Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

nickel

Administrator
Staff member
Όπως το λέει η Άλεξ. Είναι οκτώ λέξεις (που θυμάμαι), λίγες συνολικά, και τις μαθαίνουμε με τη σημασία τους:

ο αμπιγιέρ - η αμπιγιέζ
ο μακιγιέρ - η μακιγιέζ
ο μασέρ - η μασέζ
ο ντιζέρ - η ντιζέζ
 
Πάντως και την ταβερνιάρισσα από τα γερμανικά τη λέγανε κελνερίνα -αν και δεν είναι εντελώς ίδια περίπτωση με την αμπιγιέζ κτλ.
 
Και τι γίνεται όταν μπαίνουν κι άλλες λέξεις στο λεξιλόγιο; Γιατί πέραν των συγκεκριμένων, κατά καιρούς έχει πάρει το αφτί μου κι άλλες, όπως ανιματέρ-ανιματρίς, ντεκορατέρ-ντεκορατρίς, κ.α.

Γιατί κανείς δεν εμποδίζει να στριμώξεις ένα θηλυκό πρόσωπο σε μια άλλη γαλλική λέξη, όταν έχεις τέτοια προηγούμενα. Ο λόγος για τον οποίο πέρασαν στην γλώσσα μας οι προαναφερθείσες, νομίζω ότι έχει να κάνει με γλωσσικό σουσουραδισμό.

Εξάλλου, αν το πάμε στην ευκολία εκμάθησης (αφού είναι λίγες λέξεις), το τελικό "ς" στα αγγλικά ουσιαστικά είναι πιο εύκολο.

Αυτές δεν είναι λέξεις που έχουν δημιουργήσει θηλυκό τύπο στα ελληνικά, όπως τα δάνειά μας από τα τούρκικα. Πρόκειται για περιπτώσεις ξενοκλισιάς.

Είναι σαν ελληνική λέξη πλέον, και δεν τη λένε σωστά μόνο εκείνοι που ξέρουν γαλλικά -- για να το διατυπώσω αλλιώς, μην τύχει και παρεξηγηθώ, για να την πεις σωστά δεν χρειάζεται να ξέρεις γαλλικά.

Ναι βρε Αλεξάνδρα, αλλά όταν ο Έλληνας συναντάει μια λέξη, αναγνωρίζει τον τύπο της από την κατάληξη. Όταν πρόκειται για ξένη λέξη, δεν γίνεται να ξέρει τι είδους τύπος είναι αν δεν έχει έστω και στοιχειώδεις γνώσεις της γλώσσας.
 

daeman

Administrator
Staff member
Επειδή δεν προλαβαίνω να το πιάσω όπως πρέπει, I hit and run: η στριπτιζέζ - ο στριπτιζέρ; Αν και σ' αυτά βολευόμαστε αλλιώς: η στριπτιζού - ο στριπτιζάς (και η εκδυσιάστρια - ο εκδυσιαστής, για φρακοφορεμένο φρακογδυμένο).

Αμερικανιστί, ως γνωστόν προφορικά κυριαρχεί ο μασέρ - η μασούς, Χεσούς μεσούς, ντόμινε.
Στον πληθυντικό του θηλυκού σε θέλω, αμερικάβουρα. Είτε μασούσις είτε δε μασούσιζ, σ' αυτό τα μασάς.
Παρέμπ, το πόκερ έχει θηλυκό την πόκα;
:p

Νίμπελουνγκ και Νιμπελούνγκεν
;

Να το ξαναπώ, γιατί τουλάχιστον από πρόπερσι το γυροφέρνουμε:
[...] Και καλά στα αγγλικά, που ξέρουμε πώς σχηματίζεται ο πληθυντικός. Άντε και μάθαμε και το Νίμπελουνγκ/Νιμπελούνγκεν. Θα έχουμε από δίπλα έναν Σαραντάκο να μας ενημερώνει για μουτζαχίντ και για ρουμπάι;
[...]
β. μεγάλη κουβέντα ανοίγεις, δεν την κάνουμε άλλο νήμα;
[...]

 

nickel

Administrator
Staff member
... νομίζω ότι έχει να κάνει με γλωσσικό σουσουραδισμό....

Μια διόρθωση: το φαινόμενο ονομάζεται σουσουδισμός (από την Μαντάμ Σουσού) και περιέργως το ΛΝΕΓ δεν έχει τη λέξη παρότι έχει το επίθετο σουσουδίστικος.


Καθόλου απίθανο -αλλά κάπως πρέπει να ονομάσω το φαινόμενο.

Και μια πρόταση: να το ονομάσουμε κανενοφοβία το φαινόμενο που δεν θέλουν να πούνε κανένας μαζί με το δεν επειδή πιστεύουν ότι είναι διπλή άρνηση (που δεν είναι, άρα δεν έχουμε φόβο της διπλής άρνησης) ή βάζουν κάποιος αντί για κανένας ή (να και χειρότερο) λένε «Όλοι δεν θέλουν να φύγει» αντί για «Κανένας δεν θέλει να φύγει».

daeman, πιάσε το το νηματάκι, μην το φοβάσαι.
 
Μια διόρθωση: το φαινόμενο ονομάζεται σουσουδισμός (από την Μαντάμ Σουσού) και περιέργως το ΛΝΕΓ δεν έχει τη λέξη παρότι έχει το επίθετο σουσουδίστικος.

Ευχαριστώ για την διόρθωση, μού ξέφυγε.
 

daeman

Administrator
Staff member
[...] daeman, πιάσε το το νηματάκι, μην το φοβάσαι.
Δε με φοβίζουν νήματα, ούτε τριχιές με σκιάζουν,
ντεντλάιν έχω στο λαιμό, που σα θηλιές φαντάζουν
 

Zazula

Administrator
Staff member
Στην ίδια εκπομπή (ό.π.), το «flight controls» αποδόθηκε με το γενοκόλογο «συστήματα» στο σημείο όπου λέχθηκε πως το σύστημα ελέγχου πτήσης των F-86 Sabre σχεδόν αχρηστευόταν σε διηχητική βύθιση, ενώ θα ήταν προτιμότερο το «επιφάνειες ελέγχου» (δεν προτείνω ολόκληρο το «σύστημα ελέγχου πτήσης» λόγω υποτίτλων). Είχε και κάποια ακόμη, αλλά δεν τα συγκράτησα όλα.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Το ότι ορισμένοι έχουν τρομερή δυσκολία ν' αποδεχτούν το προφανές —πως δηλαδή στον αεροπορικό κόσμο ισχύει η ορολογική αντιστοίχιση (landing) gear = σύστημα προσγείωσης κι ότι αυτές είναι οι απόλυτα εδραιωμένες συνάψεις— το 'χουμε ήδη επισημάνει: http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?3151-retractable-gear-ανασυρόμενο-σύστημα-προσγείωσης. Ωστόσο συχνά οι μεταφραστικές αστοχίες δεν είναι τόσο προϊόν άρνησης αποδοχής τού προφανούς, αλλά μάλλον αδυναμίας κατανόησης του πρωτοτύπου — πράγμα το οποίο η άγνοια μόνο να το επιδεινώσει μπορεί. Έτσι λοιπόν στο χθεσινοβραδινό Mayday το «Gear up» που λέει ο κυβερνήτης αποδόθηκε «Μετάδοση κίνησης» (!), αντί του «Σύστημα επάνω» που θα 'λεγε οποιοσδήποτε πραγματικός κυβερνήτης πραγματικού αεροσκάφους στον πραγματικό κόσμο.

ΥΓ1 Ο κυβερνήτης μπορεί μεν να πει και ολόκληρη τη φράση «Σύστημα προσγείωσης επάνω», αλλά εδώ βλέπουμε τη διαφορετική αντιμετώπιση που έχει η λέξη «σύστημα» (σε αντιδιαστολή με το #4170 παραπάνω)· πολύ συχνότερα θα πει απλώς σκέτα «Σύστημα επάνω» όπως προαναφέραμε.
ΥΓ2 Αν ο μεταφραστής γνώριζε περί τίνος πρόκειται ή έστω κατάφερνε να το αντιληφθεί, ωστόσο όμως αγνοούσε τη χρησιμοποιούμενη στην πράξη σύναψη, θα μπορούσε να κατασκευάσει μια εξίσου δόκιμη, όπως λ.χ. «Σκέλη επάνω». (Βέβαια στην πράξη η σύναψη με τα σκέλη πιθανότατα θα ήταν «Σκέλη πάνω και ασφαλισμένα».)
ΥΓ3 Τα ρήματα είναι το ανασύρω (για επίσημο επίπεδο ύφους· αντιστοιχεί στο retract) και το μαζεύω (για ανεπίσημο επίπεδο ύφους· αντιστοιχεί στο pull in).
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Ευτυχώς που έχω (για ευνοήτους λόγους) απέχθεια στα ντοκιμαντέρ που αφορούν αεροπορικά δυστυχήματα, και δεν βλέπω την εν λόγω σειρά, γιατί θα θύμωνα πολύ με αυτά τα λάθη που βασίζονται σε συνδυασμό άγνοιας και αδιαφορίας.

Πρέπει να το γράψω με κεφαλαία γράμματα και να το αναρτήσω στην τάξη του σεμιναρίου υποτιτλισμού:

Δεν μπορείς να μεταφράσεις σωστά αν δεν καταλάβεις πρώτα τι λέει το κείμενο.


Αν για να καταλάβεις τι λέει πρέπει να ρωτήσεις τους ειδικούς ή να σου βγει ο πάτος στην έρευνα στο Γκουγκλ, αυτό πρέπει να κάνεις, δεν μπορείς να το παρακάμψεις.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Αυτό είναι κάτι που πρέπει να συνειδητοποιήσουν όλοι οι υποψήφιοι μεταφραστές. Έλεγα κι εγώ τις προάλλες ότι δυστυχώς δεν υπάρχει αντιμετώπιση-ομπρέλα των μεταφραστικών και ορολογικών προβλημάτων - γι' αυτό εξάλλου και είναι απαραίτητος ο μεταφραστής, ειδάλλως τη δουλειά θα μπορούσε να την κάνει και το γκουγκλομεταφραστήρι. Πρέπει να καταλάβεις τι λέει το κείμενο-πηγή, και δεν υπάρχει τρόπος να παρακάμψεις αυτό το στάδιο, δεν σε βοηθάει κανένα λεξικό, κανένα βοήθημα και κανένα γλωσσάρι.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Αν για να καταλάβεις τι λέει πρέπει να ρωτήσεις τους ειδικούς ή να σου βγει ο πάτος στην έρευνα στο Γκουγκλ, αυτό πρέπει να κάνεις, δεν μπορείς να το παρακάμψεις.
Και αν δεν σε συμφέρει οικονομικά η δουλειά, μην την παίρνεις, που να πάρει η ευχή! Άσε την γι' αυτούς που ξέρουν, να μην είναι κι αυτοί αναγκασμένοι να κυνηγούν (και να σου παίρνουν) αυτά που μπορείς να κάνεις κι εσύ!
 

Earion

Moderator
Staff member
Πείτε με ψείρα, πείτε με σνομπαρία, αλλά το να διαβάζω στους υπότιτλους του (κατά Ρόμπερτ Γκρέιβς) Κλαύδιου, που έδειξε χτες το βράδυ το κανάλι της Βουλής, ότι ο Αίλιος Σηιανός αποδίδεται ως Σεζάνος δεν γίνεται να το καταπιώ. Και τον έπαιζε μάλιστα ο εξαίρετος Πάτρικ Στούαρτ (με μαλλιά!). Τι μου θύμισε... Μια απορία: γίνεται να ελέγξει κανείς αν οι χτεσινοβραδινοί υπότιτλοι ήταν η πρωτότυπη δουλειά της δεκαετίας του '80;
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Έγραφε στο τέλος ποια εταιρεία υποτιτλισμού έχει κάνει τον υποτιτλισμό;
 

SBE

¥
Το επεισόδιο με τον μαλλιαρό (και νεαρό) Πάτρικ Στιουαρτ και τις σφαγές γυναικόπαιδων το είχα πρωτοδεί μικρή, πολύ μικρή στην ΥΕΝΕΔ (και μεγαλύτερη στο BBC, όπου τον αναγνώρισα από τη φωνή).
Νομίζω ότι αυτό της Βουλής έχει φρέσκους υπότιτλους.
 
Κι εγώ μένω με την εντύπωση ότι υπήρχε διαφορετικός υποτιτλισμός. Θυμάμαι καλά τη σειρά που παρακολούθησα τότε και έχει μείνει στο μυαλό μου και η αγγλική απόδοση του ονόματος και η ελληνική μεταγραφή Σηιανός.
 
Μια που λέμε για κακά ελληνικά, ξεχάσαμε και το εγέρθητω (εγέρθοιτο, εγαίρθειτω, αιγαίρθειτω;) του καλλιτέχνη χρυσαυγίτη (συγγνώμη, αλλά δεν μπαίνω στον κόπο να αποστηθήσω το όνομά του). Περισσότερα γράφει ο Σαραντάκος, εδώ. Εντωμεταξύ, κάποιος πρέπει να πει στον Αιγέρθητω ότι τα μεταξωτά βρακιά θένε και μεταξωτούς κώλους, και αν είναι να μιλάμε αρχαία, θα πρέπει να λέμε «εγέρθητε», και συγκεκριμένα να το λέμε μόνο στους χρυσαυγίτες φίλους μας και όχι στον κανονικό κόσμο. Και αν κανείς δεν ξέρει πώς κλίνονται τα αρχαία ημών ρήματα, ας θυμίσουμε ότι ο Γκούγκλης είναι φίλος μας (κλίση ρημάτων αρχαίας ελληνικής), και ότι δεν πρέπει να ντρεπόμαστε να τον ρωτήσουμε άμα δεν ξέρουμε κάτι - κι εγώ που δεν το ήξερα πώς κάνει η προστακτική του «εγείρομαι» στον πληθυντικό, το έψαξα χτες και το έμαθα.

Εναλλακτικά, αν δεν μιλάμε αρχαία ελληνικά, διότι αυτές οι γνώσεις δυστυχώς αποκτώνται με διάβασμα και ουχί διαμέσω του μυθικού ελληνικού δεσοξυριβονουκλεϊκού οξέος (σιγά μην πω ντιενέι, όταν εμείς ανακαλύπταμε το δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ αυτοί τρώγαν βελανίδια), μπορούμε να λέμε «σηκωθείτε», κατά προτίμηση συνοδεία του «παρακαλώ», και να μην απορούμε αν οι αποδέκτες της παράκλησης επιμείνουν να παραμείνουν καθιστοί, αφού δεν είναι γουαναμπί στρατιωτάκια.

Το "εγέρθητο/ω" είναι ελληνικά του στρατώνα. Δεν το (στραβο)έμαθε ο χρυσαυγίτης από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Σήμερα αντιλήφθηκα από ένα δημοσίευμα του in.gr ότι το Great Pacific Garbage Patch έχει αποδοθεί από τους δημοσιογράφους-μεταφραστές "εγώ δεν έχω ανάγκη ν' ανοίξω λεξικό, γιατί έχω πάρει Λόουερ όταν πήγαινα Γ' Γυμνασίου" ως το "Μεγάλο Μπάλωμα Σκουπιδιών του Ειρηνικού".

Ναι, βρε λεβέντες. Κι εκείνο το vegetable patch που έχω στον κήπο μου μεταφράζεται "το μπάλωμα των λαχανικών".
 
Top