Αντιγράφω από το ΛΚΝ και το ΛΝΕΓ:
καραγκιόζ μπερντές ο [karagózberdés] Ο13 : 1. (λαϊκότρ.) οθόνη όπου προβάλλονται οι φιγούρες του Kαραγκιόζη. | το θέατρο των σκιών. 2. (οικ.) ευτελής και κακόγουστη κατασκευή. [καραγκιόζ(ης) + μπερντές] (ΛΚΝ)
καραγκιοζμπερντές (ο) 1. η σκηνή τού θεάτρου σκιών και κατ' επέκταση το θέατρο τού καραγκιόζη 2. (μτφ.) χώρος ακατάστατος, όπου εκτυλίσσονται ευτράπελες καταστάσεις. [ΕΤΥΜ. < τουρκ. karagöz-berdesi]. (ΛΝΕΓ)
Απόσπασμα από το λόγο του πρωθυπουργού που περιλάμβανε αυτόν τον λαϊκό όρο (ολόκληρο ανθολόγιο θα φτιάχναμε από τις ομιλίες του τριημέρου):
Αλλά σίγουρα παίζετε θέατρο. Και δεν μιλάω βέβαια για τα επεισόδια αυτά τα αστεία που έστησαν ως θεατρική παράσταση χθες πριν απ’ τα δελτία των οκτώ για να φτιάξετε ένταση απ’ το τίποτα και για να καλύψετε τη γκάφα της πρότασης μομφής την οποία αμφισβητούν ή διακωμωδούν ακόμα κι οι δικοί σας. Άλλωστε αυτή η θεατρική παράσταση απέτυχε γιατί δεν ήταν καν θέατρο, ήταν καραγκιόζ μπερντές, κύριε Τσίπρα.
http://www.youtube.com/watch?v=LCfECKrHv1A
Έτσι χρησιμοποιώ κι εγώ τον όρο, σαν δύο λέξεις με δύο τόνους. Και η δεύτερη, ο μπερντές, είναι κλινόμενη: όπως ο μπερντές, του μπερντέ, έτσι και ο καραγκιόζ μπερντές, του καραγκιόζ μπερντέ. Το slang.gr έχει τα λήμματά του στην αιτιατική, ίσως υπό την επίδραση της αιτιατικής πτώσης των παραδειγμάτων. Δεν είναι μόνοι τους: άκλιτο το θεωρούν και πολλοί άλλοι.
Ωστόσο, η λέξη, σαν τον καραγκιοζοπαίχτη, έχει και εξελληνισμένη μονολεκτική εκδοχή, με συνδετικό –ο– και κανονική κλίση: ο καραγκιοζομπερντές, του καραγκιοζομπερντέ, οι καραγκιοζομπερντέδες.
Και η πρόκληση: αγγλικές αποδόσεις για τις παρακάτω σημασίες.
(οθόνη) shadow theatre screen
(ευτελής και κακόγουστη κατασκευή)
(χώρος ακατάστατος, όπου εκτυλίσσονται ευτράπελες καταστάσεις)
(ό,τι εννοούσε ο πρωθυπουργός)
καραγκιόζ μπερντές ο [karagózberdés] Ο13 : 1. (λαϊκότρ.) οθόνη όπου προβάλλονται οι φιγούρες του Kαραγκιόζη. | το θέατρο των σκιών. 2. (οικ.) ευτελής και κακόγουστη κατασκευή. [καραγκιόζ(ης) + μπερντές] (ΛΚΝ)
καραγκιοζμπερντές (ο) 1. η σκηνή τού θεάτρου σκιών και κατ' επέκταση το θέατρο τού καραγκιόζη 2. (μτφ.) χώρος ακατάστατος, όπου εκτυλίσσονται ευτράπελες καταστάσεις. [ΕΤΥΜ. < τουρκ. karagöz-berdesi]. (ΛΝΕΓ)
Απόσπασμα από το λόγο του πρωθυπουργού που περιλάμβανε αυτόν τον λαϊκό όρο (ολόκληρο ανθολόγιο θα φτιάχναμε από τις ομιλίες του τριημέρου):
Αλλά σίγουρα παίζετε θέατρο. Και δεν μιλάω βέβαια για τα επεισόδια αυτά τα αστεία που έστησαν ως θεατρική παράσταση χθες πριν απ’ τα δελτία των οκτώ για να φτιάξετε ένταση απ’ το τίποτα και για να καλύψετε τη γκάφα της πρότασης μομφής την οποία αμφισβητούν ή διακωμωδούν ακόμα κι οι δικοί σας. Άλλωστε αυτή η θεατρική παράσταση απέτυχε γιατί δεν ήταν καν θέατρο, ήταν καραγκιόζ μπερντές, κύριε Τσίπρα.
http://www.youtube.com/watch?v=LCfECKrHv1A
Έτσι χρησιμοποιώ κι εγώ τον όρο, σαν δύο λέξεις με δύο τόνους. Και η δεύτερη, ο μπερντές, είναι κλινόμενη: όπως ο μπερντές, του μπερντέ, έτσι και ο καραγκιόζ μπερντές, του καραγκιόζ μπερντέ. Το slang.gr έχει τα λήμματά του στην αιτιατική, ίσως υπό την επίδραση της αιτιατικής πτώσης των παραδειγμάτων. Δεν είναι μόνοι τους: άκλιτο το θεωρούν και πολλοί άλλοι.
Ωστόσο, η λέξη, σαν τον καραγκιοζοπαίχτη, έχει και εξελληνισμένη μονολεκτική εκδοχή, με συνδετικό –ο– και κανονική κλίση: ο καραγκιοζομπερντές, του καραγκιοζομπερντέ, οι καραγκιοζομπερντέδες.
Και η πρόκληση: αγγλικές αποδόσεις για τις παρακάτω σημασίες.
(οθόνη) shadow theatre screen
(ευτελής και κακόγουστη κατασκευή)
(χώρος ακατάστατος, όπου εκτυλίσσονται ευτράπελες καταστάσεις)
(ό,τι εννοούσε ο πρωθυπουργός)
