word and respect, Zaz!
Γαλλικές λέξεις στην ελληνική γλώσσα
- Thread starter nevergrown
- Start date
nevergrown
New member
Mes respects à Zaz et à Nickel
nevergrown
New member
Στην τούρτα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και δεν ξέρω αν τη σημερινή σημασία της τούρτας την έχουμε πάρει από τα γαλλικά (όπως λέει το Μείζον) ή από τα ιταλικά (όπως λένε το ΕΛΝΕΓ και το ΛΚΝ). Π.χ. στο δεύτερο:
[ελνστ. τούρτα 'ψωμί ψημένο στη στάχτη' < λατ. torta ([o > u] από επίδρ. του [r]) & μέσω του ιταλ. torta· τούρτ(α) -ίτσα]
Στα λατινικά torta ήταν το «στριφτό ψωμί ή πίτα» (ΕΛΝΕΓ), στα ιταλικά η torta είναι σημασιολογικά πιο κοντά (από την tourte) στη δική μας τούρτα.
[ελνστ. τούρτα 'ψωμί ψημένο στη στάχτη' < λατ. torta ([o > u] από επίδρ. του [r]) & μέσω του ιταλ. torta· τούρτ(α) -ίτσα]
Στα λατινικά torta ήταν το «στριφτό ψωμί ή πίτα» (ΕΛΝΕΓ), στα ιταλικά η torta είναι σημασιολογικά πιο κοντά (από την tourte) στη δική μας τούρτα.
nevergrown
New member
Στο λεξικό του Φυτράκη - Τεγόπουλου λέει ότι την πήραμε από τα γαλλικά. Μάλλον δεν είναι πάντα εύκολη η ετυμολογία! Αν κατάλαβα Ζαζ θεωρείς ότι είναι αντιδάνειο αφού υπήρχε ήδη λέξη στα ελληνικά.
Nταεμ μαν! Μας άνοιξες την όρεξη ματέν-ματέν:)
Nταεμ μαν! Μας άνοιξες την όρεξη ματέν-ματέν:)
Καλό είναι να χρησιμοποιείς πάνω από μία πηγή όταν θέλεις να αναζητήσεις την ετυμολογία μιας λέξης. Προσωπικά, το συγκεκριμένο λεξικό το θεωρώ καταλληλότερο για μαθητές σχολείου.
Όχι, δεν κατάλαβες καλά. :) Λέω ότι, αφού η λέξη ήταν ήδη ελληνιστική, δεν υπάρχει περίπτωση να προήλθε από τα γαλλικά. Και κατόπιν πρόσθεσα ότι η ελλ. λ. προέρχεται από τη λατ. λ. torta.
Ας μη ρίξουμε όλο το βάρος σε μία γλώσσα προέλευσης γιατί προδίδουμε έτσι τα περίεργα ταξίδια που κάνουν οι λέξεις και τις περίεργες επιρροές που δέχονται. Το ότι γράφτηκε μια φορά το «τούρταν» τον 1ο αι. μ.Χ. (τὸν ἐν θερμοσποδιᾷ ἐγκρυβέντα ὀπτηθῆναι, ὃν Ῥωμαῖοι τοῦρταν καλοῦσι) δεν σημαίνει ότι επηρέασε την επανεμφάνιση της λέξης στα νεότερα χρόνια. Ο Δημητράκος λέει ότι είναι από τα γαλλικά και ο Σταματάκος από τα γαλλικά και τα ιταλικά. Έχουμε πρόσβαση στην πρώτη χρήση της λέξης στα πρόσφατα χρόνια για να ξέρουμε από ποια γλώσσα επηρεάστηκε ο πρώτος αυτός Τσελεμεντές; :)
nevergrown
New member
Το "chapoter" δεν σημαίνει ευνουχίζω
http://littre.reverso.net/dictionnaire-francais/definition/chapoter/12095
nevergrown
New member
o.k είναι από παραλλαγή σε διάλεκτο
γιατί
στα στάνταρτ γαλλικά chaponner είναι ευνουχίζω
γιατί
στα στάνταρτ γαλλικά chaponner είναι ευνουχίζω
nevergrown
New member
Έχεις δίκιο, γι αυτό ψάχνοντας ελάχιστα στο λεξικό του Μπαμπινιώτη βρήκα πολύ περισότερες λέξεις γαλλικές (ενώ ο Τεγόπουλος Φυτράκης ή δεν τις έχει ή τις θεωρεί αγγλικές ή λατινικές)
όπως έξτρα, εξτρέμ, εχπρές κτλ. (για να αναφέρω μόνο αυτές)
Άρα οι γαλλικές λέξεις είναι κατά πολύ περισσότερες από αυτές του Τεγόπουλου Φυτράκη
Και συμφωνεί και ο Τριανταφυλλίδης
http://www.greek-language.gr/greekL...ica/triantafyllides/search.html?lq=εξπρές&dq=
http://www.greek-language.gr/greekL...ica/triantafyllides/search.html?lq=εξτρέμ&dq=
http://www.greek-language.gr/greekL...xica/triantafyllides/search.html?lq=έξτρα&dq=
Για το εξπρές, το ΛΚΝ λέει ότι είναι αγγλική λέξη που μας ήρθε μέσω της γαλλικής, ενώ το ΕΛΝΕΓ ότι είναι γαλλική λέξη (αναγόμενη σε λατινικό έτυμον) που μας ήρθε μέσω της αγγλικής. Άρα οι δύο σχολές δεν συμφωνούν. :)
Και, με αφορμή το εξτρέμ, το πόσο έχει αδυνατίσει η γαλλική γλώσσα (έναντι της αγγλικής) στη δυνατότητά της να εισάγει λέξεις στην ελληνική φαίνεται από το γεγονός ότι σήμερα μιλάμε για εξτρίμ σπορ (και πολλά άλλα εξτρίμ), και όχι «εξτρέμ».
Και, με αφορμή το εξτρέμ, το πόσο έχει αδυνατίσει η γαλλική γλώσσα (έναντι της αγγλικής) στη δυνατότητά της να εισάγει λέξεις στην ελληνική φαίνεται από το γεγονός ότι σήμερα μιλάμε για εξτρίμ σπορ (και πολλά άλλα εξτρίμ), και όχι «εξτρέμ».
nevergrown
New member
http://www.google.gr/search?hl=el&q=όταν+bal+masque&start=10&sa=N
Σίγουρα είναι περισσότεροι από 30 αυτοί που τα λένε έτσι
http://www.google.gr/search?hl=el&q=μπαλ+μασκέ&meta=&aq=f&oq=
Πάνω από 200,000 παραπομπές για οντισιόν! αλλά ανύπαρκτες στα λεξικά!!!
http://www.google.gr/search?hl=el&q=οντισιόν&meta=&aq=f&oq=
Tα fancy dress party λέγονται γαλλικά fête costumée
Σίγουρα είναι περισσότεροι από 30 αυτοί που τα λένε έτσι
http://www.google.gr/search?hl=el&q=μπαλ+μασκέ&meta=&aq=f&oq=
Πάνω από 200,000 παραπομπές για οντισιόν! αλλά ανύπαρκτες στα λεξικά!!!
http://www.google.gr/search?hl=el&q=οντισιόν&meta=&aq=f&oq=
Tα fancy dress party λέγονται γαλλικά fête costumée
Περιπτωσιολογείς ακατάπαυστα και γενικεύεις τόσο που να αδικείς. Η οντισιόν υπάρχει και στο ΛΝΕΓ (και στο ΕΛΝΕΓ) και στο Μείζον. Έχω ήδη πει ότι το ΛΚΝ έχει πολλές ελλείψεις σε ξένους όρους. Εκτός αν προσπαθείς να σου κόψουν μισθό για τις προσθήκες που τους μαζεύεις.
nevergrown
New member
Σόρυ για το οντισιόν, το ξέχασα...απλώς δεν το βρήκα σε δύο λεξικά ενώ έχουν λέξεις πολύ πιο σπάνιες.
Τα υπόπλοιπα να τα εκλάβω ως κομπλιμάν; Ι fancy this fancy dress party! Prepare pour la fête costumée!
Για να τεκμηριώσω καλύτερα με ένα παράδειγμα, την ορμόνη.
Γράφει στο Μείζον ότι πήραμε την ορμόνη από τα γαλλικά: [<γαλλ. hormone < ελλ. ορμώ].
Αν κάποιος δημοσιογράφος σήμερα ήταν ο πρώτος που χρησιμοποιούσε τον όρο ορμόνη σε μια εφημερίδα, θα τον ρωτούσαμε πού το διάβασε για να πούμε αν ο διεθνοποιημένος όρος είναι γαλλική ή αγγλική λέξη;
Άλλωστε, ΛΝΕΓ και ΛΚΝ λένε ότι ήρθε κατευθείαν από την αγγλική. Στο γαλλικό Robert διαβάζουμε στο λήμμα hormone:
étym. 1911 ◊ du grec hormôn « exciter », par l'anglais (1905)
Ας δούμε καλύτερα το χορταστικό πλαίσιο στο ΕΛΝΕΓ:
Αυτά είναι τα ωραία της ετυμολογίας, οι μικρές ιστορίες των λέξεων, όχι τα τσουβαλιάσματα σε λίστες και η ανούσια αριθμολογία.
Γράφει στο Μείζον ότι πήραμε την ορμόνη από τα γαλλικά: [<γαλλ. hormone < ελλ. ορμώ].
Αν κάποιος δημοσιογράφος σήμερα ήταν ο πρώτος που χρησιμοποιούσε τον όρο ορμόνη σε μια εφημερίδα, θα τον ρωτούσαμε πού το διάβασε για να πούμε αν ο διεθνοποιημένος όρος είναι γαλλική ή αγγλική λέξη;
Άλλωστε, ΛΝΕΓ και ΛΚΝ λένε ότι ήρθε κατευθείαν από την αγγλική. Στο γαλλικό Robert διαβάζουμε στο λήμμα hormone:
étym. 1911 ◊ du grec hormôn « exciter », par l'anglais (1905)
Ας δούμε καλύτερα το χορταστικό πλαίσιο στο ΕΛΝΕΓ:
ορμόνη, ορμώ
Η λ. ορμόνη πλάστηκε το 1902 από τους Άγγλους φυσιολόγους W.M. Bayliss και Ε.Η. Starling. Οι δύο ερευνητές στο University College τού Λονδίνου ανακάλυψαν μια ουσία προερχόμενη από αδένες τού δωδεκαδακτύλου, η οποία διήγειρε to πάγκρεας ώστε να εκκρίνει υγρά. Επειδή στα Αγγλικά η έκκριση λέγεται secretion, ονόμασαν αρχικά την ουσία secretin. Στη συνέχεια την αποκάλεσαν hormone, λέξη που επινόησαν με βάση τα Αρχαία Ελληνικά από το ρήμα ὁρμώ στην αρχική του σημασία «παρακινώ για κάτι, παροτρύνω, ωθώ με ορμή για κάτι» και το συνηθισμένο επιστημονικό επίθημα -όνη (-one). Η επιλογή τής λέξης hormone οφείλεται στο γεγονός ότι η ουσία που ανακάλυψαν ωθούσε, τρόπον τινά, διήγειρε το πάγκρεας ώστε να εκκρίνει πεπτικά υγρά. Η λέξη hormone γράφεται με h- στην αρχή, επειδή το ρήμα ὁρμώ, από το οποίο παράγεται, δασυνόταν και, ως γνωστόν, οι αρχαιοελληνικές λέξεις που δασύνονταν μεταγράφονται στις ξένες γλώσσες με αρκτικό h-, π.χ. Ἑλλάς > Hellas, ὁρίζων > horizon, ἥρως > hero κ.ά.
Η λ. ορμόνη πλάστηκε το 1902 από τους Άγγλους φυσιολόγους W.M. Bayliss και Ε.Η. Starling. Οι δύο ερευνητές στο University College τού Λονδίνου ανακάλυψαν μια ουσία προερχόμενη από αδένες τού δωδεκαδακτύλου, η οποία διήγειρε to πάγκρεας ώστε να εκκρίνει υγρά. Επειδή στα Αγγλικά η έκκριση λέγεται secretion, ονόμασαν αρχικά την ουσία secretin. Στη συνέχεια την αποκάλεσαν hormone, λέξη που επινόησαν με βάση τα Αρχαία Ελληνικά από το ρήμα ὁρμώ στην αρχική του σημασία «παρακινώ για κάτι, παροτρύνω, ωθώ με ορμή για κάτι» και το συνηθισμένο επιστημονικό επίθημα -όνη (-one). Η επιλογή τής λέξης hormone οφείλεται στο γεγονός ότι η ουσία που ανακάλυψαν ωθούσε, τρόπον τινά, διήγειρε το πάγκρεας ώστε να εκκρίνει πεπτικά υγρά. Η λέξη hormone γράφεται με h- στην αρχή, επειδή το ρήμα ὁρμώ, από το οποίο παράγεται, δασυνόταν και, ως γνωστόν, οι αρχαιοελληνικές λέξεις που δασύνονταν μεταγράφονται στις ξένες γλώσσες με αρκτικό h-, π.χ. Ἑλλάς > Hellas, ὁρίζων > horizon, ἥρως > hero κ.ά.
Αυτά είναι τα ωραία της ετυμολογίας, οι μικρές ιστορίες των λέξεων, όχι τα τσουβαλιάσματα σε λίστες και η ανούσια αριθμολογία.
Να προσθέσω στις ελληνικές λέξεις γαλλικής προέλευσης και μια που απουσιάζει ακόμη από τα λεξικά, και της οποίας την ιστορία παρουσιάζω εδώ: μαδρέν (ή μανδρέν ή μαντρέν), που αποδίδει το αγγλ. coreboard και το γαλλ. mandrin.