Με την ευκαιρία που έπεσα σε κάποιες Καλιφόρνιες χωρίς γενική πτώση, ας αντιγράψω το σχετικό απόσπασμα από το λεξικό του Μπαμπινιώτη που έχει κυκλοφορήσει έκτοτε (
ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ: Κλίση ξένων τοπωνυμίων (π.χ. Καλιφόρνια, Σικάγο, Μεξικό).
Τα ξένα τοπωνύμια στην Ελληνική αποτελούν από πλευράς κλίσεως συχνό πρόβλημα. Τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα έχει επιταθεί για δύο λόγους: πρώτον, η αύξηση του αριθμού όσων μαθαίνουν ξένες γλώσσες συνέβαλε στην τάση για ακλισία των ξένων κυρίων ονομάτων που θα μπορούσαν να κλίνονται, και δεύτερον, η παρανόηση του κανόνα ότι οι ξένες λέξεις δεν κλίνονται οδήγησε σε διασταλτική ερμηνεία του τι είναι ξένη λέξη και, κατ’ επέκταση, σε γενικευμένη ακλισία.
Έτσι, κοντά στα ξένα τοπωνύμια που αυτονόητα δεν κλίνονται, όπως το Άμστερνταμ, το Λίβερπουλ, το Μινσκ κ.ά., έχουν συχνή εμφάνιση γενικές όπως της Καλιφόρνια, του Μεξικό, του Μιλάνο κ.ά.
Μπορούμε να διακρίνουμε δύο κύριες κατηγορίες τοπωνυμίων:
(α) τοπωνύμια που έχουν εισέλθει στην Ελληνική από παλιά με εξελληνισμένο τύπο και συνεπώς κλίνονται κανονικά, π.χ. το Λονδίνο - του Λονδίνου, το Παρίσι - του Παρισιού, η Μόσχα - της Μόσχας, το Βελιγράδι - του Βελιγραδιού κ.ά.
(β) τοπωνύμια που λόγω ομοιότητας με τον ξένο τύπο τους δεν είναι σαφές στον ομιλητή αν είναι προσαρμοσμένα, συνεπώς κλιτά, στην Ελληνική: το Μιλάνο (ιταλ. Milano), το Μεξικό (ισπ. Mexico), Καλιφόρνια (αγγλ. California), η Κένυα (αγγλ. Kenya) κ.ά.
Τα τοπωνύμια αυτά, όπως είναι προφανές, ασχέτως του χρόνου εισόδου τους στην Ελληνική με τη μορφή που έχουν, είναι προσαρμόσιμα, δηλ. πληρούν τις προϋποθέσεις για να ενταχθούν στο μορφολογικό σύστημα της Ελληνικής, συνεπώς και να κλίνονται.
Όσα λήγουν σε -α και είναι θηλυκά μπορούν χωρίς πρόβλημα να κλίνονται κατά τα αντίστοιχα θηλυκά ουσιαστικά ή τα άλλα ελληνικά τοπωνύμια σε -α. Έτσι, κατά το η Χαιρώνεια, της Χαιρώνειας, μπορούμε να κλίνουμε η Καλιφόρνια - της Καλιφόρνιας, κατά το η Βέροια - της Βέροιας, να κλίνουμε η Κένυα - της Κένυας κ.λπ.
Ομοίως, όσα λήγουν σε -ο και είναι ουδέτερα μπορούν να κλίνονται κατά τα αντίστοιχα ελληνικά ουδέτερα. Έτσι, κλίνουμε το Μιλάνο - του Μιλάνου (πβ. εξάλλου το καθιερωμένο η Σκάλα του Μιλάνου), το Μεξικό - του Μεξικού (π.χ. η κατάκτηση του Μεξικού από τους Ισπανούς), το Σικάγο - του Σικάγου κ.λπ. Όσα όμως δεν έχουν ευρεία χρήση και η κλίση τους θα αντέβαινε στο γλωσσικό αίσθημα των ομιλητών χρησιμοποιούνται άκλιτα (του Μπιλμπάο, του Σαντιάγκο, του Οντάριο κ.λπ.).
Συνέχεια στα δικά μας νήματα για την ακλισιά.
Γιατί το λες αυτό;