περιστραμμένο;

Eudokia

New member
Καλημέρα
Φιλόλογοι και μη, πόσο δόκιμη είναι η χρήση αυτής της μετοχής (ως απόδοση του rotated) ή να το πω περιφραστικά καλύτερα;
Ευχαριστώ
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Δοκιμότατη. Εφόσον υπάρχει ρητά και σε παράδειγμα του στρέφω στο ΛΚΝ, μη φοβάσαι τίποτα. :)

Το παράδειγμα: στρέφω [stréfo] -ομαι Ρ4 παθ. αόρ. στράφηκα, απαρέμφ. στραφεί, μππ. στραμμένος : 1.γυρίζω, μετακινώ [....] || (παθ.) έχω, παίρνω ορισμένη κατεύθυνση: Tα δωμάτια είναι στραμμένα προς τη θάλασσα.
 

nickel

Administrator
Staff member
LOL. Στο περιστρέφω όμως το ΛΚΝ κάνει την πάπια και δεν δίνει παθητική μετοχή, ενώ το ΛΝΕΓ έχει το καθαρευουσιάνικο περιεστραμμένος. Το Λεξισκόπιο έχει μόνο τον τύπο της δημοτικής, περιστραμμένος, και η lexigram και τους δύο: ο περιστραμμένος - ο περιεστραμμένος (λόγ.). Μπαξές!
 
Με τίποτα δεν μου κάθεται η μη λόγια μορφή. Θα μας ταίριαζε άραγε να πούμε Συστραμμένη Όλιβερ αντί Συνεστραμμένη Όλιβερ;
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Να διαγράψω το όλο αυτοπεποίθηση Δοκιμότατη από το #2, τότε. Τι λέτε; Να το κάνω «Δοκιμότατη υπό όρους και προϋποθέσεις»;
 
Νομίζω ότι είναι δόκιμη από γραμματική άποψη αλλά αμφισβητήσιμη βάσει της χρήσης.
 

nickel

Administrator
Staff member
Όλες αυτές έχουν μείνει στους λόγιους τύπους: κατεστραμμένος, συνεστραμμένος, ανεστραμμένος κτλ. Ο τύπος της δημοτικής δείχνει ένα θράσος (με την καλή έννοια) που θα πρέπει να ισχύει και στην υπόλοιπη ορολογία,
 

Eudokia

New member
Σας ευχαριστώ.
Επειδή, όμως, ούτε το "περιεστραμμένο" με εμπνέει, λέω να το πω περιφραστικά.
 
Για τις μικρές ήττες, που λες, θυμάμαι ότι ο Σεφέρης και ο Λαπαθιώτης, όχι ψυχαρικοί, έχουν γράψει "διαστρεμμένος".
 

Pericles

New member
Δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπέρασμα από το στραμμένος. Αλλιώς κλίνονται και σχηματίζονται τα απλά ρήματα και αλλιώς τα σύνθετα. Συνήθως τα απλά έχουν εξελιχθεί περισσότερο προς τη δημοτική ενώ τα σύνθετα αρχαΐζουν:

πέφτω - συμπίπτω, εκπίπτω κλπ.
τάζω - συντάσσω, προτάσσω (αν και προστάζω, διατάζω - δεν είναι απόλυτος ο κανόνας!)
δίνω - διαδίδω, εκδίδω, ενδίδω κλπ.
στέλνω - συστέλλω, διαστέλλω

...και πλείστα άλλα. Εφόσον υπάρχει μετοχή παθ. πρκ., αλλιώς σχηματίζεται στο απλό ρήμα και αλλιώς στο σύνθετο: στο σύνθετο είναι όπως στ' αρχαία, με αναδιπλασιασμό.

Το λαϊκότερο, δημοτικότερο σύνθετο του στρέφω είναι, θα έλεγα, το καταστρέφω. Από αυτό ίσως μπορούμε να οδηγηθούμε. Λέμε λοιπόν κατεστραμμένος. Καταστραμμένος δεν μπορώ να πω ότι μου ακούγεται πολύ φριχτό, αλλά ούτε παίρνω και όρκο ότι λέγεται. (Και το επιστρέφω είναι μια χαρά δημοτικό και λαϊκό αλλά μετοχή δεν πολυέχει, άρα δε μας βοηθάει.)

Άρα θα πρέπει να πούμε και περιεστραμμένος.

Μια άλλη λογική λέει ότι αν αφαιρέσουμε τον αρχαΐζοντα αναδιπλασιασμό, θα πρέπει για λόγους συνέπειας να αφαιρέσουμε και την εξίσου αρχαΐζουσα μετάπτωση του -ε- (στρέφω) σε -α- (εστραμμένος). Δηλαδή ή να δημοτικίζουμε πλήρως ή να αρχαΐζουμε πλήρως, όχι όμως μισό έτσι και μισό αλλιώς. Εκεί προφανώς στηρίζεται και το διαστρεμμένος που αναφέρει ο Σαραντ: ο Λαπαθιώτης και ο Σεφέρης θα αποφάσισαν ότι αν δημοτικίζουμε δημοτικίζουμε φουλ. Έλα όμως που το απλό και δημοτικό στρέφω κάνει μετοχή στραμμένος και όχι στρεμμένος;

Άρα θα πρέπει να πούμε περιστραμμένος.

Διαλέγετε και παίρνετε. Προσωπικά θεωρώ ότι το ρήμα περιστρέφω είναι λόγιο και πρέπει να αρχαΐζει. Θα έλεγα λοιπόν περιεστραμμένος. Και φυσικά υπάρχει πάντα και η γόρδια λύση της περίφρασης (να το πείτε περιπεφρασμένα).
 

nickel

Administrator
Staff member
Ανήκει στις περιπτώσεις που η γλώσσα βρίσκεται σε ένα ενδιάμεσο στάδιο και ίσως μπορούμε να προβλέψουμε ποιο θα είναι επόμενο.

Δες και άλλους τύπους: κατέστρεψες και κατάστρεψες, αλλά περιέστρεψες (και 9 περίστρεψες, άντε 10 τώρα). Εγώ κάνω πλάκα με το μεταφράζω: τις μισές φορές γράφω μετέφρασα και τις άλλες μισές μετάφρασα.

Όπως λες, το όλο ύφος του γραφτού σου μπορεί να σε πάει προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. «Πρέπει» υπογραμμισμένα (και όχι υπογεγραμμένα) δεν έχει εδώ.
 
Το καταστραμμένος το χρησιμοποιούν κατά κόρον οι αρχαιολόγοι. Το βρίσκω και στον Ρόδη Ρούφο. Και στον Τσιτσάνη.
Το καταστρεμμένος στη Λιλίκα Νάκου, στη Μαρία Ιορδανίδου, στη Λιλή Ζωγράφου, στον Καζαντζάκη φυσικά, και πάλι στον Σεφέρη, στον Καρκαβίτσα. Εμένα μού φτάνουν. Προφανώς το ομαλότερο είναι το "καταστρεμμένος", αγνοώντας το αρχαίο ρήμα και την κλίση του εντελώς. Αδημονώ να βρω ευκαιρία να το χρησιμοποιήσω. Περικλή, σ' ευχαριστώ.
 

Pericles

New member
Εγώ κάνω πλάκα με το μεταφράζω: τις μισές φορές γράφω μετέφρασα και τις άλλες μισές μετάφρασα.

Προφανώς εκφράζετε τη φυσική τάση της γλώσσας, η οποία είναι προς το να λέμε τελικά μόνο μετάφρασα.

Έλα όμως που εγώ λέω (και όποτε με παίρνει γράφω κιόλας) ακόμη και απήντησα, παρήλασα, διήνυσα; Ακόμη και σε καβγάδες, το «μα σου απήντησα, τι με ξαναρωτάς» είναι κλασικό μου. Δε συζητάμε για τα επέστρεψα, παρέλαβα, συνέκρινα, διέπραξα κλπ.. Ενίοτε λέω ακόμη και εφύρανε, εχάρηκα, πού ευρέθης, πού εχάθης (αυτά όχι από αρχαϊσμό αλλά από επίδραση των 12νησιακών ιδιωμάτων στα οποία έχω εκτεθεί έντονα, και τα οποία αποτελούν πολλές φορές την αυθόρμητη -πλέον- επιλογή μου προκειμένου για συναισθηματικά φορτισμένο λόγο).

Δε θα διεκδικήσω να μείνει η γλώσσα πίσω: αλλού έχω επιχειρηματολογήσει θερμά υπέρ διάφορων νεωτερισμών, ακόμη και υπέρ των γκρήνγκλις. Όσο όμως κάποιοι αρχαΐζοντες τύποι παραμένουν κάπως ζωντανοί, είμαι από εκείνους που θα τους προτιμήσουν. Και εδώ (αντίθετα απ' ό,τι εκεί) το εννοώ καθαρώς αισθητικά και υποκειμενικά.

_________________________
Νίκο, παρακαλώ. Το αντίθετο υποστήριζα, αλλά δεν πειράζει!
 

Earion

Moderator
Staff member
Υπέρ των γκρίκλις;

Ας μη βάλω φατσούλα πανικού.
 
Top