metafrasi banner

Εξελληνίζονται οι κλώνοι τοπωνυμίων;

στην πόλη της Οδυσσού :eek:
Τελικά ο πολυμήχανος πέρασε από παντού!

Και απ' το Τέξας, απ' ό,τι φαίνεται. Κι εδώ μπορεί κανείς να αναρωτηθεί: όλοι γνωρίζουν την Οδησσό τής Ουκρανίας, αλλά την αμερικανική πόλη που προφανώς πήρε από εκεί το όνομά της, πώς τη λες; Οδησσό ή Οντέσα;

Παρόμοια διλήμματα υφίστανται και για διάφορες άλλες πόλεις, κυρίως στην Αμερική: Αλεξάντρια, Βένις, Βερσέιλς, Βιένα, Μαντρίντ, Μπερλίν, Πάρις, Σίρακιουζ, Τζενίβα... Θα υπέθετα ότι τα ονόματα παραμένουν ως έχουν (όπως τα έγραψα παραπάνω δηλαδή), καθώς πρόκειται για εξαγγλισμένα ονόματα μη αγγλικών πόλεων, με διαφορετική ορθογραφία ή έστω προφορά στις περισσότερες περιπτώσεις - ακόμα και το Μπέρμινγχαμ της Αλαμπάμα το προφέρουν διαφορετικά από το αντίστοιχο της Αγγλίας, που είναι και στην ίδια γλώσσα!* Επιπλέον, τα περισσότερα τέτοια ονόματα αναφέρονται σε μέρη που δεν θα περίμενε κανείς να έχουν εξελληνιστεί από μόνα τους, ακόμα κι εκείνα που δεν είναι ακριβώς ασήμαντα, όπως το προαναφερθέν Μπέρμινγχαμ, το Σεντ Πίτερσμπεργκ και η Άθενς, γνωστή πανεπιστημιούπολη και πατρίδα τού Δέντρου Που Ανήκει Στον Εαυτό Του (ή πιο συγκεκριμένα του γιου αυτού). Την τελευταία, που είναι και αδελφοποιημένη με το δικό μας κλεινόν άστυ, για κάποιον λόγο μού κάνει να την πω «Αθήνα» αλλά δεν ξέρω αν θα ήταν σωστό κάτι τέτοιο.

Το ζήτημα περιπλέκεται λίγο με τα αγγλικά ονόματα, διότι δεν έχουμε να κάνουμε με μετάφραση μεταξύ παραδειγμάτων. Η Βοστώνη επί του Κόλπου τής Μασαχουσέτης και εκείνη επί του Πρώτου Μεσημβρινού έχουν το ίδιο ακριβώς όνομα στο πρωτότυπο, ενώ η Υόρκη και η Νέα Υόρκη χωρίζονται μόνον από την προσθήκη μιας λεξούλας. Και καλά, η Υόρκη είναι ιστορική πόλη, αλλά δικαιολογείται η σαφώς λιγότερο σημαντική Boston του Λινκολνσάιρ να μεταφράζεται και αυτή «Βοστώνη»; Με ποια κριτήρια; Οι δίκες των μαγισσών κατέστησαν το Σάλεμ τής Μασαχουσέτης διάσημο, αλλά πρέπει κατ' αναλογία να αναφερθούμε και στην πρωτεύουσα του Όρεγκον ως Σάλεμ, ή θα την πούμε Σέιλεμ; Το Sydney της Νέας Σκωτίας λέγεται Σίντνεϊ ή ΣίδνεϊΣύδνεϋ), όπως η αυστραλιανή πόλη που τιμά τον ίδιο πολιτικό; Έχει το Οντάριο Λονδίνο; Το Elgin της Σκωτίας σίγουρα προφέρεται Έλγκιν, και αν εμείς προτιμούμε το Έλγιν λόγω αρχαιοκάπηλου, μάλλον θα ήταν λάθος να αναφερθούμε με τον ίδιο τρόπο στο Elgin του Ιλλινόι, που προφέρεται Έλτζιν.

Συχνά συναντούμε στον Νέο Κόσμο πόλεις που τους δόθηκε το όνομα κάποιας λιγότερο ή περισσότερο σημαντικής προσωπικότητας, και εκεί συνήθως διατηρείται η αρχική μορφή του ονόματος, είτε απλογραφημένο (π.χ. Βανκούβερ, Μπέικερσφιλντ, Μπέρκλεϊ, Μπρίσμπεϊν, Πίτσμπεργκ, Τζάκσονβιλ, Χιούστον) είτε σπανιότερα εξελληνισμένο, όπως η Αδελαΐδα και η Βικτώρια, που μεταφράζονται εύκολα επειδή αναφέρονται σε γυναικεία ονόματα ήδη γνωστά. Λίγες θα έλεγα είναι οι εξαιρέσεις: η Μελβούρνη και η Βαλτιμόρη έχουν υψηλή αναγνωρισιμότητα, ενώ ο Λόρδος Μέλμπουρν και ακόμα περισσότερο ο Λόρδος Μπάλτιμορ είναι άγνωστοι στην Ελλάδα· αντιθέτως, ο Κάρολος Δαρβίνος είναι διάσημος, αλλά το αμετάφραστο όνομα της πόλης Ντάργουιν στο Βόρειο Έδαφος της Αυστραλίας καταδεικνύει τη σχετική της αφάνεια.

Βέβαια η προέλευση ονόματος από άνθρωπο και εκείνη από μέρος συχνά συνδυάζονται, καθώς αρκετά πολεωνύμια (χμ...) καταλήγουν να προέρχονται από άλλα εμμέσως, χάρη σε τίτλους ή επώνυμα που αναφέρονται σε αυτά. Όπως η Νέα Υόρκη ονομάστηκε προς τιμήν τού τότε Δούκα τής Υόρκης, έτσι το Ντένβερ πήρε το όνομα κάποιου κυβερνήτη τού Κάνσας, που με τη σειρά του μνημόνευε ένα χωριουδάκι τής ανατολικής Αγγλίας. Και αν εδώ μας σώζει το ότι δεν μεταφράζουμε το Ντένβερ (ή το Ουέλινγκτον), τι γίνεται με το πρωτότυπο της Ουάσινγκτον, που βρίσκεται κοντά στο Σάντερλαντ; Το βάζουμε θηλυκό λόγω δυναστείας, θηλυκό λόγω μεγέθους (πόλη σχεδόν 70.000 κατοίκων πια), ή ουδέτερο ως το default για τοπωνύμια που δεν έχουν εξελληνιστεί; (Με άλλα λόγια, θα τη λέγαμε Βασιγκτώνα πριν από μερικές δεκαετίες;)

Γενικά θα χρειαστώ βοήθεια στο τελευταίο κομμάτι (γένος τοπωνυμίων που δεν έχουν εξελληνιστεί), γιατί πάντα με προβλημάτιζε. Ποια είναι η πρακτική; Θηλυκά όσα τελειώνουν σε ;

Ξεφεύγω, όμως, και δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερα παραδείγματα αυτήν τη στιγμή. Θα καταλήξω αναφέροντας ότι η όλη ιστορία ξεκίνησε από το χριστουγεννιάτικο δέντρο μας, που σύμφωνα με το κουτί του κατασκευάστηκε στη Lake Zurich, Illinois. Το αστείο είναι πως, ενώ μπορώ να πω ότι το χωριό αυτό βρίσκεται στις όχθες τής ομώνυμης λίμνης, δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω την ίδια φράση με τα ονόματα μεταγραμμένα στα ελληνικά, καθώς δίπλα στο χωριό Λέικ Ζιούρικ βρίσκεται η λίμνη Ζιούρικ και όχι η λίμνη Λέικ Ζιούρικ.



* Θυμάμαι, όταν έβλεπα τη σειρά για τη δίκη τού Ο. Τζ. Σίμπσον πριν από έναν χρόνο, πόσο με ξένιζε κάθε φορά που η Σάρα Πώλσον αναφέρονταν στην οδό Ρόκινγχαμ και το «χ» ακουγόταν τόσο έντονα.
 
Πάντως σίγουρα μην ακολουθήσεις το παρακάτω:

Πριν κάτι μήνες βρέθηκα στο σπίτι ενός φίλου, και ξεφύλλιζα -θερινή ραστώνη γαρ- ένα παλιό λεξικό. Δυστυχώς δεν θυμάμαι έκδοση... Στο τέλος έχει ένα παράρτημα με λήμματα που αφορούν τοπωνύμια, ονόματα κλπ. Φτάνοντας στο Κ, βλέπω το λήμμα "Κολάμπας". Πριν δω επεξήγηση, σκέφτομαι τι μπορεί να είναι αυτό.... Διαβάζω λοιπόν: Πόλη των ΗΠΑ, πρωτεύουσα της πολιτείας του Οχάιο (Columbus γράφεται στα αγγλικά, και ναι, έχει ονομαστεί προς τιμήν του γνωστού Κολόμβου). Πρώτη φορά πετυχαίνω λήμμα με προφορά.

Δεν τσέκαρα μετά να δω αν το Edinburgh το'χαν Εδιμβούργο ή Έντιμπρα :D :D :D
 
:D Τα οπτικά δάνεια τελικά βοηθάνε πολύ στην αναγνωρισιμότητα.

Καλημέρα Δούκα. Το ερώτημα μας έχει απασχολήσει παλιότερα: Παρίσι (Τέξας) και London (Ontario)

Το φοβόμουν αυτό (όχι ότι θα υπήρχε λήμμα, αλλά ότι δεν θα το έβρισκα). Ευχαριστώ για την υπόδειξη, πάντως. Μήπως να το πάμε για συγχώνευση; Ο παλιός τίτλος είναι σίγουρα πιο ξεκάθαρος από τον δικό μου.
 

SBE

¥
Αυτό με τα ουδέτερα δεν το έπιασα...
Οι πόλεις είναι γένους θηλυκού, όπως τα ποτάμια είναι γένους αρσενικού. Το Μπόστον θα μου φαινόταν πολύ περίεργο. Άσε που θα περίμενα να λέει η πόλη Μπόστον της Β. Αγγλίας για να καταλάβω τι εννοεί.
 
Για το τελευταίο συμφωνώ ότι είναι μια συχνότατα χρήσιμη προσθήκη, και επίσης «το Μπόστον» ακούγεται και σε μένα περίεργο, μάλλον επειδή είμαι συνηθισμένος να ακούω για τη Βοστώνη. Αυτά όμως έχουν να κάνουν με το συγκεκριμένο παράδειγμα.

Αν και δηλώνω ανενημέρωτος (γι' αυτό ρωτάω, άλλωστε), είχα πάντα την εντύπωση ότι τα περισσότερα μη εξελληνισμένα ξένα ονόματα οικισμών είναι ουδέτερα. Ίσως αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι περισσότεροι οικισμοί είναι μικροί, οπότε ελλείψει πληροφοριών για ένα ξένο όνομα, η πρώτη αντίδραση είναι να υποθέσει κανείς «χωριό» ή «μέρος», παρά «πόλη». Δεν ξέρω. Θα σου δώσω όμως παραδείγματα για να δεις πώς τα σκέφτομαι, και θα τα χρωματίσω για να ξεχωρίζουν.

Λέω ότι θα ταξιδέψω στο Ουίντσεστερ, στο Νιούπορτ, στο Πόρτσμουθ, Χαλ, Αμπερντίν, Σάδορκ, Μπέλφαστ, Περθ, Κορκ, Ουότερφορντ, Χόμπαρτ, Όκλαντ, Βίρτσμπουργκ, Γκέρλιτς, Μπρνο, Πόρτο, Παλέρμο, Ελσίνκι, Καράτσι, Πετροπαβλόφσκ, Νόβγκοροντ, Ντιγιάρμπακιρ, Ναϊρόμπι, Γιοχάνεσμπουργκ, Λάγκος, Σάο Πάολο, Καράκας, Σαντιάγο, Κάλγκαρι, Μοντρεάλ, Λος Άντζελες, Μαϊάμι, Ακαπούλκο... και δεν συμμαζεύεται. Αυτά από μνήμης (με την ευγενική καθοδήγηση ενός παγκόσμιου χάρτη στον απέναντι τοίχο), αλλά τα περισσότερα ονόματα που τα χρησιμοποιούμε ως έχουν μου βγαίνουν αυτομάτως με ουδέτερο άρθρο.

Τέτοιες γενικές εντυπώσεις μπορεί βέβαια να είναι και λανθασμένες – όπως ο αχταρμάς άρθρων για τα ονόματα των διάφορων ξένων εφημερίδων, και το έχω γυρίσει στο θηλυκό για όλες τώρα και ησύχασα – αλλά αποκτώνται ασυνείδητα από μια ζωή αναγνωσμάτων και ακουσμάτων, και δεν νομίζω ότι βρίσκομαι εκτός πραγματικότητας. Αρκετά από αυτά τα ονόματα, μάλιστα, αν τα ακούσω θηλυκά θα σκεφτώ ότι είναι μάλλον ποδοσφαιρικές ομάδες παρά πόλεις (και είμαι άτομο που δεν ασχολείται καθόλου με το σπορ, οπότε δεν τα έχω στο κεφάλι μου τη μισή μέρα).

Από την άλλη, μπορώ να σκεφτώ και κάμποσα θηλυκά ονόματα, μόνο που πρέπει να αγνοήσω ό,τι τελειώνει σε (εξελληνισμός γαρ), ακόμα και αν δεν είναι αλλαγμένο κατά τα άλλα, οπότε ήδη χάνουμε Βρέστη, Χάβρη, Στοκχόλμη, Φρανκφούρτη, Νάπολη, Βέρνη... Μόνο Ευρώπη; Θα υπάρχουν κι άλλα, αλλά μου φαίνεται λογικό πως τα περισσότερα είναι κοντά σε μας γεωγραφικά. Ίσως η Αλβουκέρκη; Τέλος πάντων, για να δούμε: Πνομ Πενχ, Σαιγκόν, Τζέντα, Κουάλα Λουμπούρ, Λουάντα, Ρίγα, Μπρατισλάβα, Πάρμα, Βερόνα, Σιένα, Μπολόνια (κολλήσαμε στη βόρεια Ιταλία, πάμε παρακάτω...), Πρετόρια, Τζακάρτα, Βερακρούζ, Ουάσιγκτον, Σαβάνα, Σάρλοτ, Κινσάσα, Μομπάσα, Λιουμπλιάνα, Γιοκοχάμα, Καμπούλ, Λίμα, Αβάνα, Οτάβα, Ταϊπέι, Χονολουλού... Ίσως Πράγα; Κάπου εδώ σταματάω όμως, γιατί στερεύω από ιδέες και η ώρα περνάει. Τα περισσότερα ονόματα που κατεβάζω τώρα είναι είτε εξελληνισμένα είτε ουδέτερα (είτε εξ αρχής ελληνικά, όπως Ινδιανάπολη), και έχω ήδη κάνει προσθήκες στον πρώτο κατάλογο· χρειάστηκα αυτοσυγκράτηση για να μην τον φουσκώσω περισσότερο από αυτό που βλέπεις τώρα.

Θα εκπλαγώ αν μου πεις ότι τα περισσότερα ονόματα του πρώτου καταλόγου τα σκέφτεσαι θηλυκά. Δεν έχει επιλεγεί επιστημονικά το δείγμα, αλλά όσο γίνεται εξασφάλισα μια ποικιλία παραδειγμάτων. Μπορώ να φανταστώ ότι ο καθένας σκέφτεται ορισμένα από τα ονόματα που παρέθεσα με διαφορετικά άρθρα, και θα με ενδιέφερε να ακούσω τέτοιες διαφοροποιήσεις (χωρίς όμως να επικεντρωθούμε στα μεμονωμένα παραδείγματα).

Ως προς τα συμπεράσματα... Νομίζω ότι, πρώτα πρώτα, είναι μεγάλος ο αριθμός των σημαντικών ονομάτων που έχουν εξελληνιστεί, σε πολλές περιπτώσεις με μικρές μόνο αλλαγές (Σανγκάη, Μόσχα, Τεχεράνη, Σαμαρκάνδη, Ζυρίχη, Τύνιδα), και ίσως δεν το πολυσκεφτόμαστε ότι πρόκειται για μεταφρασμένα ονόματα. Δεύτερον, προσπάθησα να μην επηρεαστώ πολύ απ' αυτό, αλλά είναι οφθαλμοφανές ότι τα ονόματα που τελειώνουν σε τείνουν να θεωρούνται θηλυκά, ακόμα κι αν αυτή η κατάληξη δεν έχει την ίδια σημασία στη γλώσσα από την οποία προήλθε το όνομα. Τρίτον, θα έλεγα ότι με τον ίδιο τρόπο ορισμένες καταλήξεις (σε , ή συχνά σε -ο) συνδέονται πιο στενά με το ουδέτερο γένος. Ίσως κατ' αναλογία αυτό ισχύει και για ονόματα που τελειώνουν σε συνθετικά που συχνά εξελληνίζουμε ως ουδέτερα – το Αμβούργο, το Εδιμβούργο και το Λουξεμβούργο, άρα το Πίτσμπουργκ και το Γκέτεμποργκ – αλλά μάλλον αρχίζω και το τραβάω.

Τέλος, αν και κάποια εγγενώς θηλυκά ονόματα έχουν εξελληνιστεί (αναφέρθηκα στην αρχή τού νήματος σε Αδελαΐδα και Βικτώρια), δεν ισχύει το ίδιο για όλα (π.χ. Σάρλοτ, στη Βόρεια Καρολίνα). Για μερικά ονόματα λογικά χρησιμοποιούμε το γένος που έτυχε να διαθέτουν στη γλώσσα που μιλάνε εκεί (π.χ. η Βερακρούζ στα ισπανικά, οι Βρυξέλλες στα γαλλικά ή το Ντίσελντορφ στα γερμανικά), και ενδεχομένως για κάποια εντελώς άσχετα ονόματα να χρησιμοποιούμε το γένος που ορίστηκε γι' αυτά σε μια από τις μεγάλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Θέμα συμβάσεων, δηλαδή... Δεν μας βοηθάει που είναι έτσι (ημι)αυθαίρετα τα πράγματα, αλλά αυτό μάλλον δεν αλλάζει κάτι.
 
Αυτό με τα ουδέτερα δεν το έπιασα...
Οι πόλεις είναι γένους θηλυκού, όπως τα ποτάμια είναι γένους αρσενικού. Το Μπόστον θα μου φαινόταν πολύ περίεργο.

Εεε; Όπως το Παρίσι, το Στρασβούργο, το Βερολίνο και το Λονδίνο;
 
Στην πραγματικότητα οι πόλεις μπορεί να είναι σε οποιοδήποτε γένος και αριθμό είτε πρόκειται για ελληνικές πόλεις είτε για εξελληνισμούς είτε για απλές μεταγραφές.

Το Ηράκλειο
Η Αθήνα
Ο Βόλος
Τα Τρίκαλα
Οι Σέρρες
Οι Άγιοι Ανάργυροι

Τα ποτάμια είναι συνήθως γένους αρσενικού, αλλά υπάρχουν και θηλυκές εξαιρέσεις. Το ίδιο ισχύει και για τα βουνά, έχουμε εκπροσώπους απ' όλα τα γένη.

Θα περίμενα να πεις mea culpa, αλλά ξέρω ότι θα ζητούσα πολλά.
 

SBE

¥
Εκτός από τη Νέδα, που όλι την αναφέρουν σαν εξαίρεση, ποιά άλλα ποτάμια ξέρουμε που είναι γένους θηλυκού;
 
Υπάρχει και η Έρκυνα. Και σε άλλες γλώσσες που έχουν γένη υπάρχουν ποτάμια θηλυκού γένους, όπως ο Γάγγης.
 
Η Έρκυνα της Λιβαδειάς μου έρχεται μόνο, που έχει και μια -πολυφωτογραφημένη- προτομή της ομώνυμης νύμφης σε κάποιο σημείο μέσα... Αν μιλάμε τώρα για παγκόσμια κλίμακα, δε νομίζω πως έχουμε δώσει θηλυκό γένος σε κάποιο.
 

SBE

¥
Έλλη, δεν μας ενδιαφέρει τί γένος έχουν τα ποτάμια σε άλλες γλώσσες. Για την ελληνική γλώσσα μιλάμε. Εκτός από τα δυο ποτάμια που αναφέραμε, που δεν έχω ιδέα πού βρίσκονται, άρα δεν είναι τίποτα Αμαζόνιοι, στην ελληνική γλώσσα υπάρχουν ποτάμια- εντός και εκτός Ελλάδας- που να είναι γένους θηλυκού;
 
Έρκυνα, Νέδα, καθώς και ένας αριθμός παραπόταμων που έχουν τοπικά -και μάλλον όχι επίσημα- ονόματα. Παραπόταμους με διεθνή ονόματα που να έχουν θηλυκά ονόματα ξέρω μόνο με βουλγάρικα ονόματα, όπως η Στρούμιτσα και η Πραμόριτσα· αν και στον ιστό το βλέπω να αναφέροντται και σαν αρσενικά.
 
Έλλη, δεν μας ενδιαφέρει τί γένος έχουν τα ποτάμια σε άλλες γλώσσες. Για την ελληνική γλώσσα μιλάμε. Εκτός από τα δυο ποτάμια που αναφέραμε, που δεν έχω ιδέα πού βρίσκονται, άρα δεν είναι τίποτα Αμαζόνιοι, στην ελληνική γλώσσα υπάρχουν ποτάμια- εντός και εκτός Ελλάδας- που να είναι γένους θηλυκού;

Δεν είναι και ρυάκια, κανονικοί ποταμοί είναι. Αν και δεν βλέπω τι σημασία έχει αυτό. Υποψιάζομαι ότι στην αρχαιότητα υπήρχαν πολλοί ποταμοί με θηλυκά ονόματα.
 

Earion

Moderator
Staff member
Η Μπίστριτσα και η Μαρίτσα.

Σε ουδέτερο είναι όσα λήγουν σε -νέρι και -όρεμα
 
Να 'μαι πάλι... Βλέπω πως η συζήτηση στράφηκε προς τα ποτάμια, και μάλιστα τα ελληνικά. Η κατάσταση εδώ μοιάζει να είναι πιο ξεκάθαρη απ' ό,τι για τα τοπωνύμια γενικότερα: οι ονομασίες είναι (με ελάχιστες εξαιρέσεις, που έχουν ξανασυζητηθεί) αρσενικές ή ουδέτερες, και σε επίσημη χρήση θα έλεγα κυρίως αρσενικές· είναι εύκολο να υποθέσει κανείς ότι αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι οι λέξεις με τις οποίες έχουμε να κάνουμε, και που συχνά συμπληρώνουν τέτοια ονόματα, είναι ποταμός και ρεύμα στην επίσημη χρήση, και ποτάμι και ρέμα στην ανεπίσημη.

Εδώ προκύπτει και μια διτυπία λόγιου-λαϊκού ονόματος, όπου σε πολλές περιπτώσεις το μεν είναι αρσενικό και το δε ουδέτερο. Για παράδειγμα, το Μαυρονέρι είναι γνωστό επίσημα ως Αίσονας, που είναι το αρχαίο του όνομα και αναφέρεται σε περιγραφές τής μάχης τής Πύδνας. Αφ' ενός το «Μαυρονέρι» ταιριάζει καλύτερα στην καθομιλουμένη ως υποκατάστατο του «ποτάμι», ενώ το «Αίσονας» δένει καλύτερα με το «ποταμός»· αφ' ετέρου, τα αρχαία ονόματα, που συχνά διατηρούνται σε λόγια και επίσημη χρήση, είναι πιο πιθανό να είναι αρσενικά (ή θηλυκά) απ' ό,τι τα νεότερης κοπής λαϊκά.

Πέρα από τις όποιες αρχαίες πεποιθήσεις περί ποτάμιων πνευμάτων, που θα ευνοούσαν τη μη χρήση τού ουδέτερου γένους για τα ονόματά τους, νομίζω ότι αυτό αποτελεί γενικότερο χαρακτηριστικό τής αρχαίας ελληνικής – και όχι μόνο στα τοπωνύμια. Δεν έχω εντρυφήσει αρκετά στην αρχαία γλώσσα ή γραμματεία για να μιλήσω με βεβαιότητα για κάτι τέτοιο, αλλά οπωσδήποτε έχω προσέξει ότι πολλά σύγχρονα ονόματα προέρχονται από υποκοριστικά των αντίστοιχων αρχαίων, λαμβάνοντας έτσι ουδέτερο γένος εκεί που τα πρωτότυπα ήταν αρσενικά (βους, όφις, λέων, πνεύμων) ή θηλυκά (χελιδών, περιστερά, σφύρα, τράπεζα), ενώ το αντίστροφο συμβαίνει συγκριτικά σπάνια (τουλάχιστον στην κοινή νεοελληνική· λέξεις όπως ο ανθός μού ακούγονται πιο διαλεκτικές ή λογοτεχνικές). Ο πολλαπλασιασμός των υποκοριστικών οδηγεί, κατά τα φαινόμενα, στην «εξουδετέρωση» της γλώσσας. :)

Υπάρχει και η Έρκυνα. Και σε άλλες γλώσσες που έχουν γένη υπάρχουν ποτάμια θηλυκού γένους, όπως ο Γάγγης.

Θυμήθηκα τη δυσαρέσκεια κάποιων Ινδών που επιμένουν ότι το αγγλικό όνομα για τον Γάγγη πρέπει να είναι παντού Ganga, όπως στην Ινδία, και όχι Ganges. Δεν πιστεύω ότι κάτι τέτοιο θα περνούσε και στα ελληνικά, βέβαια.

Βλέπω ότι και ο Δούναβης είναι θηλυκού γένους σε αρκετές ευρωπαϊκές γλώσσες, κρίνοντας από αυτό.

Αν μιλάμε τώρα για παγκόσμια κλίμακα, δε νομίζω πως έχουμε δώσει θηλυκό γένος σε κάποιο [ποτάμι].

Είναι μια λογική σύμβαση, και μας επιστρέφει στο γένος τής ίδιας τής λέξης ποταμός. Παρομοίως, οι λίμνες είναι όλες θηλυκού γένους απ' όσο μπορώ να δω, ελληνικές και ξένες, και ενώ τα ελληνικά και εξελληνισμένα ονόματα βουνών πιάνουν και τα τρία γένη, τα αμετάφραστα ονόματα από μια πρώτη ματιά τα βλέπω όλα ουδέτερα (όπως όρος και βουνό).

Αυτό όμως δεν μας βοηθάει ιδιαίτερα με τις πόλεις, τα χωριά και τους οικισμούς...
 

SBE

¥
Στις γλώσσες που τα ποτάμια είναι γένους θηλυκού ειναι και η λέξη ποτάμι γένους θηλυκού.
 
Κι αυτό μού ακούγεται πολύ λογικό. Έχεις υπόψιν γλώσσα, όμως (εκτός απ' τα αγγλικά), όπου τα ονόματα πόλεων, χωριών και οικισμών να είναι όλα στο ίδιο γένος, ή αν όχι τα εγχώρια τότε τα ξένα; Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ενδιαφέρον αντικείμενο μελέτης.
 

SBE

¥
Δεν μιλάω όλες τις γλώσσες του κόσμου, οπότε δυσκολο να απαντήσω.
 
Top