Μα τι γρίφος αυτά τα «φον» και «τσου»! Θα επιχειρήσω να διατυπώσω με κάπως περισσότερα λόγια τι κρύβεται από πίσω, γιατί έχω την εντύπωση ότι τόσο ο Δόκτωρ όσο και ο Νίκελ διαισθάνονται τι συμβαίνει αλλά δεν μπορούν να το εκφράσουν.
Πρέπει να πάμε πίσω στο Μεσαίωνα, στην εδαφικά πολυδιασπασμένη Γερμανία, όπου την ιδιότητα (δηλαδή το νομικό και κοινωνικό καθεστώς) του ευγενούς το έφεραν πολύ περισσότερα άτομα, αναλογικά με τον πληθυσμό, σε σύγκριση με άλλες χώρες (π.χ. Γαλλία, Ισπανία, Αγγλία).
Στη ρίζα της σύγχυσης είναι η ιδιαιτερότητα των Γερμανών, περιβόητων για την αρχαϊκότερη νοοτροπία τους, να αναγνωρίζουν σε όλους τους γιους ενός ευγενή το δικαίωμα όχι μόνο στον (τιμητικό) τίτλο αλλά και στην πατρική εδαφική εξουσία στο σύνολό της αδιαιρέτως. Δηλαδή, για παράδειγμα, όλοι οι γιοι του δούκα της Σαξονίας αναγνωρίζονταν ως δούκες της Σαξονίας ισότιμα, ως έχοντες την ίδια εδαφική κυριαρχία.
Ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι ένα τέτοιο σύστημα δεν είναι βιώσιμο και ότι το μόνο που κάνει είναι να εξασφαλίζει αφορμές για αδελφοκτόνες συγκρούσεις. (Στην υπόλοιπη Ευρώπη την πατρική φεουδαρχική εξουσία κληρονομούσε τουλάχιστον μόνο ένας, συνήθως ο πρωτότοκος). Αυτή ήταν μία από τις κυριότερες αφορμές για τον κατά κυριολεξία θρυμματισμό του γερμανικού χώρου σε μυριάδες μικροσκοπικές επικράτειες. Επιπλέον, δυναστικοί γάμοι και οικογενειακές περιπέτειες οδήγησαν στο σημείο η εξουσία ενός φεουδάρχη να εξαπλώνεται σε πολλά και ποικίλα εδάφη απομακρυσμένα μεταξύ τους, χωρίς εδαφική συνέχεια, κυριολεκτικά στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Από εκεί προέκυψε η ανάγκη να δηλώνεται αν ο κάθε συγκεκριμένος τιτλούχος είναι απλά «φον» Τάδε, αν δηλαδή του αναγνωρίζεται μόνο ο τίτλος σε μια περιοχή (μαζί με αρκετούς άλλους ομοίους του), ή αν είναι και «τσου» Τάδε, αν δηλαδή ασκεί πραγματική εξουσία στην επικράτεια αυτή.
Η Σαξονία, ένα από τα τέσσερα αρχαιογενή δουκάτα, που ανήγαν τις ρίζες τους στις παλιές γερμανικές φυλές, τα λεγόμενα «ριζιμιά δουκάτα» (
stem duchies, Stammesherzogtümer) δηλαδή Φραγκονία, Σαξονία, Σουηβία και Βαβαρία, βρέθηκε από ιστορικές αντιξοότητες χωρισμένη σε πολλές ενότητες (π.χ. Σαξονία-Βιττεμβέργη, Σαξονία-Άνχαλτ και άλλα παρόμοια), η ιστορία των οποίων (με συνενώσεις, επαναδιασπάσεις κ.τ.τ.) μόνο ζάλη φέρνει στον αναγνώστη. Κάπου εκεί αντιλαμβάνεται κανείς ότι άλλο ένα υβρίδιο ολίγης Σαξονίας με κάμποσο Κοβούργο και με μια δόση Γκότας είναι απλώς το αποτέλεσμα ιστορικών συγκυριών.
Σημ. Καλά έκανε και ήρθε στη συζήτηση η Γκότα, γιατί εκεί συντασσόταν το
Αλμανάκ της Γκότας, ένας εγκυρότατος κατάλογος με όλους όσους είχαν πραγματική ή φανταστική σχέση με την ευγένεια (συντασσόταν, μαθαίνω, μέχρι το 1944, όταν ο προελαύνων Ερυθρός Στρατός κατέστρεψε τον εκδοτικό οίκο και τα αρχεία του).
