subjectivistic

[deropo]

καλημέρα,

subjectivistic: Τη βρίσκω σε βιβλίο σχετικά με τις αρχές που διαμορφώθηκαν την εποχή του Διαφωτισμού, ενώ στον αντίποδα της βρίσκεται η έννοια objectivism (επιστημολογία). Αυτό που ψάχνω, λοιπόν, είναι η ακριβής του μετάφραση, γιατί πάνω-κάτω ξέρω τι περιγράφει.

Ευχαριστώ.

 

[anef]

objectivism/subjectivism = αντικειμενισμός/υποκειμενισμός
objectivistic/subjectivistic = αντικειμενιστικός/υποκειμενιστικός

Στο γκουγκλ υπάρχουν πολλά παραδείγματα για όλα.

 

[nickel]

Οι αντιστοιχίες, παρότι (κακώς) κάποια λείπουν από το ΛΝΕΓ που έχω ανοιχτό μπροστά μου, είναι:

subjectivism = υποκειμενισμός
subjectivist = υποκειμενιστής
subjectivistic = υποκειμενιστικός

Ομοίως:
objectivism = αντικειμενισμός
objectivist = αντικειμενιστής
objectivistic = αντικειμενιστικός

 

[Cadmian]

Δεν διαφωνώ με τις παραπάνω αποδόσεις, αλλά παραθέτω τις έννοιες, έτσι για το φολκλόρ:

Υποκειμενισμός (subjectivism): Φιλοσοφική θεωρία που πρωτοξεκίνησε από τον Έλληνα φιλόσοφο Πρωταγόρα, ο οποίος διατύπωσε το αξίωμα, «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος». Ο υποκειμενισμός ως δόγμα πρεσβεύει ότι δεν έχουν αντικειμενική αξία ή ύπαρξη, η αλήθεια, η γνώση και οι ηθικές αξίες, αλλά καθορίζονται από τις διαθέσεις και τις στάσεις του υποκειμένου (ατόμου). Σύμφωνα με τον υποκειμενισμό, οτιδήποτε θεωρείται μέσα από την αντίληψη αντικειμενικό, έχει υποκειμενικό μόνο χαρακτήρα και πηγάζει από τις ενέργειες ή τις αντιδράσεις του ατόμου προς το εξωτερικό περιβάλλον, ή από τις διεργασίες του εσωτερικού του κόσμου και όχι από την αντικειμενική πραγματικότητα. Η ατομική ευτυχία καθορίζει τις ηθικές αξίες και τη διάκριση του καλού και του κακού, και βασίζεται αποκλειστικά στην υποκειμενική αντίληψη του ατόμου. Στην τέχνη, ο υποκειμενισμός θεωρεί ότι η αισθητική βασίζεται μόνο στην υποκειμενική αντίληψη και κρίση.

Αντικειμενισμός (objectivism): Κοσμοαντίληψη, κατά την οποία ο προσανατολισμός της γνώσης πρέπει να έχει αυστηρή κοινωνικοπολιτική «ουδετερότητα». Σύμφωνα με τον αντικειμενισμό, η γνώση πρέπει να απέχει από εκτιμήσεις και κρίσεις κοινωνικού και ιδεολογικού χαρακτήρα, καθώς και από αναλύσεις για τις κοινωνικές αιτίες και την ιδεολογική σημασία των προβλημάτων. Ο Γερμανός φιλόσοφος Καντ (Immanuel Kant) και οι οπαδοί του υποστήριζαν ότι αντικειμενικό είναι ό,τι υπάρχει «καθ' εαυτό» στο πνεύμα των ανθρώπων. Ο ξενικός όρος προέρχεται από την αγγλική λέξη objective = αντικειμενικός.

Αμφότερα από το λεξικό των -ισμών του Διαμαντίδη. My two cents. :)

 

[nickel]

Άριστα έπραξες. Να προσθέσω (όπως θα έπρεπε να είχε κάνει ο Διαμαντίδης) ότι χρημάτων = πραγμάτων (Man is the measure of all things), η πρώτη σημασία της λέξης («αντικείμενο που χρειάζεται ή μεταχειρίζεται κάποιος»). Πιστεύω ότι θα πρέπει να αυτονομηθεί η λέξη ισμός, να μην κυκλοφορεί μόνο σαν παραγωγικό τέρμα με τη γραμμούλα μπροστά. Όπως και στα αγγλικά: http://www.ismbook.com/

 

[deropo]

Τι να πω.. χίλια ευχαριστώ!!

 

[philippos1981]

subjectivism=υποκειμενισμός; γιατί όχι 'υποκειμενικισμός' a la 'σχετικισμός';

Σπέρα παιδιά, είμαι καινούριος
και είδα ότι υπήρχε κάποιο σχετικό thread το 2010, που εμφανίστηκε στο google search που έκανα
αλλά η απορία μου (μετά και από μια συζήτηση στη δουλειά) παραμένει:

subjectivism=υποκειμενισμός; γιατί όχι 'υποκειμενικισμός' a la 'σχετικισμός';

διότι έχω την εντύπωση ότι ο -ισμός προέρχεται από το 'υποκειμενικός' και άρα κάποιος μπορεί να είναι 'υποκειμενικιστής',

όπως κάποιος είναι 'σχετικιστής' από τον 'σχετικισμός' από το 'σχετικός'. Δε θα ήταν 'σχετιστής' ή 'σχεσιστής' έτσι;

Το ίδιο μου φαίνεται ότι ισχύει ( ή θα έπρεπε να ισχύει) και για το objectivism-objectivist.

Τι λέτε;

 

[drsiebenmal]

Καλησπέρα Φίλιππε, καλώς όρισες

Σε μετέφερα εδώ για να έχουμε και την προηγούμενη συζήτηση εύκαιρη. Θα περιμένω κι εγώ μαζί σου τους πιο ειδικούς.

 

[Themis†]

subjectivism=υποκειμενισμός; γιατί όχι 'υποκειμενικισμός' a la 'σχετικισμός';

Και γιατί όχι 'υποκειμενισμός' α-λα 'υλισμός';

έχω την εντύπωση ότι ο -ισμός προέρχεται από το 'υποκειμενικός'

Τα λεξικά [ΛΝΕΓ (Μπαμπινιώτης) και ΛΚΝ (Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη)] έχουν την εντύπωση ότι αποτελεί μεταφραστικό δάνειο από το γαλλ. subjectivisme.

και άρα κάποιος μπορεί να είναι 'υποκειμενικιστής'

Η αιτιώδης συνάφεια είναι μια αυθαίρετη δική σου εικασία. Κατά τα άλλα, θα μπορούσε, γιατί όχι; Αρκεί να είχε λόγο ύπαρξης, δηλαδή να σημαίνει κάτι διαφορετικό από τον ήδη υπάρχοντα 'υποκειμενιστή'.

όπως κάποιος είναι 'σχετικιστής' από τον 'σχετικισμός' άπό το 'σχετικός'.

Τα λεξικά (ΛΚΝ, ΛΝΕΓ) ξανά διαφωνούν μαζί σου. Τον 'σχετικισμό' τον θεωρούν μεταφραστικό δάνειο από το γαλλ. relativisme ή αγγλ. relativism. Τον 'σχετικιστή' τον θεωρούν μεταφραστικό δάνειο από το γαλλ. relativiste ή αγγλ. relativist (ΛΚΝ) ή ίσως από τον 'σχετικισμό' (ΛΝΕΓ), πάντως τελικά όχι παράγωγο του 'σχετικός'.

Δε θα ήταν 'σχετιστής' ή 'σχεσιστής' έτσι;

Πρώτον, πώς να ήταν αλλιώς αφού έχει την προέλευση που αναφέραμε; Δεύτερον, ούτως ή άλλως ο πυρήνας της έννοιας δεν είναι η 'σχέση', είναι η 'σχετικότητα'.

Το ίδιο μου φαίνεται ότι ισχύει (ή θα έπρεπε να ισχύει) και για το obectivism-objectivist.

Ασχέτως του αν θα έπρεπε ή δεν θα έπρεπε, τα ίδια πάνω-κάτω ισχύουν με τον 'αντικειμενισμό' και τον 'αντικειμενιστή', άρα ας μην επαναλαμβανόμαστε.

Η γλώσσα είναι περίεργο και ατίθασο πλάσμα. Δεν αρκεί να μας φαίνεται κάτι λογικό για να είναι και πραγματικό. Η γλώσσα είναι ιστορικό προϊόν, ή μάλλον μια αέναη ιστορική παραγωγή, αξεχώριστη από τη ζωή και εξίσου ανυπότακτη σε αφηρημένα λογικά σχήματα. Τη λογική της διαμόρφωσής της μπορούμε να την απομονώσουμε σαν νήμα που διατρέχει την πραγματική της εξέλιξη, όχι το αντίστροφο.

Καλωσήρθες κι από μένα, Φίλιππε, και περιμένω κι εγώ με τη σειρά μου τους πιο ειδικούς.

 

[rogne]

Νομίζω ότι τα είπε περίπου όλα ο Θέμης. Ούτω εγώ βρίσκω πολύ νόημα στο να ψάχνουμε για ενδογλωσσικούς μηχανισμούς αναλογικού σχηματισμού "-ισμών" (ή κάτι τέτοιο). Τα "υποκειμενισμός"/"αντικειμενισμός" και τα παράγωγά τους έχουν καθιερωθεί ευρύτατα: μοιάζει άσκοπο να τα κάνουμε εκ των υστέρων να μοιάζουν π.χ. με τον "σχετικισμό" ή με όποιον άλλον "-ισμό" μπορεί να σκεφτεί κανείς, για λόγους συμμετρίας. Κι επειδή είναι προφανώς ξένη η προέλευση των όρων, όσο δεν πολυκυκλοφορούν με άλλη έννοια, για παράδειγμα, τα subjectism και objectism, δεν βλέπω να έχουμε (ή να χρειάζεται να δημιουργήσουμε) πρόβλημα.

 

[philippos1981]

Παιδιά σας υπερευχαριστώ για τα διαφωτιστικά σχόλια. Νομίζω ότι ο rogne εντόπισε την πηγή της συγχυσής μου καλύτερα (subjectism-objectism). Διότι όπως πολύ σωστά ανέφερε ο Themis, οι όροι που είχα αναφέρει αποτελούν μεταφραστικά δάνεια. Όμως προέρχονται από μορφές των όρων στη γαλλική και αγγλική που στο μυαλό μου κάνουν καλύτερο νόημα όταν ακολουθείται η λογική (όσο λογική μπορεί να είναι μια descriptive και όχι prescriptive αντίληψη της γλώσσας) συνέπεια του αρχικού όρου.

Άρα ότι ο themis ρωτά : Και γιατί όχι 'υποκειμενισμός' α-λα 'υλισμός'; , εγώ σκέφτομαι ότι το 'υλισμός' αναφέρεται στην 'ύλη' , ενώ τα γαλλ. και αγγλ. subjectivisme, subjectivism, γαλλ. relativiste/isme ή αγγλ. relativist/ism, λογικά προέκυψαν από το subjective, relative (και τα αντίστοιχα γαλλ.)
και όχι από το subject, και relation (relative: existing or having its specific nature only by relation to something else; not absolute or independent: Happiness is relative).


Τελικά μου φαίνεται ότι όσον αφορά την μετάφραση όρων φιλοσοφίας, θεωρητικού κριτικισμού, κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών γενικότερα,
μου φαίνεται ότι τοποθετώ τον εαυτό μου στην prescriptive σχολή, διότι η εννοιολογική και λογική συνοχή και συνέπεια μου φαίνεται ότι είναι απαραίτητες σε αυτά τα θέματα. Για παράδειγμα γιατί να περιμένουμε μέχρι να χρησιμοποιούνται ευρέως και τα (subjectism-objectism) για να ψάχνουμε μετά πώς θα τα μεταφράζουμε, με τον "κίνδυνο" να μην μπορούμε να τα μεταφράσουμε ως 'υποκειμενισμό' και 'αντικειμενισμό' διότι θα είναι "κρατημένα" ; Φανταστείτε πόσο συγχυστικό θα είναι να μεταφράσουμε εκείνα ως, ξέρω 'γω ....... 'υποκειμενικισμό' κτλ ή κάτι άλλο;

Ενώ λοιπόν δε θα μιλούσα ποτέ για 'γεώμηλα' διότι το βρίσκω γελοίο, στα πιο πάνω θέματα των επιστημών γενικότερα θα το έβρισκα χρήσιμο.

όπως και να έχει δεν είμαι αρμόδιος οπότε με πείθουν τα descriptive επιχειρήματά σας.


Γεια χαρά και ευχαριστώ θερμά! :)


ΦΦ
Λάρνακα-Κύπρος

 

[rogne]

Σε σχέση με τα παραπάνω, βλέπω ότι υπάρχει στου γκούγκλη κι ένα (όχι και τόσο περιθωριακό) subjectivitism, αλλά με την ίδια πάντα έννοια των subjectism-subjectivism (να και μία περίπτωση όπου πρόκειται προφανώς για typo). Μέχρι στιγμής, ουδέν πρόβλημα στην απόδοση, όπως έγραψα και παραπάνω. Προς υποστήριξη του Φίλιππου, ωστόσο, φαντάζομαι ότι δεν αποκλείεται να εμφανιστεί κάποια μέρα ένα σαΐνι που θα ισχυριστεί ότι άλλο subjectism, άλλο subjectivitism και άλλο subjectivism. Ελπίζω μόνο εγώ να μην είναι στα πέριξ για να το δω (πόσο μάλλον για να το μεταφράσω).

 

[Costas]

Εγώ στους εφιάλτες μου έχω να μεταφράσω τον τίτλο του βιβλίου του Ζισκάρ ντ' Εσταίν Démocratie française ή το Ethics, Morals and Deontology... (Τελικά καλή 'ν' κι η ανεργία )