δεσμώτης

[nickel]

Αν σκεφτούμε τον Αισχύλο, τον Προμηθέα δεσμώτη, θα θυμηθούμε αμέσως ότι ο δεσμώτης είναι σαν το δέσμιο: δεμένος ή φυλακισμένος. Γι' αυτό και Prometheus bound.

Ο Δεσμώτης του ιλίγγου (του Χίτσκοκ) απέδιδε ένα σκέτο Vertigo, αλλά κι εκεί ο Τζίμι Στιούαρτ παρέλυε εξαιτίας της υψοφοβίας του.

Στην biblionet, βρίσκω διάφορα βιβλία με τον δεσμώτη στον τίτλο: Δεσμώτες του πάθους. Δεσμώτες της Χούντας: Όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι και εξόριστοι. Δεσμώτες του παρελθόντος κ.ά.

Βλέπω όμως και έναν τουλάχιστον τίτλο που δεν μου κάθεται καλά: Vampire Academy: Δεσμώτες ψυχών.

Μάλλον την πάτησαν, σκέφτηκα, πιστεύουν ότι ο δεσμώτης είναι κάτι σαν δεσμοφύλακας, αυτός που αιχμαλωτίζει. (Ανακάλυψα ύστερα ότι ο τίτλος του συγκεκριμένου βιβλίου, πέμπτου της σειράς Vampire Academy, είναι Spirit bound, οπότε άστε καλύτερα.)

Υπάρχουν αρκετοί που μπερδεύονται μ' αυτή τη λέξη. Δείτε μερικά παραδείγματα από το διαδίκτυο όπου είναι φανερό ότι νομίζουν ότι ο δεσμώτης είναι δεσμοφύλακας ή απαγωγέας:

• Πολύ πριν λήξει η προθεσμία που έθεσαν οι δεσμώτες του
• Κατά τη δεύτερη αυτή φυλάκισή του οι δεσμώτες του τον βασάνιζαν συνέχεια με διάφορα και βαριά βασανιστήρια.
• ο οποίος διαβεβαιώνει ότι είναι καλά στην υγεία του και ότι οι δεσμώτες του τον αντιμετωπίζουν καλά
• ωστόσο οι δεσμώτες του δεν τον θεωρούν ως «σχεδιαστή των επιθέσεων της 11ης Σεπτέμβρη».
• για να αποδεχθούμε μέσα στη φυλακή τις συνθήκες που μας επιβάλλουν οι δεσμώτες μας.

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε αρκετές λέξεις για τη μια σημασία (δέσμιος, φυλακισμένος, αιχμάλωτος, δούλος των παθών του) και ούτε μία για τον captor και μακάρι να μπορούσαμε να αλλάξουμε τη σημασία του δεσμώτη. Αλλά δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Πάντως, όταν χρησιμοποιείτε τη λέξη, ας φαίνεται ότι τη χρησιμοποιείτε με τη σωστή σημασία, μην καταντήσει σαν τους ευάριθμους.

 

[UsualSuspect]

Φαίνεται ότι και παλιότερα είχαν το ίδιο μπέρδεμα... το δεσμώτης έχει και τη σημασία του δεσμοφύλακα
Βέβαια τα νεότερα λεξικά συμφωνούν μαζί σου (ή το αντίστροφο...)

 

[drsiebenmal]

Και εδώ το σχετικό λήμμα από το LSJ:

δεσμ-ώτης, ου, ὁ, prisoner, captive, Hdt.3.143, Th.5.35, etc.:—fem. δεσμ-ῶτις, Hld.8.8: metaph. of the soul, Ph.1.289.
II. as Adj., in chains, fettered, A.Pr.119 (the play is called Προμηθεὺς δ.): fem. δεσμῶτις ποίμνη S.Aj.234 (lyr.); Μελανίππη δ., name of a play by E.
III. gaoler, Cratin.189.

 

[nickel]

Μπα, ένα λαθάκι του Κρατίνου ή μια προσπάθειά του στο πνεύμα που ανέφερα παραπάνω (μήπως να του δώσουμε άλλη σημασία, να βολευτούμε όλοι; αλλά ούτε εκείνου τού πέρασε).

 

[Zazula]

Το ρήμα δεσμώ / δεσμώνω "δένω" λογικά αναμένουμε να παράγει το ενεργητικό ουσιαστικό του (δηλ. "αυτός που δένει, που φυλακίζει") σε -ωτής (μαλλαλόγια οξύτονο, όχι παροξύτονο): δεσμωτής — όπως δεκάδες άλλα ουσιαστικά που ακολουθούν το συγκεκριμένο πρότυπο παραγωγής. Κι είναι μια χαρά λέξη, απλή κι άμεσα κατανοητή.

 

[nickel]

Κι άλλοι δεσμώτες εδώ μέσα, δέσμιοι παρερμηνειών.