Τα Κανάρια

nickel

nickel

Administrator
Staff member
Τα Κανάρια είναι τα νησιά ακριβώς απέναντι (και κάπου 100-150 χιλιόμετρα μακριά) από τη νοτιότατη ακτή του Μαρόκου, αλλά ανήκουν στην Ισπανία: είναι αυτόνομη «κοινότητα» (διοικητική περιοχή) της Ισπανίας και έχουν και δική τους σημαία με το έμβλημα που έχει δύο σκύλους εκεί που το δικό μας είχε κάποτε τους Ηρακλείς του στέμματος.



Οι σκύλοι βέβαια έχουν άμεση σχέση με το όνομα του νησιωτικού συμπλέγματος, αφού η επικρατέστερη εξήγηση πατάει στα γραπτά του Πλίνιου του Πρεσβύτερου, που επαναλαμβάνει όσα έμαθε κι αυτός από μια καλή πηγή του, τον βασιλιά Ιούβα (ή Ιόβα) της Μαυριτανίας (σπουδαίο τύπο, συγγραφέα και μπεστσελερίστα της εποχής, που είχε μάλιστα βασίλισσά του την Κλεοπάτρα Σελήνη, μοναχοκόρη της γνωστής Κλεοπάτρας και του Μάρκου Αντώνιου).

Σύμφωνα με τον Ιούβα, στις Νήσους των Μακάρων (όπως τις έλεγαν οι Έλληνες, Fortunatas στα λατινικά) υπάρχει κι ένα νησί που το λένε Canaria από τους πολλούς τεράστιους σκύλους που ζουν εκεί («proximam ei Canariam vocari a multitudine canum ingentis magnitudinis», εδώ). (Ο σκύλος στα λατινικά είναι canis, μακρινό ξαδερφάκι του δικού μας κυνός, και canarius, -a, -um είναι το επίθετο, κύνειος, κυνικός.)
Και ο Πτολεμαίος στη Γεωγραφία του μας δίνει αργότερα την Καναρία νήσο σαν μία από τις Νήσους των Μακάρων.
http://books.google.gr/books?id=FWUSLslMjpUC&pg=PA296

Υπάρχουν κι άλλες ενδιαφέρουσες εξηγήσεις για την προέλευση του ονόματος.
http://en.wikipedia.org/wiki/Canary_Islands#Etymology

Πάντως από την Canaria (το όνομα που δόθηκε στη σημερινή Gran Canaria) το σύμπλεγμα ολόκληρο ονομάστηκε Canariae Insulae (Arnobius, 303 μ.Χ.) και στα ισπανικά Islas Canarias. Μη με ρωτήσετε γιατί δεν τους άρεσε το όνομα Fortunatas και ήθελαν να τα πουν σκυλονήσια. Όταν τον 17ο αιώνα οι Ισπανοί ναυτικοί φέρανε από τα νησιά κάτι ωραία μικρά ωδικά πτηνά, ονομάστηκαν κι αυτά canarios (ισπ. ενικός canario) (canary birds, πρώτη αγγλική εμφάνιση το 1576), καναρίνι στα ελληνικά από το βενετσιάνικο canarin.

Για τον Κανάρη δεν ξέρουμε αν έχει σχέση, όσο για τον φον Κανάρις, αυτός αποφάσισε να γίνει ναυτικός επειδή ήταν πεπεισμένος ότι η σκούφια της οικογένειάς του κρατούσε από τις ίδιες ρίζες με του Έλληνα μπουρλοτιέρη.

Να δούμε όμως την πορεία του ονόματος των νησιών στα ελληνικά:
Καναρία νήσος (στον Πτολεμαίο)
Κανάριαι νήσοι (Δείτε βιβλία των αρχών του 19ου αιώνα όπου το επίθετο είναι τρικατάληκτο: κανάριος, καναρία, κανάριον > Κανάριαι νήσοι)
Κανάριοι Νήσοι (το επίθετο γίνεται δικατάληκτο, ο η κανάριος, το κανάριον)
Κανάριες Νήσοι (στη δημοτική το επίθετο ξαναγίνεται τρικατάληκτο) και
Κανάρια

Με λίγα λόγια:
Ο τύπος Κανάριοι είναι λόγιος, της καθαρεύουσας, και ίσως μακροημερεύει επειδή κάνει καλή παρέα με την κατάληξη του θηλυκού νήσος.
Το νησί που έδωσε το όνομά του στο αρχιπέλαγος, η Gran Canaria, ήταν «η Μεγάλη Κανάριος» στην καθαρεύουσα, αλλά συνήθως τη μεταγράφουμε σε Γκραν Κανάρια (και οπωσδήποτε δεν είναι *Μεγάλα Κανάρια, *Μεγάλες Κανάριες ή *Μεγάλοι Κανάριοι — όλα φρουτάκια του διαδικτύου).


http://en.wikipedia.org/wiki/Gran_Canaria
http://en.wikipedia.org/wiki/Canary_Islands
http://el.wikipedia.org/wiki/Κανάριες_Νήσοι
http://en.wikipedia.org/wiki/Fortunate_Isles
http://www.ing.iac.es/PR/lapalma/pliny.html
 
daeman

daeman

Administrator
Staff member
nickel said:
... Μη με ρωτήσετε γιατί δεν τους άρεσε το όνομα Fortunatas και ήθελαν να τα πουν σκυλονήσια. ...
Click to expand...
Who let the dogs out?

Άσμα κυνικόν, ουχί σκυλάδικον, καίτοι έχει σκυλευτεί πολλάκις:

Δε θέλω μόνιμο όνομα, δε θέλω μόνιμη φωλιά
δε θέλω έλεγχο πώς λέω την πατρίδα
τι ώρα γύρισα εχθές, με ποιες αλήτευα προχθές
τέτοια σκλαβιά δεν τη μπορώ, δεν έχει ελπίδα

Θα ζήσω ελεύθερο πουλί κι όχι κορόιδο στο κλουβί
για μια μονάχα θηλυκιά να κελαηδάω
θα χτίσω είκοσι φωλιές κι άμα γουστάρω αγκαλιές
από Μακάρια σε Κανάρια θα πετάω

Θέλει η ζωή μας αλλαγές και ας τσαντίζονται πολλές
δε δίνω φράγκο κάθε μια τι θα μου σούρει
και το σκυλί για να τραφεί πρέπει ν’ αλλάζει την τροφή
και όχι σκέτο κανναβούρι κανναβούρι

If you lie down with dogs, you'll get up with bird fleas. :p
 
Zazula

Zazula

Administrator
Staff member
Τα Κανάρια (μόνα τους, χωρίς το «νησιά») είναι πάντα ασυνίζητα;
Σημ.: Η ομώνυμη πλατεία της Ηλιούπολης είναι πάντα με συνίζηση.
 
drsiebenmal

drsiebenmal

HandyMod
Staff member


His High Tweeting Excellency Mr. Be[SUP]2[/SUP]to Kanaris says: tweet, tweet, tweee!
(Μετάφραση: Ενδιαφέρον άρθρο, συνεχίστε.)
 

Attachments

  • IMG_20140122_121124.jpg
    IMG_20140122_121124.jpg
    37.1 KB · Views: 364
daeman

daeman

Administrator
Staff member
Zazula said:
Τα Κανάρια (μόνα τους, χωρίς το «νησιά») είναι πάντα ασυνίζητα;
Σημ.: Η ομώνυμη πλατεία της Ηλιούπολης είναι πάντα με συνίζηση.
Click to expand...

Συχνότερα κανάρjα τα ακούω, όπως τα καινούργια (ή τον κανάγια χωρίς το ρο). Τα κανάρια (καναρίνια).
 
Zazula

Zazula

Administrator
Staff member
Εγώ έλεγα για τα νησιά· τα πουλιά τ' ακούω κι εγώ συνιζημένα.
 
Earion

Earion

Moderator
Staff member
Εντάξει το Ιούβας, αλλά στις μέρες μας καλύτερο το Ιόβας (βλ. εδώ και εδώ).

Ο δε πυρπολητής Κανάρης δεν είχε (και δεν μπορούσε να έχει) συγγενική σχέση με τον Γερμανό ναύαρχο. Ήταν ένα ωραία στημένο προπαγανδιστικό κόλπο για να συσφιχτούν οι ελληνογερμανικές σχέσεις.

(Σαν να μας έχει μάθει όλος ο κόσμος εμάς τους Έλληνες, ότι με λίγη κολακεία για τους προγόνους είμαστε έτοιμοι να παραδοθούμε).

Ο μόνος πιθανός κοινός σύνδεσμος είναι ότι ο μεν Γερμανός είχε απώτερη καταγωγή (τρεις αιώνες πίσω) από κάποια οικογένεια Canarisi από τη βόρειο Ιταλία, ενώ ο Κωνσταντής, του οποίου το επώνυμο αρχικά ήταν Κανάριος, λόγω Χίου (να θυμηθούμε ότι τα Ψαρά είναι εξάρτημα της Χίου), που είχε υπάρξει κάποτε αποικία των Γενουατών, ίσως (ίσως) να είχε κάποια σχέση με γενουατική οικογένεια Canaris(i). Οι διαβεβαιώσεις της γερμανικής Βικιπαίδειας ότι από τον ιταλικό κορμό ξεπήδησε κλάδος στην Ελλάδα δεν βασίζονται σε αποδεικτικά στοιχεία.

Μεταφέρω συνοψίζοντας τα συμπεράσματα της γενεαλογικής έρευνας του Δημήτρη Μαυριδερού. Βλ. Δημήτρης Α. Μαυριδερός, «Γενεαλογικά στοιχεία δύο ναυάρχων: θρύλος και ιστορική αλήθεια: Κωνσταντίνος Μ. Κανάρης (1790-1877), Γουλιέλμος – Φραγκίσκος Κ. Κανάρης (1887-1945)», Δελτίο Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρίας της Ελλάδος 10 (1996,).
 
Last edited:
nickel

nickel

Administrator
Staff member
Ευχαριστώ για τα σχόλια! Λίγα λεξικογραφικά:

Ο Δημητράκος έχει για τα καναρίνια τα λήμματα το καναρίνι(ον) και το κανάριον.
Το ΛΚΝ έχει το κανάρι (και η κανάρα) και το καναρίνι (και το καναρινάκι).
Το ΛΝΕΓ έχει καναρίνι, καναρινάκι και κανάρα, αλλά περιέργως δεν έχει το κανάρι.

Με συνίζηση λέω και τα πουλιά και τα νησιά. Και ένα ωραίο παλαιό τυπογραφικό: Σε μετάφραση του Vicar of Wakefield του Γκόλντσμιθ, με χρονολογία 1862, (εδώ κρύβεται ο ελληνικός τίτλος :-) ) διαβάζω:

Το μέγα βάραθρον εις όπερ εμπίπτουσιν οι ελεγειακοί ούτοι ποιηταί είναι το εξής· απελπίζονται και λυπούνται επί ανίαις, ας η αισθητική της ανθρωπότητος μερίς περί μικρού ποιούνται. Έξοχός τις Κυρία απώλεσε το περικάλυμμα των χειρών, ή το ριπίδιον, ή το κανάριον αυτής, παραχρήμα ο ηλίθιος ποιητής τρέχει οίκαδε ίνα εν στίχοις εκφράση την συμφοράν αυτής ταύτην.

(Εδώ, στο πάνω μέρος της σελίδας 100.)

Κοιτάζω το πρωτότυπο και βρίσκω λιγότερη φλυαρία και λιγότερα πουλιά:

The great fault of these elegiasts is, that they are in despair for griefs that give the sensible part of mankind very little pain. A lady loses her muff, her fan, or her lap-dog, and so the silly poet runs home to versify the disaster.

Το κυνάριον θα είχε γράψει ο μεταφραστής, αλλά το εκλαΐκευσε ο στοιχειοθέτης!
 
You must log in or register to reply here.
Top