Μεταξύ γραφής και ανάγνωσης: Μια συζήτηση για την επιμέλεια

rogne

¥
Είναι προφανές, νομίζω, ότι κανείς δεν διαφωνεί με μπούσουλες που δείχνουν στον επιμελητή τις συμβάσεις που τηρεί ένας εκδοτικός οίκος και οι οποίες φυσικά διευκολύνουν τη ζωή όλων μας. Ακούγοντας την Κωστούλα Σκλαβενίτη, προσωπικά κατάλαβα ότι εννοούσε οδηγίες που μπαίνουν στην ουσία της επιμέλειας - φιλολογικές, υφολογικές, πραγματολογικές, κ.ο.κ. Μπορούμε πάντα να τη ρωτήσουμε σε ποιες περιπτώσεις αναφερόταν...
 

nickel

Administrator
Staff member
Πάρα πολύ ωραία και πολύ ευχαριστούμε (θα έλεγα ότι θα ευχαριστούσαμε περισσότερο αν είχαμε και συζήτηση, αλλά δεν θα το πω για να μη με θεωρήσετε αχόρταγο). Κατέβασα τα βιντεάκια στον υπολογιστή μου και τα είδα σε πλήρη οθόνη γιατί έχουν καλή εικόνα, αν και διόρθωσα τον ήχο ανεβάζοντας τα ψιλά. Για τις ερωτήσεις που θα ήθελα να κάνω σε σχέση με αυτά που άκουσα, ας φρόντιζα να είχα πάει εκεί.:eek:
 

nickel

Administrator
Staff member
Ευχαριστούμε, rogne. Ο Μισέλ Φάις έχει παρουσιάσει από τη στήλη του τη δουλειά πολλών μεταφραστών, αν και δυστυχώς δεν θυμάμαι πάντα να τη διαβάζω. Μόνο μια checklist θα με έσωζε πια. :eek:

Η 40ετία στην οποία αναφέρεται η Γεωργία Παπαγεωργίου είναι διεθνώς μια περίοδος με τεράστιες αλλαγές στην τεχνολογία του βιβλίου (κλασική στοιχειοθεσία, λινοτυπία, φωτοσύνθεση, dtp, pdf κ.λπ.) και για την Ελλάδα ειδικότερα μια περίοδος με τεράστιες αλλαγές στη γλώσσα. Κανένας επιμελητής δεν είχε την πολυτέλεια να βαρεθεί.

Οι δυσκολίες, ποικίλες και γνωστές. Η πορεία της γλώσσας μας που σε βάζει συνεχώς μπροστά σε προβλήματα και σε διλήμματα. Η δημοτική, αλλά παράλληλα και η καθαρεύουσα κειμένων παλαιών, και τα αρχαία. Η πολλαπλή ορθογραφία και τα πολλαπλά συστήματα τονισμού. Πολυτονικό με βαρείες αλλά και πολυτονικό με οξείες, μονοτονικό αλλά ποιο; Το επίσημο της γραμματικής του υπουργείου, ή αυτό που αποφασίζει συχνά ο συγγραφέας ή ο εκδοτικός οίκος που ακολουθεί κάποιες δικές του απόψεις; Αλλά και τα εργαλεία της δουλειάς κι αυτά συχνά λειψά. Λεξικά πολλά που όμως δεν σε καλύπτουν πάντα. Το αλάνθαστο βιβλίο είναι λοιπόν μια ουτοπία.
 

nickel

Administrator
Staff member
Στη στήλη που αφιερώνει στην επιμέλεια η Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας:
Βάσω Κυριαζάκου: Ωραία είναι τα βιβλία που σε κάνουν να σκέφτεσαι διαφορετικά
15/1/2011

Γιάννη Η. Χάρης: Οι ήρωες του Μακρυγιάννη
22/1/2011
 

nickel

Administrator
Staff member
Δημήτρης Αρμάος: Ένα λανθάνον επιτήδευμα
5/2/2011

Ελένη Μπούρα: Ωραία δουλειά, ωραία βιβλία
12/2/2011

Αντιγόνη Φιλιπποπούλου: Διά βίου μάθηση
19/2/2011
 

nickel

Administrator
Staff member
Δημοσθένης Κερασίδης : Η γλώσσα είναι το αμαρτωλό μας τραγούδι
2/4/2011
«Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αρκετές φορές ο επιμελητής πέφτει θύμα της θεάρεστης αυτής διαδικασίας που λέγεται αποδιοπομπαιοποίηση».

Ορίστε και η απόδοση του scapegoating, αν σας έλειπε. (Συζητιέται εδώ.)


Στέφανος Δ. Στεφάνου: Παλεύοντας με τα κείμενα
2/4/2011
«Η μητέρα του κειμένου είναι ο συγγραφέας ή η συγγράφισσα. Εμείς [οι επιμελητές], το πολύ, είμαστε η τροφός· το μόνο που επιτρέπεται -και δεν είναι λίγο, νομίζω- είναι να φροντίζουμε την υγεία και, ίσως, κάποια στοιχεία κάλλους του νεογνού».
 

Attachments

  • EL02042011 99.pdf
    146.5 KB · Views: 214
Last edited:

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Κατάλαβα τι εννοεί, γι' αυτό και απάντησα. Έχεις δίκιο ότι οι επιλογές του μεταφραστή γίνονται για κάποιο λόγο αλλά το ίδιο και του επιμελητή και πίστεψέ με έχω δει λάθη που βγάζουν μάτι πάρα πολλές φορές! Γι' αυτό πρέπει να υπάρχει συνεργασία κατά τη διάρκεια της επιμέλειας αλλά κυρίως αφού ολοκληρώσει ο επιμελητής τη δουλειά του, ο οποίος είναι σαν να διορθώνει το γραπτό ενός μαθητή. Κάπως έτσι.
Δηλαδή θεωρείς ότι ένας επαγγελματίας μεταφραστής, που μπορεί να έχει χρόνια εμπειρίας στην πλάτη του και σπουδές στο αντικείμενο της μετάφρασης ή άλλης επιστήμης, που βασανίζει το κείμενο από εκατό μεριές για να δει τι θα γράψει, αντιμετωπίζεται ως μαθητής που του διορθώνουν το γραπτό του;
 

rogne

¥
Επιμέλεια και μετάφραση all over again... Από πρόσφατη εμπειρία, θα τολμούσα κι εγώ να πω (σήμερα που μιλάμε) ότι κάμποσοι "μεταφραστές" καλώς αντιμετωπίζονται ως μαθητές που τους διορθώνουν τα γραπτά τους, και αυτό δεν έχει να κάνει βέβαια με το ποιόν των εν Ελλάδι μεταφραστών, αλλά με τη γνωστή τάση εκδοτών και άλλων υψηλά ιστάμενων στη διαδικασία έκδοσης ενός βιβλίου (συνήθως μη λογοτεχνικού) να θεωρούν τη μετάφραση μηχανική εργασία που μπορεί να την κάνει ο καθένας, αρκεί να ξέρει (λίγο) τη γλώσσα-πηγή και να τα πηγαίνει καλά με το Systran π.χ. Αφού λοιπόν προκύψει το μεταφραστικό έκτρωμα, τρέχουν οι εν λόγω εκδότες και άλλοι υψηλά ιστάμενοι να βρουν ειδικευμένο επιμελητο-μεταφραστή για να σώσει ό,τι σώζεται. Όσο για τους αρχικούς "μεταφραστές", μην τους είδατε: άφαντοι (τους φωνάξανε, κάνανε τη δουλειά και χαίρετε), αλλά, ούτως ή άλλως, και να ήταν διαθέσιμοι, δεν θα είχαν να συνεισφέρουν και τίποτα...

Επαναλαμβάνω πράγματα χιλιοειπωμένα, που δεν τα θεωρώ καθόλου θέσφατα, αλλά ίσως έχει μια αξία να λέγονται όποτε διακρίνουμε τάσεις υποτίμησης της δουλειάς του μεταφραστή. Και γι' αυτές τις τάσεις δεν φταίνε βέβαια οι επιμελητές που κρίνουν εμπειρικά, εκ του μεταφραστικού αποτελέσματος. Βάσει της δικής μου εμπειρίας και όσων γράφει η eva27, δεν αποκλείω να έχουμε (ξανα)μπει γενικότερα σε μια τέτοια περίοδο υποτίμησης. Όπως πάντα, το θέμα δεν είναι να (ξαν)αρχίσουν να λειτουργούν οι λεγόμενοι κοινωνικοί ή επαγγελματικοί αυτοματισμοί (μεταφραστής εναντίον επιμελητή, κ.ο.κ.), αλλά να επισημαίνουμε τα φαινόμενα για να τ' αλλάξουμε, όσο γίνεται. Όσα καταθέτει καθένας/καθεμιά σε μια δεδομένη στιγμή, καλό είναι να τα βλέπουμε ως ενδείξεις, όχι ως πάγιες απόψεις. Και συμπεριλαμβάνω εδώ και όσους/ες τα καταθέτουν.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Προσωπικά, διαφωνώ με τις γενικεύσεις. Και εμένα μου έχει τύχει άσχετη επιμελήτρια, που διόρθωνε τα σωστά σε λάθος*, αλλά ποτέ μου δεν έχω πει ότι ο επιμελητής είναι ένας που τον βάζει ο εκδότης για σιγουριά, κι αυτός τα διορθώνει όλα έτσι για να λέει ότι κάτι έκανε. Και θεωρώ φάουλ την παραπάνω διατύπωση της συναδέλφου.

_________________________
* και για να μην μπούμε σε άλλη θεωρητική συζήτηση, λέγοντας «λάθος», εννοώ «λάθος», σαν να λέμε «δεν ξέρω αγγλικά»: δεν ήξερε ιδιωματισμούς, phrasal verbs κτλ.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Όπως πάντα, το θέμα δεν είναι να (ξαν)αρχίσουν να λειτουργούν οι λεγόμενοι κοινωνικοί ή επαγγελματικοί αυτοματισμοί (μεταφραστής εναντίον επιμελητή, κ.ο.κ.), αλλά να επισημαίνουμε τα φαινόμενα για να τ' αλλάξουμε, όσο γίνεται.

Και να προσθέσω κάτι ακόμα: το πρώτο είναι ότι όταν κάποιος δεν κάνει καλά τη δουλειά του, πρέπει να το λέμε. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να υπερασπιζόμαστε κάποιον ό,τι κι αν πει, ό,τι κι αν κάνει, απλώς και μόνο επειδή είναι συνάδελφος. Αλλιώς θα καταντήσουμε σαν τους αστυνομικούς, που δε βλέπουν πουθενά πρόβλημα και δεν φταίνε οι συνάδελφοί τους για τη σαπίλα που τους δέρνει, αλλά η κυβέρνηση και τα κακοποιά στοιχεία, ή σαν τους γιατρούς, που δεν φταίνε όσοι γιατροί χρηματίζονται αλλά η άτιμη η κενωνία που δεν τους δίνει τις παροχές που θα έπρεπε, κ.ο.κ.

Από την άλλη όμως, φυσικά έχεις δίκιο για τους αυτοματισμούς: όταν σου έχουν τύχει 5 κακοί μεταφραστές, δεν μπορείς να λες ότι όλοι οι μεταφραστές είναι κακοί και πρέπει να τους αντιμετωπίζεις όλους σαν παιδάκια που τους διορθώνεις το γραπτό τους. Θέλω να πω, δεν υπάρχει μόνο ο μεταφραστής που μεταφράζει με Systran, υπάρχουν και μεταφραστές όπως ο Γιάννης Χάρης.
 

eva27

New member
Βρε παιδιά, γιατί πάτε να βγάλετε από τη μύγα ξίγκι; Δεν υποτίμησα κανέναν και εκτιμώ και τη δουλειά του μεταφραστή όπως και του επιμελητή! Μια παρομοίωση έκανα, μπορεί ατυχή για την Palavra. Με την καλή έννοια εννοούσα το στρώσιμο. Και ο επιμελητής επαγγελματίας είναι και επιστήμονας όπως και ο μεταφραστής. Οι σωστοί πάντα με σπουδές εννοώ.
Εγώ μίλησα για συνεργασία. Και όπως πάντα επειδή σε αυτό το φόρουμ είστε περισσότεροι μεταφραστές πέσατε να με φάτε κάποιοι, ότι τάχα υποτιμώ δουλειά μεταφραστή κ.λπ.! :eek:mg: :blink: Τη δουλειά του επιμελητή υποτιμάτε με αυτά που λέτε, νομίζω. :sneaky:

Για να λήξει το θέμα εγώ πιστεύω στη συνεργασία! Και οι δύο κλάδοι είναι απαραίτητοι για τη σωστή ολοκλήρωση ενός έργου, αρκεί φυσικά να μιλάμε για σωστούς -επαναλαμβάνομαι!- επαγγελματίες!:up:
 

eva27

New member
Επιμέλεια και μετάφραση all over again... Από πρόσφατη εμπειρία, θα τολμούσα κι εγώ να πω (σήμερα που μιλάμε) ότι κάμποσοι "μεταφραστές" καλώς αντιμετωπίζονται ως μαθητές που τους διορθώνουν τα γραπτά τους, και αυτό δεν έχει να κάνει βέβαια με το ποιόν των εν Ελλάδι μεταφραστών, αλλά με τη γνωστή τάση εκδοτών και άλλων υψηλά ιστάμενων στη διαδικασία έκδοσης ενός βιβλίου (συνήθως μη λογοτεχνικού) να θεωρούν τη μετάφραση μηχανική εργασία που μπορεί να την κάνει ο καθένας, αρκεί να ξέρει (λίγο) τη γλώσσα-πηγή και να τα πηγαίνει καλά με το Systran π.χ. Αφού λοιπόν προκύψει το μεταφραστικό έκτρωμα, τρέχουν οι εν λόγω εκδότες και άλλοι υψηλά ιστάμενοι να βρουν ειδικευμένο επιμελητο-μεταφραστή για να σώσει ό,τι σώζεται. Όσο για τους αρχικούς "μεταφραστές", μην τους είδατε: άφαντοι (τους φωνάξανε, κάνανε τη δουλειά και χαίρετε), αλλά, ούτως ή άλλως, και να ήταν διαθέσιμοι, δεν θα είχαν να συνεισφέρουν και τίποτα...

Επαναλαμβάνω πράγματα χιλιοειπωμένα, που δεν τα θεωρώ καθόλου θέσφατα, αλλά ίσως έχει μια αξία να λέγονται όποτε διακρίνουμε τάσεις υποτίμησης της δουλειάς του μεταφραστή. Και γι' αυτές τις τάσεις δεν φταίνε βέβαια οι επιμελητές που κρίνουν εμπειρικά, εκ του μεταφραστικού αποτελέσματος. Βάσει της δικής μου εμπειρίας και όσων γράφει η eva27, δεν αποκλείω να έχουμε (ξανα)μπει γενικότερα σε μια τέτοια περίοδο υποτίμησης. Όπως πάντα, το θέμα δεν είναι να (ξαν)αρχίσουν να λειτουργούν οι λεγόμενοι κοινωνικοί ή επαγγελματικοί αυτοματισμοί (μεταφραστής εναντίον επιμελητή, κ.ο.κ.), αλλά να επισημαίνουμε τα φαινόμενα για να τ' αλλάξουμε, όσο γίνεται. Όσα καταθέτει καθένας/καθεμιά σε μια δεδομένη στιγμή, καλό είναι να τα βλέπουμε ως ενδείξεις, όχι ως πάγιες απόψεις. Και συμπεριλαμβάνω εδώ και όσους/ες τα καταθέτουν.

Συμφωνώ δε χρειάζεται να μπούμε σε μια ανούσια κόντρα επιμελητή-μεταφραστή (και τούμπαλιν!). Αντί να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να βγούμε από το τέλμα που έχει πέσει το επάγγελμά μας γενικότερα,οι αμοιβές μας, η αξιοπρέπειά μας καθόμαστε και προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να μαλώσουμε!?
 

eva27

New member
Προσωπικά, διαφωνώ με τις γενικεύσεις. Και εμένα μου έχει τύχει άσχετη επιμελήτρια, που διόρθωνε τα σωστά σε λάθος*, αλλά ποτέ μου δεν έχω πει ότι ο επιμελητής είναι ένας που τον βάζει ο εκδότης για σιγουριά, κι αυτός τα διορθώνει όλα έτσι για να λέει ότι κάτι έκανε. Και θεωρώ φάουλ την παραπάνω διατύπωση της συναδέλφου.

_________________________
* και για να μην μπούμε σε άλλη θεωρητική συζήτηση, λέγοντας «λάθος», εννοώ «λάθος», σαν να λέμε «δεν ξέρω αγγλικά»: δεν ήξερε ιδιωματισμούς, phrasal verbs κτλ.

Μα για συνεργασία μίλησα! Δεν είμαι παντογνώστης! Ομαδική δουλειά χρειάζεται!
 

eva27

New member
Και να προσθέσω κάτι ακόμα: το πρώτο είναι ότι όταν κάποιος δεν κάνει καλά τη δουλειά του, πρέπει να το λέμε. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να υπερασπιζόμαστε κάποιον ό,τι κι αν πει, ό,τι κι αν κάνει, απλώς και μόνο επειδή είναι συνάδελφος. Αλλιώς θα καταντήσουμε σαν τους αστυνομικούς, που δε βλέπουν πουθενά πρόβλημα και δεν φταίνε οι συνάδελφοί τους για τη σαπίλα που τους δέρνει, αλλά η κυβέρνηση και τα κακοποιά στοιχεία, ή σαν τους γιατρούς, που δεν φταίνε όσοι γιατροί χρηματίζονται αλλά η άτιμη η κενωνία που δεν τους δίνει τις παροχές που θα έπρεπε, κ.ο.κ.

Από την άλλη όμως, φυσικά έχεις δίκιο για τους αυτοματισμούς: όταν σου έχουν τύχει 5 κακοί μεταφραστές, δεν μπορείς να λες ότι όλοι οι μεταφραστές είναι κακοί και πρέπει να τους αντιμετωπίζεις όλους σαν παιδάκια που τους διορθώνεις το γραπτό τους. Θέλω να πω, δεν υπάρχει μόνο ο μεταφραστής που μεταφράζει με Systran, υπάρχουν και μεταφραστές όπως ο Γιάννης Χάρης.

Εδώ συμφωνώ!
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Καλημέρα,

Οι σωστοί πάντα με σπουδές εννοώ.
Εγώ μίλησα για συνεργασία. Και όπως πάντα επειδή σε αυτό το φόρουμ είστε περισσότεροι μεταφραστές πέσατε να με φάτε κάποιοι, ότι τάχα υποτιμώ δουλειά μεταφραστή κ.λπ.! :eek:mg: :blink: Τη δουλειά του επιμελητή υποτιμάτε με αυτά που λέτε, νομίζω. :sneaky:
κατ' αρχάς, δεν είμαστε οι περισσότεροι μεταφραστές - θα βρεις ουκ ολίγους επιμελητές ανάμεσά μας :) Δεύτερον, δεδομένου ότι μόνο εγώ σχολίασα την ανάρτησή σου, δεν θα έλεγε κανείς ότι πέσαμε να σε φάμε. Ούτε φυσικά προσπαθώ να ανοίξω κόντρα. Καταλαβαίνεις, ωστόσο, ότι το να λες πως αντιμετωπίζεις το μεταφραστή σου ως μαθητή είναι υποτιμητικό. Δεν νομίζω όμως ότι από τη συγκεκριμένη επισήμανση εξάγεται το συμπέρασμα πως υποτιμάμε όλοι εδώ συλλήβδην το επάγγελμα του επιμελητή.

Έχει γίνει καλή συζήτηση για τη σχέση μεταφραστών και επιμελητών σε αυτό το νήμα, κτγμ, επομένως πέραν τούτου δεν έχω να προσθέσω και πολλά.
 
Top