaning to refer to oneself as thou (on occasion people then still used thou as a familiar second-person pronoun equivalent to French tu, from which he took the name). Tuism also means giving priority to the interests of other people rather than oneself:
The professional’s attitude is or ought to be one of “tuism” — in other words, he is concerned, through beneficence coupled with integrity, to promote the interests of his clients.
Ethics in Education, by David Fenner, 1999​

The plural equivalent of illeism is nosism (from Latin nos, we), referring to oneself as we, something not much heard even from royalty these days (“We are not amused”). However it’s often still called the royal we. It can also be the editorial we, since commentators like to use it in the hope that they will sound like spokespeople for the public, or at least the organisation for which they write. Nosisms can be heard from patronising doctors or nurses (“How are we feeling this morning? Any better?”) or in sarcastic comments (“Well, well! Aren’t we looking awfully chic tonight?”).


Από το σαββατιάτικο ηλεδελτίο του Μάικλ Κουίνιον.

Ωραία σελίδα για τον «ιλλεϊσμό» έχει και η Wikipedia:
http://en.wikipedia.org/wiki/Illeism

Στα ελληνικά δεν ξέρω να έχουμε όρο για την αυτοαναφορικότητα στο τρίτο πρόσωπο (ή στο δεύτερο). Για τον πληθυντικό της μεγαλοπρέπειας διαβάζω στη Βικιπαίδεια:

Όπως καταδεικνύουν οι γλωσσολογικές μελέτες, ο πληθυντικός ευγενείας έχει την αφετηρία του στον πληθυντικό της μεγαλοπρεπείας (pluralis majestatis), ο οποίος πρωτοπαρουσιάστηκε στη διάκριση των λατινικών αντωνυμιών tu (εσύ) και vos (εσείς). Ο πληθυντικός της μεγαλοπρεπείας είναι αρχαϊκό συντακτικό σχήμα και απαντά ήδη στη Βιβλική Εβραϊκή. Κατά τον 4ο μ.Χ. αιώνα αναπτύχθηκε η συνήθεια να απευθύνονται στον Ρωμαίο αυτοκράτορα με τον πληθυντικό vos αντί του ενικού tu. Βαθμηδόν η χρήση τού πληθυντικού έγινε χαρακτηριστικό των ανωτέρων τάξεων, τύπος που οι ευγενείς απηύθυναν ο ένας στον άλλον. Συγχρόνως μεταχειρίζονταν ενικό όταν μιλούσαν σε κατωτέρους τους, υποδηλώνοντας έτσι ότι ο πληθυντικός δεν δήλωνε μόνο σεβασμό αλλά και απόσταση σε αντιδιαστολή προς την οικειότητα.

Όπως εξηγούν οι Brown & Gilman, η χρήση τού πληθυντικού προς τον Ρωμαίο αυτοκράτορα τον 4ο αιώνα πιθανώς ευνοήθηκε από περιπτώσεις στις οποίες υπήρχαν δύο ή περισσότεροι συναυτοκράτορες (λατ. augusti ή caesares), σημειώνουν όμως ότι επρόκειτο για γνωστό και ήδη αρχαίο απευθυντικό τρόπο. Υπογραμμίζουν, ωστόσο, ότι η χρήση του δεν σταθεροποιήθηκε πριν από τον 12ο αιώνα, οπότε άρχισαν να διαμορφώνονται και οι γλωσσολογικοί και πραγματολογικοί όροι τής παρουσίας του στις πολυπλοκότερες πλέον κοινωνικές σχέσεις.

Σύμφωνα με δημοφιλή αλλά αστήρικτη άποψη, προέκυψε στην Αγγλία στα μέσα του 11ου αιώνα, τότε που οι Γάλλοι κατακτητές άκουγαν τους Αγγλοσάξονες φεουδάρχες να μιλούν στον πληθυντικό στους κολίγους και αντιστρόφως, απευθυνόμενοι ο ένας στον άλλο ως εκπρόσωποι ομάδων. Οι Γάλλοι το εξέλαβαν ως ένδειξη πολιτισμού, γνωρίζοντας ότι οι Αγγλοσάξονες εκείνη την εποχή ήταν πιο πολιτισμένοι από εκείνους. Με την επιστροφή τους στη Γαλλία, μαζί με τον θαυμασμό για τους φεουδάρχες, μετέφεραν λανθασμένα και τον γραμματικό πληθυντικό εκλαμβάνοντάς τον ως πληθυντικό ευγενείας. Η άποψη αυτή στερείται επιστημονικής βάσεως, επειδή η Αγγλική γλώσσα τής εποχής διατηρούσε ακόμη τη διάκριση thou (β΄ ενικό), you (β΄ πληθυντικό), και επιπλέον η φορά επιρροής μεταξύ Αγγλοσαξονικής και Γαλλικής ήταν ακριβώς αντίστροφη εκείνη την εποχή.

http://el.wikipedia.org/wiki/Πληθυντικός_ευγενείας

Διακρίνω το χέρι του Dr Moshe εδώ. Δόκτορα, με τον «ιλλεϊσμό» τι κάνουμε;
 

daeman

Administrator
Staff member
[...] Strictly speaking it refers to excessive use of the pronoun he, because it derives from ille, its Latin equivalent. That’s why it’s said like illy-ism.

It is most often found in books about Shakespeare’s plays, in particular Julius Caesar, in which characters often refer to themselves in the third person, a trick that Shakespeare took from Caesar’s own writings.[...]


- Θέλει καφέ.
- Τον αγαπημένο σας;
- Ασφαλώς. Tι illyστής θα ήταν αν έπινε άλλους;
 

Attachments

  • Asterix_Caesar_3rd_person.JPG
    Asterix_Caesar_3rd_person.JPG
    51.7 KB · Views: 258

MelidonisM

New member
λεξιπλασίες: τριτοπροσωπολογία - τριτοπροσωπολογώ (ιλλεΐζω) δείτε και γκουκλ "μιλάει σε τρίτο πρόσωπο για τον εαυτό του"· μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπεροψίας, επιτήδευσης, ταπεινότητας, φιλοπαιγμοσύνης, αγραμματοσύνης, μέχρι και αυτισμού.
 

pidyo

New member
Ο Λευτέρης Πανταζής δεν ήταν που είχε φτιάξει ένα βιογραφικό βιντεάκι για τον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο (δεν ξέρω ποιος το έφτιαξε δηλαδή αλλά είχε αφήγηση από τον ίδιο), κι όταν το έδειξαν παρουσία του σε τηλεοπτική εκπομπή είπε ότι συγκινήθηκε;

Ε, αν δεν θυμάμαι λάθος να τον πούμε Πανταζίτιδα τον ιλλεϊσμό;
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Μα είναι δυνατόν να μην έχουμε όρο για τον τρόπο που έγραψε ο Ιούλιος; Τριτοπρόσωπος λόγος, ξέρω γω;
 
Για τον πληθυντικό της μεγαλοπρέπειας, ας σημειώσουμε ότι δεν εμφανίζεται μόνο στο δεύτερο αλλά και στο πρώτο πρόσωπο (ημείς ο βασιλεύς της Ελλάδος...).
Καθείς και οι εμμονές του: στο τρίτο ενικό μιλά για τον εαυτό του και ένας από τους πρωταγωνιστές του πυντσονικού V., ο Στένσιλ.
 

nickel

Administrator
Staff member
Η τριτοπρόσωπη αφήγηση (third-person narration / narrative) είναι για οποιονδήποτε αφηγητή σε τρίτο πρόσωπο. Δεν χρειάζεται να είμαστε εμείς ο αφηγητής και να είμαστε σε τρίτο πρόσωπο (illeism).

http://en.wikipedia.org/wiki/Narrative_mode#Third-person_view
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Ε, τότε, να προσθέσουμε αυτό το χαρακτηριστικό στο τριτοπρόσωπο. Μερικές ιδέες: *αυτοτριτοπρόσωπος λόγος, *ιδιοτριτοπρόσωπη αφήγηση, *εγωτριτοπρόσωπο δοκίμιο.
 

nickel

Administrator
Staff member
Τριτοπρόσωπη αυτοαναφορά είναι το συντομότερο που μπορώ να φανταστώ (αφού ο αυτισμός είναι καπαρωμένος για το autism :-)).
 

pidyo

New member
Τριτοπρόσωπη αυτοαναφορά είναι το συντομότερο που μπορώ να φανταστώ
illeism: έξι γράμματα
τριτοπρόσωπη αυτοαναφορά: 23 γράμματα.
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Φτου, είναι καπαρωμένος ο όχι πολύ μακρινός περιαυτολόγος.
Περιαυτουλόγος; Χτυπάει στ' αυτιά. Αυτοπεριαυτολόγος; Φτο φτου. Τριταυτοαναφορικός; Τρίτωσε το κακό. Περιαυτοτριτοπροσωπία; Συρμός. Αυτοτριτοπρόσωπος; Μετά τον δυϊσμό, πάμε στον τριαδισμό,
Gott im Himmel, Nina! :inno:

Αφού για το nosism (καλά, για το pluralis majestatis) έχουμε τον πληθυντικό της μεγαλοπρέπειας, δεν το λέμε κι αυτό
τρίτο πρόσωπο της μεγαλοπρέπειας
να ξεμπερδεύουμε;

Πιο σύντομο θέλετε; Καισαρισμός, κι όποιος καταλάβει... Μήπως τα illeism και nosism τα καταλαβαίνει ο average Joe
ή ο Τομ, ο Ντικ κι ο Χάρι; Άντε καλά, ο Χάρι ίσως. Is he a dick, Tom?
 

pidyo

New member
Ίσως αντί να σκεφτόμαστε αποδόσεις με βάση το στοιχείο της ταύτισης (αυτο-, ταυτο- κλπ.) πρέπει να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο. Όταν μιλάει κανείς για τον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο, αναφέρεται στον εαυτό του ως άλλον. Με πρώτο συνθετικό αλλο- το πεδίο γίνεται ευρύτερο και λιγότερο δύσβατο. Αλλοπροσωπία; Αλλ-αφροΐσκιωτος; :p
 
Αυτοϊσμός ή αλλοϊσμός, και τα δύο είναι εξίσου γνωστά και εύχρηστα όσο το illeism...
 

nickel

Administrator
Staff member
Αυτοϊσμός
Εδώ έχουμε συμπέσει. Ένα σωστό κείμενο στη Βικιπαίδεια για να αποκτήσει περιεχόμενο και αντιστοίχηση με το illeism, και τελειώσαμε.
 
Top