metafrasi banner

Eponyms

nickel

Administrator
Staff member
Σήμερα είναι των Φώτων. Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες. Η μέρα ξεκίνησε με δύο διακοπές του ηλεκτρικού (φυσάει και τα δέντρα πέφτουν πάνω στα σύρματα της ΔΕΗ). Τώρα θα ζητήσω να με φωτίσετε. Έχω ελπίδες;

eponym
A person whose name is or is thought to be the source of the name of something, such as a city, country, or era. For example, Romulus is the eponym of Rome.
[AHD]

Έτσι ήταν κάποτε τα πράγματα. Eponym ήταν το όνομα του ανθρώπου που υπήρξε η ρίζα για τη δημιουργία μιας άλλης λέξης (ονόματος ουσιαστικού ή επιθέτου, ή ρήματος), που λεγόταν eponymous term. Έπειτα τα έκαναν κουλουβάχατα, και έτσι eponym ονομάζεται τώρα και η λέξη που προέρχεται από ανθρωπωνύμιο. Για παράδειγμα:

eponym (plural eponyms)
1. The name of a real or fictitious person whose name has, or is thought to have, given rise to the name of a particular item: Romulus is the eponym of Rome.
2. A word formed from a real or fictive person’s name: Rome is an eponym of Romulus. | Alzheimer's disease, boycott, Columbia, stentorian, sandwich and Victorian are examples of eponyms.

[Wiktionary]

ή
1. a person after whom a discovery, invention, place, etc., is named or thought to be named.
2. a name or noun formed after a person.

[ODE]

Τι έχουμε στα ελληνικά; Έχουμε προχωρήσει πέρα από τις προτάσεις του Γιώργου Ξυδόπουλου (στο Λεξικό Γλωσσολογίας και Φωνητικής);

επωνύμιο (το) (επωνυμικός-ή-ό) [eponym, eponymous] Το όνομα ενός ατόμου από το οποίο λαμβάνουν την ονομασία τους μια εφεύρεση ή ένας τόπος· καλείται και ονοματοδοτικό (appellative). Παραδείγματα τέτοιων ονομασιών από την αγγλική είναι τα sandwich, cardigan, biro, ενώ τοπωνύμια σε κάποιες χώρες συχνά είναι επωνυμικά (Washington, Sydney, Gorky).

Προσοχή: το αγγλικό δεν είναι τόσο περιοριστικό: «the name of a person after whom something (such as an invention or a place) is named».

Χρειαζόμαστε όρους λοιπόν:
– για τον άνθρωπο που δίνει το όνομά του (επωνύμιο λέει ο Ξυδόπουλος)
– για τη λέξη από ανθρωπωνύμιο (επωνυμικό, επωνυμική λέξη, λέει ο Ξυδόπουλος, αποδίδοντας το eponymous)
– επίθετα για τα παραπάνω

Η γλωσσολογική κοινότητα έχει κατασταλάξει σ’ αυτό το θέμα;

Το μόνο που έχω για σίγουρο αυτή τη στιγμή είναι το καθιερωμένο «επώνυμος ήρωας». Από τη Βικιπαίδεια:

Επώνυμος ήρωας ονομάζεται ο ήρωας που έχει δώσει το όνομά του σε μια περιοχή, πόλη ή νησί ή ακόμη και σε λαό. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στην αρχαία Ελλάδα (ΣNickel: Επώνυμοι ήρωες ήταν οι ήρωες της αττικής παράδοσης από τα ονόματα των οποίων πήραν τις ονομασίες τους οι δέκα φυλές των Αθηναίων), αλλά η χρήση του συνεχίζεται και σήμερα. Η χρήση του όρου επώνυμος γενικότερα αφορά αυτόν του οποίου το όνομα δόθηκε σε πρόσωπο ή πράγμα.
 
Last edited:

pidyo

New member
Στα αρχαία, το επίθετο επώνυμος αφορά και τα δύο σκέλη της ονοματοδοτικής δοσοληψίας. Το ἐπώνυμον γένος Πελασγῶν στις Ικέτιδες του Αισχύλου είναι το γένος που πήρε τ' όνομά του από τον Πελασγό, ενώ οι επώνυμοι ήρωες είναι αυτοί που έδωσαν το όνομά τους στις αττικές φυλές και επώνυμοι άρχοντες οι κληρωτοί ενιαύσιοι άρχοντες το όνομα των οποίων χρησίμευε για την ονομασία του έτους. Δεν βλέπω τον λόγο να μην κρατήσουμε το επίθετο και για τις δύο έννοιες (για λόγους ετυμολογικής σαφήνειας), το επωνύμιο για τα ουσιαστικά ή τοπωνύμια που προκύπτουν (γκιλοτίνα, Ρώμη) και το επωνυμικός όταν χρειαζόμαστε περιγραφικό παράγωγο επίθετο.
 
Top