Κώστα, η σύγκριση των δύο μονοπωλίων που κάνεις δεν στέκει κτγμ. Έχουν διαφορετικές αφετηρίες, διαφορετικό περιεχόμενο, διαφορετικό στόχο και διαφορετική λειτουργία στις αντίστοιχες κοινωνίες (κάτι σαν τη Μαρία Κάλλας και τη Μάρω Λύτρα, ξερωγώ, που είναι και οι δύο καλλιτέχνιδες :)). Μ’ άλλα λόγια, ας υπήρχε κοινωνικά ελεγχόμενη παραγωγή προς όφελος όλης της κοινωνίας κι ας γινόταν αυτό μέσω «μονοπωλίου».
Τα προβλήματα οικοδόμησης ενός συστήματος με σχεδιασμό σε πλανητικό επίπεδο (γιατί γι' αυτό μιλάμε) πολύ φοβάμαι ότι είναι ανυπέρβλητα. Πιστεύω (μάλλον Υποψιάζομαι) ότι ένα τόσο μεγάλο σύστημα είναι αναγκαστικά χαοτικό, οπότε αν του προσθέσεις τον απόλυτο σχεδιασμό έχεις είτε μιαν απόλυτη δικτατορία (ουτοπία) είτε ένα απόλυτο χάος.
Η κριτική κατά της ΕΣΣΔ που κτγμ έχει σημασία ως προς αυτό το σημείο δεν είναι αυτή, είναι το αν ήταν όντως κοινωνικά ελεγχόμενη η παραγωγή ή αν το κρατικό μονοπώλιο ωφελούσε τελικά όλη την κοινωνία. Σε ένα βαθμό ξέρουμε ότι την ωφελούσε (εξασφάλιση δουλειάς, στέγης, εκπαίδευσης, υγείας για όλους). Σε έναν άλλο βαθμό όμως, αφενός ωφελούσε περισσότερο την νομενκλατούρα, αφετέρου δεν μπόρεσε μακροπρόθεσμα να σταθεί.
Γιατί δεν μπόρεσε μακροπρόθεσμα να σταθεί; Αυτό είναι το ερώτημα. Αφού το σύστημα δεν έπεσε από εξωτερική εισβολή ή από επανάσταση αλλά από οικονομικό αδιέξοδο, σημαίνει ότι δεν ήταν βιώσιμο καθαυτό. Στέγη για όλους, δουλειά για όλους, αλλά τι στέγη, πού, πόση, πότε, και δουλειά όπου δεν έχεις τίποτα να αγοράσεις με τα λεφτά που βγάζεις. Οι πραγματικότητες του 'υπαρκτού' ελάχιστα έχουν συζητηθεί και δημοσιοποιηθεί στην Ελλάδα, λόγω εμφυλίου.
Σε επίπεδο ανισοκατανομής της εξουσίας, έχω την εντύπωση ότι πολύ συχνά μιλάμε για την ελευθερία λόγου, για το κράτος δικαίου και για όλα τα καλά, τέλος πάντων, των δικών μας κοινωνιών (που ουσιαστικά βέβαια δεν ισχύουν καθόλου το ίδιο για όλους, αλλά ας το αφήσουμε αυτό προς το παρόν) και ξεχνάμε ότι όλα αυτά υπάρχουν μόνο γιατί οι δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες και οι «ελεύθερες αγορές» κάνουν πολέμους, επιβάλλουν ή στηρίζουν δικτατορικά καθεστώτα, εκμεταλλεύονται τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και εξαθλιώνουν το εργατικό δυναμικό πολλών μη δυτικών χωρών τις οποίες πολύ βολικά εμείς βγάζουμε έξω απ’ την συζήτηση. Και για να κάνω τη σύνδεση μ’ ένα προηγούμενο σχόλιο του panadeli: δεν έχω κανένα πρόβλημα να παραδεχτώ πως προτιμώ τη ζωή που ζω αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα από τη ζωή στη ΕΣΣΔ (αν και τα χρόνια της επανάστασης σίγουρα θα ήταν πολύ ενδιαφέροντα). Για να έχουμε όμως σωστή απάντηση πρέπει να ρωτήσουμε και τα εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν στις φαβέλες και στα αζήτητα του θαυμαστού κόσμου των ελεύθερων αγορών.
Αφού εν τοιαύτη περιπτώσει οι λαοί του υπαρκτού είχαν ξεφύγει από την μπότα του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού, γιατί δεν είχαν ελευθερία λόγου, κράτος δικαίου και όλα τα καλά, αφού αυτά εξηγούνται (με ποιον τρόπο, δεν κατάλαβα) από τις πραγματικότητες του ιμπεριαλισμού; Ή μήπως η σοσιαλιστική ανελευθερία του 'υπαρκτού' οφειλόταν στην περιβόητη 'ιμπεριαλιστική περικύκλωση'; :inno:
Πέρα απ' όλα αυτά, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η αποτυχία του σοβιετικού εγχειρήματος σημαίνει πως μπροστά μας υπάρχει πια μόνο βαρβαρότητα ή ότι κάθε απόπειρα ανατροπής αυτής της βαρβαρότητας με στόχο τον σοσιαλισμό ισούται με ολοκληρωτισμό και γκουλάγκ. Τώρα, βέβαια, μπορεί κανείς να πει ότι ναι μεν είναι αναγκαία η ανατροπή, ο στόχος όμως δεν πρέπει να είναι ο σοσιαλισμός. Σ' αυτή την περίπτωση πρέπει δηλαδή να περιμένουμε σε μια ακρούλα της ιστορίας μέχρι να αναδυθεί κάποια άλλη εναλλακτική; Και μέχρι τότε τι; Υποστήριξη, άμεση ή έμμεση, της βαρβαρότητας;
Ο αγώνας είναι προϊόν της ανάγκης για επιβίωση, και επομένως πάντα θα υπάρχει, είτε ευοδώνεται είτε όχι. Και η πάλη των τάξεων δεν γίνεται να απαγορευτεί... Όχι, δεν περιμένει κανείς στην ακρούλα της ιστορίας, απλώς βάζει στην μπάντα τις εναλλακτικές που αποδείχτηκαν ιστορικά αποτυχημένες --ανίσχυρες ή εκτρωματικές στα αποτελέσματά τους. Αυτό δεν σημαίνει έμμεση υποστήριξη της βαρβαρότητας. Αλλά και ο όρος βαρβαρότητα είναι θολός. Διότι βαρβαρότητα υπάρχει και στα δύο συστήματα, οπότε το καλύτερο είναι ο συγκερασμός των καλών στοιχείων από τα δύο συστήματα (ελευθερία και ανάπτυξη -- μείωση οικονομικών ανισοτήτων), η καταπολέμηση των κακών τους στοιχείων (τεράστια ανισότητα, ανεξέλεγκτη και υπερπολιτική ισχύς των κεφαλαίων -- ανελευθερία και γραφειοκρατία), συν την εισαγωγή νέων παραμέτρων (διατήρηση των φυσικών και βιολογικών πόρων του πλανήτη και αύριο του πλανητικού συστήματος). Εγώ αυτό δεν το ονομάζω, όπως εσύ, 'έμμεση υποστήριξη της βαρβαρότητας'.
Από την άλλη, οι απόπειρες διόρθωσης αυτού του συστήματος έχουν κι αυτές ιστορικά αποτύχει οικτρά (κάτι που επίσης δεν αναφέρεται στις σχετικές συζητήσεις). Πλήθος σοσιαλδημοκρατών, σοσιαλιστών του τρίτου δρόμου κλπ. έχουν προσπαθήσει για πάρα πολλά χρόνια (ίσως συνολικά και περισσότερα από τα χρόνια του υπαρκτού) να μπαλώσουν, να βελτιώσουν, να φτιασιδώσουν. Το αποτέλεσμα εξακολουθεί όμως να είναι η βαρβαρότητα: ασυδοσία του κεφαλαίου, πλήρης κυριαρχία του παντού, πιο ισχυρά μονοπώλια και συνθήκες παρόμοιες με αυτές των αρχών της βιομηχανικής επανάστασης για όλο και μεγαλύτερα τμήματα των εργατών παγκοσμίως. Για τις οικολογικές καταστροφές να μη μιλήσω καλύτερα. Οπότε;
Δεν ισχύει η παρένθεση: δόξα τω Θεώ, όλο για τη χρεοκοπία της σοσιαλδημοκρατίας διαβάζουμε, κυρίως από τους ολόψυχους ή τους υπό προϋποθέσεις απολογητές του χρεοκοπημένου 'υπαρκτού', οι οποίοι καλά θα έκαναν να κάνουν μια σύγκριση του μέτρου της αποτυχίας των μεν με το μέτρο της αποτυχίας των δε, εξετάζοντας ας πούμε τις αποδόσεις οικονομιών αλλά και την πολιτική ιστορία των μεν και των δε. Αν η σοσιαλδημοκρατία 'απέτυχε οικτρά', ο σοσιαλισμός απέτυχε δυο φορές πιο οικτρά, εξελίχτηκε δε εντέλει σε οικτρό καπιταλισμό συν πολιτικό δεσποτισμό [Ρωσία, Κίνα, και τώρα Κούβα].
Από τα πολλά που αναφέρεις, να πω μόνο ότι οι μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές έχουν συμβεί στον υπαρκτό. Και ποιος λέει ότι το "ο άνθρωπος πρώτα' του ανθρωπιστικού ιδεώδους εκπροσωπείται αποκλειστικά από τον σοσιαλισμό, μια ιδεολογία που στις περισσότερες και ισχυρότερες εκφάνσεις της θεώρησε τον άνθρωπο μια ανώνυμη κουκίδα μέσα στο καζάνι της ιστορίας; Επίσης, το 'ο άνθρωπος πρώτα' του ίδιου του ανθρωπισμού είναι αντιοικολογικό. Η οικολογική σκέψη προχωρά κατά τη γνώμη μου πέρα από τον ανθρωπισμό. Αυτό που είναι καλό 'για τις μάζες' μπορεί να μην είναι καλό για τη 'βιώσιμη ανάπτυξη'. Το βλέπουμε αυτό στις εντάσεις που υπάρχουν ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ανάπτυξη βιομηχανικών δραστηριοτήτων.
Το τελευταίο σχόλιο του panadeli δεν ξέρω πώς το συνδέεις με το σκεπτικό σου, αν θέλεις πες.
Απλά, το ΚΚΕ, όπως όλα τα δημαγωγικά κόμματα, δεν εμφανίζεται με το πραγματικό του πρόγραμμα, αλλά με το 'μετωπικό' του πρόγραμμα. Μήπως το ίδιο δεν έκανε το '41-'44; --ακολουθώντας βέβαια σε αυτό το παράδειγμα του ικανότατου πολιτικού Λένιν, ο οποίος δίδασκε την κατάργηση του κράτους το Σεπτέμβρη του '17 (με τη 'μαγείρισσα' που θα διοικούσε το κράτος'), και το Δεκέμβρη επέβαλλε την πιο μακρόχρονη μονοκομματική δικτατορία του 20ού αιώνα· δίδασκε την εργατική διεύθυνση της παραγωγής και, μετά την κατάληψη της εξουσίας, ανακάλυπτε την αναγκαιότητα των μάνατζερ και της απόλυτης πειθαρχίας (μέσω των ασφυχτικά ελεγχόμενων συνδικάτων, βεβαίως βεβαίως) για τη λειτουργία των εργοστασίων. Αν λοιπόν το ΚΚΕ κατέβαινε με τις πραγματικές του θέσεις ανεπτυγμένες εν λεπτομερεία και βρίσκονταν άνθρωποι να τις πάρουν στα σοβαρά (γιατί ξέρουμε δα πως δεν έχουν σκοπό να επαναστατήσουν· αν όμως τους χαρίζαν ένα μονοκομματικό καθεστώς, δε θα 'λεγαν όχι), δεν θα τους ψήφιζαν. Το ΚΚΕ μιλά για μικρομεσαίους, όταν ο Λένιν είχε κηρύξει 'εκμεταλλευτή-εργοδότη' (και άρα ταξικό εχθρό δεκτικό εξολόθρευσης) όποιον απασχολούσε έστω και έναν εργάτη γης (ίσως δύο, δε θυμάμαι), και όταν το ίδιο τούς θεωρεί αυτούς 'μικροαστούς'. Ε, και τα δυο δε γίνονται.
Ελευθερία σημαίνει πάντα ελευθερία αυτού που σκέφτεται διαφορετικά (Ρόζα Λούξεμπουργκ). Αυτό αναγκαστικά σημαίνει και την ελευθερία αυτού που σκέφτεται
ριζικά διαφορετικά, π.χ. των αστικών κομμάτων (όχι Ρόζα Λούξεμπουργκ). Η ελευθερία δηλ. δεν μπορεί να μειωθεί στο επίπεδο της ελευθερίας που δίνει ο γονιός στο νήπιο (παίξε κι εσύ με το κουβαδάκι σου), αλλά είναι αληθινή όταν είναι πλήρως ανεπτυγμένη και όχι υπό όρους (πλην της παραβίασης της ελευθερίας των άλλων). Όταν λοιπόν ο Λένιν καταργεί τη Συντακτική Συνέλευση το Δεκέμβρη του '17, να τα...βράσω τα 'πολύ ενδιαφέροντα χρόνια της επανάστασης'. Η μαρξική δικτατορία του προλεταριάτου είναι επομένως μια λογική αντίφαση. Ξέρουμε βέβαια πως η ιδεολογική αυτή παράδοση, για να ξεπερνά τις λογικές αντιφάσεις, έχει το όπλο της 'διαλεκτικής', κοινώς της σοφιστείας: 'καμιά ελευθερία στους εχθρούς της ελευθερίας', ή της λογικής λιποψυχίας: 'δικτατορία όχι του κόμματος αλλά του προλεταριάτου' (και ποιος θα θεσπίσει ποιος είναι το προλεταριάτο και ποιος 'εχθρός του προλεταριάτου'; ). Αλλά και σ' αυτό έχει προγόνους η παράδοση αυτή, τους ίδιους όπως και προκειμένου για τη δομή του κομουνιστικού κόμματος, δηλ. τη χριστιανική Εκκλησία: credo quia absurdum.
Και ξεκολλήστε πια με την Κακούρη!
Την Κακούρη τη θυμήθηκα γιατί βρήκα κάτι καλό να πω για τον Κλεόβουλο τον Ρόδιο, αν και υπήρξε τύραννος. Αυτό, τηρουμένων των αναλογιών, θα μπορούσε να ενοχλήσει τον Αρβανίτη, και να πει "ο Κλεόβουλος ήταν χούντα, και το 'μέτρον άριστον' το είπε ο λινδιακός λαός!"
