Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[Ambrose]

αλλά και η Ανδεγαυία, οι Βαταυίας νήσοι

Αυτά τα δύο πρώτη φορά τα βλέπω. Και σε διαβεβαιώ ότι όπως τα βλέπω δεν είμαι καθόλου, μα καθόλου σίγουρος για την προφορά τους. Και καλά το πρώτο που φαντάζομαι λέγεται Ανδεγαβία. Τα νησιά, δαγκωτό Βατα(γ)ίας θα τα έλεγα.

 

[drsiebenmal]

Ένα κλείνεις, δύο ανοίγεις...

...οι Βαταυίας νήσοι...

Κοίτα να δεις λέω που ο Πάπυρος δεν έχει πάρει είδηση ακόμη ότι την Μπαταβία την λένε Τζακάρτα και μετά ανακαλύπτω/μαθαίνω ότι οι Βαταύιοι με τα νησιά τους ήταν γερμανικό φύλο στις εκβολές του Ρήνου, στη σημερινή Ολλανδία (έχουν γίνει και πίνακας του Ρέμπραντ...) :)

 

[Ambrose]

Εντυπωσιακό!

 

[Rogerios]

Τι τις ήθελα τις απορίες με το «υι»;

αλλά και η Ανδεγαυία ...

Αντιθέτως προς τα λεγόμενα του Αμβροσίου, εγώ το έχω συναντήσει αρκετές φορές και μπαίνω και στον πειρασμό να ανοίξω νήμα για τους λόγους που συνηγορούν να πούμε π.χ. ο Κάρολος ο Ανδεγαυικός και όχι ο Ανδεγαυός.:)

 

[Elsa]

Είδα την ταινία «Δημόσιος κίνδυνος», επίσημα, στο σινεμά και ο υποτιτλισμός μου φάνηκε αντάξιος των ερασιτεχνών του διαδικτύου:

-USSR = ΕΣΣΡ
-Five point one = πέντε κόμμα ένα
(δεν είναι λάθος στον προφορικό λόγο, αλλά θα το γράφατε έτσι; Μου φάνηκε αστείο)
-you act = δράττε

Πρέπει να είχε κι άλλα, αλλά έχω συνηθίσει με τους ερασιτέχνες και δεν τα έπιασα όλα...
(Η ταινία, στο μεταξύ, δεν έλεγε πολλά πράγματα αλλά ο Τζόνι, εντάξει, είναι πάντα κούκλος ;) )

 

[Ambrose]

Αντιθέτως προς τα λεγόμενα του Αμβροσίου, εγώ το έχω συναντήσει αρκετές φορές και μπαίνω και στον πειρασμό να ανοίξω νήμα για τους λόγους που συνηγορούν να πούμε π.χ. ο Κάρολος ο Ανδεγαυικός και όχι ο Ανδεγαυός.:)

Κι εγώ Ανδεγαυικό τον είχα μάθει (στο Πανεπιστήμιο) ή πολύ απλά Ανζού (και ξεμπέρδεψες).

 

[tsioutsiou]

δεν αποτελεί απλά ακαδημαϊκή δειλία, είναι επιπλέον και χαζό και αχρείαστο… είναι ηλίθιο!»

“It’s not just academic cowardice, it is just silly and unnecessary

Απλώς γιατί έχει ενδιαφέρον η είδηση.

 

[Zazula]

Το πρόβλημα με τα αβ, αφ, εβ, εφ είναι ότι δεν το ίδιο με το ου στον βεδουίνο και τον πιγκουίνο, για παράδειγμα, όπου εύκολα το διαβάζεις σωστά (τα αβ, αφ κλπ είναι διπλό πρόβλημα). Αντιθέτως, το Λεβιτικό (ξένη λέξη) μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση, όπως μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση και το θειϊκό, γιατί ούτε ευανάγνωστα είναι, αλλά είναι και ξένες λέξεις (το λεβιτικό και ο ουίλλιαμ). Άλλωστε, και στον Ουίλιαμ παλιά έμπαιναν διαλυτικά νομίζω. Από την άλλη, η οδοποιία είναι μάλλον απίθανο να διαβαστεί οδοπο-ι-ία.

Το ζήτημα δεν είναι τι λέει η σχολική γραμματική, αλλά πώς εξυπηρετείται ο αναγνώστης. Οι κανόνες υποτίθεται ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται διαισθητικά και ανάλογα με την περίπτωση. Εγώ πολύ αμφιβάλλω αν ο μέσος αναγνώστης που θα συναντήσει για πρώτη φορά τη λέξη λευιτικό χωρίς τα διαλυτικά, θα μπορέσει την διαβάσει σωστά και με άνεση (εδώ το Λεβιτικό έγινε ο Λεβιτικός). Και αυτό εξυπηρετούν τα διαλυτικά στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Το *θειϊκός είναι πάντως λάθος (και προκαλεί δυνητικά περισσότερη σύγχυση με το θεϊκός που κι εκείνο έχει διαλυτικά) — και την ίδια κατ' ουσίαν κουβέντα κάναμε και για το *αντιϊικός. Και πολλοί επιμένουν ακόμη στην -ποιΐα, παρότι είναι κι αυτό λάθος, γιατί τους φαίνεται ότι διαβάζεται καλύτερα έτσι, ότι δηλαδή είναι πιο ξεκάθαρο.

Η λογική τής διασταλτικής χρήσης ενός κανόνα για να βοηθηθεί ο αναγνώστης, είναι όντως μεγάλο θέμα. Τη βλέπουμε στην επιλογή που έκανε το ΛΝΕΓ να τονίζει τα άρθρα (ακόμη κι όταν δεν τίθεται ζήτημα σύγχυσης) ώστε να ξεχωρίζουν στα σίγουρα από τους ομόγραφους αδύνατους τύπους προσωπικών και κτητικών αντωνυμιών. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι ένας κανόνας που βασίζεται στη διάκριση του γράφοντος με κριτήριο την αντιληπτικότητα των αναγνωστών του κειμένου του, δεν είναι κι ό,τι καλύτερο — καθότι το εν λόγω κριτήριο είναι υποκειμενικό. Αλλά εξίσου υποκειμενικός είναι και ο βαθμός κατά τον οποίο θα κάνουμε υπερδιόρθωση ή καταστρατήγηση ενός κανόνα, ώστε να βοηθήσουμε τον αναγνώστη. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, μ' άλλα λόγια.

-USSR = ΕΣΣΡ

Μακράν το ευστοχότερο καρφί (έστω κι άθελά του, απ' τη μεριά του υποτιτλιστή) για το ΕΣΡ!

 

[Zazula]

Γκουγκλάροντας/γκουγκλίζοντας/γκουγκλώντας ανακάλυψα ότι είχε γίνει σχετική συζήτηση στο μέρος που δεν έχει όνομα. Πες μου στο όνομα του Απόλλωνα ω υπερδραστήριε και παντολημματογνώστη γάτε αν έχει επαναληφθεί εδώ, αλλιώς υπόδειξέ μου πλζ τα μυστικά της δημιουργίας σφυγμομέτρησης με θέμα:

Εσείς:

• γκουγκλάρετε;
• γκουγκλίζετε;
• γκουγκλεύετε;
• γκουγκλάτε;
• έτερόν τι (τι όμως; γράψτε δυο λογάκια)
• αλταβίστα και ξερό ψωμί;

Για μένα ήταν απλό: γκουγκλεύω κατά τα αλιεύω / ψαρεύω, το οποίο δίνει γκουγκλεύσεις (αλιεύσεις), γκουγκλιές (ψαριές) και γκουγκλεύματα (αλιεύματα).

Το γκουγκλάω είναι κακόηχο, και συγχέεται στον αόριστο με το γκουγκλίζω (γκούγκλησα και γκούγκλισα). Αλλά το μεν γκουγκλάω δίνει γκλουγκλιές (κλοτσάω->κλοτσιά), ενώ το γκουγκλίζω δίνει γκουγκλίσματα (ή ακόμη και γκουγκλισμούς). Ομολογώ πάντως ότι και τα δύο είναι πολύ πρακτικά στον αόριστο.

Το γκουγκλάρω χρησιμοποιεί μια κατάληξη πολύ φιλική για ξένες λέξεις, αλλά τα ρήματα σε -άρω συχνά σχηματίζονται υποχωρητικά από ουσιαστικά — οπότε σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να έχουμε καταλήξει στο ποιο θα είναι το σχετικό ουσιαστικό. Λογικά όμως δεν μπορεί να είναι η (δημοφιλής) γκουγκλιά, αλλά μάλλον κάτι κακόηχο σε γκούγκλα (πάσα->πασάρω, πόζα->ποζάρω, πίσσα->πισσάρω, πούδρα->πουδράρω).

 

[Zazula]

Σε πρόσφατο επεισόδιο της σειράς NCIS στο Star, κάποιος ήθελε να μπει στους Navy SEALs και απέτυχε. Στους υπότιτλους διαβάζουμε ότι ήθελε (και απέτυχε) «να γίνει μόνιμος». Μα, ήταν ήδη μόνιμος στο αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό! Οι US Navy SEALs (SEa, Air and Land forces) είναι επίλεκτο σώμα του αμερικανικού ΠΝ και αποτελούν τις ειδικές επιχειρησιακές δυνάμεις τού USN, κάτι αντίστοιχο με τη ΔΥΚ (Διοίκηση Υποβρυχίων Καταστροφών) του δικού μας ΠΝ.

Μπόνους: Όλοι ξέρουμε τις ΟΥΚ (Ομάδες Υποβρυχίων Καταστροφών), συχνότερα μιλώντας για τα ΟΥΚ, αλλά δεν θα βρείτε ομάδα με αυτό το όνομα στο οργανόγραμμα της ΔΥΚ: Υπάρχουν οι Ομάδες Ανορθόδοξου Πολέμου (ΟΑΠ), η Ομάδα Αμφίβιων Επιχειρήσεων (ΟΑΕ), η Ομάδα Εξουδετερώσεων Ναρκών (ΟΕΝ), τα Σκάφη Ανορθόδοξου Πολέμου (ΣΑΠ), τα Υποβρύχια Οχήματα (ΥΠΟΧ), η Σχολή Υποβρυχίων Καταστροφών (ΣΥΚ) και η Βάση Υποβρυχίων Καταστροφών (ΒΥΚ). Ωστόσο οι/τα ΟΥΚ είναι εδώ και πολύ καιρό καθιερωμένος όρος στο γενικό λεξιλόγιο για τη συγκεκριμένη επιχειρησιακή δαστηριότητα.

Πρώτη παράπλευρη (και παρεπόμενη) ερώτηση: Ο υποτιτλιστής έχει το δικαίωμα να αποδώσει το Navy SEALs ως ΟΥΚ (κερδίζοντας πολλούς χαρακτήρες και αμεσότητα προς τον θεατή), ή αυτό αποτελεί παρασπονδία και πρέπει να πει «ειδικές δυνάμεις»;

Δεύτερη παράπλευρη (και παρεπόμενη) ερώτηση: Το ΠΝ μας έχει επιλέξει να παραμένει σε μια παλιά ορθογράφηση (συγκεκριμένα «υποβρυχίων» για το επίθετο υποβρύχιος), που είναι λάθος με τη σημερινή ορθογραφία (σήμερα μπορεί να είναι μόνο η γενική πληθυντικού τού ουσιαστικού (το) υποβρύχιο, ενώ για το επίθετο το σωστό είναι υποβρύχιων). Παρότι η ΔΥΚ διαθέτει υποβρύχια οχήματα, η ονομασία των ΟΥΚ προήλθε από το αγγλικό Underwater Demolition Teams. Να τους το πούμε λοιπόν το λάθος, ή θα μας ανατινάξουν;

 

[Alexandra]

Μια χαρά θα έβλεπα την απόδοση του Navy Seals ως ΟΥΚ.

Για τη δεύτερη ερώτησή σου, νομίζω ότι θα μας ανατινάξουν αν τους υποδείξουμε ως λάθος το "υποβρυχίων".

 

[drsiebenmal]

Μια χαρά θα έβλεπα την απόδοση του Navy Seals ως ΟΥΚ.

Για τη δεύτερη ερώτησή σου, νομίζω ότι θα μας ανατινάξουν αν τους υποδείξουμε ως λάθος το "υποβρυχίων".

+1 για τα ΟΥΚ (επίσης «βατράχια») και για το δεύτερο, θα έλεγα ότι πρώτα θα μας τορπιλίσουν, μετά θα μας ανατινάξουν, και στο τέλος θα μας βυθίσουν

 

[nickel]

Σσσ! Αφού λένε «Αμφίβιων Επιχειρήσεων» και «Ανορθόδοξου Πολέμου», να είστε πολύ ευχαριστημένοι. Εμένα μ' αρέσει η WIkipedia, που τα 'χει καλά με όλους.

 

[tsioutsiou]

Δεύτερη παράπλευρη (και παρεπόμενη) ερώτηση: Το ΠΝ μας έχει επιλέξει να παραμένει σε μια παλιά ορθογράφηση (συγκεκριμένα «υποβρυχίων» για το επίθετο υποβρύχιος), που είναι λάθος με τη σημερινή ορθογραφία (σήμερα μπορεί να είναι μόνο η γενική πληθυντικού τού ουσιαστικού (το) υποβρύχιο, ενώ για το επίθετο το σωστό είναι υποβρύχιων).

Νομίζω εξαιρείται η βανίλια "υποβρύχιο" που είναι της καθομιλουμένης

 

[Acro]

Καλημέρα σε όλους (πρώτο μου post στο lexilogia και καλώς σας βρήκα).
Το all times classic για 'μενα:
(Ο πρωταγωνιστής κοιτάζει την κοπελίτσα να φεύγει και μονολογεί)
So long baby...
και η μετάφραση:
Τόσο μακρύ μωρό!

 

[nickel]

Γεια σου, Acro, καλώς ήρθες!


Γράφει ο Χένρι Τζέιμς στην Εισαγωγή της Τραγικής Μούσας:

A picture without composition slights its most precious chance for beauty, and is, moreover, not composed at all unless the painter knows how that principle of health and safety, working as an absolutely premeditated art, has prevailed. There may in its absence be life, incontestably, as The Newcomes has life, as Les Trois Mousquetaires, as Tolstoi's Peace and War, have it; but what do such large, loose, baggy monsters, with their queer elements of the accidental and the arbitrary, artistically mean?​

Είναι γνωστή αυτή η φράση του Τζέιμς που περιγράφει τα ανοικονόμητα ευρωπαϊκά μυθιστορήματα του 19ου αιώνα σαν «large, loose, baggy monsters», και είναι προφανές ότι επιλέγει τα επίθετά του σαν να περιέγραφε τεράστια, χαχόλικα, φαρδιά παντελόνια.

Ανοίγω ένα βιβλίο που έπιασε να διαβάζει η κόρη μου, για μεγάλους ξένους λογοτέχνες, και πέφτω πάνω στη φράση του Τζέιμς: «Μυθιστορήματα, όπως αυτά που έγραψε ο Ντίκενς ή ο Τολστόι, μετά τον περιβόητο χαρακτηρισμό του Τζέιμς, «loose, baggy monsters» (ξετσίπωτα, πλαδαρά τέρατα)…»

Μα, για όνομα του Θεού! Ξετσίπωτα τα βιβλία του Ντίκενς και του Τολστόι;

 

[daeman]

Έπιασα να διαβάσω ένα κατά πώς φαίνεται ενδιαφέρον βιβλίο, αλλά η μετάφραση (από τα γερμανικά, από δύο μεταφραστές και τέσσερις επιμελητές, και με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Γκαίτε, μάλιστα) μάλλον δεν θα με αφήσει να το συνεχίσω.
Από κλασικά μεταφραστικά λάθη όπως "αεροδιάδρομος προσγείωσης" και "καταδρομικά" αεροσκάφη (τα κλασικά γερμανικά καταδιωκτικά Me-109) μέχρι μια στριφνή δυσκοιλιότητα ώρες-ώρες στη χρήση της ελληνικής, αμολημένα σκόρπια κάτι δήθεν λυρικά και τάχα λόγια, υπερβολικό "κομματισμό" (όλο κόμματα το κείμενο κι ας μη χρειάζεται) και παράφωνα συνταιριάσματα όπως "Ο άνεμος άρπαζε τους αφρούς (της θάλασσας) και τους πέταγε στο επόμενο κύμα φτιάχνοντας σπειροειδείς δεσμίδες".

Ε, αυτό θέλω να το δω, τον αφρό των κυμάτων να δημιουργεί σπειροειδείς δεσμίδες!
Μα υπάρχουν καταδρομικά αεροσκάφη, πες μου, βρε Ζαζ!

Άτιμη επαγγελματική διαστροφή, ούτε ένα βιβλίο δεν μπορώ να διαβάσω μακαρίως, όλο σε proofreading μού βγαίνει... Εμένα, πάντως, μου τη χάλασε! Και τώρα αναρωτιέμαι: να το συνεχίσω μαζοχιστικά αλιεύοντας μαργαριτάρια για εδώ ή να το διαβάσω στο πρωτότυπο ή την αγγλική μετάφραση (που μου πέφτει και πιο εύκολη);!

 

[Zazula]

Μα υπάρχουν καταδρομικά αεροσκάφη, πες μου, βρε Ζαζ!

Παρότι μάλλον ρητορική η ερώτηση, να επιβεβαιώσω κι εγώ ότι τα καταδρομικά είναι σκάφη, όχι αεροσκάφη.

 

[tsioutsiou]

Παρότι μάλλον ρητορική η ερώτηση, να επιβεβαιώσω κι εγώ ότι τα καταδρομικά είναι σκάφη, όχι αεροσκάφη.

Και όταν λένε "σκάφη αναψυχής" σημαίνει ότι ευχαρστιέσαι τη μπουγάδα; (ρητορική)

 

[daeman]

Κανονικά, έπρεπε να ήταν ρητορική, αλλά καμιά φορά όταν διαβάζω χοντράδες που ξέρω με σχετική βεβαιότητα ότι είναι λάθη, αρχίζω ν' αναρωτιέμαι: Βρε, μπας και δεν είναι; Γι' αυτό και το έψαξα και μετά σε ρώτησα, ως ειδήμονα, ως τελική επιβεβαίωση, ως τελευταίο καρφί στο φέρετρο πριν το παραχώσω...