Η μετάφραση των λογοπαιγνίων

nickel

Administrator
Staff member
Συζητώντας πρόσφατα με συναδέλφους περιπτώσεις δυσμετάφραστων κειμένων, έκανα ειδικότερη αναφορά στα λογοπαίγνια. Δεν βρίσκω πολλές τέτοιες προκλήσεις στα κείμενα που δουλεύω, οπότε οι προκλήσεις προέρχονται συνήθως από τα διαβάσματά μου. Έχω καταγράψει μια ενδιαφέρουσα περίπτωση που θα ήθελα να παρουσιάσω μια απ’ αυτές τις πιο χαλαρές ημέρες, αλλά τώρα θα ήθελα να αναφέρω την πρόκληση ενός λογοπαιγνίου που πήρε το μάτι μου σε ομάδα μεταφραστών του Facebook.

Πρόκειται για τον τίτλο ενός διηγήματος σε ανθολογία διηγημάτων τρόμου. Τίτλος της αγγλικής ανθολογίας: The Horror Zine's Book of Ghost Stories. Τίτλος του διηγήματος: Cutting the Mustard, με την υπογραφή των Dawn Harris & Graham Masterton.

Cuttingthemustard.png


Η φωτογραφία της πρώτης σελίδας της ελληνικής μετάφρασης προέρχεται από τον ιστότοπο του Μάστερτον και συνοδεύει την είδηση που λέει:
From Graham: 'Dawn and I have just received our copies of With All Their Powers, the Greek horror anthology which will benefit children with cancer. It's a very handsome edition and our story "Cutting The Mustard" is first in the book.'

Στην ομάδα σχολιάστηκε η απόδοση του τίτλου, ο οποίος προφανώς βασίζεται στον αγγλικό ιδιωματισμό cut the mustard, που συνήθως χρησιμοποιείται σε αρνητική σύνταξη.

Στα ελληνικά: (δεν) ανταποκρίνομαι στις προσδοκίες, (δεν) έχω τα προσόντα/τα φόντα, (δεν) είμαι κατάλληλος, (δεν) κάνω για τη δουλειά.
Άγνωστης προέλευσης: https://www.phrases.org.uk/meanings/cut-the-mustard.html

Μου ήταν αδύνατο να φανταστώ το λογοπαίγνιο και η λύση απείχε ένα κλικ. Πάτησα στην Αμαζόνα το κουμπάκι που λέει «Buy now with 1-click» και έστειλα το αγγλικό ηλεβιβλίο στο κιντλάκι μου.

SPOILER WARNING!
Με λίγα λόγια και ελάχιστα σπόιλερ: Ο κεντρικός χαρακτήρας ονομάζεται Κόλμαν (hint, hint, nudge, nudge).

Κάτι το μαλλί του, κάτι το όνομά του, οι μαθητές που επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη όπου εργάζεται ο Κόλμαν τον κοροϊδεύουν φωνάζοντάς τον «Colman’s mustard» και ένα κοριτσάκι τού λέει: «Terrance Coleman doesn’t cut the mustard». Ο ιδιωματισμός επαναλαμβάνεται κάθε τόσο, με τη γνωστή σημασία του. Όμως, στην τελευταία πρόταση του διηγήματος, διαβάζουμε «they managed to cut the mustard», και εκεί έχει διπλή σημασία: «έκαναν τη δουλειά» και «έφαγαν τον Μουστάρδα».

Σαν πρώτη σκέψη, για τον τίτλο θα έλεγα κάτι σαν «Μουστάρδα στοπ» (κάτι που να μη δείχνει το γένος), αλλά απορώ πώς μπορεί να γίνει η μετάφραση των διάφορων «cut the mustard» στο κείμενο και κυρίως στο τέλος που είναι και δίσημο.

Απορώ πώς έχει γίνει η απόδοση στην τυπωμένη μετάφραση, αλλά δεν είμαι τόσο περίεργος (ακόμα) για να αγοράσω και την ελληνική έκδοση. Δεν διαβάζω άλλωστε μεταφυσικά κείμενα, ούτε καν του Στίβεν Κινγκ.

Έχετε καμιά καλή ιδέα; Ή πρόσβαση στην ελληνική μετάφραση;
 
Αν ο κεντρικός ήρωας ήταν κεντρική ηρωίδα, ίσως να ταίριαζε το "σκίζοντας τη γάτα".
 
ή τίτλος "Τρώγοντας σίδερα", αντικατάσταση στο κείμενο της φράσης "cut the mustard" με τη φράση "τρώω (τα) σίδερα", και αντί για Τέρενς Κόλμαν κάποιο όνομα που να σχετίζεται με σίδερα. Στο τέλος, φυσικά, τα παιδιά τον τρώνε...

(γιατί αυτό το νήμα μου φέρνει στον νου το τραγούδι Τα παιδιά κάτω στον κάμπο; :) )
 

Earion

Moderator
Staff member
(γιατί αυτό το νήμα μου φέρνει στον νου το τραγούδι Τα παιδιά κάτω στον κάμπο; :) )
 
Top