Πότε αφηγούμαι; Πότε διηγούμαι;

christine

New member
Στα περισσότερα λεξικά είναι σχεδόν συνώνυμα.
Σε μερικά βρίσκω «αφηγούμαι --> ήμουν εκεί», «διηγούμαι--> δεν ήμουν εκεί». Σε άλλα λέει «αφηγούμαι --> προφορικά», «διηγούμαι--> γραπτά». Αλλού γράφει ότι εξαρτάται από τον πλούτο της περιγραφής.
Δεν καταλαβαίνω.
 

nickel

Administrator
Staff member
Με αφετηρία το ότι δεν υπάρχει σαφής διάκριση, άρα ο χρήστης είναι ελεύθερος να χρησιμοποιήσει όποιο ρήμα θέλει από τα δύο, νομίζω ότι δεν θα ήταν φρόνιμο να προσπαθήσει κανείς να δώσει κατευθύνσεις. Ας πούμε, το λεξικό συνωνύμων του Μπαμπινιώτη απλώς αναφέρει τα «συνώνυμα» (διηγούμαι, αφηγούμαι, περιγράφω, εκθέτω, εξιστορώ, λέγω, μολογάω (λαϊκ.)), του Εμμανουηλίδη δεν καταπιάνεται με δαύτα και η lexigram δεν αναφέρεται σε διαφορά. Θα μου άρεσε ο περιορισμός «αφηγούμαι» -> ήμουν εκεί, αλλά πώς να τον συζητήσεις όταν ο ορισμός του ρήματος αναφέρεται και σε φανταστικά γεγονότα;
 

nickel

Administrator
Staff member
Αν έχετε λίγα λεπτά υπάρχει και μια αρκετά λεπτομερής διερεύνηση του θέματος στον παρακάτω σύνδεσμο.
Ελπίζω η christine να μη χρειαστεί ούτε να εντρυφήσει ούτε να βγάλει συμπεράσματα. :-)
 
Χωρίς να ισχυρίζομαι ότι είναι καθοριστικό αυτό, έχω την αίσθηση ότι το διηγούμαι είναι λίγο περισσότερο σε χρήση, ιδίως στην καθομιλουμένη.

Επίσης να παρατηρήσω ότι άλλο είναι το διήγημα και άλλο το αφήγημα (όχι πως αυτό σημαίνει αναγκαστικά κάτι για τα αντίστοιχα ρήματα).
 

m_a_a_

Well-known member
Από ΛΚΝ: Tα όρια μεταξύ αφηγήματος και διηγήματος είναι δυσδιάκριτα.

Κάτι μας είπες τώρα… :D

Παραδόξως, δεν βρίσκω ούτε στο ΧΛΝΕΓ ούτε στο ΛΚΝ το αφήγημα με την πιο άμπστρακτ έννοια, το αντίστοιχο narrative δηλαδή…
Αντιθέτως, το Βικιλεξικό λέει:
  1. η διαδικασία ή το αποτέλεσμα του αφηγούμαι
  2. (νεολογισμός) απόψεις, θέσεις, ισχυρισμοί ή σενάρια που αφορούν την (πολιτική ή άλλη) πραγματικότητα και εξέλιξη
    Λίγες μέρες μετά το Eurogroup της 15ης Ιουνίου οι ψηφοφόροι δείχνουν να μην πείθονται από το νέο αφήγημα της κυβέρνησης περί εξόδου από την επιτροπεία και αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας. (www.efsyn.gr, 23/6/2017)
 

nickel

Administrator
Staff member
Παραδόξως, δεν βρίσκω ούτε στο ΧΛΝΕΓ ούτε στο ΛΚΝ το αφήγημα με την πιο άμπστρακτ έννοια, το αντίστοιχο narrative δηλαδή…
Δεν είναι περίεργο να μην έχουν μια τόσο πολυφορεμένη χρήση;

Την έχει ευτυχώς και το ΜΗΛΝΕΓ:

2) (στη σύγχρονη γλώσσα των πολιτικών και δημοσιογράφων)
Παρουσίαση της πραγματικότητας κατά μία ορισμένη εκδοχή, ερμηνεία είτε υπόθεση, εικασία, σενάριο σχετικά με μελλοντικές εξελίξεις
(πρβ. παραμύθι)
Χρήσεις
εθνικό/ πολιτικό/ κομματικό/ κυβερνητικό αφήγημα | ψευδές/ κάλπικο/ σαθρό/ καταστροφολογικό αφήγημα |
Κατέρρευσε το αφήγημα για την οικονομία
Χρειάζεται ένα νέο και πειστικό αφήγημα
 

m_a_a_

Well-known member
Δεν είναι περίεργο να μην έχουν μια τόσο πολυφορεμένη χρήση;
Ε, μα!



Αν είναι να το ξεψειρίσουμε εντωμεταξύ, να επισημάνω και (το μάλλον εύλογο γεγονός) ότι ενώ από επίθετα λημματογραφούνται τόσο ο αφηγηματικός όσο και ο διηγηματικός, από… δευτερογενώς παράγωγα ουσιαστικά, ΧΛΝΕΓ και ΛΚΝ δίνουν μόνο αφηγηματικότητα. Διηγηματικότητα θα βρούμε στο διαδίκτυο, αλλά και πάλι όχι πολλή. :-)

Διηγηματικότητα, υποθέτω, μπορεί να 'χει ο λόγος, εφόσον θυμίζει κάτι από διήγημα (που στο κάτω κάτω, λογοτεχνικό είδος είναι, και μάλιστα συγκεκριμένο). Αφηγηματικότητα, αντιθέτως, μπορεί θαρρώ να έχει καθετί που έχει μια… «χρονικότητα», να το πω έτσι. Καθετί, δηλαδή, με κάτι σαν αρχή, κάτι σαν μέση, και κάτι σαν τέλος: μια ταινία (προφανώς), μια μουσική σύνθεση (λιγότερο προφανώς), ένα διαφημιστικό σποτ (μισοεμφανώς), ένα δελτίο ειδήσεων (μισοαφανώς), ένας πόλεμος (που εκεί, βέβαια, το αφήγημα μπορεί να φτάσει ν' αποτελεί όχι γνώρισμα, αλλά διακύβευμα).

Πάλι τα λέω λίγο χαοτικά μάλλον (φοργκίβμι), αλλά προσωπικά, πάντως, ενώ όταν είναι υποκείμενο ο άνθρωπος, θα πω με την ίδια ευκολία αφηγείται και διηγείται, όταν υποκείμενο είναι ένα έργο, ιδίως μη γλωσσικό, νομίζω πως χρησιμοποιώ αποκλειστικά το αφηγείται (π.χ. η ταινία αφηγείται)… Αν κρίνω από τα παραδείγματα των λεξικών, βέβαια, η διάκριση που κάνω είναι μάλλον αυθαίρετη, αλλά υποπτεύομαι ότι έχω επηρεαστεί από αυτό που λέω στην αποπάνω παράγραφο. Εκτός κι αν διυλίζω τον κώνωπα…
 

christine

New member
Μεγάλο μπέρδεμα!
Διηγούμαι ή αφηγούμαι τις διακοπές μου/τις διακοπές των φίλων μου/την ιστορία της Ελλάδας/την Κοκκινοσκουφίτσα;
 

m_a_a_

Well-known member
Μεγάλο μπέρδεμα!
Διηγούμαι ή αφηγούμαι τις διακοπές μου/τις διακοπές των φίλων μου/την ιστορία της Ελλάδας/την Κοκκινοσκουφίτσα;
Ό,τι σου βγαίνει πιο φυσικά. Νομίζω πως και τα λεξικά και τα όσα έγραψε ο Nickel προς τα κει δείχνουν.
 

skol

Active member
Λογικά για τα ΜΓΜ(μεγάλα γλωσσικά μοντέλα) αυτές οι ερωτήσεις είναι η καλύτερή τους. Παρακάτω αντιγράφω τι μου είπε το DeepSeek. Μου φάνηκε αρκετά πειστικό. Τα ίδια πάνω κάτω λέει και το ChatGPT.

Οι λέξεις «διηγούμαι» και «αφηγούμαι» χρησιμοποιούνται και οι δύο για να περιγράψουν την πράξη της αφήγησης, αλλά έχουν κάποιες διαφορές στη χρήση και τη χροιά τους.
1. Διηγούμαι:
  • Χρησιμοποιείται συνήθως για την περιγραφή μιας ιστορίας ή γεγονότων με έναν πιο προσωπικό, ζωντανό και λεπτομερή τρόπο.
  • Συχνά σχετίζεται με την προφορική επικοινωνία ή με την αφήγηση κάτι που ο ομιλητής έχει βιώσει ή γνωρίζει καλά.
  • Παράδειγμα: «Μου διηγήθηκε την περιπέτειά του στο ταξίδι του.»
2. Αφηγούμαι:
  • Έχει μια πιο επίσημη ή λογοτεχνική χροιά και χρησιμοποιείται συχνά για την περιγραφή μιας ιστορίας σε βιβλία, ταινίες ή άλλες μορφές αφήγησης.
  • Μπορεί να αναφέρεται σε μια πιο δομημένη και οργανωμένη αφήγηση.
  • Παράδειγμα: «Ο συγγραφέας αφηγείται τα γεγονότα του πολέμου με μεγάλη λεπτομέρεια.»
Πότε να προτιμήσω το ένα και πότε το άλλο:
  • Χρησιμοποιήστε «διηγούμαι» όταν θέλετε να δώσετε έμφαση στην προσωπική, ζωντανή και λεπτομερή περιγραφή μιας ιστορίας ή γεγονότων.
  • Χρησιμοποιήστε «αφηγούμαι» όταν αναφέρεστε σε μια πιο επίσημη, δομημένη ή λογοτεχνική αφήγηση.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι δύο λέξεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά, αλλά η διαφορά στη χροιά και τη χρήση μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή της κατάλληλης λέξης ανάλογα με το πλαίσιο.
 

nickel

Administrator
Staff member
Πότε να προτιμήσω το ένα και πότε το άλλο:
  • Χρησιμοποιήστε «διηγούμαι» όταν θέλετε να δώσετε έμφαση στην προσωπική, ζωντανή και λεπτομερή περιγραφή μιας ιστορίας ή γεγονότων.
  • Χρησιμοποιήστε «αφηγούμαι» όταν αναφέρεστε σε μια πιο επίσημη, δομημένη ή λογοτεχνική αφήγηση.
Στο προσωπικό μου μεγαλούτσικο γλωσσικό μοντέλο το αντίθετο συμβαίνει. :-)
 

skol

Active member
Στο προσωπικό μου μεγαλούτσικο γλωσσικό μοντέλο το αντίθετο συμβαίνει. :-)

Ίσως το δικό σου μοντέλο να είναι ετεροβαρώς φορτωμένο με «επίσημες, δομημένες ή λογοτεχνικές» αφηγήσεις και έτσι να βρίσκεις το «αφηγούμαι» πιο «προσωπικό, ζωντανό και λεπτομερές»🙂

Πέρα από την πλάκα, νομίζω ότι τα παραδείγματά του είναι καλά διαλεγμένα για το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει. Ειδικά στο πρώτο («Μου διηγήθηκε την περιπέτειά του στο ταξίδι του.») δεν θα μου ταίριαζε καθόλου το «αφηγήθηκε».
 

nickel

Administrator
Staff member
Ας δούμε και τα παραδείγματα του ΜΗΛΝΕΓ. Μπορεί να χαράξει κανείς διαχωριστικές γραμμές;


Του αρέσει να αφηγείται πώς τα πέρασε στον στρατό
Μου αφηγήθηκε με απαράμιλλο τρόπο τις ταλαιπωρίες του από την αρρώστια του
Μας αφηγήθηκε με λεπτομέρειες όσα είχαν συμβεί
Ο παππούς αφηγήθηκε στα εγγόνια του ό,τι είδε στα ταξίδια του
Ο Αμερικανός ρεπόρτερ αφηγείται ότι κρατήθηκε αιχμάλωτος για πολλές βδομάδες
«Ο Παναγιώτης Λαμπρίας αφηγείτο ένα επεισόδιο στο οποίο είχε πρωταγωνιστήσει τον πρώτο καιρό της μεταπολίτευσης»
(στο διαδίκτυο απόσπασμα από άρθρο του Τ. Θεοδωρόπουλου με τίτλο «Ανδρός πεσούσης πάσα γη χωματερή», «www.kathimerini.gr»)
Όταν βρισκόμασταν μαζί, αφηγούμην με στόμφο τα πεπραγμένα
Όσο περνούσε η ώρα, σκεφτόμουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα γεγονότα και τα αφηγόμουν
Πρόκειται για μια συνηθισμένη ιστορία, αφηγημένη όμως με μοναδική δεξιοτεχνία
Μας διηγήθηκε με κάθε λεπτομέρεια την περιπέτειά της
Θα σας διηγηθώ μια πολύ αστεία ιστορία
Διηγήθηκε στους φίλους του εμπειρίες από τον στρατό
«[…] ο ανήρ ούτος μ’ εδίδαξε πολλά, μοι εδιηγήθη δε και πολλάς αρχαίας παραδόσεις του τόπου της γεννήσεώς μας»
(Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Άπαντα, «Φτωχός άγιος», [τόμος/βιβλίο] Β΄, επιμ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, εκδ. Δόμος)
«Δυστυχής! Παρηγορία/ Μόνη σού έμενε να λες/ Περασμένα μεγαλεία/ Και διηγώντας τα να κλαις»
(Διονύσιος Σολωμός, Άπαντα, «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», [τόμος/βιβλίο] Α΄, [κεφ.] 5, επιμ. Λίνος Πολίτης, εκδ. Ίκαρος)
 

pontios

Well-known member
Χμ, ναι, ας το θέσουμε ως εξής: (let's take it from the top) :unsure:
Ποια από τις δύο λέξεις είναι πιο κοντά στο "narrate" ή στο "recount in detail", υπονοώντας μια πιο δομημένη ή λογοτεχνική προσέγγιση στην αφήγηση (διηγηση; ) μιας ιστορίας;

Και ποια από τις δύο είναι πιο κοντά στο "tell" ή "relate" και θα λέγατε ότι είναι πιο προσωπική, "συνομιλιακη" (conversational) και ανεπίσημη;
 
Top