Τα ρετούς της γλώσσας

[drsiebenmal]

Ψάχνοντας για κάτι άλλο (ως συνήθως) διαπίστωσα μικρό αλλά όχι ανεπαίσθητο αριθμό ευρημάτων του τύπου αντιμέτωποι κατά πρόσωπο, αντιμετωπίζουν κατά πρόσωπο κ.λπ.

Δεν μπορώ να φανταστώ πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις κάποιον και να μην είναι κατά πρόσωπο, αλλά εσείς τι λέτε; Το θεωρείτε απαράδεκτο πλεονασμό ή μπορεί και να το χρησιμοποιούσατε για να δώσετε έμφαση ή επειδή θεωρείτε, ενδεχομένως, ότι το αντιμετωπίζω έχει πάρει, ίσως, την ευρύτερη έννοια της αντιπαράθεσης;

 

[Zazula]

Συνδέεται η ερώτηση και με το τι απάντηση δίνουμε στο αν λέμε ή όχι «καλοκαιρινό θέρετρο»;

 

[drsiebenmal]

Θα συνδεθεί μόλις βρω εδώ το αντίστοιχο του χειμερινού θέρετρου. ;)

 

[Zazula]

«Αντιμετώπισε πισώπλατα χτυπήματα.»

 

[drsiebenmal]

Σχεδόν. Το ακριβές αντίστοιχο θα έπρεπε να είναι: Τον αντιμετώπισε πισώπλατα.

 

[Zazula]

Δόκτωρ, ούτε το αντιμετωπίζω ούτε καν το καταπρόσωπο διατηρούν πάντα την ετυμολογική τους σημασία — όπως άλλωστε και το θέρετρο, το παντρεύομαι και τόσα άλλα.

 

[nickel]

Το νήμα αυτό καλύπτει τις πιο αυστηρές και πιο προσωπικές απόψεις μας για τη γλώσσα, οπότε εγώ θα σεβαστώ την αντίδραση του δόκτορα στον πλεονασμό. Τον βρήκα (τον πλεονασμό) σε παλιότερη ομιλία του Α. Τσίπρα: «το προηγούμενο διάστημα ήρθαμε αντιμέτωποι κατά πρόσωπο με τις αδυναμίες μας και μάλιστα με αρκετά επώδυνο τρόπο». Υποθέτω ότι θέλει να δώσει κάποια έμφαση, αλλιώς δεν βλέπω γιατί δεν αρκούσε το απλό «ήρθαμε αντιμέτωποι με τις αδυναμίες μας».

 

[nickel]

Σας προκαλεί την ίδια ελαφρά αναγούλα που προκαλεί σε μένα το θηλυκό του έτερος έτερη;

Είδα, ας πούμε, σήμερα τη φράση «μια έτερη τεχνίτης του λόγου». Μπορεί να φταίει και το ότι το τεχνίτης δεν έγινε τεχνίτρια. Πάντως, το απλό άλλη θα με έκανε ίσως να παραβλέψω τον τεχνίτη.

 

[Zazula]

Σας προκαλεί την ίδια ελαφρά αναγούλα που προκαλεί σε μένα το θηλυκό του έτερος έτερη;

Καμία αναγούλα εδώ με το έτερη, κι ας μην θεωρείται κανονικά δόκιμο.

 

[nickel]

Καμία αναγούλα εδώ με το έτερη, κι ας μην θεωρείται κανονικά δόκιμο.

[nudge nudge wink wink] Φταίει που είχα τη λανθασμένη εντύπωση ότι θα προτιμούσες την ετέρα. [/nudge nudge wink wink]

 

[drsiebenmal]

Εμένα με ενοχλεί και ο έτερος, αλλά δεν το κάνω θέμα....

 

[Zazula]

Τότε μην γίνεις ραδιοταξιτζής.

 

[nickel]

Εμένα με ενοχλεί και ο έτερος, αλλά δεν το κάνω θέμα....

Έτερον εκάτερον (για να εκφραστεί και ο έτερος Καππαδόκης).

 

[drsiebenmal]

Σας λαμβάνω, αμφότερους...

 

[Zazula]

Έτερος;

ΥΓ Να προσθέσω ότι το θηλ. έτερη είναι εύλογος αναλογικός σχηματισμός κατά τα ημέτερος-ημέτερη και ουδέτερος-ουδέτερη.

 

[sarant]

Σας προκαλεί την ίδια ελαφρά αναγούλα που προκαλεί σε μένα το θηλυκό του έτερος έτερη;

Είδα, ας πούμε, σήμερα τη φράση «μια έτερη τεχνίτης του λόγου». Μπορεί να φταίει και το ότι το τεχνίτης δεν έγινε τεχνίτρια. Πάντως, το απλό άλλη θα με έκανε ίσως να παραβλέψω τον τεχνίτη.

Εμένα δεν μ' αρέσει το "έτερη" αλλά εδώ που τα λέμε ούτε το "έτερος" μ' αρέσει, πέρα από τις παγιωμένες εκφράσεις. Αλλά αν θελήσεις να το πεις, αυτό θα πεις -όχι το "ετέρα", φαντάζομαι, εκτός να θες να κάνεις λογοπαίγνιο με την εταίρα.

 

[nickel]

Σήμερα η αποτυχία των Μνημονίων δεν μπορεί να κρυφτεί ούτε να εξωραϊστεί με διάφορα φτηνά επικοινωνιακά κολπάκια, σαν αυτό του κ. Στουρνάρα, που αποκάλυψε ότι η πραγματική ανεργία είναι 14% και επομένως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ή σαν τις διαβεβαιώσεις του, ότι το χρέος είναι βιώσιμο, αρκεί να το πιστέψουμε. Διαβεβαιώσεις που μας γεμίζουν με ανησυχία, διότι δυο τινά μπορεί να συμβαίνουν: Ή ο άνθρωπος είναι άσχετος και ανίκανος, και δεν καταλαβαίνει ότι, όταν το χρέος έχει φτάσει στο 174% του ΑΕΠ και οι πάντες στον πλανήτη το θεωρούν μη βιώσιμο, η δουλειά του υπουργού των οικονομικών δεν είναι να καθησυχάζει αλλά να κρούει το κώδωνα του κινδύνου και να ζητάει λύση και αλλαγή πορείας. Ή, το χειρότερο, ο άνθρωπος δεν είναι ανίκανος αλλά φερέφωνο. Χαίρεται που του δίνει συγχαρητήρια ο Σόιμπλε και δηλώνει πως τον θαυμάζει. Ικανός μεν, αλλά ικανός για υπάλληλος της τρόικα και των δανειστών, όχι για υπουργός των οικονομικών.
http://www.avgi.gr/article/870275/o...sunedriasi-tis-kentrikis-epitropis-tou-suriza

Έδωσα μεγάλο κομμάτι από την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην Κεντρική Επιτροπή του Σύριζα, αλλά ενδιαφέρει το έντονο απόσπασμα επειδή έγινε και τουίτ, σε περίληψη των παραπάνω: «Τσίπρας για Στουρνάρα: “Αυτός ο άνθρωπος είναι είτε ανίκανος είτε φερέφωνο”».

Εννοεί όμως φερέφωνο; Δηλαδή, ο κ. Στουρνάρας απλώς επαναλαμβάνει τις απόψεις της τρόικας; (Βλ. λήμμα φερέφωνο παρακάτω). Ή εννοεί ότι ο κ. Στουρνάρας εφαρμόζει τις επιθυμίες της τρόικας και των δανειστών («ικανός για υπάλληλος της τρόικα και των δανειστών»), οπότε η επιλογή όρου μπορεί να γίνει από τους παρακάτω που χρησιμοποιούνται και, καλώς ή κακώς, έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς στον πολιτικό διάλογο:

εντολοδόχος
όργανο (τυφλό όργανο, άβουλο όργανο)
υποχείριο
ενεργούμενο
τσιράκι
πράκτορας

φερέφωνο το [feréfono] Ο41 : (μειωτ.) χαρακτηρισμός για κπ. ή για κτ. (πρόσωπο, ομάδα, έντυπο κτλ.) που δεν έχει ή που δεν προβάλλει δική του γνώμη, άποψη αλλά μέσο αυτού μεταφέρεται, προβάλλεται άκριτα ή διαδίδεται η γνώμη, η άποψη τρίτων: Εφημερίδες / έντυπα / συνδικαλιστικές παρατάξεις που είναι φερέφωνα των κομμάτων.
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=φερέφωνο&sin=all

(Προσοχή: Αν η συζήτηση πάρει διαστάσεις πολιτικής συζήτησης, θα μεταφερθεί στην Πολιτική ενότητα. Το μήνυμα προς το παρόν αφορά γλωσσικό ζήτημα.)

 

[sarant]

Εξαρτάται πώς το βλέπεις. Αν εστιάσεις στο τι κάνει ο Στ. τότε το φερέφωνο ελέγχεται και θα ήταν καλύτερα κάποιο από αυτά που έβαλες -τα τρία πρώτα κατά προτίμηση. Αν όμως εστιάσεις στο τι λέει, δηλ. στο ότι (κατά Τσίπραν) καθησυχάζει τους πολίτες και προβάλλει μια εικόνα αισιοδοξίας που δεν στηρίζεται στα γεγονότα, τότε το φερέφωνο ταιριάζει πολύ καλά. Λέει αυτά που λέει επειδή ή α) είναι ανίκανος και δεν μπορεί να δει την πραγματικότητα, β) είναι φερέφωνο και του τα υπαγορεύουν.

Το νήμα μάλλον πρέπει ούτως ή άλλως να μεταφερθεί, στα ρετούς.

 

[drsiebenmal]

Και η δική μου αίσθηση είναι ότι πολύς κόσμος χρησιμοποιεί τη λέξη φερέφωνο σαν συνώνυμο των περισσότερων από τις εναλλακτικές που προτείνεις, Νικέλ. Άλλωστε, και το ΛΣΑΝΕΓ δίνει:

φερέφωνο (μτφ) όργανο, υποχείριο, μαριονέτα, πιόνι, αχυράνθρωπος, άθυρμα (λόγ.), ενεργούμενο, εκφραστής: χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη εφημερίδα κυβερνητικό ~

 

[nickel]

(Εδώ είναι καλύτερα, συμφωνώ.)

Μάλιστα. Ενδιαφέρουσα είναι και η κάπως ισοπεδωμένη εικόνα από το ΛΣΑΝΕΓ. Από την άλλη, έχει ξεχάσει τον εντολοδόχο αλλά και τον κακόσημο πορτ παρόλ.