bernardina
Moderator
Διαβάζοντας αυτό το άρθρο της Ξένιας Κουναλάκη, αφού έμεινα για κάμποση ώρα με φρίκη στην είδηση αυτή καθαυτή (που μπορεί να σχολιαστεί ποικιλοτρόπως), σε μια δεύτερη ανάγνωση βγήκε πάλι μπροστά η λεξιλόγα-μέσα-μου. Και σκάλωσα στο ποίημα. Και την απόδοσή του. Και, κυρίως, εκείνη την περίεργη λέξη soppy-stern, που διαπίστωσα ότι έχει προβληματίσει κι άλλους.
Μια σύντομη έρευνα (και μια ιμεϊλική συζήτηση με φίλο, δικό μου, της ποίησης γενικώς και του συγκεκριμένου ποιητή ειδικότερα) απέφερε αρκετούς καρπούς ως προς τη μετάφραση.
Καταρχάς το ποίημα:
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.
But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another's throats.
Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out of it as early as you can,
And don't have any kids yourself.
Και αποδόσεις του:
Πρώτα αυτή που βρίσκουμε στο άρθρο:
Αυτός είναι ο στίχος
Σε πρήζουν τρελά, ο μπαμπάς κι η μαμά
Ίσως όχι επίτηδες, μα το κάνουν.
Σε γεμίζουν με λάθη τους
και προσθέτουν κι άλλα, αφιερωμένα εξαιρετικά.
Κι αυτοί όμως τα ίδια τράβηξαν
από κάτι χαζούς με παλιομοδίτικα ρούχα
Που τη μια γλυκόλογα ανταλλάσσουν
Και την άλλη αλληλοσπαράσσονται.
Ο άνθρωπος χαρίζει δυστυχία απλόχερα.
Βαθαίνει σαν ύφαλος, απότομα
Βγες όσο νωρίτερα μπορείς
Και προς Θεού, παιδιά μην κάνεις.
Ύστερα από το διαδίκτυο:
Ιδού η ποίησης [sic]
Σου τα πρήζουν η μαμά και ο μπαμπάς
Ίσως όχι εξεπίτηδες, αλλά ωστόσο εκεί
Να σου κληρονομούν τα ελαττώματά τους
Και να προσθέτουν ακόμα μερικά για σένα εξαιρετικά.
Αλλά και αυτούς, με τη σειρά τους, κάποιοι τους τα πρήζαν
Κάποιοι ηλίθιοι με παλιομοδίτικα καπέλα και παλτά
Που εναλλάξ γλυκόλογα αντάλλασσαν
Ή ήταν έτοιμοι να βγάλουν ο ένας του άλλου τα μαλλιά.
Ο άνθρωπος παραδίδει μιζέρια στον άνθρωπο
Σαν κρηπίδα του γιαλού προχωράει το κακό
Κάν' τη λαμόγια όσο πιο γρήγορα μπορείς
Και παιδιά να κάνεις μη διανοηθείς.
Η απόδοση του φίλου:
Σε γαμούν κανονικά, η μαμά και ο μπαμπάς·
ίσως όχι εξεπίτηδες, αλλά το κάνουν.
Σου περνάνε τα δικά τους τα στραβά
Και προσθέτουν μερικά για σένα μόνο.
Μήπως κι αυτούς δεν τους γάμησαν κανονικά
κάποιοι ανόητοι με παλιομοδίτικη φορεσιά,
που τη μια ήταν αγάπες και φιλιά,
την άλλη αρπάζονταν απ’ τα μαλλιά;
Η μια γενιά περνά δυστυχία στην άλλη γενιά.
Σαν το βυθό του γιαλού απότομα βαθαίνει.
Βγες αποκεί όσο νωρίτερα μπορείς,
και παιδιά μην κάνεις. Ούτε που να το διανοηθείς!
Όλοι ανεξαιρέτως αποδίδουν εκείνο το μυστηριώδες soppy-stern με αγάπες και λουλούδια που απευθύνουν οι γονείς μεταξύ τους.
Ίσως πέφτω έξω, δεν το αποκλείω καθόλου, όμως εμένα μού κατέβηκε μια άλλη ερμηνεία: πως εκείνο το soppy-stern δεν είναι παρά η γλυκερή, patronizing αυστηρότητα με την οποία νουθετούν αυτού του είδους οι γονείς τα παιδιά τους, ενώ την επόμενη στιγμή πλακώνονται μεταξύ τους στα μπινελίκια. Κοινώς, δάσκαλε (ή μαμά και μπαμπά) που δίδασκες... Βλέπω πως και άλλοι προς τα εκεί τείνουν, προσθέτοντας (σωστά) και το στοιχείο της προστατευτικότητας.
Γι' αυτό το ποίημα μού βγήκε κάπως έτσι:
(Με συγκεκριμένες -μεταξύ άλλων- αδυναμίες: στην πρώτη στροφή η ομοιοκαταληξία είναι ατελής, στη δεύτερη αλλάζει είδος. Αλλά είναι μια πρώτη απόπειρα).
Σε ξέσκισαν κανονικά, η μάνα κι ο μπαμπάς σου
δεν το 'καναν επίτηδες, μα τι μ' αυτό αλλάζει;
σου φόρτωσαν τα λάθη τους να τα 'χεις για δικά σου
και για καπάκι βάλανε κι ακόμα άλλα τόσα.
Δεν φταίν' αυτοί· τους ξέσκισαν πιο πρώτα οι δικοί τους
χαζοί με παλιακά παλτά μα και καπελαδούρες:
από τη μια τους μάλωναν δήθεν γλυκά οι χαμούρες,
κι από την άλλη βρίζονταν με μίσος μεταξύ τους.
Η μια γενιά στην άλληνε πασάρει δυστυχία
ύπουλα σαν τη θάλασσα π΄απότομα βαθαίνει
γι' αυτό εσύ κοίτα να βγεις νωρίς στην παραλία
κι αν θες να κάνεις και παιδιά, το βύσσινο να μένει.
Γνώμες; :)
Μια σύντομη έρευνα (και μια ιμεϊλική συζήτηση με φίλο, δικό μου, της ποίησης γενικώς και του συγκεκριμένου ποιητή ειδικότερα) απέφερε αρκετούς καρπούς ως προς τη μετάφραση.
Καταρχάς το ποίημα:
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.
But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another's throats.
Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out of it as early as you can,
And don't have any kids yourself.
Και αποδόσεις του:
Πρώτα αυτή που βρίσκουμε στο άρθρο:
Αυτός είναι ο στίχος
Σε πρήζουν τρελά, ο μπαμπάς κι η μαμά
Ίσως όχι επίτηδες, μα το κάνουν.
Σε γεμίζουν με λάθη τους
και προσθέτουν κι άλλα, αφιερωμένα εξαιρετικά.
Κι αυτοί όμως τα ίδια τράβηξαν
από κάτι χαζούς με παλιομοδίτικα ρούχα
Που τη μια γλυκόλογα ανταλλάσσουν
Και την άλλη αλληλοσπαράσσονται.
Ο άνθρωπος χαρίζει δυστυχία απλόχερα.
Βαθαίνει σαν ύφαλος, απότομα
Βγες όσο νωρίτερα μπορείς
Και προς Θεού, παιδιά μην κάνεις.
Ύστερα από το διαδίκτυο:
Ιδού η ποίησης [sic]
Σου τα πρήζουν η μαμά και ο μπαμπάς
Ίσως όχι εξεπίτηδες, αλλά ωστόσο εκεί
Να σου κληρονομούν τα ελαττώματά τους
Και να προσθέτουν ακόμα μερικά για σένα εξαιρετικά.
Αλλά και αυτούς, με τη σειρά τους, κάποιοι τους τα πρήζαν
Κάποιοι ηλίθιοι με παλιομοδίτικα καπέλα και παλτά
Που εναλλάξ γλυκόλογα αντάλλασσαν
Ή ήταν έτοιμοι να βγάλουν ο ένας του άλλου τα μαλλιά.
Ο άνθρωπος παραδίδει μιζέρια στον άνθρωπο
Σαν κρηπίδα του γιαλού προχωράει το κακό
Κάν' τη λαμόγια όσο πιο γρήγορα μπορείς
Και παιδιά να κάνεις μη διανοηθείς.
Η απόδοση του φίλου:
Σε γαμούν κανονικά, η μαμά και ο μπαμπάς·
ίσως όχι εξεπίτηδες, αλλά το κάνουν.
Σου περνάνε τα δικά τους τα στραβά
Και προσθέτουν μερικά για σένα μόνο.
Μήπως κι αυτούς δεν τους γάμησαν κανονικά
κάποιοι ανόητοι με παλιομοδίτικη φορεσιά,
που τη μια ήταν αγάπες και φιλιά,
την άλλη αρπάζονταν απ’ τα μαλλιά;
Η μια γενιά περνά δυστυχία στην άλλη γενιά.
Σαν το βυθό του γιαλού απότομα βαθαίνει.
Βγες αποκεί όσο νωρίτερα μπορείς,
και παιδιά μην κάνεις. Ούτε που να το διανοηθείς!
Όλοι ανεξαιρέτως αποδίδουν εκείνο το μυστηριώδες soppy-stern με αγάπες και λουλούδια που απευθύνουν οι γονείς μεταξύ τους.
Ίσως πέφτω έξω, δεν το αποκλείω καθόλου, όμως εμένα μού κατέβηκε μια άλλη ερμηνεία: πως εκείνο το soppy-stern δεν είναι παρά η γλυκερή, patronizing αυστηρότητα με την οποία νουθετούν αυτού του είδους οι γονείς τα παιδιά τους, ενώ την επόμενη στιγμή πλακώνονται μεταξύ τους στα μπινελίκια. Κοινώς, δάσκαλε (ή μαμά και μπαμπά) που δίδασκες... Βλέπω πως και άλλοι προς τα εκεί τείνουν, προσθέτοντας (σωστά) και το στοιχείο της προστατευτικότητας.
Γι' αυτό το ποίημα μού βγήκε κάπως έτσι:
(Με συγκεκριμένες -μεταξύ άλλων- αδυναμίες: στην πρώτη στροφή η ομοιοκαταληξία είναι ατελής, στη δεύτερη αλλάζει είδος. Αλλά είναι μια πρώτη απόπειρα).
Σε ξέσκισαν κανονικά, η μάνα κι ο μπαμπάς σου
δεν το 'καναν επίτηδες, μα τι μ' αυτό αλλάζει;
σου φόρτωσαν τα λάθη τους να τα 'χεις για δικά σου
και για καπάκι βάλανε κι ακόμα άλλα τόσα.
Δεν φταίν' αυτοί· τους ξέσκισαν πιο πρώτα οι δικοί τους
χαζοί με παλιακά παλτά μα και καπελαδούρες:
από τη μια τους μάλωναν δήθεν γλυκά οι χαμούρες,
κι από την άλλη βρίζονταν με μίσος μεταξύ τους.
Η μια γενιά στην άλληνε πασάρει δυστυχία
ύπουλα σαν τη θάλασσα π΄απότομα βαθαίνει
γι' αυτό εσύ κοίτα να βγεις νωρίς στην παραλία
κι αν θες να κάνεις και παιδιά, το βύσσινο να μένει.
Γνώμες; :)
