Γαλλικές λέξεις στην ελληνική γλώσσα

[Palavra]

ο.κ. Προφανώς εννοείς την σημασία νούμερο 4.(The point of greatest development, value, or intensity: a novel written at the peak of the writer's career)

Η λέξη κορυφή χρησιμοποιείται και στα ελληνικά με τη μεταφορική της σημασία, οπότε πραγματικά δεν καταλαβαίνω τι εννοείς.

Στο Petit Robert δίνει για την σημασία της κορυφής (4η σημασία) μια χρονολογία παλιότερη, το 1350 αναφέροντας το ισπανικό "pico" που προέρχεται από το pr(e)roman "pikk" και για τη δεύτερη σημασία ενός αιχμηρού σκαπτικού εργαλείου τον XII αιώνα που προέρχεται από το piquer και από το λαικό λατινικό "pikkare" (1306) Δεν βγάζω άκρη τελικά αλλά νο πρόμπλεμ

Ούτε κι εγώ βγάζω άκρη: το πικ στα ελληνικά είναι μεταφορά του αγγλικού, όχι του γαλλικού. Τώρα για να αναζητάς την ετυμολογία της γαλλικής λέξης, μάλλον ξέρεις κάτι και δε μας το λες.

 

[nevergrown]

Aπό το ηλεκτρονικό λεξικό του Τριανταφυλλίδη
σελοφάν το [selofán] O (άκλ.) : λεπτό διαφανές φύλλο, άσπρο ή χρωματιστό, που χρησιμοποιείται στο εμπόριο για τη συσκευασία διάφορων τροφίμων, ποτών κτλ. [λόγ. < γαλλ. cellophane]

http://www.google.gr/search?hl=el&q=%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%86%CE%AC%CE%

 

[nevergrown]

κρεασιόν Είτε είναι η τελευταία δημιουργία της BMW, είτε από Guy Laroche

http://www.google.gr/search?q=κρεασιόν&hl=el&ei=TD9DTNi8L-iVOImLgdcM&start=10&sa=N

 

[Palavra]

Δε νομίζω ότι το παραπάνω μπορεί να περάσει ως γαλλική λέξη στην νεοελληνική γλώσσα. Ένα από τα ευρήματα που δίνεις, μάλιστα, είναι εστιατόριο στο Γκάζι.

 

[nickel]

Καλημέρα σας και καλή βδομάδα. Πριν γίνει ομηρικό ζήτημα η κρεασιόν, επιτρέψτε μου να καταθέσω μια προσωπική άποψη. Όταν μια ξένη λέξη χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια από άτομα που κινούνται σε έναν συγκεκριμένο χώρο, έχει μάλιστα τη χροιά του όρου (δηλαδή, σ' αυτή την περίπτωση, όταν ακούμε κρεασιόν, δεν σκεφτόμαστε «δημιουργία» αλλά μια εντυπωσιακή δημιουργία της μοδιστρικής τέχνης), εφόσον η λέξη αρχίσει να εμφανίζεται μεταγραμμένη και να χάνει τα εισαγωγικά, μπορούμε να πούμε ότι εντάσσεται στο σώμα των νεολογισμών και τελικά στον γλωσσικό μας πλούτο. Είτε μέσα σε εισαγωγικά (Καθημερινή: Hταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επιδείξουν τις τελευταίες «κρεασιόν» των οίκων μόδας Zαν Mατίς) είτε σαν κάθε καθωσπρέπει ελληνική λέξη (Ριζοσπάστης: Πριν από λίγα χρόνια, όταν ξεκίνησε η "διεθνοποίηση" του Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, είχε διατυπωθεί η πρόθεση, να καθιερωθεί για τους θεατές των προβολών ένα επίσημο ένδυμα, κάτι σε φράκο ή σε σμόκιν για τους κυρίους και, προφανώς, οι τελευταίες κρεασιόν των Γάλλων μόδιστρων για τις κυρίες — χωρίς να υπάρχει λόγος, σε εισαγωγικά είναι η διεθνοποίηση), πιστεύω ότι η κρεασιόν έχει πια κερδίσει το δικαίωμα να έχει μια θέση και στα λεξικά. Και αυτό δεν έχει σχέση με εύστοχα ή άστοχα λογοπαίγνια. Εμπρός, λοιπόν, όλοι κάτω από το λάβαρο «Η κρεασιόν στα λεξικά!».

 

[Palavra]

Θεωρείς λοιπόν ότι περίπου 180 εμφανίσεις της λέξης (γιατί τόσες είναι στην πραγματικότητα), εκ των οποίων αρκετές είναι το εστιατόριο στο Γκάζι, αρκούν για να θεωρήσουμε ότι η λέξη χρησιμοποιείται ευρέως και, ως εκ τούτου, είναι νεολογισμός;

 

[nickel]

Γι' αυτό είπα ότι είναι προσωπική άποψη και, να προσθέσω, διαίσθηση. Δηλαδή, δεν κρίνω από τα (πολύ λιγότερα από 180 — τα έγκυρα, καμιά ντουζίνα) ευρήματα του διαδικτύου αλλά από τα προσωπικά μου διαβάσματα. Τόσα χρόνια χωμένος σε περιοδικά μόδας, έχω φάει τις κρεασιόν με το κουτάλι στα ελληνικά ή στα γαλλικά (με ή χωρίς τόνο). Όποιος βρει τεύχος της Γυναίκας χωρίς μία κρεασιόν, κερδίζει το επόμενο μοντελάκι της Κάρι Μαντέιν, με την οποία έχω, ως γνωστόν, καθημερινή επικοινωνία.


Ναι, κάνει πολλή ζέστη και έχω πολύ θόρυβο.



Και, επειδή κάποιοι ζήτησαν να δουν μοντελάκια της Κάρι:

 

[Zazula]

Ριζοσπάστης: Πριν από λίγα χρόνια, όταν ξεκίνησε η "διεθνοποίηση" του Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, είχε διατυπωθεί η πρόθεση, να καθιερωθεί για τους θεατές των προβολών ένα επίσημο ένδυμα, κάτι σε φράκο ή σε σμόκιν για τους κυρίους και, προφανώς, οι τελευταίες κρεασιόν των Γάλλων μόδιστρων για τις κυρίες — χωρίς να υπάρχει λόγος, σε εισαγωγικά είναι η διεθνοποίηση.

Τα εισαγωγικά εδώ με την έννοια ντεμέκ. :)

 

[SBE]

Είναι προφανές ότι κατά το στέιτζ, δεν υπάρχουν κρεασιόν, όπως δεν υπάρχουν στενές φούστες, μόνο φούστες πένσιλ.

 

[nevergrown]

Εκτός από τα κόντρα πλακέ υπάρχουν και τα πλακέ είτε είναι σούστα, http://www.google.co.uk/search?hl=en&q=πλακέ+σούστα&aq=f&aqi=&aql=&oq=&gs_rfai= είτε περσίδα, http://www.google.co.uk/search?q=πλακέ+περσίδα&hl=en&sa=2 είτε τα φασόλια πλακέ http://www.google.co.uk/search?hl=en&q=πλακέ+φασόλια+&aq=f&aqi=&aql=&oq=&gs_rfai=, είτε τα επίπεδα λεπτά μπιφτέκια (δυστυχώς σαν σόλα) που έφαγα στη Νικήτη Χαλκιδικής τελευταία.

Μήπως ξέρει κανείς τι είναι τα πλατοκαθίσματα μαρκέ http://www.drive.gr/drive/index.php...σματα-μαρκέ&Itemid=155&tmpl=component&print=1 ή σκαφάκια πορτ μπακάζ μαρκέ ή τα πατάκια; Απο καουτσούκ;


Και αφού κόλλησα με τα -έ
ας γίνει μνεία εδώ και για τα μπαλαρινέ http://www.google.co.uk/search?hl=en&q=μπαλαρινέ&um=1&ie=UTF-8&sa=N&tab=iw (συνήθως είναι παπούτσια ή φούστες)

Ας βάλω εδώ και το "κορ ντε μπαλέ" http://www.google.co.uk/search?hl=en&q="κορ+ντε+μπαλέ&aq=f&aqi=&aql=&oq=&gs_rfai=

Kαι αυτό το "ντουμπλέ" πρέπει να χει πολλές σημασίες http://www.google.co.uk/search?hl=en&q=ντουμπλέ&aq=f&aqi=&aql=&oq=&gs_rfai=

 

[nevergrown]

Για να τεκμηριώσω καλύτερα με ένα παράδειγμα, την ορμόνη.

Γράφει στο Μείζον ότι πήραμε την ορμόνη από ......Αυτά είναι τα ωραία της ετυμολογίας, οι μικρές ιστορίες των λέξεων, όχι τα τσουβαλιάσματα σε λίστες και η ανούσια αριθμολογία.

Αυτά που έγραψες τότε μου είχαν αρέσει πάρα πολύ. Να δώσω και εγώ μια άλλη (όχι ακριβώς αντίστοιχη ιστορία)

Για το κοκτέιλ. Διαβάζουμε στο λεξικό Τριανταφυλλίδη :

κοκτέιλ το [koktéil] O (άκλ.) : 1. μείγμα ποτών συνήθ. οινοπνευματωδών: ~ με βότκα. ~ φρούτων. || ~ μολότοφ*. 2. (και ως επίθ.) ημιεπίσημη βραδινή δεξίωση, στην οποία προσφέρονται ποτά: ~ πάρτι. || φόρεμα ~, φόρεμα για την αντίστοιχη εκδήλωση, όχι ιδιαίτερα επίσημο. [λόγ. < αγγλ. cocktail]


cocktail
first attested 1806; H.L. Mencken lists seven versions of its origin, perhaps the most persuasive is Fr. coquetier "egg-cup" (15c.; in English cocktay). In New Orleans, c.1795, Antoine Amédée Peychaud, an apothecary (and inventor of Peychaud bitters) held Masonic social gatherings at his pharmacy, where he mixed brandy toddies with his own bitters and served them in an egg-cup. On this theory, the drink took the name of the cup. Used from 1920s of any mix of substances (e.g. fruit, Molotov). Cocktail party first attested 1928.

Ετυμολογικές αδικίες είπατε;

Ωραίες οι ιστορίες που συνοδεύουν ή καλύτερα γυροφέρνουν τις λέξεις, νεσπά;

 

[nickel]

Ετυμολογικές αδικίες είπατε;

Ωραίες οι ιστορίες που συνοδεύουν ή καλύτερα γυροφέρνουν τις λέξεις, νεσπά;

Με θέλγουν όλες οι ωραίες ιστορίες λέξεων, συχνά και οι παρετυμολογίες, αλλά σε άλλο επίπεδο (όπως διασκέδασα με τη [μη γλωσσική] ιστορία για την συμπαθητική πούδρα).

Ωστόσο, δεν συμφωνώ με τη λογική της «αδικίας», όπως καταλαβαίνεις. Οι γλώσσες δεν είναι εξηνταβελόνηδες να κάθονται να μετράνε δικά μου και δικά σου. Αυτά είναι ανθρώπινες αδυναμίες.

 

[AoratiMelani]

Δεν ήξερα ότι το "φαρσί" μας είχε έρθει μέσω της γαλλικής, ισχύει όντως αυτό; ο Μπαμπινιώτης λέει ότι μας ήρθε από τα Τούρκικα, αλλά δεν εξηγεί πώς έφτασε να σημαίνει αυτό που σημαίνει (=άπταιστα, νεράκι που λέμε). Το slang.gr δεν βοηθάει εν προκειμένω.

Ήξερα ότι φαρσί σημαίνει τα περσικά, αλλά δεν είχα καθήσει να σκεφτώ από πού μας ήρθε στα ελληνικά.

ΕΔΙΤ: το νήμα είναι μεγάλο και δεν το διάβασα όλο, αν έχει ήδη συζητηθεί αυτό που ρωτάω ζητώ συγγνώμη και παρακαλώ να μου υποδείξετε την απάντηση.

 

[nickel]

Μα κι εγώ εντόπισα την απορία σου μέσω «Search this thread». Και ανακάλυψα ότι το γαλλικής προελεύσεως φαρσί ανήκει στην κατηγορία «Μαγειρική - Ζαχαροπλαστική», οπότε δεν πρόκειται για το φαρσί «περσικός». Η έκφραση «μιλώ μια γλώσσα φαρσί» ήταν αρχικά «μιλώ τα τουρκικά φαρσί», δηλαδή χρησιμοποιώντας τις πολλές περσικές λέξεις που περιέχει η τουρκική γλώσσα, και επομένως τέλεια. Αν υπάρχει κάποια περσική σπεσιαλιτέ που μας ήρθε από τη Γαλλία με το ίδιο όνομα, αυτό δεν κάνει τη λέξη γαλλική.

 

[drsiebenmal]

Μάλλον μπλέξαμε τα φαρσιά μας...

Legumes farcis provencaux

Πώς λέμε φαρσί; Καμία σχέση...

 

[nickel]

Μπράβο, αυτό από το Ρομπέρ θα πρόσθετα τώρα:

farci
N. m. (1766) Région.
1. (Sud-Ouest, Languedoc) Farce garnissant une volaille ou enveloppée de feuilles de chou, cuite dans un bouillon. Farci poitevin.
2. (Provence) Petit légume (tomate, aubergine, courgette…) garni d'un hachis et cuit au four. Petits farcis à la niçoise.

Πρώτη φορά το ακούω.

 

[nickel]

Ορίστε και η ωραία ιστορία που λέγαμε...

farce
[a. (in 16th c.) F. farce, app. a metaphorical use of farce stuffing: see prec.
   The history of the sense appears to be as follows: In the 13th c. the word (in latinized form farsa, farsia) was applied in France and England to the various phrases interpolated in litanies between the words kyrie and eleison (e.g. ‘Kyrie, genitor ingenite, vera essentia, eleison’); to similar expansions of other liturgical formulæ; and to expository or hortatory passages in French (sometimes in rime) which were inserted between the Latin sentences in chanting the epistle. (The related vb. L. farcire, OF. farcir to stuff, hence to ‘pad out’, interlard, was used in the same connexion in the expressions epistola farcita, un benedicamus farci. See Du Cange s.vv. Farsa, Farsia, and Burney Hist. Music II. 256.) Subsequently the OF. farce, with similar notion, occurs as the name for the extemporaneous amplification or ‘gag’, or the interludes of impromptu buffoonery, which the actors in the religious dramas were accustomed to interpolate into their text. Hence the transition to the modern sense is easy. (The Eccl. Lat. farsa, farcire, referred to above, have been anglicized by mod. writers on liturgical antiquities as farse n. and v.)] ​

Τα παραπάνω από το OED. Στο ΕΛΝΕΓ έχουμε την ιστορία του 2ου μέρους, το κωμικό ιντερμέδιο που ήταν το «παραγέμισμα» στην εκτέλεση θρησκευτικών έργων.

 

[nickel]

Και μια και βλέπω το φραπέ στη λίστα, να (ξανα)πώ ότι δεν σημαίνει «χτυπημένος», επειδή το frapper σημαίνει «χτυπώ», αλλά παγωμένος. Έχουμε δηλαδή un vin bien frappé, un champagne frappé, που σημαίνουν «παγωμένο κρασί» και «παγωμένη σαμπάνια». Το ίδιο και για τον καφέ:

Frappé coffee (also Greek frappé or Café frappé) (Greek: φραπές) is a foam-covered iced coffee drink made from instant coffee (generally, spray-dried). It is very popular in Greece and Cyprus, especially during the summer, but has now spread to other countries.
http://en.wikipedia.org/wiki/Frappé_coffee

Είναι λάθος η διατύπωση στην ελληνική Βικιπαίδεια:
Η λέξη frappé είναι γαλλική και σημαίνει χτυπημένος ή ανακατεμένος.
http://el.wikipedia.org/wiki/Φραπέ

Ο γαλλικός φραπέ υπήρχε πριν από τον Βακόνδιο.

 

[nevergrown]

Το γράφει πιο κάτω (η ελληνική βίκι)

Στη Γαλλία frappé σημαίνει ένα παγωμένο ρόφημα που παρασκευάζεται επίσης χτυπώντας το σε σέικερ, αλλά από γάλα ή χυμό φρούτων χωρίς καφέ και δεν έχει σχέση με τον ελληνικό φραπέ.

Στη γαλλική βίκι

Le café frappé (en grec καφές φραπέ) est préparé avec du café instantané et se boit frais avec une paille et des glaçons.

La création du café frappé est le fruit d'un hasard. Pendant l'exposition internationale à Thessalonique en 1957, le représentant de la société suisse Nestlé en Grèce, Yannis Dritsas, présentait un nouveau produit pour des enfants, une boisson au chocolat qui était préparée instantanément en la mélangeant avec du lait et en la frappant dans un shaker.
Un autre employé de la compagnie, Dimitrios Vakondios avait l'habitude de boire du Nescafé, le café instantané de Nestlé. Pendant une pause qu'il fit durant l'exposition, il ne trouva pas d'eau chaude pour préparer son café instantané, et utilisa son shaker pour préparer un café avec de l'eau froide. Il a mis le café, le sucre et l'eau, il les a frappés et a créé le premier café frappé de l'histoire. Lui-même aujourd'hui, à 87 ans déclare désormais qu'encore après tant d'années il ne peut réaliser qu'une expérience aussi simple l'a conduit à l'invention du café le plus réputé en Grèce.

Le produit a été lancé par Nestlé et il a eu du succès dans toute Grèce jusqu'à aujourd'hui. On le consomme surtout pendant l'été. Succès aussi au Viêt-Nam.


Ο φραπές πίνεται επίσης σε μικρές ποσότητες στην Ταϊλάνδη, στην Μαλαισία, ενώ τα τελευταία χρόνια οι βαλκάνιοι μετανάστες στην Ελλάδα τον μετέφεραν στις πατρίδες τους, αλλά χωρίς μεγάλη διάδοση και με διαφορές (π.χ. στη Βουλγαρία πολλές φορές χρησιμοποιείται κόκα-κόλα αντί νερού, ενώ στη Σερβία προστίθεται πάντα παγωτό). Εισήχθη πριν κάποια χρόνια και σε άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία, όμως δεν είχε μεγάλη επιτυχία.
[Διαγράφτηκε μια πρόταση μετά από παράκληση του nevergrown]


Τώρα αν πάτε στη Γαλλία και θέλετε ελληνικό φραπέ το βλέπω χλωμό να πιείτε αλλά μπορείτε να ζητήσετε
du café instantané σε κρύο νερό με une paille (καλαμάκι) et des glaçons (παγάκια). Μη ξεχάσετε να ζητήσετε να σας τον χτυπήσουν σε shaker

 

[Zazula]

Μια ελληνική λέξη γαλλικής (άμεσης) προέλευσης η οποία έλειπε μέχρι τώρα από το παρόν νήμα, αλλά και από τη λίστα τού Τεγόπουλου-Φυτράκη (στο ποστ #2), μια λέξη που άλλωστε λείπει και από το ΜΕΛ και από το ΛΚΝ* (θα τη βρείτε μόνο στο ΛΝΕΓ — αλλά και σε Κοραή & GWord), αλλά εντούτοις την αναγνωρίζετε όλοι αμέσως (όπως επίσης αναγνωρίζετε και ότι κατά το ήμισυ προέρχεται από μια ελληνική λέξη**) είναι το πρεσπαπιέ & πρες-παπιέ & πρες παπιέ (γαλλ. presse-papiers & presse-papier). Το αγγλ. αντίστοιχο είναι η λ. paperweight.

_________
** Είναι τελικά ν' απορεί κανείς για το με ποια κριτήρια καταρτίζεται το λημματολόγιο των λεξικών σε ορισμένες περιπτώσεις.
** Το παπιέ (papier) ανάγεται στο ελλην. πάπυρος. Το πρες (presse) ανάγεται στο λατ. ρ. premo "πιέζω, πατώ" που μας έχει δώσει π.χ. την πρέσα, την πρεμούρα κ.ά.
.