μη Hodgkin ή μη-Hodgkin;

[erenta]

Καλησπέρα και καλό μήνα!

Οι επιμελητές του βιβλίου που μεταφράζω μου διόρθωσαν το «λέμφωμα μη Hodgkin» σε «λέμφωμα μη-Hodgkin».

Είχα την εντύπωση ότι θα έβρισκα κάποια αναφορά στον Οδηγό της Ομάδας Φιλολόγων για να τους το στείλω, αλλά δεν βρήκα. Μήπως το έχει πάρει το μάτι σας σε κανένα βιβλίο;

@nickel Μήπως θα έπρεπε να ενταχθεί στο monolingual greek queries αυτό;

Ευχαριστώ πολύ!

 

[AoratiMelani]

Για αρχή ας παραθέσουμε αυτό από το νήμα "ορθή χρήση του ενωτικού":

Λοιπόν, στα αγγλικά μπορεί να έχουμε non-alcoholic και όλα τα όμοια που εμφανίζονται με ενωτικό και μας μπερδεύουν, αλλά στα ελληνικά δεν βάζουμε ποτέ ενωτικό μετά το μη. Μη αλκοολούχα.

Και ας συνεχίσουμε με το λήμμα "μην" από το ΛΚΝ:

3. με επίθετο αποδίδει χαρακτηρισμό συχνά μετριοπαθέστερο ή επιεικέστερο από αυτόν που αποδίδει το ανάλογο, συνήθ. με το στερητικό α- 1 σύνθετο, αντίθετο επίθετο: Ο μη ειλικρινής· (πρβ. ανειλικρινής). Ο μη συνηθισμένος, ασυνήθιστος

Αλλά και στο Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας, στο λήμμα "μη":

5. (μόνο το μη, με ονοματικούς τ. ή μετοχές ενεργητικού ενεστώτα) δηλώνει αντίθετη έννοια από αυτή που εκφράζει η λέξη με την οποία συνεκφέρεται: ~ βία. ~ καπνιστής. ~ κερδοσκοπικός οργανισμός. Αλφαβητικός κατάλογος ~ δημόσιων (= ιδιωτικών) σχολείων. ~ καταβληθείσες εισφορές. ~ ασφαλή προϊόντα. Οι ~ εγγεγραμμένοι. ~ εκτέλεση δρομολογίων. Καθίσματα για καπνίζοντες και ~.

 

[cougr]

Συναφές νήμα:

Μη βάζετε ενωτικό μετά το «μη»! Ή μήπως…

Όλο και πιο συχνά βλέπω αυτόν τον… αγγλισμό — και μάλιστα από σοβαρές γραφίδες: να μπαίνει ένα ενωτικό μετά από το μόριο μη για να το ενώσει με τον ονοματικό τύπο (το επίθετο ή το ουσιαστικό) που το ακολουθεί, για να δείξει ότι έχουμε μία λέξη αλλά δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να φτιάξουμε άρνηση...

www.lexilogia.gr

 

[nickel]

Χωρίς να το θεωρήσουμε σοβαρό επιχείρημα για οτιδήποτε:

"λέμφωμα μη Hodgkin" 4.490 ευρήματα
"λέμφωμα μη-Hodgkin" 3.990 ευρήματα
"λέμφωμα μη Χότζκιν" 2.170 ευρήματα
"λέμφωμα μη-Χότζκιν" 636 ευρήματα
(Τα ευρήματα χωρίς ενωτικό περιλαμβάνουν τα ευρήματα ΜΕ ενωτικό.)

Γκουγκλιές είναι αυτά, τίποτα παραπάνω.

 

[nickel]

Και, για να κάνω μια σούμα στα πολλά και ωραία των παλιότερων νημάτων, η συχνή χρήση του ενωτικού σε όρους με «μη» δεν είναι αποτέλεσμα εφαρμογής κάποιου κανόνα που διαβάζουμε στις γραμματικές ή της εφαρμογής αυτού του ενωτικού στα λεξικά ούτε επειδή τους έπεισαν τα επιχειρήματα του Zazula. Είναι καθαρά αντιγραφή του αγγλικού ενωτικού. Που πολλοί γιατροί το εφαρμόζουν επειδή ξέρουν καλά αγγλικά (και όχι πάντα άριστα ελληνικά). Αν στα κείμενα μιας εταιρείας / ενός εκδοτικού οίκου κοτσάρουν ενωτικό μετά τα «μη» αυτής της κατηγορίας, ας το βάλουν και εκεί. Όχι γιατί είναι λάθος το «μη» χωρίς ενωτικό. Επισήμως, το «μη» χωρίς ενωτικό είναι το μόνο σωστό.

 

[erenta]

Όμως στη Νεοελληνική Ορθογραφία του Γ. Παπαναστασίου, σελ. 470, βρήκα τώρα το εξής:
(α) όταν δίνεται έμφαση σε κάποιο από τα μορφολογικά στοιχεία που την απαρτίζουν, π,χ. υπερ-εγώ.

Μήπως και στην περίπτωσή μου δίνεται έμφαση στο «μη»;

 

[nickel]

Όταν αναφέρει αυτό ο Παπαναστασίου, το λέει για να εξηγήσει τη διαφορά από τις περιπτώσεις που οι δύο λέξεις γίνονται μία: υπερεγώ. Ο Zazula έχει προτείνει ακόμα και να κολλάμε το «μη», π.χ. μησυμβατικός, αν και δεν ξέρω πώς θα γινόταν με τον Χότζκιν.

 

[AoratiMelani]

Κι άλλοι κολλάνε το μη, λόγου χάρη στη "μηβία" (που ίδρωσα να καταλάβω τη σημαίνει όταν την πρωτοείδα). Δεν νομίζω όμως ότι βοηθά εδώ. Προς το παρόν, το μη χωρίς ενωτικό είναι το μόνο σωστό, όπως είπε ο Νίκελ.

 

[erenta]

Ναι, έχεις δίκιο, Νίκο.
Ως γνωστόν, δεν μπορώ να πω στους επιμελητές «το αποφασίσαμε στη Lexilogia και άρα είναι λάθος η παύλα σας»
Πρέπει να το στηρίξω σε κάποιον κανόνα και μάλιστα να τους δώσω τίτλο βιβλίου και σελίδα.

Αν το πάρει το μάτι σας πουθενά, σφυρίξτε μου κι εμένα!

 

[nickel]

Παραδείγματα από γραμματική και λεξικά:
Το στρογγύλεμα των χειλιών (στρογγυλά και μη στρογγυλά φωνήεντα). [Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας (που διδάσκεται στα σχολεία)]
του προσδίδει τη σημασία του οριστικού ή του μη οριστικού, δηλαδή του συγκεκριμένου ή του μη συγκεκριμένου
διακρίνονται τρία είδη χρόνων: α) οι μη συνοπτικοί ή εξακολουθητικοί
κυρίως στον καθημερινό προφορικό λόγο και στον μη επίσημο γραπτό
αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε μη ανθρώπινα όντα

Από λεξικά στο #2.

Από τη Βικιπαίδεια
Μη κυβερνητική οργάνωση
Όχι επειδή το λέει η πληθοποριζόμενη Βικιπαίδεια, αλλά σαν διαδεδομένο παράδειγμα για «μη» χωρίς ενωτικό.

Σε καμιά γραμματική δεν θα βρούμε να λέει ότι βάζουμε ενωτικό ανάμεσα σε μη και όνομα. Άρα αυτοί που πρόσθεσαν το αυθαίρετο ενωτικό είναι υποχρεωμένοι να δείξουν πού βρήκαν τέτοιον κανόνα. Σωστά;

Από πού κι ως πού πρέπει να βρεις εσύ κανόνα ότι δεν βάζουμε ενωτικό; Μήπως θα πρέπει να βρεις και κανόνα που να λέει ότι δεν βάζουμε ενωτικό στην πρόταση «Μη λέτε ό,τι σας κατέβει!»;

 

[AoratiMelani]

Πρέπει να το στηρίξω σε κάποιον κανόνα και μάλιστα να τους δώσω τίτλο βιβλίου και σελίδα.

Νομίζω ότι αν παραθέσεις τα δύο λεξικά που ανέφερα στο δεύτερο σχόλιο (ΛΚΝ και Χρηστικό) με τα παραδείγματά τους, θα είσαι καλυμμένη.

 

[anepipsogos]

Άρα αυτοί που πρόσθεσαν το αυθαίρετο ενωτικό είναι υποχρεωμένοι να δείξουν πού βρήκαν τέτοιον κανόνα. Σωστά;

Και βέβαια σωστά! Οι επιμελητές φέρουν το βάρος της απόδειξης

 

[nickel]

Ας το δούμε και ευρύτερα. Εδώ (ελπίζω) δεν είναι η περίπτωση του επιμελητή υποτίτλων που προκαλεί ολόκληρη φασαρία και σου χαλάει και το όνομα επειδή έχει ο ίδιος παρερμηνεύσει κάποιον κανόνα της γραμματικής (όπως συχνά διαβάζουμε στους GTP). Εδώ έχουμε κάποιον, μάλλον εξοικειωμένο με την ιατρική ορολογία, ο οποίος χώνει το ενωτικό όπως συχνά βλέπει να το βάζουν στα ελληνικά κείμενα (και πάντα στα αγγλικά). Αν κοιτάξουμε μάλιστα και τα βιβλία του Google, θα δούμε ότι τα μισά είναι έτσι και τα άλλα μισά αλλιώς.

Από λάθος μεν, αλλά και με μια λογική (διότι ορθολογικός άνθρωπος είναι και ο Zazula που το αγαπάει αυτό το ενωτικό), οι μισοί, ας πούμε, Έλληνες το θέλουν. Αν ο εκδοτικός οίκος το βάζει παντού (τουλάχιστον στις ιατρικές εκδόσεις), ας το κρατήσουν. Πες στον επιμελητή (για να μαθαίνει κι αυτός) ότι κανονικά είναι λάθος, αλλά δεν θα το κάνεις θέμα. Δεν χαλάμε τις σχέσεις μας με τον επιμελητή αν δεν είναι θέμα πολύ σοβαρό (όπως, ας πούμε, αν σου σβήνανε την υποδιαστολή στο «Μη λέτε ό,τι σας κατέβει!»).

 

[Zazula]

Μου αρέσει που συμμετέχω στο νήμα μέσω ζαζουλικού εκπροσώπου.

 

[anepipsogos]

Δεν χαλάμε τις σχέσεις μας με τον επιμελητή αν δεν είναι θέμα πολύ σοβαρό (όπως, ας πούμε, αν σου σβήνανε την υποδιαστολή στο «Μη λέτε ό,τι σας κατέβει!»).

Μόνο που, σε μια τέτοια περίπτωση, αυτός που θα έπρεπε να μη συνάψει καν σχέση με τον επιμελητή είναι ο εκδότης

 

[Earion]

Πολλά λόγια, ενώ μια πρόταση είναι αρκετή: το ενωτικό είναι καθαρή μίμηση της αγγλικής τυπογραφικής σύμβασης.
Και είναι μίμηση των τελευταίων δεκαετιών. Ουδέποτε υπήρξε στην ελληνική τυπογραφική παράδοση.

Επαναλαμβάνω και τονίζω το επίθετο τυπογραφικός. Πρόκειται για τυπογραφική σύμβαση. Δεν ανήκει στα θέματα ορθογραφίας. Είναι, σαν να λέμε, κάτι σαν τη γερμανική σύμβαση να γράφουν με κεφαλαίο το αρκτικό γράμμα κάθε ουσιαστικού.

 

[cougr]

Συμπέρασμα, με βάση όλα τα παραπάνω: Το ενωτικό, στην προκειμένη περίπτωση, χρησιμοποιείται καταχρηστικά.