οστρακοειδή ή οστρακόδερμα; ή μήπως μαλακόστρακα;

Για αρχή, τι ξέρουμε σίγουρα: τα μαλακόστρακα (αστακοί, γαρίδες, καβούρια κ.λπ.) ανήκουν στα καρκινοειδή που ανήκουν στα αρθρόποδα.
Τα δίθυρα (στρείδια, μύδια κ.λπ.) και τα γαστερόποδα (σαλιγκάρια, γυμνοσάλιαγκες) ανήκουν στα μαλάκια, μαζί με άλλα ζώα που δεν έχουν όστρακο (χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές).

Με τα οστρακοειδή και τα οστρακόδερμα, όμως, δεν βρίσκω άκρη: έχουν διαφορά αυτά τα δύο; Σύμφωνα με τα λεξικά μας (το Χρηστικό και το ΛΝΕΓ, τουλάχιστον), όχι - τα θεωρούν συνώνυμα. Στο διαδίκτυο πάλι επικρατεί απόλυτο μπλέξιμο: άλλοι τα χρησιμοποιούν ως συνώνυμα, άλλοι αποκαλούν «οστρακόδερμα» τα καρκινοειδή και «οστρακοειδή» τα μαλάκια, ενώ άλλοι διαφωνούν και με τους δύο, λέγοντας «οστρακόδερμα» τα καρκινοειδή και «οστρακοειδή» όλα μαζί τα θαλασσινά με κέλυφος. Και ο Αριστοτέλης δεν ήξερε τα οστρακοειδή, αλλά αποκαλούσε «οστρακόδερμα» τα μαλάκια και τα γαστερόποδα με κέλυφος.
Στις σελίδες gov.gr φαίνεται μάλλον να αποφεύγουν το «οστρακόδερμα» και να θεωρούν ότι οστρακοειδή είναι μόνο τα μαλάκια με κέλυφος.

(Παρένθεση: παρόμοιο μπλέξιμο φαίνεται ότι υπάρχει και στα αγγλικά αφού, όπως λέει κι η wikipedia, The term "shellfish" is used both broadly and specifically. In common parlance it can refer to anything from clams and oysters to lobster and shrimp. For regulatory purposes it is often narrowly defined as filter-feeding molluscs such as clams, mussels, and oysters to the exclusion of crustaceans and all else.)
(Δεύτερη παρένθεση: το αγγλικό/λατινικό Ostracoderm αναφέρεται σε ταξινομική ομάδα ψαριών που έχει εξαφανιστεί) :-)

Εσείς πώς χρησιμοποιείτε αυτούς τους όρους, και πώς θα αποκαλούσατε όλα μαζί τα θαλασσινά με κέλυφος;
 
Εγώ αποκαλώ «οστρακόδερμα» τα καρκινοειδή και «οστρακοειδή» τα μαλάκια. Αν ήθελα να αναφερθώ σε όλα μαζί, ίσως να έλεγα «τα καρκινοειδή και τα μαλάκια». Βέβαια το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν και μαλάκια δίχως όστρακο. Από την άλλη, οι λέξεις οστρακόδερμα και οστρακοειδή είναι λέξεις της καθομιλουμένης, δεν είναι επιστημονική ή τεχνική ορολογία, οπότε δεν μπορείς ποτέ να είσαι βέβαιος ότι πέρασε ακριβώς το μήνυμα. Θα μπορούσες ωστόσο να το παρακάμψεις λέγοντας «τα οστρακόδερμα και οστρακοειδή», ώστε να τα συμπεριλάβεις όλα (ό,τι κι αν καταλαβαίνει καθένας με αυτά).

(Παρένθεση στην παρένθεσή σου: εκτός από τους οστρακόδερμους που είναι ψάρια του Παλαιοζωικού, έχουμε και τα οστρακώδη, που είναι τάξη καρκινοειδών. Μύλος).

(Δεύτερη παρένθεση: τα μαλακόστρακα είναι ομοταξία, άσ' τα απέξω καλύτερα, μη μπλέξουμε).
 
Last edited:
Αποκλείεται ν' αφήσουμε απέξω τα μαλακόστρακα - είναι πολύ πιο κοινή λέξη από το «καρκινοειδή», και χρησιμοποιείται πολύ και στις επίσημες σελίδες.
Δεν είναι όμως περίεργο το ότι δεν υπάρχει λέξη αντίστοιχη του shellfish, που να περιλαμβάνει καρκινοειδή, δίθυρα και γαστερόποδα μαζί;

ΥΓ: Υπάρχει κι ένας «κατάλογος ελληνικών αλιευμάτων», στη wikipedia, που χρησιμοποιεί το «οστρακοειδή» μ' αυτή ακριβώς τη σημασία. Μ' αρέσει :-)
 
Last edited:
Ναι, όταν είπα να τα αφήσεις απέξω, εννοούσα ότι αναφέρεται μόνο στα καρκινοειδή, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλα τα θαλασσινά με όστρακο.
 
Καταλήγω λοιπόν στην εξής αντιστοιχία:
  • οστρακόδερμα (shellfish με τη στενή έννοια): οστρακοφόρα μαλάκια (δίθυρα, γαστερόποδα κ.λπ.) και ενδεχομένως και εχινόδερμα
  • οστρακοειδή (shellfish με την ευρεία έννοια): όλα τα παραπάνω, συν τα καρκινοειδή
Change my mind :-)
 

SBE

¥
Οστρακόδερμος δεν είναι κι ο αρμαδίλος; :-)
(που η Wikipedia τον λέει το αρμαντίλο).
 
Top