Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[nickel]

Η αλήθεια είναι ότι εγώ τη λέω Μπελίζ, αλλά είδα το Μπελίζε στη Βικιπαίδεια και πίστεψα ότι ισχύει η προφορά του Μήτσου... :)

 

[Alexandra]

Επέστρεψα (τελευταία και καταϊδρωμένη ενθουσιασμένη) και σας φέρνω κάτι για να χαμογελάσει το χειλάκι σας. Aegean Airlines, άφιξη στη Βενετία. Η αεροσυνοδός στα μεγάφωνα:
Κυρίες και κύριοι, καλώς ήλθατε στη Βενετία.
Ladies and gentlemen, welcome to Βενετία.

 

[tsioutsiou]

Η αλήθεια είναι ότι εγώ τη λέω Μπελίζ, αλλά είδα το Μπελίζε στη Βικιπαίδεια και πίστεψα ότι ισχύει η προφορά του Μήτσου... :)

Όπου η Μπ., αλλά δίπλα "το εθνόσημο του...", "η σημαία του..." μπελίσιμα!

 

[Alexandra]

Το έχει επαναλάβει γύρω στις 6-7 φορές μέσα στο 22λεπτο επεισόδιο. Ελπίζω όταν πήγαν να το ηχογραφήσουν, κάποιος στο στούντιο να ήξερε το σωστό και να μην διάβασαν οι ηθοποιοί "των όρων Όζαρκ".

Εκπληκτική σύμπτωση. Ανοίγοντας την τηλεόραση πριν λίγα λεπτά, έπεσα πάνω σε αυτό ακριβώς το επεισόδιο. Ευτυχώς, κάποιοι στο στούντιο ήξεραν κάτι παραπάνω από τον μεταφραστή. Τώρα έχει γίνει "των βουνών Όζαρκ".

 

[Alexandra]

Orchestral Suite Number Two in B Minor, Minuet and Badinerie by Johann Sebastian Bach.
Πώς αποδόθηκε από κάποιον μεταφραστή μεταγλωττισμού;
Ορχηστρική ακολουθία δύο σε Σι ελάσσονα, Μινουέτο και Μπαντινερί από τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ.

Αναρωτιέμαι πώς θα αποδώσει την ξενοδοχειακή σουίτα. "Σας κλείσαμε μια ακολουθία στο Χίλτον";

Μετά από τη διόρθωση που έγινε στα όρη-των όρων, είχα την ελπίδα ότι θα διόρθωναν κι αυτό, και κάθισα και είδα όλο το μεταγλωττισμένο επεισόδιο στην ΕΤ1. Απογοήτευση, όμως. Είπε:
Ορχηστρική ακολουθία δύο σε Σι ελάσσονα, Μενουέτο και Μπαντινερί. Δηλαδή, το Μινουέτο χτύπησε άσχημα στο αφτί τους και το άλλαξαν, ενώ η "ακολουθία" μια χαρά τούς φάνηκε.

 

[Ambrose]

Εμένα πάλι αυτό που μ' απογοητεύει είναι το ξεπερασμένο και λάθος μενουέτο. Δηλαδή, αφού το αλλάξανε που το αλλάξανε, ας βάζανε το σωστό.

 

[Zazula]

Χθες στο ER (στο Star) η βρετανίδα γιατρός Elizabeth Corday παίζει τένις με τον Δρα Greene και κάποια στιγμή αναφωνεί «bollocks!». Ο υπότιτλος γράφει «όρχεις». Εντάξει, είπαμε είναι ιατρικού περιεχομένου η σειρά, αλλά δεν είναι αυτή η σωστή μετάφραση σε τούτη την περίπτωση. :)

 

[Marinos]

Αλεξάνδρα και Ambrose, το σωστό δηλαδή είναι μινουέτο και όχι μενουέτο που ήξερα; Υπάρχει κάποιο νήμα να με παραπέμψετε;

 

[Ambrose]

Και τα δύο σωστά είναι. Η σχετική συζήτηση ξεκινάει από εδώ.

 

[Alexandra]

Χθες στο ER (στο Star) η βρετανίδα γιατρός Elizabeth Corday παίζει τένις με τον Δρα Greene και κάποια στιγμή αναφωνεί «bollocks!». Ο υπότιτλος γράφει «όρχεις». Εντάξει, είπαμε είναι ιατρικού περιεχομένου η σειρά, αλλά δεν είναι αυτή η σωστή μετάφραση σε τούτη την περίπτωση. :)

Φαίνεται ότι ο μεταφραστής ήθελε να γράψει "αρχ...", αλλά σκέφτηκε ότι πρέπει να το ευπρεπίσει κάπως

 

[Alexandra]

Εμένα πάλι αυτό που μ' απογοητεύει είναι το ξεπερασμένο και λάθος μενουέτο. Δηλαδή, αφού το αλλάξανε που το αλλάξανε, ας βάζανε το σωστό.

Αμβρόσιε, εδώ δεν αλλάζονται ολοφάνερα λάθη, όπου ο καθένας άμεση πρόσβαση στο σωστό, το ακούει να προφέρεται σωστά στην τηλεόραση ή στον κινηματογράφο -- μόνο και μόνο επειδή προφανώς ο περισσότερος κόσμος προτιμά την επιλογή του γνωστού και καθιερωμένου λάθους από την αλλαγή, π.χ. Κονέκτικατ αντί Κονέτικατ και Κίσιγκερ αντί για Κίσιντζερ. Γιατί θεωρείς τόσο επείγον ν' αλλάξει ένα λάθος που χρονολογείται από την εποχή του Μότσαρτ και του Μπετόβεν, δηλαδή 200 χρόνια και βάλε, που είναι τόσο καθιερωμένο ώστε να έχει εκατοντάδες χιλιάδες ευρήματα στο διαδίκτυο, και που ούτε οι ειδικοί μουσικολόγοι δεν ξέρουν ότι είναι λάθος; Και τι ακριβώς θα πει "ξεπερασμένο"; Ότι οι σημερινοί γνώστες της μουσικής ξέρουν ότι είναι λάθος και θα έπρεπε να το λένε μινουέτο; Η δική μου έρευνα λέει το αντίθετο: ότι άνθρωποι που έχουν σπουδάσει στη Royal Academy of Music της Αγγλίας, και που θα είχαν κάθε λόγο να το λένε "μινουέτο", αφού στα αγλικά είναι minuet, το λένε μενουέτο, γιατί έτσι το μαθαίνουν εκεί. Και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς αφού το διαβάζουν στις παρτιτούρες τους που αντιγράφονται ξανά και ξανά εδώ και 200 χρόνια. Μήπως πρέπει να διορθώσουν και όλες τις παρτιτούρες, δηλαδή να τις ξανατυπώσουν διορθώνοντας το λάθος;

 

[Ambrose]

Γιατί θεωρείς τόσο επείγον ν' αλλάξει ένα λάθος που χρονολογείται από την εποχή του Μότσαρτ και του Μπετόβεν, δηλαδή 200 χρόνια και βάλε, που είναι τόσο καθιερωμένο ώστε να έχει εκατοντάδες χιλιάδες ευρήματα στο διαδίκτυο, και που ούτε οι ειδικοί μουσικολόγοι δεν ξέρουν ότι είναι λάθος; Και τι ακριβώς θα πει "ξεπερασμένο"; Ότι οι σημερινοί γνώστες της μουσικής ξέρουν ότι είναι λάθος και θα έπρεπε να το λένε μινουέτο; Η δική μου έρευνα λέει το αντίθετο: ότι άνθρωποι που έχουν σπουδάσει στη Royal Academy of Music της Αγγλίας, και που θα είχαν κάθε λόγο να το λένε "μινουέτο", αφού στα αγλικά είναι minuet, το λένε μενουέτο, γιατί έτσι το μαθαίνουν εκεί.

Μια στιγμή. Ένα-ένα, γιατί τα μπλέξαμε:

Καταρχήν, στα Αγγλικά το μαθαίνεις 100% ως minuet (εγώ π.χ. που το έμαθα από τα Αγγλικά, έτσι το έμαθα). Σε καμία περίπτωση ως μενουέτο. Αν κάποιος έχει σπουδάσει στη Royal Academy of Music και στα Ελληνικά το λέει μενουέτο, εγώ λέω ότι είναι απομεινάρι της ελληνικής του μουσικής παιδείας στα ωδεία.

Στα Ελληνικά, λέγεται μενουέτο όχι από το λάθος του Μπετόβεν (menuetto), αλλά από το γαλλικό menuet -> μενουέτο. Γι' αυτό, λέω ότι είναι ξεπερασμένο. Με το πιάνο και τα Γαλλικά.

Λάθος, δεν είναι το μενουέτο, γιατί έτσι είναι καθιερωμένο στα Ελληνικά.

 

[Alexandra]

Όχι, δεν κατάλαβες: στη Royal Academy of Music το λένε menuetto, δεν είπα ότι το λένε (μόνο) στην Ελλάδα. Και το λένε menuetto, επειδή έτσι λέγεται από τους μουσικούς όλου του κόσμου, και έτσι ακριβώς το διαβάζουν στις παρτιτούρες τους. Δεν έχουν κανένα λόγο να κάνουν γλωσσολογικές αναλύσεις για το αν ο Μπετόβεν έμπλεξε μια γαλλική με μια ιταλική λέξη, απλώς έτσι λέγεται.

 

[Ambrose]

Δεν νομίζω. Οι δικές μου αγγλικότατες παρτιτούρες το λένε minuet. Αλλά και menuetto να το λένε οι εν λόγω Άγγλοι, στα Ελληνικά είναι δάνειο από το Γαλλικό και όχι από το Μπετοβενικό. Για να καταλάβεις, οι ελληνικές παρτιτούρες που έχω (εκδόσεις Νάκας), χρησιμοποιούν τη Γαλλική γραφή (Menuet->μενουέτο).

 

[daeman]

Φαίνεται ότι ο μεταφραστής ήθελε να γράψει "αρχ...", αλλά σκέφτηκε ότι πρέπει να το ευπρεπίσει κάπως

Ναι, αυτό ήταν! Και σκέφτηκε όλες τις άλλες εναλλακτικές (Σκατά! Γαμώτο! Ωχ! Όχι! κλπ.), αλλά δεν του άρεσαν, γιατί ήθελε να διατηρήσει την οπτικοακουστική αναλογία:
μπόλοκς, τένις μπολς, μπολς γενικά...

 

[nickel]

Βρε με τις παρτιτούρες σας. Άστε που κάθε φορά που ακούω παρτιτούρα σκέφτομαι parturition. :)

Στον παλιό μου Δρανδάκη έχει μενουέτο (μόνο). Στο Πένγκουιν έχει μενουέττο (μόνο). Έχει ιστορία η λέξη στα ελληνικά.

Daeman: Μπόρχεις! Έχει κάτι ποιητικό...

 

[Alexandra]

Δεν νομίζω. Οι δικές μου αγγλικότατες παρτιτούρες το λένε minuet. Αλλά και menuetto να το λένε οι εν λόγω Άγγλοι, στα Ελληνικά είναι δάνειο από το Γαλλικό και όχι από το Μπετοβενικό. Για να καταλάβεις, οι ελληνικές παρτιτούρες που έχω (εκδόσεις Νάκας), χρησιμοποιούν τη Γαλλική γραφή (Menuet->μενουέτο).

Δεν είναι δυνατόν να λες σοβαρά ότι ο Έλληνας μουσικός, που μπορεί να μην ξέρει καμιά ξένη γλώσσα, αλλά διαβάζει τη λέξη menuetto πάνω σε παρτιτούρα, και ο Έλληνας μεταφραστής αγγλικής που επίσης λέει μενουέτο, επειδή το βρίσκει στα λεξικά, έχουν διαφορετική προέλευση του λάθους τους από τον Άγγλο μουσικό που λέει menuetto. Ο λόγος που καθιερώθηκε αυτό το λάθος στην Ελλάδα είναι ακριβώς ο ίδιος για τον οποίο καθιερώθηκε το λάθος στην Αγγλία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα.

 

[Ambrose]

Δεν νομίζω. Οι παλιότερες γενιές μουσικών είναι γαλλοτραφείς και αυτό φαίνεται παντού στη μουσική ορολογία και γλώσσα που χρησιμοποιείται στα Ελληνικά.

Οι σύγχρονες αγγλικές παρτιτούρες γράφουν minuet, ενώ οι σύγχρονες ελληνικές menuet. Menuetto πουθενά. Αυτό τεκμηριωμένο. Γι' αυτές που έχω εγώ τουλάχιστον. Παλιότερα δεν ξέρω τι γινότανε, αλλά αν ακόμα και σήμερα γράφουν menuet, ε, μάλλον menuet θα έγραφαν και τότε. Από εκεί και πέρα, φαντάζομαι ότι θα είναι και ζήτημα εκδότη. Πέραν τούτου, τα αποτελέσματα στο Google για το minuet και το menuetto είναι εξόχως διαφωτιστικά.

Nickel, δεν είναι ζήτημα ορθογραφίας, αλλά ετυμολογίας πλέον...

 

[daeman]

[...]
Daeman: Μπόρχεις! Έχει κάτι ποιητικό...

Καλό!
Αλλά τότε θα έπρεπε να διευκρινιστεί: Χόρχε Λουίς Μπόρχεις ή little hairy μπόρχεις;

 

[Alexandra]

Δεν νομίζω. Οι παλιότερες γενιές μουσικών είναι γαλλοτραφείς και αυτό φαίνεται παντού στη μουσική ορολογία και γλώσσα που χρησιμοποιείται στα Ελληνικά.

Τι σχέση έχει το αν οι Έλληνες ήταν πριν από 50 ή 80 χρόνια γαλλοτραφείς, αφού ο όρος προϋπάρχει των Ελλήνων μουσικών και χρησιμοποιείται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης;

Τέλος πάντων, νομίζω ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε.