Το κάπνισμα

[anef]

Πραγματική απορία: πώς μπορείς να δεις το κάπνισμα από ιδεολογική και πολιτική άποψη;

Καλά, εσύ τώρα πας γυρεύοντας ν' ανοίξουμε πολύυυυ μεγάλη συζήτηση :)

Απάντηση δια της ερωτήσεως: υπάρχει και περίπτωση μια απαγόρευση (ή άρση απαγόρευσης ή οποιαδήποτε άλλη νομοθετική ρύθμιση) να μην έχει πολιτικές και ιδεολογικές διαστάσεις; Τι είναι, φυσικό φαινόμενο;

 

[anef]

Έγραψα και τα Ελγίνεια με γιώτα στο 256 πιο πάνω. Δεν το διορθώνετε μη βγει κάνα μάτι;

 

[Palavra]

Fixxed

 

[stathis]

Πραγματική απορία: πώς μπορείς να δεις το κάπνισμα από ιδεολογική και πολιτική άποψη;

Σχεδόν τα πάντα μπορείς (και συχνά επιβάλλεται) να δεις από ιδεολογική και πολιτική άποψη, στο κάπνισμα θα κωλώσουμε; :)

Π.χ., το ότι συχνά στις mainstream αμερικάνικες ταινίες ο μόνος που καπνίζει είναι ο κακός ή το ρεμάλι της υπόθεσης, από ποια άποψη θα το δούμε;

 

[Palavra]

Δε βρίσκω πώς ακριβώς αναλύεται ιδεολογικά το να προκαλείς με μια συνήθεια που έχεις προβλήματα υγείας σε τρίτους, ωστόσο...

 

[Elsa]

Η «ενόχληση» δε μου λέει τίποτα, λοιπόν. Μόνο η συζήτηση που έχει γίνει για την υγεία (και σε επιστημονικό επίπεδο και σε επίπεδο κοινωνίας) μπορεί να αποτελεί βάση κτγμ. Και μόνο σ' αυτή τη βάση συμφωνώ με την απαγόρευση. Όχι, για παράδειγμα, γιατί βρωμάνε τα ρούχα: κι από την τσίκνα βρωμάνε, κι από μια βόλτα στο κέντρο της πόλης.

Κοίτα, η "ενόχληση" δεν είναι ούτε παραξενιά ούτε αισθητικό θέμα. Μέχρι πριν 4-5 χρόνια (που το έκοψα εγώ και αμέσως μετά δύο ακόμα συνάδελφοι) στο γραφείο ήμαστε 8 καπνιστές και μία μη καπνίστρια. Όπως καταλαβαίνεις, η κατάσταση ήταν απελπιστική ακόμα και για μένα που κάπνιζα αλλά πολύ περισσότερο για εκείνην. Βάλε 8 άτομα επί 10-15 τσιγάρα -τουλάχιστον- σε έναν ενιαίο χώρο περίπου 40 τ.μ. Μάλιστα εκείνη ήταν πολύ υπομονετική και η γκρινιάρα ήμουν εγώ, που τους άνοιγα τα παράθυρα χειμώνα-καλοκαίρι και όλοι μου φώναζαν, γιατί αλλιώς καθημερινά γύρναγα σπίτι με πονοκέφαλο και έπρεπε να λουστώ και να πλύνω τα ρούχα μου ή να τα βγάλω στο μπαλκόνι, ήταν αδύνατον από τη μπόχα να τα αφήσω μέσα στο σπίτι.
Όταν το έκοψα κιόλας (οπότε μου μύριζαν όλα πιο έντονα) είχα απελπιστεί και σκεφτόμουν σοβαρά να φύγω από τη δουλειά, ήταν αφόρητο, αλλά κατά ευτυχή συγκυρία, μεταφερθήκαμε σε άλλο κτίριο και βρέθηκα σε δικό μου χώρο με την άκαπνη συνάδελφο και δικό μου παράθυρο!
Ακόμα καλύτερα, τώρα με την απαγόρευση, οι καπνιστές βγαίνουν στο μπαλκόνι, εκτός απ' όταν κάνει πολύ κρύο που "κλέβουν", αλλά δε με νοιάζει γιατί κλείνω την πόρτα μου και ανοίγω το παράθυρο.
Και, υπερβάλλεις, από μια βόλτα στην πόλη δεν βρωμάνε τα ρούχα μου μετά, κάθε μέρα στην πόλη περπατάω, ούτε κόβεται η ανάσα μου όπως σε ένα χώρο τίγκα στον καπνό.
Όσο για την τσίκνα, ε, δεν πάω κάθε μέρα σε ταβέρνα! Μια στο τόσο θα το ανεχτώ. Αν είναι και καπνός από τσιγάρο μαζί όμως, θα ζοριστώ πολύ, θα πονέσει το κεφάλι μου και θα χάσω το κέφι μου και γι αυτό, έχω καταλήξει να πηγαίνω μόνο καλοκαίρι σε μαγαζιά που είναι ανοιχτά...

 

[anef]

@Elsa: έπρεπε να το είχα διευκρινίσει. Πήρα τη λέξη «ενόχληση» από την επιχειρηματολογία της Παλάβρας, χρησιμοποιώντας την όμως πια καθαρά σε πολιτισμικό-κοινωνικό-πολιτικό επίπεδο (γιατί όταν μιλάμε για απαγόρευση δια νόμου είμαστε πια, θέλουμε δε θέλουμε, και σ' αυτό το επίπεδο), λέγοντας πως εκεί δεν τη θεωρώ εγώ -άλλοι μπορεί να τη θεωρούν- βάση απαγόρευσης. Μ' άλλα λόγια, φυσικά και ενοχλείσαι από το κάπνισμα κι εσύ και η Δανάη και η Palavra αλλά κι εγώ, εντελώς σωματικά, και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Εγώ μπορεί να κάνω ώρες να συνέλθω αν κάποιος καπνίζει μέσα στο αυτοκίνητο όταν ταξιδεύω. Όμως, αυτού του είδους η ενόχληση συνδέεται με την υγεία με τρόπο που δεν συνδέεται με την υγεία η ενόχληση από το τσιγάρο στα 10 μέτρα από την είσοδο ενός κτιρίου, ή η ενόχληση από ένα τσιγάρο σε μια θεατρική παράσταση από έναν ηθοποιό, ή η ενόχληση από το τσιγάρο στο στόμα μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα, ή η ενόχληση από το τσιγάρο στο στόμα του Λούκι Λουκ. Εκεί, πολιτισμικά όμως μόνο και όχι προσωπικά, δικαιούται κανείς να μιλήσει ακόμα και για υστερία, η οποία κτγμ έχει ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Ελπίζω να γίνεται και λίγο πιο κατανοητό το γιατί έφερα αυτά τα παραδείγματα. Για να δείξω ότι η ενόχληση δεν είναι απαραίτητα αθώα και αυτονόητη παντού.

Και συμπληρώνω: ο λόγος που με απασχολεί η λέξη «ενόχληση» και την πήρα από την επιχειρηματολογία της Παλάβρας (ή οποιαδήποτε παρόμοια επιχειρηματολογία, λέω αυτό το παράδειγμα γιατί με την Παλάβρα μίλησα) είναι ακριβώς γιατί γλιστράμε συνέχεια από την προσωπική, σωματική ενόχληση στην άλλη ενόχληση με πολλή ευκολία, π.χ. φέρνουμε το προσωπικό μας παράδειγμα με την πραγματική ενόχληση, μετά όμως πηδάμε στο πόσο σιχαμεροί είναι οι καπνιστές ή πόσο μη φυσικό είναι το κάπνισμα (λες και το άγχος π.χ. που αποδεδειγμένα συνδέεται με το κάπνισμα, είναι φυσικό) ή πόσο μειώνονται οι ικανότητες λογικής σκέψης στους καπνιστές.

 

[Elsa]

Οκ! :) Εγώ πάλι, μιλάω υποθέτοντας ότι εδώ μέσα έχουμε κάπως γνωριστεί και έχουμε μια στοιχειωδώς κοινή λογική. Προφανώς δεν εννοώ ότι με ενοχλεί σωματικά αν κάποιος καπνίζει σε ανοιχτό χώρο 10 μέτρα μακριά μου! Αλλά, δυστυχώς, δεν είναι αυτή η συνηθισμένη κατάσταση που αντιμετωπίζουμε σε εργασιακούς χώρους, ταβέρνες, καφετέριες, συναυλίες ή ομιλίες, έτσι δεν είναι;

Όσο για το αν και κατά πόσο «μειώνονται οι ικανότητες λογικής σκέψης στους καπνιστές», δεν θα το έθετα στη βάση της λογικής, προφανώς, όσοι είναι ικανοί για λογική σκέψη δεν θα τη χάσουν καπνίζοντας, αλλά της ευαισθησίας απέναντι στον άλλο. Ο εθισμός στη νικοτίνη, αμβλύνει το αίσθημα του σεβασμού που οι καπνιστές σε άλλες συνθήκες, θα έδειχναν απέναντι στους γύρω τους, και αυτό δεν το λένε μόνο οι ειδικοί, το έχω κάνει, δυστυχώς, και ξέρω.

Αντιγράφω από το whyquit.com, είναι λίγο μακρυνάρι αλλά αξίζει τον κόπο:

As smokers, nicotine's two-hour chemical half-life inside our bloodstream was the basic clock governing our next mandatory feeding time. Nicotine is simply a chemical. As such it cannot think, plan, plot or conspire. When feeding time arrived and the alarm sounded it didn't matter where we were or who we were with, it was time to light another fire between our lips, a fire that would release more than 500 gases and 3,500 chemical particles, including at least 43 known cancer causing chemicals.
We each had an absolute right to trade an endless stream of nicotine-rich burning toxic waste dumps for neurochemical freedom, declining health and a 50% chance of roughly 5,000 fewer sunrises. But did we also have a right to inflict very real damage upon the circulatory and respiratory systems of those who happened to be present when our feeding alarm sounded? While engaged in our own senseless self-destruction and intentionally committing slow suicide in open public, did we also have the right to intentionally inflict known harms upon others?
Whether we've arrested our dependency or it has arrested us, we each remain true drug addicts, either facing that next mandatory feeding or just one powerful puff of nicotine away from again having to do so. While still under the influence, most of us naturally feared losing the convenience of being able to quickly elevate our falling blood-serum nicotine level, and many of us fought loud and hard to stop society from increasingly treating us as social rejects and outcasts, as if we had leprosy.
But once we master the law of addiction and develop a full appreciation for the power of one puff, once we become the jailor and our dependency our prisoner, once we come out from under the influence of what many experts now regard as the most captivating chemical on earth, it isn't so hard to see that as an actively feeding addict I was extremely selfish, insensitive, and uncaring in putting my convenience above the health of family and friends who cared for me so much that they were willing to endure harm to their own bodies so that this drug addict could remain comfortable within his skin.
The anti-smoking zealot is wrong to see and treat the nicotine addict as the enemy. Our only crime is that ninety percent of us became chemically dependent as children or teens. But our re-wired brains could easily have been theirs.
To this day, narrow-minded anti-smoking organizations turn their heads to a nicotine addiction industry that daily bombards young impressionable minds with such lies as adults smoke for taste, flavor, pleasure, adventure, to make friends, or because they like to "stir the senses," when in truth 90% are chemically addicted under DSM mental health standards and smoke because it hurts when they don't. Instead of fighting how we got here they instead focus tremendous disdain upon who we each quickly became.
[…]
Isn't a hate-filled heart that neglects the air breathed by those chemically enslaved as wrong as a mind so focused on feeding an addiction that it's willing to compromise the health of those sharing its air? Sadly, here in the U.S., health policymakers are so out of touch with reality that they continue to give anti-smoking groups millions in public funds intended for the creation of new effective smoking cessation programs, programs that will never see light of day. Their enemy is the smoker and the very last thing they'll ever do is give comfort, aid or assistance to the enemy.
[...]
Secondhand smoke is not a battle between "us and them." It's a battle for public health - all of the public. As much as we need to awaken our brother and sister smokers to the impact of forcing others to breath our addiction, we must awaken those championing clean indoor air to the realization that the solution is love not hate, education not isolation, and assistance not resistance. We need to teach them that the moment a child or teen succumbs to the pressures and influence of years of tobacco industry marketing, that the lies, not the child, are the enemy.
Secondhand smoke is a symptom not the problem. The problem is dependency ignorance and a community climate that breeds youth and young adult nicotine dependency. Look closely above the candy racks in your neighborhood convenience store. Do you really think the tobacco ads are there by chance? What goes through the mind of a twelve year-old when day after day windows in grocery stores, gas stations and even the neighborhood pharmacy tell them that life without tobacco isn't living?

Και για τον εθισμό, από το ίδιο site:

Some people would argue that smoke-a-holic is just a cute euphemism which should not be compared to what they consider degrading syndromes. Contrary to this belief, nicotine addiction can be equally as strong and deadly as any of these other conditions. In fact, if you total the number of people who die yearly of all these other conditions combined, they would not add up to the number of premature deaths attributed to cigarette smoking.
Until recent times, the idea of nicotine being a physiologically addictive substance was controversial in the world-wide medical community. For a drug to be considered addictive, it must meet certain criteria. First, it must be capable of inducing physical withdrawal upon cessation. Nicotine abstinence syndrome is a well documented, established fact.
Second, tolerance to the drug usually develops. Increasingly larger doses become necessary to achieve the same desired effects. Smokers experience this phenomenon as their cigarette consumption gradually increases from what probably was sporadic occasional use to a required daily consumption of one or more packs.
The third criterion is that an addictive substance becomes a totally consuming necessity to its user, usually resulting in what is considered by a society as anti-social behavior. Many have argued that cigarette smoking fails to fulfill this requirement. True, most smokers do not resort to deviant behaviors to maintain their dependency, but this is because most smokers do manage to easily obtain the full complement of cigarettes they need to satisfy the addiction. When smokers are deprived of easy accessibility to cigarettes, the situation is totally different.
During World War II, in concentration camps in Germany, prisoners were not given enough food to fulfill minimum caloric nutritional requirements. They were literally starving to death. A common practice among smoking prisoners was to trade away their scarce supplies of life sustaining food for cigarettes. Even today, in underdeveloped countries, such as Bangladesh, parents with starving children barter away essential food for cigarettes. This is not normal behavior.
During the "stop smoking clinics" I conduct, numerous participants admit to going through ashtrays, garbage cans and, if necessary, gutters looking for butts which may still have a salvageable value of a few puffs when their own supplies are depleted due to carelessness or unforeseen circumstances. To them, it is sick to think that they ever performed such a grotesque act, but many realize that if they were currently smoking and again caught in a similar predicament, they would be fully capable of repeating the repulsive incident.
Nicotine is a drug. It is addictive. And if you let it, it can be a killer. Consider this when you get the urge for a cigarette. One puff can and most often will reinforce the addiction. Don't take that chance.

 

[Alexandra]

Έλσα, μπράβο που το αναδημοσίευσες, είχα ξεχάσει αυτή την ιστοσελίδα. Σίγουρα ο κάθε φανατικός καπνιστής μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του σε κάποια από αυτά που γράφονται πιο πάνω. Και, όπως έχουμε πει επανειλημμένα, απ' αυτές τις περιγραφές εξαιρείται εκείνο το μικρό ποσοστό "κοινωνικών" καπνιστών, που έχουν την τύχη να μην εθίζονται, μπορούν να το κόψουν εύκολα, μπορούν να περάσουν πολλές ώρες και μέρες χωρίς τσιγάρο -- και οι οποίοι δυστυχώς αποπροσανατολίζουν κάθε συζήτηση περί τσιγάρου, επιμένοντας ότι είναι μόνο κοινωνική συνήθεια και όχι πραγματικός εθισμός σε κάποια ουσία.

 

[anef]

@ Elsa: αφού διάβασα τα δύο άρθρα που παραθέτεις, να ποιες είναι οι παρατηρήσεις μου:

Καταρχήν σε κανένα από τα δύο δεν παρατίθεται βιβλιογραφία, οπότε είναι δύσκολο να ελέγξει κάποιος ακόμα και στοιχειωδώς αυτά που γράφουν. Και τα δύο άρθρα είναι τελείως ιατροκεντρικά, μ' άλλα λόγια δε λαμβάνουν καθόλου υπόψη τους τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που εμπλέκονται στο κάπνισμα, αλλά μόνο τους βιολογικούς-ιατρικούς.

Το πρώτο άρθρο λέει στην ουσία ότι το κάπνισμα είναι εθισμός παρόμοιος με αυτόν από τα ναρκωτικά (κάνναβη και κρακ το ίδιο; Αναρωτιέται κανείς) και -όσον αφορά το ζήτημα που συζητούσαμε- αντιμετωπίζει τους καπνιστές λίγο-πολύ ως ενεργούμενα, ως άτομα που οι μη καπνιστές θα πρέπει να αντιμετωπίζουν περίπου όπως αντιμετωπίζονταν οι τρελοί στις ταινίες του παλιού καλού ελληνικού κινηματογράφου: ναι σε όλα, αγάπη και κατανόηση.

Καταρχήν, αναφέρεται στο άρθρο το DSM (οδηγός διαγνωστικών κριτηρίων της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας). Πέρα από το γεγονός ότι ο οδηγός αυτός έχει αμφισβητηθεί πολύ από τους ίδιους τους ψυχιάτρους και ψυχολόγους (π.χ. παλιότερα θεωρούσε διαταραχή την ομοφυλοφιλία -κάτι μας λέει αυτό για την επιστήμη και την ιδεολογία), εγώ πουθενά δε βλέπω να λέει ότι το 90% των καπνιστών είναι εξαρτημένοι από χημική ουσία (έχω την έκδοση DSM III). Περιγράφει απλώς τον τρόπο με τον οποίο καλούνται οι επαγγελματίες να διαγνώσουν εξάρτηση από καπνό: χοντρικά όταν το άτομο προσπαθεί να κόψει το κάπνισμα και δεν μπορεί (σελ. 82). Το 90% δεν ξέρω από πού βγαίνει. Αν έχετε το DSM και μπορείτε να εντοπίσετε εσείς κάτι άλλο, ευχαρίστως να το ακούσω -δεν έχω το χρόνο να το διαβάσω και όλο- αλλά απ' όσο είδα με βάση τα περιεχόμενα, τίποτε παρόμοιο δεν αναφέρεται. Αντίθετα, γνωρίζω ότι υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία που περιγράφει την πρακτική του καπνίσματος και πέρα από τα στενά όρια του βιολογικού εθισμού (που σαφώς υπάρχει, εννοείται), με όρους καθημερινών συνηθειών, ρουτίνας, οικογενειακού και κοινωνικού πλαισίου και λειτουργιών που επιτελεί το κάπνισμα σ' αυτά τα πλαίσια κλπ.

Πέρα όμως απ' αυτά, ας πούμε πως είναι διαπιστωμένο πως το 90% των καπνιστών είναι εθισμένο στη νικοτίνη. Αυτό, όμως, καθόλου δεν συνεπάγεται αυτομάτως πως αυτός ο εθισμός αλλοιώνει την προσωπικότητα, νοθεύει την κρίση του ατόμου ή μειώνει την ικανότητα σκέψης του ή την κοινωνική του ευαισθησία. Πρώτ' απ' όλα αυτό θα σήμαινε πως υπάρχει κάποια επιστημονικά (ιατρικά στη δική μας περίπτωση) καθορισμένη ορθή προσωπικότητα, κρίση, σκέψη και ευαισθησία. Μα αυτές είναι κοινωνικές, όχι ιατρικές κυρίως κατηγορίες. Αλλιώς, πώς μπορούμε να εξηγήσουμε το γεγονός ότι σε πολλές χώρες οι καπνιστές δέχτηκαν μια χαρά τα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος; Ήταν γιατί είχαν προηγουμένως κόψει ή μειώσει το τσιγάρο και έτσι με απελευθερωμένο το σώμα και το μυαλό τους από τη νικοτίνη είδαν την αλήθεια; Ή πείστηκαν πως πρέπει να συμμορφωθούν όταν κοινωνικά το κάπνισμα έγινε μια μη ανεκτή συνήθεια και όταν το πρόβλημα που αποτελεί το κάπνισμα για τους παθητικούς καπνιστές έγινε ορατό κοινωνικά;

Για το δεύτερο άρθρο, θα 'θελα πραγματικά πολύ να δω τις έρευνες που διαπίστωσαν πως οι καπνιστές τρόφιμοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης προτιμούσαν να καπνίσουν παρά να φάνε λόγω βιολογικού εθισμού. Μα σε τέτοιες συνθήκες είναι πολύ φυσιολογικό όχι μόνο να θέλεις να συνεχίσεις να καπνίζεις αλλά και να θέλεις να αρχίσεις το κάπνισμα και όλα τα ναρκωτικά του κόσμου ταυτόχρονα. Και την άλλη έρευνα για το Μπαγκλαντές θα ήθελα να δω...

Μέχρι εδώ ήταν πάντως οι αντοχές μου, Έλσα :). Καταλαβαίνω απόλυτα πώς μπορούν τέτοιου είδους σάιτ ή άρθρα να βοηθήσουν κάποιον να κόψει το κάπνισμα, αλλά όπως καταλαβαίνεις δεν συμφωνώ καθόλου με την προσέγγισή τους. Κι αυτό, βέβαια, καμία σχέση δεν έχει προσωπικά με σένα ή με κάποιον άλλο από δω μέσα ή αλλού.

 

[Elsa]

Εγώ προσωπικά, "είδα" τόσο ανάγλυφα και ζωντανά τον εαυτό μου μέσα σε αυτά τα κείμενα, που δεν χρειάστηκε να αμφισβητήσω την ακρίβεια όσων γράφουν. Η προσωπική μου εμπειρία των 25 χρόνων καπνίσματος και των αρκετών -μάταιων- προσπαθειών να το κόψω, αλλά και η αξιολόγηση της απαράδεκτης συμπεριφοράς μου σε πολύ σημαντικές φάσεις της ζωής μου (π.χ.στις εγκυμοσύνες) ήταν παραπάνω από ικανές αποδείξεις, δυστυχώς...

 

[danae]

@ anef

(Σύντομα κι εγώ, μια μικρή παρατήρηση, δεν θα ασχοληθώ με το σχόλιό σου αναλυτικά).

Όσα γράφεις είναι όμορφα γραμμένα, αλλά έχω την αίσθηση ότι παλεύεις με νύχια και με δόντια να κάνεις λογικοφανές κάτι παράλογο. Αυτό το διαπίστωσα διαβάζοντας πρώτα το τελευταίο σου σχόλιο και στη συνέχεια το άρθρο που παρέθεσε η Έλσα και στο οποίο αναφερόταν το σχόλιό σου. Ήταν σαν να διάβασα ένα σχόλιο το οποίο να μην ανταποκρινόταν στο κείμενο που σχολίαζε. Ενδεικτικά αναφέρω δυο στοιχεία που συνέβαλαν ώστε να έχω αυτή την αίσθηση: πιάστηκες από επιμέρους στοιχεία για να αμφισβητήσεις ένα κείμενο στο οποίο είχαν δευτερεύουσα σημασία. Για παράδειγμα, ασχολήθηκες με την εγκυρότητά του DSM, ενώ στο κείμενο η αναφορά του είχε τελείως διαφορετικό ρόλο, που δεν πλήττεται κατά τη γνώμη μου από τις θέσεις του DSM για την ομοφυλοφιλία. Επίσης ζήτησες βιβλιογραφία για πράγματα τα οποία όλοι βλέπουμε καθημερινά και γνωρίζουμε βιωματικά.

Εντελώς απλουστευτικά, κατά τη γνώμη μου --και συγγνώμη που γράφω ωμά, τέτοιου είδους απλουστεύσεις είναι που μας κάνουν να μιλάμε για την έλλειψη λογικής έξυπνων ανθρώπων όταν υπερασπίζονται το κάπνισμα, όχι γιατί η νικοτίνη επηρεάζει βιοχημικά τον εγκέφαλο--, αμφισβήτησες τη σημασία του παραδείγματος με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Με τη σειρά μου αμφισβητώ την άποψη που έμμεσα υποστηρίζεις, ότι όταν βρισκόμαστε σε στρεσογόνες καταστάσεις υπάρχει λόγος να αρχίσουμε το κάπνισμα ή τα ναρκωτικά -με αυτά που έχω περάσει θα έπρεπε όχι απλώς να καπνίζω, αλλά να το 'χω ρίξει στα σκληρά, έτσι μου έχουν πει πολλοί καπνιστές, αλλά δεν συμμερίζομαι την άποψή τους αφού δεν καταλαβαίνω γιατί όταν περνάμε δύσκολα θα πρέπει να δυσκολεύουμε τη ζωή μας ακόμα περισσότερο.

Θα σου δώσω ένα παράδειγμα από την Αθήνα του 2010, όχι από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ούτε από το Μπανγκλαντές. Γνωρίζω μια οικογένεια μεταναστών με τρία παιδιά, που ζει από τις δουλειές του ποδαριού που κάνει ο πατέρας και τα χρήματα που παίρνει η μητέρα καθαρίζοντας μια σκάλα τη βδομάδα. Η μητέρα δεν καπνίζει, αλλά ο πατέρας δίνει 180 ευρώ το μήνα για τσιγάρα. Ζουν σε ένα σπίτι με τρεις κρεβατοκάμαρες και σαλόνι και δίνουν περίπου 400 ευρώ ενοίκιο. Επειδή δεν βγαίνουν οικονομικά, θα μετακομίσουν σε άλλο σπίτι με δύο κρεβατοκάμαρες χωρίς σαλόνι (θα κοιμούνται, δηλαδή, το εννιάχρονο αγοράκι, το δεκάχρονο κοριτσάκι και το επτάχρονο κοριτσάκι σε ένα δωμάτιο και οι γονείς στο άλλο, χωρίς κοινόχρηστο χώρο). Δεν τέθηκε καν η περίπτωση να κόψει ο μπαμπάς το τσιγάρο, για να μη χρειαστεί να μετακομίσουν. Αν αυτό δεν οφείλεται σε εξάρτηση, τότε σε τι οφείλεται;

 

[Alexandra]

Ας φέρω κι εγώ μερικά παραδείγματα, εντελώς βιωματικά για όλους μας:

Όταν κάποιος λέει ότι κάποτε πέρασε οικονομικές δυσκολίες και δεν μπορούσε να καλύψει ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες του, πολύ συχνά χρησιμοποιεί την έκφραση, "Δεν είχα λεφτά ούτε για τα τσιγάρα μου". Δηλαδή, βάζει το τσιγάρο μαζί με τις άλλες στοιχειώδεις ανάγκες, όπως είναι το φαγητό, το σπίτι κλπ. Αν αυτό δεν σημαίνει απόλυτη εξάρτηση από κάτι που κανονικά, εφόσον δεν έχεις χρήματα, θα έπρεπε να το κόψεις πρώτο, τι άλλο σημαίνει; Χρειάζονται έρευνες και μελέτες για να αποδειχτεί αυτό;

Όταν κάποιος λέει ότι "Αφού δεν μου επιτρέπουν να καπνίζω, δεν ξαναπάω στο τάδε μέρος", τι άλλο σημαίνει από το ότι το στερητικό του σύνδρομο αποφασίζει αντ' αυτού, για όλες του τις κινήσεις; Ξέρουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν πηγαίνουν να δουν ποτέ μια ταινία στα multiplex, επειδή οι ταινίες εκεί προβάλλονται χωρίς διάλειμμα, και δεν διανοούνται να καθίσουν δύο ή δυόμισι ώρες χωρίς τσιγάρο.

 

[anef]

Παιδιά, συγνώμη, αλλά δεν έχει γίνει καν κατανοητό ότι δεν θέλω να δικαιολογήσω το κάπνισμα, ούτε φυσικά να κάνω λογικοφανές το παράλογο, όπως λες Δανάη, ούτε βέβαια να υποστηρίξω ότι αν κάποιος έχει στρες καλό είναι να καπνίζει! Από πού ακριβώς βγαίνει αυτό; Λέω πως το άγχος συνδέεται με το κάπνισμα, αυτό λένε οι μελέτες, αυτό λέει η σχετική βιβλιογραφία (τυχαίνει στην οικογένεια να υπάρχει άνθρωπος που έχει ασχοληθεί επαγγελματικά με τη διακοπή του καπνίσματος ως ψυχολόγος). Αυτό είναι μια παρατήρηση, όχι προτροπή. Λέω πως έχω μπροστά μου ένα φαινόμενο που είναι και κοινωνικό, όχι μόνο βιολογικό, και προσπαθώ να δω τι είναι αυτό το φαινόμενο, να το ερμηνεύσω. Είχα την εντύπωση ότι για να αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά οποιοδήποτε πρόβλημα πρέπει πρώτα να το κατανοήσεις. Κυρίως δε, ασχολήθηκα με τη λειτουργία που μπορεί να έχουν οι καμπάνιες απαγόρευσης και η σύγκρουση που υπάρχει σε κοινωνικό επίπεδο μεταξύ καπνιστών και αντικαπνιστών. Προφανώς δεν τα κατάφερα αφού δεν έγινε κατανοητό ούτε καν το γενικό πλαίσιο.

Το DSM, Δανάη, έχει μεγάλη σημασία γιατί δίνει επιστημονικό λούστρο σ' ένα κείμενο που είναι, αν όχι αντιεπιστημονικό, τουλάχιστον απόλυτα μονομερές. Ιατροκεντρικό, το είπα, έτσι θα το έλεγαν οι ειδικοί. Ένα από τα πρώτα πράγματα που κάνει κανείς όταν αναλύει ένα κείμενο που προσπαθεί να πείσει, είναι ακριβώς να εξετάσει την αξιοπιστία του. Τις ιστορίες γιατί μου τις αναφέρετε; Αυτά που αναφέρετε τα παίρνω ήδη ως δεδομένα. Έχω κι εγώ πολλές ιστορίες να πω, αλλά δεν είναι το στιλ μου. Επειδή δεν σας λέω ιστορίες, σημαίνει πως η δήλωσή μου ότι δεν είμαι κατά της απαγόρευσης πρέπει να αγνοείται; Χρειάζεται να πειστεί κανείς ότι το κάπνισμα είναι κακό; Υπάρχει κάποιος που δεν ξέρει ότι είναι εξάρτηση; Το έγκλημά μου είναι ότι λέω πως υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν; Αυτό είναι το παράλογο; Μα αυτό είναι κοινός τόπος σε μεγάλο μέρος της σχετικής βιβλιογραφίας.

Τέλος πάντων, κανένα πρόβλημα, να μην αποπροσανατολίζω και τη συζήτηση. Μπορείτε υποθέτω να ανεχτείτε 5-6 πόστ (άντε, ίσως και μερικών άλλων) μέσα σε διακόσια τόσα που είναι to the point.
(Και ίσως, αν τα ξαναδιαβάσετε όλ' αυτά μετά από καιρό, να μπορέσετε να βγάλετε και κάποια συμπεράσματα για το περιεχόμενο της ανεκτικότητας, όταν έχει προηγηθεί συστηματική περιθωριοποίηση ).

 

[Palavra]

Πάντως, anef, εγώ θα ήθελα να ανοίξει η συζήτηση περί κοινωνικών και ιδεολογικών προεκτάσεων του καπνίσματος. Ο λόγος είναι πολύ απλός: όλοι παραδεχόμαστε ως τώρα ότι το κάπνισμα προκαλεί ζημιές στην υγεία. Επίσης, όλοι παραδεχόμαστε ότι είναι καλή η απαγορεύση γιατί προστατεύει τους παθητικούς καπνιστές - όχι όλους, ωστόσο αυτούς που συχνάζουν σε δημόσιους χώρους.

Προσωπικά όμως δεν έχω καταλάβει ακόμα την αντίρρησή σου στην απαγόρευση. Μιλάς για ανεκτικότητα, για μη περιθωριοποίηση, ωστόσο, στη δική μου αντίληψη, δε γίνεται να ανεχόμαστε κάτι που βλάπτει την υγεία των δίπλα, διότι δεν έχουμε στην προκειμένη μια εξάρτηση που βλάπτει αποκλειστικά το χρήστη και κανέναν άλλο. Επομένως, πώς τις εννοείς ακριβώς τις κοινωνικές προεκτάσεις, και πώς ακριβώς θα μπορούσαμε να είμαστε ανεκτικοί με τους καπνιστές που αρνούνται να το κόψουν;

 

[crystal]

και πώς ακριβώς θα μπορούσαμε να είμαστε ανεκτικοί με τους καπνιστές που αρνούνται να το κόψουν;

Είμαι σίγουρη πως εδώ ήθελες να γράψεις κάτι άλλο, σωστά;

 

[Palavra]

Σωστά Βιασύνη γαρ, συγγνώμη παιδιά. Εννοώ, με τους καπνιστές που αρνούνται να σεβαστούν την απαγόρευση (πάλευα με κάτι σε να κόψουν τη συνήθεια του να μην κτλ, δε μ' άρεσε, και κάπου εκεί χτύπησε το τηλέφωνο...)

 

[danae]

Anef, δεν νομίζω να υπήρξε κανείς που να υποστήριξε πως το τσιγάρο είναι αποκλειστικά βιολογικό φαινόμενο και όχι ΚΑΙ κοινωνικό. Οπότε σε αυτό συμφωνούμε. Όσον αφορά τη σύγκρουση μεταξύ καπνιστών και μη καπνιστών --και την περιθωριοποίηση ή το στιγματισμό των καπνιστών στο πλαίσιο των αντικαπνιστικών εκστρατειών-- αυτό ακριβώς το θέμα έθεσε η Έλσα. Για να αντιμετωπίσω, όμως, θετικά τους καπνιστές, για να σταθώ στο πλευρό τους, θα πρέπει να δω ότι και εκείνοι σέβονται τους υπόλοιπους --πράγμα που 41 χρόνια τώρα δεν το έχω δει, παρά ελάχιστες φορές. Επιπλέον, δεν μπορώ να τους δω με κατανόηση, αν το τσιγάρο το παρουσιάζουν για μαγκιά τους. Τους κατανοώ μόνο στο πλαίσιο της εξάρτησής του. Αυτό που διαπιστώνω επανειλημμένα, όμως, είναι ότι οι καπνιστές αρνούνται το γεγονός ότι είναι εξαρτημένοι και αντ' αυτού μιλάνε για επιλογή και απόλαυση. Όταν τίθεται έτσι το ζήτημα, δεν μπορώ με τη σειρά μου παρά να μιλήσω για κομφορμισμό των καπνιστών που θέλουν να συνεχίσουν να καπνίζουν στα μούτρα μας και αδυνατώ να συμμεριστώ το πρόβλημά τους με την απαγόρευση του καπνίσματος, αφού εκείνοι δεν συμμερίζονται το δικό μου -και όχι μόνο.

Επειδή μου αρέσει να μιλάω με παραδείγματα, στο άμεσο περιβάλλον μου είναι καπνιστές με αναπνευστικά προβλήματα που είτε εξακολουθούν το τροπάρι περί επιλογής (η συγκεκριμένη που έχω στο νου μου παρά λίγο να χάσει το πόδι της από θρόμβωση, αλλά τόσο τη θρόμβωση όσο και τα αναπνευστικά της τα αποδίδει αλλού) είτε δηλώνουν αδυναμία να το κόψουν είτε προσπαθούν διαρκώς και ανεπιτυχώς.

Θα στεκόμουν στο πλευρό των καπνιστών που δεν θα φοβόντουσαν το στιγματισμό του εξαρτημένου και θα απαιτούσαν πχ να έχουν το δικαίωμα να καλλιεργούν τα δικά τους καπνά ή να μην αυξηθεί ο φόρος των τσιγάρων, δεδομένου ότι για έναν καπνιστή το τσιγάρο δεν είναι είδος πολυτελείας, αλλά είδος πρώτης ανάγκης, αφού στην πραγματικότητα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να καπνίσουν --η συντριπτική πλειοψηφία, τουλάχιστον. Αντί να ασχοληθούν με αυτά, όμως, αρνούνται την πραγματικότητα και παρουσιάζουν την εξάρτησή τους για μαγκιά και το μόνο που τους νοιάζει είναι να συνεχίσουν να καπνίζουν στα μπαρ και στα εστιατόρια.

Αν χρειάζεται να πούμε πως το κάπνισμα είναι κακό; Δυστυχώς, ναι. Εκεί έχει φτάσει η κουβέντα με πολλούς καπνιστές. Σε άλλη διαδικτυακή συζήτηση, κάποιος έφτασε στο σημείο να παραθέσει σύνδεσμο μιας σελίδας με τα οφέλη του καπνού για την υγεία. Δεν νομίζω καν να είναι άξια σχολιασμού τα επιχειρήματα αυτά.

 

[anef]

Η ανεκτικότητα και η περιθωριοποίηση, Palavra, πήγαιναν στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η άλλη άποψη, ή η άποψη που δεν κατανοούμε, σε μια συζήτηση σαν τη δικιά μας.

Δεν έχω καμία αντίρρηση στην απαγόρευση καθαυτή, στο περιεχόμενό της με τον τρόπο του το όρισα (κλειστοί δημόσιοι χώροι). Έχω αντιρρήσεις μπόλικες όμως όσον αφορά τον τρόπο που προωθείται η απαγόρευση από τις λογής λογής εξουσίες ή κυβερνήσεις (εξού και τα παραδείγματα από ΗΠΑ -εκεί βέβαια υπάρχουν αντιρρήσεις και για το περιεχόμενο της απαγόρευσης πολλές φορές) και τη λειτουργία που έχει η σύγκρουση σε κοινωνικό επίπεδο. Για να πω το τελευταίο πολύ απλά: η συζήτηση και η σύγκρουση υποτίθεται ότι γίνεται για την υγεία των ανθρώπων, ωστόσο η έμφαση δεν δίνεται στην ίδια την υγεία (όχι από σας προσωπικά, μη μου απαντήσετε παρακαλώ σ' αυτό), αλλά στο απόλυτα «κακό», «δαιμονοποιημένο» κάπνισμα (που δεν γίνεται κατανοητό ως φαινόμενο με κοινωνικό, πολιτισμικό κλπ. ρόλο αλλά μια κακιά συνήθεια κακών ανθρώπων με τους οποίους πρέπει να συγκρουστούμε). Το απόλυτο κακό, βέβαια, μπορεί να γίνει εξίσου ο αντικαπνιστής ή και οι καμπάνιες κατά του καπνίσματος, καμία αντίρρηση. Έτσι, δεν είδα συγγραφείς να διαμαρτύρονται για την κατάργηση της συλλογικής σύμβασης εργασίας, έκριναν όμως ότι έπρεπε να διαμαρτυρηθούν για τα αντικαπνιστικά μέτρα. Μοιάζει αυτή η σύγκρουση με τον τρόπο που από κάποιους ενδεχομένως η αποσπασματικότητα, η έλλειψη τάξης στην κοινωνική ζωή αντιμετωπίζεται με επιθέσεις κατά της γλώσσας και αυτών που δεν τη χρησιμοποιούν σωστά. (Γιατί, Palavra, ένας από τους δικούς μου τρόπους επιχειρηματολογίας είναι να κάνω παραλληλισμούς και να φέρνω παραδείγματα, όχι να διηγούμαι προσωπικές ιστορίες. Είναι και οι δύο τρόποι θεμιτοί :)) Ταυτόχρονα, και τελείως αποπροσανατολιστικά, δεν συζητιέται ακριβώς η δημόσια υγεία που υποτίθεται ότι είναι το θέμα μας. Π.χ. είναι φυσικό να συρρικνώνονται τα δημόσια νοσοκομεία, να υπάρχει ρύπανση, ή ακόμα χειρότερα τρύπα του όζοντος, αλλά δεν είναι φυσικό το κάπνισμα (δεν το λέω για σας, επαναλαμβάνω). Επίσης, είναι φυσικό να υπάρχουν βαρέα και ανθυγιεινά, στα οποία οι εργαζόμενοι πληρώνονται παραπάνω ακριβώς γιατί κάνουν μια δουλειά που επιβαρύνει την υγεία τους (τώρα με την κρίση ούτε καν αυτό, ίσως), αλλά στο μόνο πεδίο που δεν είναι φυσικό αυτό είναι στους εργαζόμενους στα μπαρ και τα εστιατόρια. Αυτά τα θέματα είναι κατεξοχήν πολιτικά και ιδεολογικά (η ιδεολογία όχι απαραίτητα μόνο με την έννοια ρητών απόψεων αλλά και υπόρρητων παραδοχών). Αν θέλεις, λοιπόν, μπορείς να δεις τις αναρτήσεις μου κάτω απ' αυτό το πρίσμα. Η συμφωνία, βέβαια, δεν είναι υποχρεωτική. Αν θέλουμε όμως να ακούμε και καμιά άλλη άποψη, καλό είναι να δίνουμε χώρο όχι μόνο επιτρέποντας -ανεχόμενοι- τις αναρτήσεις των άλλων, αλλά και θεωρώντας δεδομένο πως υπάρχουν αντιλήψεις που είναι τελείως άλλες από τις δικές μας, πέρα από αυτά που εμείς θεωρούμε αυτονόητα.

@ Δανάη, μεσολαβεί και η δική σου ανάρτηση, αλλά σήμερα ούτε προλαβαίνω ούτε και αντέχω άλλο. Θα ξαναρχίσω το κάπνισμα έτσι όπως πάμε! Οπότε, άλλη φορά.

 

[nickel]

Απολαμβάνω τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών και ταυτόχρονα θαυμάζω που τα έχετε ξεκαθαρισμένα μέσα σας. Εγώ ούτε τον οργανισμό μου έχω καθαρίσει από τη νικοτίνη ούτε τις σκέψεις μου για το θέμα: δεν θα ήταν ηθικό να ισχυριστώ ότι είμαι αναφανδόν υπέρ του μέτρου της απαγόρευσης αφού, αν δεν με απατά η μνήμη μου, όταν πρωτοανακοινώθηκε, ενώ ήμουν ακόμα καπνιστής, (α) αμφισβήτησα ότι θα μπορέσει να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, (β) δήλωσα ότι δεν πρόκειται να πηγαίνω σε μέρη όπου θα ισχύει η απαγόρευση. Ίσως ήταν ένα πείσμα. Και σε συζητήσεις με πολλούς καπνιστές, βλέπεις συχνά αυτό το πείσμα. Θα περίμενα από πολλούς καπνιστές, τους παλιότερους, που έχουν συνειδητοποιήσει με το παραπάνω τη ζημιά που τους κάνει το κάπνισμα, να μην εμπλέκονται καν σε συζητήσεις για την ενόχληση των παθητικών καπνιστών και να κάνουν, πρώτοι αυτοί, εκστρατεία κατά του καπνίσματος. Όχι μόνο για τους σαραντάρηδες, αλλά κυρίως για τους εικοσάρηδες. Είχε κάποτε πει ο Α.Μ. ένα αποστομωτικό «Ουαί τοις ηττημένοις» για τους πολυτονιστές, εννοώντας «άσε μας στη στεναχώρια μας». Οι καπνιστές είναι αυτή τη στιγμή οι ηττημένοι της αντικαπνισματικής εκστρατείας. Χάνουν τη μια μάχη μετά την άλλη. Πολλοί εξακολουθούν να προβάλλουν αντίσταση, άλλοι είναι έτοιμοι να πουν το «ουαί τοις ηττημένοις». Ωστόσο, οι πραγματικά ηττημένοι είναι αυτοί που δεν μπορούν να παραδεχτούν ότι θα ήταν καλύτερο να μην το είχαν αρχίσει, αυτοί που θεωρούν ότι το ισοζύγιο του καπνίσματος είναι θετικό. Σε πρώτη ευκαιρία (στο επόμενο διάλειμμα) θα σας πω τη θεωρία μου για το τζίνι.