Οι αμοιβές στο χώρο της μετάφρασης
- Thread starter Palavra
- Start date
psifio
¥
Δεν ξέρω αν έχει νόημα να τα μετράμε με την ώρα. Για παράδειγμα, ειδικευόμενος σε νυχτερινή εφημερία μέσα στην εβδομάδα σε δημόσιο νοσοκομείο παίρνει 4,4 ευρώ την ώρα. Της ξεφτίλας μεροκάματο, δηλαδή, αν λάβει κανείς υπόψη το ξενύχτι, την ευθύνη και το φόρτο εργασίας. Παρόλα αυτά, ο ειδικευόμενος βγάζει αρκετά χρήματα το μήνα για να ζήσει, ενώ ο μεταφραστής με τα 50/16σέλιδο δεν τα βγάζει πέρα.
Μα ναι, είναι άκρως αποπροσανατολιστικό το επιχείρημα του «κακού» εργοδότη, αλλά για τους ίδιους ακριβώς λόγους και το επιχείρημα του «κακού» επαγγελματία. Όπως λέει και ο azimuthios, αυτό το φαινόμενο δεν παρατηρείται μόνο στη μετάφραση, συμβαίνει και στα ιδιαίτερα μαθήματα, συμβαίνει σε όλα σχεδόν τα επαγγέλματα ως προς τις τιμές και σε πάρα πολλά ως προς τα επαγγελματικά προσόντα. Ενώ, λοιπόν, θεωρούμε σωστή την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, τα αποτελέσματα αυτής της απορρύθμισης (τα οποία φυσικά δεν τα βλέπουμε μόνο στην Ελλάδα) τα θεωρούμε ενέργειες «κακών» και «ασυνείδητων» ατόμων. Οπότε η λύση ποια είναι; Να περιμένουμε μέχρι όλοι οι κακοί να συνειδητοποιήσουν το λάθος τους και να γίνουν καλοί; Γιατί δεν απαιτούμε τη ρύθμιση τόσο των προσόντων (αυτό είναι σχετικά πιο εύκολο) όσο και των ελάχιστων αποδοχών; Γιατί να μην είναι παράνομο να πληρώνει κανείς εργαζόμενο με αμοιβές με τις οποίες δεν μπορεί να ζήσει;
Η λύση είναι να μην αποδεχόμαστε χαμηλές αμοιβές και, παράλληλα, να απαιτούμε τη ρύθμιση. Γιατί δηλαδή πρέπει να είναι οπωσδήποτε μόνο το δεύτερο;
Και η ρύθμιση των προσόντων καθόλου μα καθόλου εύκολο δεν είναι, αλλά αυτό είναι συζήτηση για άλλο νήμα.
Άρα, τελικά, δεν διαφωνούμε πουθενά αφού κι εγώ, φυσικά, δεν είπα ότι πρέπει ή ότι είναι καλό να αποδεχόμαστε χαμηλές αμοιβές, είπα μόνο ότι πάντα θα βρεθούν κάποιοι που είτε από ανάγκη είτε για άλλους λόγους θα τις αποδεχτούν. Το να αρνούμαστε όμως ότι πίσω από τις «επιλογές» αυτών των ατόμων υπάρχει πολλές φορές η ανάγκη (σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και η βασική ανάγκη της επιβίωσης), ισοδυναμεί νομίζω τελικά με άρνηση της πραγματικότητας που βλέπουμε γύρω μας.
Η ρύθμιση των προσόντων μπορεί ίσως να θεωρηθεί πιο εύκολη με την έννοια ότι σε μεγάλο βαθμό συμβαίνει σε άλλες χώρες ή και στην Ελλάδα σε άλλα επαγγέλματα.
Να εξηγήσω τότε γιατί θεωρώ ότι η άποψη της anef δικαιολογεί, και δεν ερμηνεύει:
Εγώ καταλαβαίνω γιατί κανείς δέχεται να δουλέψει με πενήντα ευρώ το δεκαεξασέλιδο, αλλά με εξοργίζει, ακριβώς για το λόγο που αναφέρω παραπάνω.
Επειδή έχω υπάρξει απόφοιτος σχολής μετάφρασης, ποτέ δε θεώρησα ότι η δουλειά μου αξίζει να πληρώνεται με 2€ την ώρα. Δε μιλάω θεωρητικά, λοιπόν.
Κατά τα λοιπά, σε παραπέμπω εδώ:
http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?p=62341#post62341
Κατά τα λοιπά, σε παραπέμπω εδώ:
http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?p=62341#post62341
Και για να συμπληρώσω. Το ότι το φτηνό δεν είναι απαραίτητα και καλό (ίσως και καθόλου) το ξέρουν όλοι. Ακόμα και οι εκδότες. Αυτοί δηλαδή δε φέρουν καμία ευθύνη για το τι μεταφράσεις κυκλοφορούν στην αγορά για και για το ποια εικόνα θέλουν να διαμορφώσει το αναγνωστικό κοινό για τον εκδοτικό τους;
Ευχαριστώ για την παραπομπή, έχω διαβάσει εδώ και καιρό το συγκεκριμένο νήμα (και ποστ) .
Ευχαριστώ για την παραπομπή, έχω διαβάσει εδώ και καιρό το συγκεκριμένο νήμα (και ποστ) .
Άρα, για να κάνω έναν παραλληλισμό με μια υπόθεση εστιατορίου από τη Θεσσαλονίκη που πρόσφατα συζητήσαμε, εσύ εξοργίζεσαι πρώτα με τους εργαζόμενους που δέχονται να δουλέψουν ανασφάλιστοι και με χαμηλές αποδοχές από ανάγκη (δημιουργώντας έτσι φυσικά συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού για τους υπόλοιπους) και μετά με τον εργοδότη που επιβάλλει αυτές τις συνθήκες πατώντας πάνω στην ανάγκη του άλλου για να έχει μεγαλύτερα κέρδη;
Πριν φτάσω να εξοργιστώ με τον εργαζόμενο, θα εξοργιστώ με όσους επιβάλλουν αυτές τις συνθήκες στην αγορά εργασίας, με τους κυβερνώντες που καταργούν όποια εργασιακά δικαιώματα απέμειναν, με τους εργοδότες που γίνονται όλο και πιο άπληστοι κλπ.
Παλάβρα, ήταν ένα μεμονωμένο παράδειγμα για συγκεκριμένο κλάδο παροχής υπηρεσιών. Τίποτε άλλο. Δεν το σύγκρινα με τη μετάφραση.
Επίσης, for the sake of argument που λένε και στο χωριό μου, να πω ότι συμφωνώ απόλυτα μαζί σου ΑΛΛΑ ας βάλουμε και μερικές παραμέτρους στο κρασί... στη συζήτησή μας, ήθελα να πω.
1) Πρωτοεμφανιζόμενος μεταφραστής από τη σχολή χωρίς καμία επαγγελματική εμπειρία που θέλει να αρχίσει να χτίζει όνομα
2) Μεταφραστής που ξεκινάει τώρα την καριέρα του και θέλει το ίδιο με το 1).
Σε καμία περίπτωση δεν θέτω ως παράμετρο την ανικανότητα ή την ημιμάθεια ή την άγνοιά των παραπάνω. Θεωρώ πως είναι και οι δύο ικανοί και απλώς θέλουν την ευκαιρία τους. Και επίσης, αν δεν με απατά η μνήμη μου, όλοι ή οι περισσότεροι εδώ μέσα κάπως ξεκίνησαν την καριέρα τους ως μεταφραστές. Μακάρι να ήμασταν όλοι τόσο τυχεροί ώστε να αμειφθήκαμε με 200 ευρώ το δεκαεξασέλιδο εξαρχής. Σε αυτή την περίπτωση ακυρώνω την υπόθεσή μου.
Επίσης, for the sake of argument που λένε και στο χωριό μου, να πω ότι συμφωνώ απόλυτα μαζί σου ΑΛΛΑ ας βάλουμε και μερικές παραμέτρους στο κρασί... στη συζήτησή μας, ήθελα να πω.
1) Πρωτοεμφανιζόμενος μεταφραστής από τη σχολή χωρίς καμία επαγγελματική εμπειρία που θέλει να αρχίσει να χτίζει όνομα
2) Μεταφραστής που ξεκινάει τώρα την καριέρα του και θέλει το ίδιο με το 1).
Σε καμία περίπτωση δεν θέτω ως παράμετρο την ανικανότητα ή την ημιμάθεια ή την άγνοιά των παραπάνω. Θεωρώ πως είναι και οι δύο ικανοί και απλώς θέλουν την ευκαιρία τους. Και επίσης, αν δεν με απατά η μνήμη μου, όλοι ή οι περισσότεροι εδώ μέσα κάπως ξεκίνησαν την καριέρα τους ως μεταφραστές. Μακάρι να ήμασταν όλοι τόσο τυχεροί ώστε να αμειφθήκαμε με 200 ευρώ το δεκαεξασέλιδο εξαρχής. Σε αυτή την περίπτωση ακυρώνω την υπόθεσή μου.
crystal
Moderator
Εγώ πάλι νομίζω ότι υπάρχουν διαβαθμίσεις, κι ότι δεν πρέπει να βάζουμε τους πάντες στο ίδιο τσουβάλι.
Δεν ψέγω τον νέο που θέλει απεγνωσμένα να μπει στην αγορά και να αποκτήσει εμπειρία, επειδή είναι ο πρώτος που θα ήθελε να υπάρχει κατώτατο όριο τιμών, ώστε να μην τον εκμεταλλεύεται κανείς μέχρι να παλιώσει, να ξεψαρώσει και να μάθει να απαιτεί περισσότερα.
Ή δεν ψέγω αυτόν που, επειδή έχει ανάγκη τα χρήματα, θα δεχτεί χαμηλότερη αμοιβή για ένα εξάμηνο μέχρι να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες του.
Ψέγω εκείνους που συστηματικά δουλεύουν για λίγα και που δεν κάνουν καμιά προσπάθεια να διεκδικήσουν κάτι καλύτερο. Που δουλεύουν π.χ. για ενάμισι και δύο λεπτά για τα ελληνικά γραφεία και δεν ψάχνουν για άλλους συνεργάτες.
Πέρσι δούλευα ως επιμελήτρια σ' ένα γραφείο που δίνει πολύ χαμηλές αμοιβές. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι μεταφράσεις που διόρθωνα δεν ήταν καθόλου καλές. Τα λάθη δεν ήταν τα λάθη της βιασύνης, πολύ συχνά δεν ήταν καν τα λάθη της αντιμετώπισης "με τόσα που μου δίνεις, τέτοια ποιότητα θα πάρεις". Ήταν τα λάθη που φώναζαν ότι ο μεταφραστής δεν ξέρει καλά Ελληνικά (και δεν με ενδιαφέρει πόσο σνομπίστικο ακούγεται αυτό - όταν μεταφράζεις, καλό θα είναι να μπορείς να παραδώσεις ένα στρωτό κείμενο) ή ότι δεν έχει καμία γνώση του εκάστοτε αντικειμένου. Κι αυτοί οι μεταφραστές ήταν που δεν λάμβαναν ποτέ υπόψην το feedback που έστελναν οι επιμελητές.
Αυτό που συνειδητοποίησα, λοιπόν, ήταν ότι αυτοί που παίρνουν τις κακές αμοιβές είναι κυρίως αυτοί που δεν ενδιαφέρονται να γίνουν καλύτεροι. Που παραδίδουν εν γνώσει τους μια κακή δουλειά και θα αρκούνται για πάντα στο ενάμισι λεπτό, επειδή για πάντα θα παραδίδουν δουλειά του ενάμισι λεπτού. Αυτούς έχω κάθε δικαίωμα να μην τους θεωρώ επαγγελματίες και να τους ρίχνω περισσότερη ευθύνη απ' ό,τι στον εργοδότη, που πάντα, ό,τι και να γίνει, θα ζητά να συμπιέσει το κόστος.
Δεν ψέγω τον νέο που θέλει απεγνωσμένα να μπει στην αγορά και να αποκτήσει εμπειρία, επειδή είναι ο πρώτος που θα ήθελε να υπάρχει κατώτατο όριο τιμών, ώστε να μην τον εκμεταλλεύεται κανείς μέχρι να παλιώσει, να ξεψαρώσει και να μάθει να απαιτεί περισσότερα.
Ή δεν ψέγω αυτόν που, επειδή έχει ανάγκη τα χρήματα, θα δεχτεί χαμηλότερη αμοιβή για ένα εξάμηνο μέχρι να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες του.
Ψέγω εκείνους που συστηματικά δουλεύουν για λίγα και που δεν κάνουν καμιά προσπάθεια να διεκδικήσουν κάτι καλύτερο. Που δουλεύουν π.χ. για ενάμισι και δύο λεπτά για τα ελληνικά γραφεία και δεν ψάχνουν για άλλους συνεργάτες.
Πέρσι δούλευα ως επιμελήτρια σ' ένα γραφείο που δίνει πολύ χαμηλές αμοιβές. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι μεταφράσεις που διόρθωνα δεν ήταν καθόλου καλές. Τα λάθη δεν ήταν τα λάθη της βιασύνης, πολύ συχνά δεν ήταν καν τα λάθη της αντιμετώπισης "με τόσα που μου δίνεις, τέτοια ποιότητα θα πάρεις". Ήταν τα λάθη που φώναζαν ότι ο μεταφραστής δεν ξέρει καλά Ελληνικά (και δεν με ενδιαφέρει πόσο σνομπίστικο ακούγεται αυτό - όταν μεταφράζεις, καλό θα είναι να μπορείς να παραδώσεις ένα στρωτό κείμενο) ή ότι δεν έχει καμία γνώση του εκάστοτε αντικειμένου. Κι αυτοί οι μεταφραστές ήταν που δεν λάμβαναν ποτέ υπόψην το feedback που έστελναν οι επιμελητές.
Αυτό που συνειδητοποίησα, λοιπόν, ήταν ότι αυτοί που παίρνουν τις κακές αμοιβές είναι κυρίως αυτοί που δεν ενδιαφέρονται να γίνουν καλύτεροι. Που παραδίδουν εν γνώσει τους μια κακή δουλειά και θα αρκούνται για πάντα στο ενάμισι λεπτό, επειδή για πάντα θα παραδίδουν δουλειά του ενάμισι λεπτού. Αυτούς έχω κάθε δικαίωμα να μην τους θεωρώ επαγγελματίες και να τους ρίχνω περισσότερη ευθύνη απ' ό,τι στον εργοδότη, που πάντα, ό,τι και να γίνει, θα ζητά να συμπιέσει το κόστος.
Α, γειά σου!
Το νήμα ξεκίνησε νυσταλέα (περίπου σαν το Μουντιάλ), αλλά έφτανε μια προκλητική ερώτηση («Γιατί σνομπάρετε το ερώτημα;») για να πάρει φωτιά.
Ως ελεύθερος επαγγελματίας ο μεταφραστής δεν μπορεί να νιώθει σιγουριά. Στον εκδοτικό χώρο, όπου η ζήτηση θα μπορούσε να είναι ελαστική μέχρι σχεδόν μηδενική, υπάρχει τεράστια ανασφάλεια. Στο χώρο των γραφείων του εξωτερικού οι τιμές μένουν σταθερές εδώ και 10 χρόνια ή πέφτουν. Για τον υποτιτλισμό τα είπαμε.
Προστέθηκαν πάρα πολλές δουλειές στο χώρο τα τελευταία χρόνια, αλλά προφανώς αυξήθηκε ακόμα περισσότερο η προσφορά μεταφραστικών χεριών. Ταυτόχρονα, είναι τόσο πολύμορφος που είναι πανδύσκολο να τον περιγράψεις ή να σκεφτείς πώς θα μπορούσε να μπει τάξη. Τα ξέρετε αλλά θα τα ξαναπώ:
1) Πώς μπορεί να συγκριθεί ο μεταφραστής με άλλα ελεύθερα επαγγέλματα όταν ο πελάτης του γιατρού, του δικηγόρου ή του υδραυλικού απαιτεί το τέλειο ενώ ο πελάτης του μεταφραστή βολεύεται συχνά και συνειδητά με κάτι λιγότερο από τέλειο μέχρι ένα «να καταλάβω απλώς θέλω». Το ποιοτικό φάσμα που μπορεί να είναι αποδεκτό στη μεταφραστική αγορά είναι ευρύτατο, δεν συγκρίνεται με κανενός άλλου επαγγέλματος.
2) Ταυτόχρονα η μετάφραση είναι κάτι που πολλοί είναι διατεθειμένοι να κάνουν για χόμπι, και μάλιστα χωρίς καμιά φιλοδοξία να το γυρίσουν κάποτε σε κανονικό βιοπορισμό. Τους αρέσει αυτό το παιχνίδι ανάμεσα στις δύο γλώσσες που κάνουν καθισμένοι στο σπίτι τους με τις πιτζάμες τους. Αρχίζει ένα άλλο φάσμα εδώ: από το «θα μεταφράσω αυτό το βιβλίο που διάβασα και μου άρεσε, στο σπίτι μου, χωρίς προθεσμίες, χωρίς σπουδές, χωρίς λεξικά, χωρίς αφεντικά, χωρίς το χέρι του κράτους στην τσέπη μου», μέχρι το «έφαγα χρονάκια στο Ιόνιο, επένδυσα χρόνο και χρήμα σε σχολές και λεξικά και κομπιούτερ και γραφείο και έναρξη και κάθε μήνα ΤΕΒΕ, και τώρα μεταφράζω ό,τι μου ζητάνε μη χάσω τον πελάτη, καμιά φορά τριάντα ώρες την ημέρα, άλλοτε βαρώντας μύγες επί μία εβδομάδα». Πείτε μου: ξέρετε άλλο επάγγελμα που να καλύπτει ίδιο φάσμα ως προς το εύρος της επένδυσης και της προσδοκίας; Μπορώ να φανταστώ τεράστιες διαφορές ανάμεσα στις αμοιβές που παίρνουν οι μεγαλογιατροί και οι μεγαλοδικηγόροι από τη μια, το γιατρουδάκι ή ο μικροδικηγόρος από την άλλη, αλλά κανένας άλλος δεν κάνει τον επαγγελματία με τα κολλυβογράμματα του λυκείου, από τη θαλπωρή του σπιτιού του.
Οι καινούργιες φουρνιές μεταφραστών είναι διατεθειμένοι να δουλέψουν σε μια συμφωνία κατεργαραίων με τους πελάτες, που δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι θύματα απάτης — προφανώς, αντιλαμβάνονται τη σχέση τιμής–ποιότητας και αδιαφορούν. Είναι φυσιολογικό, έτσι λειτουργεί η αγορά, πώς αλλιώς θα πλασαριστεί ο νέος στο επάγγελμα; Όμως αυτό γίνεται νοσηρό όταν παγιώνεται: όταν οι νέοι παλιώνουν αλλά δεν διεκδικούν καλύτερες αμοιβές, όταν οι πελάτες μαθαίνουν να βολεύονται με το φτηνό. Ιδιαίτερα όταν όλη αυτή η προσφορά φτηνού κρατάει χαμηλά τις τιμές όλης της αγοράς.
Σε έναν χώρο όπου μπορείς να συναντήσεις κάθε καρυδιάς καρύδι, όπου ακόμα και ο πιο καλοπληρωμένος επαγγελματίας δεν βλέπει ούτε με κιάλι τις αμοιβές άλλων καλοπληρωμένων επαγγελματιών (εκτός αν γίνει επιχειρηματίας και ξεζουμίζει άλλους μεταφραστές), όπου είναι ελάχιστοι αυτοί που έχουν σιγουριά με σταθερό και ικανοποιητικό εισόδημα, είναι αναμενόμενο να υπάρχει αγανάκτηση για συναδέλφους που, όπως εύστοχα ανέφερε η crystal, δεν είναι διατεθειμένοι να δουν φιλόδοξα το ρόλο τους, αλλά αντίθετα προτιμούν να εγκλωβιστούν σε μια μη διεκδικητική, ανεύθυνη, αυτοαπαξιωτική ρουτίνα, όπου η κακή αμοιβή γίνεται τελικά «άλλοθι», δικαιολογία για προχειροδουλειά: επειδή δεν θέλω ή δεν μπορώ να γίνω καλύτερος, δεν διεκδικώ καλύτερη αμοιβή και μπορώ να επικαλούμαι τις χαμηλές αμοιβές για να μην κοπιάζω να γίνω καλύτερος.
Υπάρχουν ανωμαλίες στο χώρο και κομμάτια του χώρου πιο ανώμαλα από τα άλλα. Είναι άγρια αγορά όπου δεν μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα μπορούσε να ισχύσει αυτό που είπε η anef: «Γιατί να μην είναι παράνομο να πληρώνει κανείς εργαζόμενο με αμοιβές με τις οποίες δεν μπορεί να ζήσει;» Όμως γιατί να υπάρχουν νόμοι που να λένε πόσο ΤΕΒΕ πρέπει να πληρώνουμε, αλλά αδιαφορία για το πού θα τα βρούμε να πληρώσουμε;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η σημερινή μεταφραστική αγορά είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο. Οι δουλειές αυξήθηκαν πολύ την τελευταία εικοσαετία, το διαδίκτυο χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα την τελευταία δεκαετία. Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια είχαμε και τη μεγάλη παραγωγή μεταφραστών αλλά και «μεταφραστών».
Η κρίση θα μειώσει τη δραστηριότητα σε όλους τους κλάδους της μετάφρασης. Οι δουλειές θα είναι λιγότερες και κάποιοι επιχειρηματίες θα επιδιώξουν να κάνουν περικοπές των αμοιβών. Κοιτάξτε τον πληθωρισμό, κοιτάξτε τις υποχρεώσεις σας. Ανήκουν οι επαγγελματίες μεταφραστές στις ομάδες του πληθυσμού που αντέχουν μείωση των αποδοχών τους; Πιστεύω ότι όχι. Ατομικά ο κάθε μεταφραστής και συλλογικά όπου υφίστανται φορείς ας εξηγήσουν ότι δεν πάει παρακάτω. Δεν πάει παρακάτω.
Η κρίση μπορεί να έχει διαλυτική επίδραση. Μπορεί και το αντίθετο. Οι μεταφραστές θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να βρουν κοινή γλώσσα, να συνεννοηθούν, αντί να αναζητούν τι τους χωρίζει.
Ως ελεύθερος επαγγελματίας ο μεταφραστής δεν μπορεί να νιώθει σιγουριά. Στον εκδοτικό χώρο, όπου η ζήτηση θα μπορούσε να είναι ελαστική μέχρι σχεδόν μηδενική, υπάρχει τεράστια ανασφάλεια. Στο χώρο των γραφείων του εξωτερικού οι τιμές μένουν σταθερές εδώ και 10 χρόνια ή πέφτουν. Για τον υποτιτλισμό τα είπαμε.
Προστέθηκαν πάρα πολλές δουλειές στο χώρο τα τελευταία χρόνια, αλλά προφανώς αυξήθηκε ακόμα περισσότερο η προσφορά μεταφραστικών χεριών. Ταυτόχρονα, είναι τόσο πολύμορφος που είναι πανδύσκολο να τον περιγράψεις ή να σκεφτείς πώς θα μπορούσε να μπει τάξη. Τα ξέρετε αλλά θα τα ξαναπώ:
1) Πώς μπορεί να συγκριθεί ο μεταφραστής με άλλα ελεύθερα επαγγέλματα όταν ο πελάτης του γιατρού, του δικηγόρου ή του υδραυλικού απαιτεί το τέλειο ενώ ο πελάτης του μεταφραστή βολεύεται συχνά και συνειδητά με κάτι λιγότερο από τέλειο μέχρι ένα «να καταλάβω απλώς θέλω». Το ποιοτικό φάσμα που μπορεί να είναι αποδεκτό στη μεταφραστική αγορά είναι ευρύτατο, δεν συγκρίνεται με κανενός άλλου επαγγέλματος.
2) Ταυτόχρονα η μετάφραση είναι κάτι που πολλοί είναι διατεθειμένοι να κάνουν για χόμπι, και μάλιστα χωρίς καμιά φιλοδοξία να το γυρίσουν κάποτε σε κανονικό βιοπορισμό. Τους αρέσει αυτό το παιχνίδι ανάμεσα στις δύο γλώσσες που κάνουν καθισμένοι στο σπίτι τους με τις πιτζάμες τους. Αρχίζει ένα άλλο φάσμα εδώ: από το «θα μεταφράσω αυτό το βιβλίο που διάβασα και μου άρεσε, στο σπίτι μου, χωρίς προθεσμίες, χωρίς σπουδές, χωρίς λεξικά, χωρίς αφεντικά, χωρίς το χέρι του κράτους στην τσέπη μου», μέχρι το «έφαγα χρονάκια στο Ιόνιο, επένδυσα χρόνο και χρήμα σε σχολές και λεξικά και κομπιούτερ και γραφείο και έναρξη και κάθε μήνα ΤΕΒΕ, και τώρα μεταφράζω ό,τι μου ζητάνε μη χάσω τον πελάτη, καμιά φορά τριάντα ώρες την ημέρα, άλλοτε βαρώντας μύγες επί μία εβδομάδα». Πείτε μου: ξέρετε άλλο επάγγελμα που να καλύπτει ίδιο φάσμα ως προς το εύρος της επένδυσης και της προσδοκίας; Μπορώ να φανταστώ τεράστιες διαφορές ανάμεσα στις αμοιβές που παίρνουν οι μεγαλογιατροί και οι μεγαλοδικηγόροι από τη μια, το γιατρουδάκι ή ο μικροδικηγόρος από την άλλη, αλλά κανένας άλλος δεν κάνει τον επαγγελματία με τα κολλυβογράμματα του λυκείου, από τη θαλπωρή του σπιτιού του.
Οι καινούργιες φουρνιές μεταφραστών είναι διατεθειμένοι να δουλέψουν σε μια συμφωνία κατεργαραίων με τους πελάτες, που δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι θύματα απάτης — προφανώς, αντιλαμβάνονται τη σχέση τιμής–ποιότητας και αδιαφορούν. Είναι φυσιολογικό, έτσι λειτουργεί η αγορά, πώς αλλιώς θα πλασαριστεί ο νέος στο επάγγελμα; Όμως αυτό γίνεται νοσηρό όταν παγιώνεται: όταν οι νέοι παλιώνουν αλλά δεν διεκδικούν καλύτερες αμοιβές, όταν οι πελάτες μαθαίνουν να βολεύονται με το φτηνό. Ιδιαίτερα όταν όλη αυτή η προσφορά φτηνού κρατάει χαμηλά τις τιμές όλης της αγοράς.
Σε έναν χώρο όπου μπορείς να συναντήσεις κάθε καρυδιάς καρύδι, όπου ακόμα και ο πιο καλοπληρωμένος επαγγελματίας δεν βλέπει ούτε με κιάλι τις αμοιβές άλλων καλοπληρωμένων επαγγελματιών (εκτός αν γίνει επιχειρηματίας και ξεζουμίζει άλλους μεταφραστές), όπου είναι ελάχιστοι αυτοί που έχουν σιγουριά με σταθερό και ικανοποιητικό εισόδημα, είναι αναμενόμενο να υπάρχει αγανάκτηση για συναδέλφους που, όπως εύστοχα ανέφερε η crystal, δεν είναι διατεθειμένοι να δουν φιλόδοξα το ρόλο τους, αλλά αντίθετα προτιμούν να εγκλωβιστούν σε μια μη διεκδικητική, ανεύθυνη, αυτοαπαξιωτική ρουτίνα, όπου η κακή αμοιβή γίνεται τελικά «άλλοθι», δικαιολογία για προχειροδουλειά: επειδή δεν θέλω ή δεν μπορώ να γίνω καλύτερος, δεν διεκδικώ καλύτερη αμοιβή και μπορώ να επικαλούμαι τις χαμηλές αμοιβές για να μην κοπιάζω να γίνω καλύτερος.
Υπάρχουν ανωμαλίες στο χώρο και κομμάτια του χώρου πιο ανώμαλα από τα άλλα. Είναι άγρια αγορά όπου δεν μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα μπορούσε να ισχύσει αυτό που είπε η anef: «Γιατί να μην είναι παράνομο να πληρώνει κανείς εργαζόμενο με αμοιβές με τις οποίες δεν μπορεί να ζήσει;» Όμως γιατί να υπάρχουν νόμοι που να λένε πόσο ΤΕΒΕ πρέπει να πληρώνουμε, αλλά αδιαφορία για το πού θα τα βρούμε να πληρώσουμε;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η σημερινή μεταφραστική αγορά είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο. Οι δουλειές αυξήθηκαν πολύ την τελευταία εικοσαετία, το διαδίκτυο χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα την τελευταία δεκαετία. Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια είχαμε και τη μεγάλη παραγωγή μεταφραστών αλλά και «μεταφραστών».
Η κρίση θα μειώσει τη δραστηριότητα σε όλους τους κλάδους της μετάφρασης. Οι δουλειές θα είναι λιγότερες και κάποιοι επιχειρηματίες θα επιδιώξουν να κάνουν περικοπές των αμοιβών. Κοιτάξτε τον πληθωρισμό, κοιτάξτε τις υποχρεώσεις σας. Ανήκουν οι επαγγελματίες μεταφραστές στις ομάδες του πληθυσμού που αντέχουν μείωση των αποδοχών τους; Πιστεύω ότι όχι. Ατομικά ο κάθε μεταφραστής και συλλογικά όπου υφίστανται φορείς ας εξηγήσουν ότι δεν πάει παρακάτω. Δεν πάει παρακάτω.
Η κρίση μπορεί να έχει διαλυτική επίδραση. Μπορεί και το αντίθετο. Οι μεταφραστές θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να βρουν κοινή γλώσσα, να συνεννοηθούν, αντί να αναζητούν τι τους χωρίζει.
Ήρθε ένας άνθρωπος και άνοιξε νήμα για να δηλώσει ότι του πρότειναν «μικρή μείωση στην τιμή του 16σέλιδου». Γνωρίζει ή υποψιάζεται, προφανώς, ότι τέτοιες προτάσεις γίνονται και σε άλλους και, ασφαλώς (καταλαβαίνω εγώ), ζητούσε ενθάρρυνση για να αντισταθεί σε πιέσεις αυτού του είδους. Το ερώτημά του αγνοήθηκε (ίσως για τυχαίους λόγους) και επανήλθε, δηλώνοντας σαφώς (κατά τη γνώμη μου) ότι ήθελε αυτή την ενθάρρυνση.
Αναρωτήθηκα (και αναρωτιέμαι ακόμα) αν βρήκε ενθάρρυνση σε όσα ακολούθησαν.
Τώρα η τοποθέτηση του Ζάζουλα στο #9, δεν καταλαβαίνω με ποια έννοια είναι «απάντηση στον buccaneer» (όπως δηλώνεται σαφώς στο #15), αφού δεν μπορώ να δω την παραμικρή σχέση με τα (ελάχιστα) πράγματα που έγραψα στα #19 και #22 [του άλλου νήματος] (και μάλιστα σε διόλου επιθετικό ύφος, νομίζω). Θα ήθελα να ρωτήσω όσους επιδοκίμασαν ενθουσιωδώς την εν λόγω τοποθέτηση αν την θεωρούν «απάντηση στον buccaneer».
Τέλος πάντων, για όσους βρίσκουν το ύφος μου υπερβολικά σκοτεινό, δηλώνω με απλά λόγια ότι ούτε εγώ δέχομαι να δουλέψω με εξευτελιστική αμοιβή, ούτε είπα ποτέ σε κάποιον άλλον να το κάνει. Πιστεύω μάλιστα ότι μόνο με κάποιου είδους συλλογικές κινήσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί (αν μπορεί) αυτή η κατάσταση.
Ανεξάρτητα όμως από τι πιστεύω ή δεν πιστεύω εγώ, ξαναδιαβάζοντας την τοποθέτηση του Ζάζουλα, μου δημιουργήθηκε μια απορία: Πού ή ποιοι είναι αυτοί οι έλληνες κομμουνιστές ή οι έλληνες αριστεροί που έχουν χόμπι να δέρνουν τους μεροκαματιάρηδες-απεργοσπάστες (υποθέτω ότι αυτό με τα άντερα ήταν κομψή ρητορική υπερβολή) αλλά αντιστρέφουν τις θέσεις τους, λόγω κάποιου ειδικού μίσους, μπροστά στους μεταφραστές και τους υποτιτλιστές; Δεν γνωρίζω τέτοια άτομα, ούτε μπορώ να τα φανταστώ – και κυρίως δεν μπορώ να φανταστώ τα κίνητρά τους.
Αναρωτήθηκα (και αναρωτιέμαι ακόμα) αν βρήκε ενθάρρυνση σε όσα ακολούθησαν.
Τώρα η τοποθέτηση του Ζάζουλα στο #9, δεν καταλαβαίνω με ποια έννοια είναι «απάντηση στον buccaneer» (όπως δηλώνεται σαφώς στο #15), αφού δεν μπορώ να δω την παραμικρή σχέση με τα (ελάχιστα) πράγματα που έγραψα στα #19 και #22 [του άλλου νήματος] (και μάλιστα σε διόλου επιθετικό ύφος, νομίζω). Θα ήθελα να ρωτήσω όσους επιδοκίμασαν ενθουσιωδώς την εν λόγω τοποθέτηση αν την θεωρούν «απάντηση στον buccaneer».
Τέλος πάντων, για όσους βρίσκουν το ύφος μου υπερβολικά σκοτεινό, δηλώνω με απλά λόγια ότι ούτε εγώ δέχομαι να δουλέψω με εξευτελιστική αμοιβή, ούτε είπα ποτέ σε κάποιον άλλον να το κάνει. Πιστεύω μάλιστα ότι μόνο με κάποιου είδους συλλογικές κινήσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί (αν μπορεί) αυτή η κατάσταση.
Ανεξάρτητα όμως από τι πιστεύω ή δεν πιστεύω εγώ, ξαναδιαβάζοντας την τοποθέτηση του Ζάζουλα, μου δημιουργήθηκε μια απορία: Πού ή ποιοι είναι αυτοί οι έλληνες κομμουνιστές ή οι έλληνες αριστεροί που έχουν χόμπι να δέρνουν τους μεροκαματιάρηδες-απεργοσπάστες (υποθέτω ότι αυτό με τα άντερα ήταν κομψή ρητορική υπερβολή) αλλά αντιστρέφουν τις θέσεις τους, λόγω κάποιου ειδικού μίσους, μπροστά στους μεταφραστές και τους υποτιτλιστές; Δεν γνωρίζω τέτοια άτομα, ούτε μπορώ να τα φανταστώ – και κυρίως δεν μπορώ να φανταστώ τα κίνητρά τους.
Last edited by a moderator:
