Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (5)
Η απομυθοποίηση του ουράνιου τόξου
Όχι, δεν αναφέρομαι στη γνωστή οργάνωση. Αλλά στην ελληνική μετάφραση του βιβλίου του Ντόκινς
Unweaving the Rainbow, που στα ελληνικά έγινε
Υφαίνοντας το ουράνιο τόξο. Το βιβλίο έχει να κάνει με την αποδόμηση, την απομυθοποίηση, την απομυστικοποίηση των «μαγικών» (άλλοτε ανεξήγητων) φυσικών φαινομένων. Τον τίτλο τον εμπνεύστηκε ο Ντόκινς από ένα
περίφημο δείπνο στο σπίτι του ζωγράφου Χέιντον, στο οποίο παρέστησαν μεγάλα ονόματα της λογοτεχνίας. Εκεί λοιπόν ο Τζον Κιτς και ο Τσαρλς Λαμ συμφώνησαν ότι ο Νεύτων είχε «καταστρέψει την ποίηση του ουράνιου τόξου αναλύοντάς το στα πρισματικά χρώματα», δηλαδή στα χρώματα της ίριδας (he had destroyed all the poetry of the rainbow by reducing it to the prismatic colours). Δεν το λέει ο Νίκος Σαραντάκος στο σημερινό σημείωμά του, όπου αρχίζει να «ξηλώνει» τη μετάφραση του βιβλίου, αλλά αναρωτιέμαι αν ο τίτλος είναι «κοτσανικός δείκτης» (ή κοτσανικό προανάκρουσμα).
Αρκεί ο τίτλος του σημειώματος του Ν.Σ. (
Πώς φωνάζει η πέμπτη στήλη;) για να καταλάβει κανείς την πεπονόφλουδα που πάτησε εδώ ο μεταφραστής. Βέβαια ο μεταφραστής είχε να κάνει με το fifth columnist και όχι με το fifth column, όπου η πιο απλή αναζήτηση σε
λεξικό ή στο
διαδίκτυο θα έδινε απάντηση.
Αλλά η μεγαλύτερη παγίδα που μας στήνει το γκουγκλ είναι πλέον όχι η μηχανική μετάφραση αλλά η μηχανική αναζήτηση, παγίδα στην οποία πέφτουν και έμπειροι μεταφραστές. Βλέπεις π.χ. fifth column, δεν έχεις ακούσει ποτέ στη ζωή σου για πέμπτη φάλαγγα, μεταφράζεις μηχανικά και αυτόματα σε «πέμπτη στήλη», το βάζεις στο Γκουγκλ και σου αρκεί να δεις ότι υπάρχουν σελίδες με «πέμπτη στήλη». Είναι ωστόσο απορίας άξιο πώς από την «πέμπτη στήλη» του Γκουγκλ φτάνεις σε διατυπώσεις όπως αυτή τη σουρεάλ που θα πρέπει να πάτε στη
σελίδα του Νίκου για να τη διαβάσετε.
Βρείτε τη φωνή της πέμπτης στήλης
)
