calibrate = 1. διακριβώνω 2. βαθμονομώ | calibration = 1. διακρίβωση 2. βαθμονόμηση | recalibration = επαναδιακρίβωση

[SBE]

Για να έχουμε κάπου recalibration το οποίο να σημαίνει επαναβαθμονόμηση, θα πρέπει να πρόκειται για όργανο ή συσκευή ή άλλη διάταξη η οποία βαθμονομείται (φτου κι) απ' την αρχή κάθε φορά — και όχι για κάποια στην οποία ελέγχεται και επαναπιστοποιείται η ακρίβειά της (εκτελώντας και τυχόν διορθώσεις ή ρυθμίσεις στο βαθμό που χρειάζεται). Εγώ προσωπικά δεν έχει τύχει να συναντήσω κάτι τέτοιο, αλλά πιθανολογώ πως ίσως να υπάρχει σε ad hoc διατάξεις μέτρησης κάποιων εργαστηρίων.

Σε πάρα πάρα πολλές διατάξεις, θα έλεγα , και ο φασματικός αναλυτής είναι το πρώτο μηχάνημα που μου έρχεται στο μυαλό, που θέλει κάθε φορά καλιμπράρισμα πριν κάνεις μετρήσεις. Και δε φεύγεις από τη θέση σου ούτε μετακινείς τίποτα μέχρι να τελειώσουν οι μετρήσεις, όσο κι αν πάρουν .
Και οι φωτοεκτυπωτές, φυσικά.

 

[Ambrose]

Επανέρχομαι σ' αυτό το νήμα και σ' αυτά που ειπώθηκαν για τη ρύθμιση/διακρίβωση και το adjustment, γιατί μέσα στο ίδιο κείμενο έχω και τους δύο όρους (βαθμονόμηση και διακρίβωση), όπου η βαθμονόμηση χρησιμοποιείται με την έννοια του "to divide or mark with gradations, graduations, or other indexes of degree, quantity, etc." και η διακρίβωση με την έννοια "to determine, check, or rectify the graduation of (any instrument giving quantitative measurements)".

Πέρα από το adjusting που μου δίνει το λεξικό της Siemens για τη διακρίβωση, υπάρχουν άλλες εναλλακτικές; Το calibration το έχει καπαρώσει η βαθμονόμηση.

 

[Alexandra]

Πήρα την εξής απάντηση από κάποιον που χρησιμοποιεί κάθε μέρα στη δουλειά του αυτούς τους όρους:

• to divide or mark with gradations, graduations, or other indexes of degree, quantity, etc. = βαθμονόμηση. Sometimes used interchangeably with "standardization", despite the fact that they are not synonymous.
  
• to determine, check, or rectify the graduation of (any instrument giving quantitative measurements = calibration = διακρίβωση

 

[Ambrose]

Εγώ αυτό που ψάχνω είναι πώς θα πω στα Αγγλικά τους όρους βαθμονόμηση και διακρίβωση. Δυστυχώς, είναι χάος και σε όσα λεξικά κι αν έχω κοιτάξει οι όροι, ελληνικοί και αγγλικοί, χρησιμοποιούνται σαν να είναι συνώνυμα. Σύμφωνα με το λεξικό:

standardisation - the act of checking or adjusting (by comparison with a standard) the accuracy of a measuring instrument; "the thermometer needed calibration", δηλαδή αντιστοιχεί στη διακρίβωση (όπου διακρίβωση είναι σύγκριση με πρότυπο αναφοράς) και βαθμονόμηση=calibration;

 

[nickel]

μέσα στο ίδιο κείμενο έχω και τους δύο όρους (βαθμονόμηση και διακρίβωση), όπου η βαθμονόμηση χρησιμοποιείται με την έννοια του "to divide or mark with gradations, graduations, or other indexes of degree, quantity, etc." [...] Το calibration το έχει καπαρώσει η βαθμονόμηση.

Θα έβαζα το graduation για τη βαθμονόμηση και το calibration για τη διακρίβωση.

 

[Zazula]

Θα έβαζα το graduation για τη βαθμονόμηση και το calibration για τη διακρίβωση.

Συμφωνώ, και με την ευκαιρία να παραθέσω επιπρόσθετες αποδόσεις (με πεδίο την τεχνολογία και τη χημεία) με αφορμή το graduation:

• graduate = βαθμοθετώ, βαθμονομώ
• graduated = βαθμονομημένος, βαθμοθετημένος
• graduation = βαθμοθεσία

 

[Ambrose]

Εγώ τελικά προτίμησα το standardisation για τη διακρίβωση και το calibration για τη βαθμονόμηση.

 

[Zazula]

Ο λόγος που προσωπικά απόφυγα να βάλω το standardisation / standardization στη διαδικασία επιλογής αποδόσεων είναι επειδή κι αυτό, όπως και το caibration, «πάσχει» από δισημία: Στο πεδίο τής τεχνολογίας σημαίνει επίσης και "προτυποποίηση || τυποποίηση" (συν μια ακόμη σημασία στο πεδίο τής αναλυτικής χημείας —"παρασκευή πρότυπου διαλύματος"—, που θα έκανε ακόμη δυσχερέστερη τη χρήση τής συγκεκριμένης λέξης εκεί).

 

[Zazula]

Από το Ορόγραμμα Νο. 104:

Τι συμβαίνει με τον αγγλικό όρο calibration;

Σε πολλούς τεχνικούς τομείς και ιδίως στις περιοχές Τυποποίηση, Μετρολογία, Δοκιμές συναντάται συχνά ο αγγλικός όρος calibration(ενός οργάνου μέτρησης). Η λέξη calibration εδώ κατασημαίνει δύο έννοιες, είναι δηλαδή στην πραγματικότητα δύο όροι. Ο ειδικός του σχετικού τομέα, που γνωρίζει και τις δύο έννοιες, καταλαβαίνει κάθε φορά για ποια έννοια πρόκειται· όταν, όμως, θελήσει να διακρίνει στα ελληνικά τις έννοιες πρέπει να χρησιμοποιήσει χωριστό όρο για την καθεμιά· όσο για έναν μεταφραστή μη ειδικό στον σχετικό τομέα, η απόδοση στα ελληνικά της λέξης calibration είναι συχνά «πονοκέφαλος».

Με αφορμή σχετική διαδικτυακή συζήτηση όπου διατυπώθηκε η απορία γιατί στη Βάση TELETERM η λέξη calibration σε άλλα λήμματα αποδίδεται ως βαθμονόμηση και σε άλλα ως διακρίβωση, η ΜΟΤΟ ενημέρωσε σχετικά το ΓΕΣΥ:

Η βαθμονόμηση και η διακρίβωση δεν είναι συνώνυμα· αποδίδουν δύο διαφορετικές έννοιες που εμπλέκονται στους διάφορους όρους της TELETERM και δεν γίνεται να εναλλαγούν. Όπου είναι διακρίβωση δεν μπορεί να μπει βαθμονόμηση και τανάπαλιν. Η διαφορά των δύο εννοιών πρόχειρα μπορεί να αποδοθεί ως εξής:
calibration (πριν από κάθε μέτρηση) βαθμονόμηση
calibration (σε τακτά διαστήματα σε εργαστήριο) διακρίβωση
​

Οι ακριβείς ορισμοί των δύο εννοιών δίνονται στο Ελλληνικό Πρότυπο ΕΛΟΤ 556.2 (για τον τομέα της Ακουστικής) και είναι οι εξής:

«1.34 Βαθμονόμηση ενός μετρητικού οργάνου είναι η ρύθμιση που κάνει ο χειριστής του οργάνου πριν από μία μέτρηση για να εξασφαλίσει ορθότητα στην τιμή του μετρούμενου μεγέθους.

Συνήθως η βαθμονόμηση συμπεριλαμβάνει μέτρηση μιας πρότυπης τιμής του μεγέθους η οποία δίνεται από κάποια διάταξη (βαθμονομητήρας)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ – Η βαθμονόμηση γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή του οργάνου. Στην περίπτωση που το όργανο αναφέρεται ότι συμφωνεί με κάποιο Πρότυπο οι οδηγίες αυτές θα πρέπει να συμφωνούν απόλυτα με τις διαδικασίες βαθμονόμησης που καθορίζει το Πρότυπο.

1.35 Βαθμονομητήρας είναι διάταξη ή συσκευή που δημιουργεί μια πρότυπη τιμή ενός μεγέθους και χρησιμεύει για τη βαθμονόμηση (1.34) των μετρητικών οργάνων με τα οποία μετριέται το υπόψη μέγεθος.

1.36 Διακρίβωση ενός μετρητικού οργάνου είναι περιοδικός λεπτομερειακός έλεγχος και βαθμονόμηση (1.34) του οργάνου με τη χρήση πρότυπων οργάνων εξασφαλισμένης ορθότητας (1.28) και σταθερότητας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1 – Η διακρίβωση έχει διάφορες βαθμίδες, από τη διακρίβωση που γίνεται στο ίδιο το ενδιαφερόμενο εργαστήριο, όταν αυτό διαθέτει ορισμένα κατάλληλα πρότυπα όργανα, ως τη διακρίβωση που γίνεται με πρότυπα όργανα που έχουν εξαιρετικά υψηλή ορθότητα και σταθερότητα και που μπορεί να υπάρχουν σε ένα και μοναδικό εργαστήριο στον κόσμο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2 – Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι η διακρίβωση ενός οργάνου πρέπει να γίνεται με όργανα διακριβωμένα από μια ψηλότερη βαθμίδα διακρίβωσης.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 3 – Η διακρίβωση των οργάνων ενός εργαστηρίου πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και, σύμφωνα με το διεθνή πρότυπα, όχι μεγαλύτερα από δύο χρόνια.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 4 – Κάθε όργανο οφείλει να έχει πάνω του ετικέτα, όπου αναγράφεται η ημερομηνία της τελευταίας καθώς και η ημερομηνία της επόμενης διακρίβωσής του.»
​

 

[bpbp]

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΔΙΑΚΡΙΒΩΣΗΣ | Σημασία – Απαιτήσεις - Χρήση | Ελληνικό Ινστιτούτο Μετρολογίας