ολόδικό μου

[nickel]

Δεν ξέρω ποιο από τα λεξικά κατέγραψε πρώτο την τόσο διαδεδομένη λέξη ολοδικός ή ολόδικος. Ο διορθωτής μου δεν την ξέρει, και από όλα τα λεξικά μου τη βρίσκω μόνο στο ΛΝΕΓ. Ο καταδικός υπάρχει σε όλα, ακόμα και στο Μεσαιωνικό του Κριαρά.

Το καταδικός δεν έγινε κατάδικος και το ολοδικός πλάστηκε κατ’ αναλογία. Φαίνεται ωστόσο ότι ο τόνος έχει ανέβει για πολλούς στην προπαραλήγουσα, όπως συμβαίνει και με πολλά άλλα δισύλλαβα σε σύνθεση με το ολο-: ολόστεγνος, ολόλευκος, ολόγυμνος κ.ά.

Το Αντίστροφο δεν έχει υπόψη του το ολοδικός, έχει όμως το ολόδικος.

Το Μείζον δεν έχει λήμμα, αλλά στο λήμμα «καταδικός» δίνει συνώνυμο «ολόδικος» (με τον τόνο στην προπαραλήγουσα). Το ΛΝΕΓ, ακόμα και στην 4η έκδοση του 2012, επιμένει στο ολόδικος, αλλά κι αυτό στο λήμμα καταδικός πρόσεξα τώρα ότι δίνει συνώνυμο ολόδικος. Τι είναι αυτό; Έμμεση αναγνώριση του τύπου ή αντιγραφή από το Μείζον;

 

[nickel]

Και μερικές χρήσιμες γκουγκλιές:

Γκουγκλοβιβλία:
ολοδικός 8
ολοδική 13
ολοδικό 26
ολόδικός 1
ολόδική 19
ολόδικό 38

Διαδίκτυο:
ολοδικός 686
ολοδική 5.690
ολοδικό 2.530
ολόδικός 1.010
ολόδική 9.770
ολόδικό 24.700

 

[Zazula]

1. Η λ. ολοδικός (οξύτονη) λημματογραφείται και στα ΝΕΛ & ΛΣΓ.

2. Για το ολοδικός —αλλά και για το καταδικός, που ίσως οι λεξικογράφοι να το θεωρούν καθαρή ιστορία—, έχω να πω το εξής: Μπορεί τα λεξικά να λημματογραφούν αυτά τα δύο επιτατικά οξύτονα (και, ειδικά για το καταδικός, μπορούμε να υποθέσουμε πως θέλουν ν' αποφύγουν και τη σύγχυση με το ομόγραφο κατάδικος), ωστόσο αμφότερα εκφέρονται πάντα μαζί με τον αδύνατο τύπο της κτητικής αντωνυμίας και μπορούμε καθαρά να ακούσουμε δύο τόνους (κατάδικό μου, ολόδικό μου) — παναπεί στο μυαλό των περισσότερων είναι προπαροξύτονα. Και δεν είναι περίεργο ένα επιτατικό με το κατα- να είναι προπαροξύτονο: κατάξερος, κατάξανθος, κατάλευκος, κατάστεγνος (ίδιος μηχανισμός με τη σύνθεση δισύλλαβων οξύτονων επιθέτων με το ολο- που ανέφερε ο nickel στο #1).
Διαδικτυακά ευρήματα υπάρχουν και για τα (προπαροξύτονα) κατάδικός μου, κατάδική μου, κατάδικό μου, κατάδικά μου κλπ· κι εκεί νομίζω πως ίσως τα λεξικά (που αυτήν τη λέξη τη λημματογραφούν οξύτονη) να επηρεάζουν τον γραφιά που θα τα συμβουλευτεί για να δει πώς τονίζεται — και στο τέλος να καταλήγουν να τη γράφουν διαφορετικά απ' ό,τι τη λένε,

 

[nickel]

Λοιπόν, επειδή εγώ χρησιμοποιώ το «ολόδικό μου» πολύ περισσότερο από το «κατάδικό μου», δεν έκανα τον κόπο να κοιτάξω ευρήματα. Κάπως θεώρησα φυσιολογικό να διστάζει ο κόσμος να ανεβάσει τον τόνο. Και όμως: τα ευρήματα για το «κατάδικό» είναι περισσότερα από τα ευρήματα για «καταδικό» και «ολόδικό» μαζί!

κατάδικό 36.900
καταδικό 10.700

Εκτός αν κάποιοι γράφουν «κατάδικό μου» και αναφέρονται σε convict.