Λέξεις για φιγούρα και για τρικλοποδιές

nickel

Administrator
Staff member
Αν κάποιος δεν έχει αποκαλύψει τα στοιχεία του και δεν θέλει να τα αποκαλύψει και έρθει κάποιος τρίτος και τον ξεμπροστιάσει, θα προβληματιστούμε, θα συστήσουμε καμιά τριμελή επιτροπή με πεντέξι λεξιλόγους, θα κρίνουμε τη συνολική συμπεριφορά και προσφορά του παρεκτραπέντος και μάλλον θα αφήσουμε τη ζωή να συνεχιστεί χωρίς ιδιαίτερα δράματα.

Εγώ, βέβαια, απαντούσα σε υποθετικό ερώτημα. Δεν θεώρησα ούτε στιγμή ότι υπήρξε κάποιο ειδικό ή γενικό παράπτωμα επειδή αναφέρθηκε το όνομα του μεταφραστή.

Υπάρχει ένα άλλο θέμα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε κάποια στιγμή: Όταν κάνουμε επώνυμη κριτική, δηλαδή αναφέρουμε το όνομα έργου όπου εντοπίστηκε λάθος ή δημιουργού ή μεταφραστή, τότε θα είναι πιο σωστό να κοινοποιούμε την κριτική μας με κάποιον τρόπο σε κάποιον υπεύθυνο, για να μπορεί και ο υπεύθυνος για το πρόβλημα να παρουσιάσει τη δική του άποψη. Να δίνουμε δηλαδή την ευκαιρία να ακουστεί και η altera pars. Δεν είναι πάντα εύκολο αυτό: δίπλα στα ονόματα των δημιουργών ή των μεταφραστών δεν υπάρχουν και στοιχεία επικοινωνίας. Σ' αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να απευθυνθούμε στο κανάλι της Βουλής ζητώντας να κοινοποιήσουν τη συζήτηση στον υποτιτλιστή. Τι λέτε;
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Σ' αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να απευθυνθούμε στο κανάλι της Βουλής ζητώντας να κοινοποιήσουν τη συζήτηση στον υποτιτλιστή. Τι λέτε;
Λέω ότι είναι μια πολύ καλή κίνηση.
Πριν από λίγα χρόνια, ένας (μάλλον αρκετά νεαρός) τηλεθεατής του Σταρ έστειλε επιστολή διαμαρτυρόμενος με εντελώς αόριστο τρόπο για τη μετάφρασή μου. Μου την κοινοποίησαν και είχα την ευκαιρία να συζητήσω μαζί του. Δεν είχε να μου προσάψει τίποτε άλλο παρά μόνο αυτό για το οποίο δεν ευθύνομαι η ίδια: την υποχρεωτική λογοκρισία που μας έχουν επιβάλει τα κανάλια. Κοινοποίησα κι εγώ με τη σειρά μου την αλληλογραφία μας στον εργοδότη μου, την εταιρεία υποτιτλισμού για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις.

Θεωρώ σωστό λοιπόν, όταν κάνουμε επώνυμη κριτική για κάποιον, να φροντίζουμε να του κοινοποιηθεί μέσω του καναλιού.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Θεωρώ σωστό λοιπόν, όταν κάνουμε επώνυμη κριτική για κάποιον, να φροντίζουμε να του κοινοποιηθεί μέσω του καναλιού.

Από την άλλη, ίσως είναι υπερβολικό να πέφτει όλο το βάρος ενός ειδικευμένου φόρουμ πάνω σε κάτι που μπορεί να είναι απλώς μια άτυχη στιγμή ή, όπως βλέπουμε εδώ, μια εντελώς, μα εντελώς διαφορετική άποψη περί του τι σημαίνει μετάφραση. Άλλο είναι να τα συζητάμε εδώ, σε περιβάλλον γλωσσικό, και άλλο να μεταφέρεις τη συζήτηση στον κάθε εργοδότη. Ας είναι αυτό ένα προνόμιο του απλού καταναλωτή των μεταφραστικών υπηρεσιών και ας μείνουμε εμείς να εκφράζουμε από πιο απόμακρα μια (ή δύο ή τρεις) εξειδικευμένες γνώμες.

Εδώ π.χ. είναι πιθανόν ότι το κανάλι της Βουλής δεν ενοχλείται από αυτό που εμείς θεωρούμε υπερβολικό. Πιθανολογώ μάλιστα ότι όσα στελέχη του καναλιού παρακολούθησαν την όπερα, απόλαυσαν με ευκολία τη μετάφραση. Αλλού μπορεί να επισημάνουμε κάποιον άστοχο όρο, να αποδειχτεί ότι ήταν έμπνευση του εκδότη και να θεωρήσει εκείνος ότι λειτουργήσαμε υπόγεια στην υπηρεσία του μεταφραστή κ.ο.κ.
 
Αδυνατώ να πιστέψω ότι συνάνθρωπος ο οποίος «έχει κάμποσα χρόνια στην πλάτη του και τα περισσότερα τα έχει περάσει διαβάζοντας» δεν γνωρίζει τι εστί μόρσιμον ήμαρ!!

Για λόγους ευγένειας, και ουχί πολιτικής ορθότητας, δεν θα επεκταθώ, ούτε θα σχολιάσω την μόρφωσή σας και το επίπεδο των βιβλίων τα οποία διαβάζετε.

Όσο για τα συγχαρητήρια που δεχτήκατε, μην τα πολυεπικαλείστε γιατί κι εγώ είχα πάει στη Ρόδο κι έκανα παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα εις μήκος....

Σας ευχαριστώ για την χλεύη.
Ανδρός (και γυναικός ασφαλώς) χαρακτήρ εκ λόγου γνωρίζεται, ως γνωστόν.



να ξαναδιαβάσουμε ένα άρθρο του Γιάννη Χάρη

Καλή είναι η μετάφραση που δεν διαλαλεί το μόχθο της;

Ας το δεχτούμε ως άποψη του κ. Χάρη.
Τίποτα περισσότερο ωστόσο, από μία προσωπική άποψη.
Υποθέτω ότι ο κ. Χάρης δεν είναι ο Πάπας του ευρύτερου χώρου, ώστε να διεκδικεί το αλάθητο, ούτε κι εμείς αξίζει να μνημονεύουμε τον οποιονδήποτε εκτιμώντας την γνώμη του ως θέσφατο.



Ο Ισραηλινός συγγραφέας Έντγκαρ Κέρετ έχει πει ένα από τα διασημότερα ρητά για τη μετάφραση: Οι μεταφραστές είναι σαν νίντζα, αν τους βλέπεις, δεν είναι καλοί

Ας το δεχτούμε ως άποψη του κ. Κέρετ.
Τίποτα περισσότερο ωστόσο, από μία προσωπική άποψη, όπως ακριβώς εκείνη του κ. Χάρη.
Υποθέτω ότι και ο κ. Κέρετ δεν είναι ο Πάπας του ευρύτερου χώρου, ώστε να διεκδικεί το αλάθητο.

Το αν είναι «διάσημη» η φράση, και η κάθε λογής φράση, εξαρτάται από την ερμηνεία την οποία εμείς, ατομικά είτε πλειοψηφικά, της δίνουμε. Και εάν έχουμε την ανάγκη να δημιουργούμε θεούς και θέσφατα.

«Ο μεταφραστής είναι σαν τον διαιτητή, αν τον πρόσεξες κάποιο πρόβλημα υπάρχει».

Είστε βέβαιη ότι κάτι τέτοιο ισχύει και δεν αναπαράγετε απλώς ένα τσιτάτο της εποχής;

Στην πραγματικότητα, συμβαίνει, και οφείλει να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Με τον τρόπο διεξαγωγής των παιχνιδιών, σε ποδόσφαιρο, μπάσκετ κ.λπ., με την σκληρότητα την οποία επιδεικνύουν οι παίκτες, με το «θέατρο» που είναι επιεικώς κατάπτυστο, οι διαιτητές επιβάλλεται να είναι οι πρωταγωνιστές ενός αγώνα, εν είδει δικαστή που οφείλει να απονείμει δικαιοσύνη.

Δυστυχώς η πολιτική ορθότητα επιβάλλει να γίνεται εξαιρετικά ήπια χρήση της κίτρινης κάρτας, και μόνο εάν δούμε «πτώματα» ξεμυτίζει διστακτικά και η κόκκινη….


Όταν μάλιστα πρόκειται περί υποτίτλου, το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Ο μεταφραστής που μεταφράζει με δυσνόητες, σπάνιες και δυσεύρετες λέξεις αποκόπτει τον θεατή από το έργο που βλέπει, του στερεί τη δυνατότητα να το παρακολουθήσει, καθώς ακόμα κι αν οι λέξεις υπήρχαν στο λεξικό -που δεν υπάρχουν- δεν μπορεί κανείς, ενώ είναι απορροφημένος από την παράσταση, να σταματά κάθε τρεις και λίγο και να ψάχνει να δει τι διάβασε. .

Έχω ήδη απαντήσει σε αυτό, παραπάνω.
Ας μην αναλώνω τον χρόνο όλων μας σε αλυσιτελείς επαναλήψεις.

Σκοπός του μεταφραστή είναι να γίνει αόρατος. Να γίνει αόρατος σε τέτοιον βαθμό που το κείμενο να έχει την ίδια ευκολία -ή δυσκολία- για τον αναγνώστη της μετάφρασης όπως και για τον αναγνώστη του πρωτοτύπου.

Σεβαστή η δική σας άποψη.
Εικάζω ότι θα σεβαστείτε κι εσείς την αντίθετη άποψη του υπογράφοντα, η οποία έχει καταγραφεί σε προηγούμενα σχόλια.

Θα σημειώσω μόνο τούτα επιπροσθέτως.

Παρέθεσα δις άρθρο με τις παρεμβάσεις του κ. Μάρκαρη στην απόδοση του Φάουστ (και κατ’ επέκταση στον Μεφιστοφελή του Μπόιτο) ο οποίος …διόρθωσε τον ίδιο τον Γκαίτε!
Ω, ναι, ετόλμησε να επέμβει στο κείμενο, όχι μεταφράζοντας με κάποιον δικό του τρόπο, αλλά εκτιμώντας ότι μολονότι το κείμενο λέει κάτι άλλο, η σωστή ερμηνεία του κειμένου όφειλε να είναι εντελώς διαφορετική.
Και κανείς δεν το σχολίασε…

Ακόμη και ο ίδιος ο κ. Χάρης ωστόσο, στο άρθρο του το οποίο ανεφέρθηκε προηγουμένως, παραδέχεται ξακάθαρα:

««Δεν με ενδιαφέρει αν την Ηλέκτρα την έγραψε ο Σοφοκλής ή ο Ευριπίδης, αν τον Άμλετ ή τον Μάκβεθ τον έγραψε ο Σαίξπηρ. Αντιμετωπίζω πάντα μπροστά μου ένα ξένο κείμενο» έλεγε το 1997 ο Γιώργος Χειμωνάς, όταν παρουσίαζε την έκδοση με τον Μάκβεθ του, τη μετάφρασή του ή μάλλον τη δική του ματιά στο έργο του Σαίξπηρ (Τα Νέα 29.1.1997). Μια μετάφραση με κάποιες «αυθαιρεσίες», όπως τις χαρακτήρισε ο ίδιος, αφού «ο μεταφραστής πρέπει να στήνει ένα ομόλογο κείμενο απέναντι στο πρωτότυπο». Και για να δώσει ένα παράδειγμα, διαβάζουμε στην εφημερίδα, τόνισε την έκταση που έδωσε στο ρόλο των μαγισσών.

Ανάλογα, πρόσθεσε μια φράση, έβαλε μια δική του φράση στο στόμα της λαίδης Μάκβεθ, στην περίφημη σκηνή της υπνοβασίας, «βασιζόμενος σε ιστορικά κατατεθειμένα στοιχεία που ανέσυρε για να εξηγήσει τη στάση της». Γιατί; «Γιατί δεν ανέχομαι» είπε «να κολληθεί η ετικέτα της τρέλας στη λαίδη Μάκβεθ. Αλίμονο αν τη θεωρήσουμε μια ψυχιατρική περίπτωση».

Αν όχι Σαίξπηρ λοιπόν, αν όχι ακριβώς Σαίξπηρ, πάντως Χειμωνάς. Από αυτή πλέον την άποψη, μακάρι να μας είχε δώσει κι άλλες μεταφράσεις ο Χειμωνάς, με τόσες ή και περισσότερες αυθαιρεσίες, μεταφράσεις-προσωπικές αναγνώσεις, εννοείται πια.»


Άρα, ας πάψει η καραμέλα ότι ο μεταφραστής οφείλει να είναι λογοτεχνικός παίκτης Γ’ εθνικής! Λόγον ποιεί, επιτέλους!
Όσοι είναι ικανοί και το επιθυμούν*, ας καταξιωθούν ως επιφανείς τσαμπιονσλίγκαροι!

*Η επιθυμία, συνίσταται στις αντικειμενικές δυσκολίες γραφής με τέτοιο τρόπο.
Διότι όσοι βρίσκονται στον χώρο, ειδικά των τηλεοπτικών μεταφράσεων, εικάζω ότι γνωρίζουν τα άτεγκτα deadline, τις αλλοπρόσαλλες απαιτήσεις καναλιών και εταιριών, τύπου ενίοτε «θέλω αύριο το πρωί μια ταινία 1500 υποτίτλων – κι ας έχει πάει η ώρα ήδη 18.00… και σε συνδυασμό με τις εξευτελιστικές αμοιβές, αν μη τι άλλο για υψηλού επιπέδου υποτιτλισμό όπερας π.χ (και όχι ευτελών χαζοσήριαλ η ταινιών χειρίστης αμερικανιάς) οι μεταφραστές δεν έχουν ιδιαίτερο κίνητρο να αποδώσουν τα μέγιστα.

Βασική αρχή του υποτιτλισμού: ο υπότιτλος δεν μπορεί να αποτελεί ξεχωριστό λογοτεχνικό έργο από το μεταφραζόμενο κείμενο/σενάριο. Ο υποτιτλιστής δεν μπορεί να χρησιμοποιεί λέξεις τόσο εξεζητημένες που ο μέσος θεατής να "σκαλώνει", και εξαιτίας αυτού να χάνει μέρος της εικόνας και τον επόμενο υπότιτλο. .

Τι εννοείται βασική αρχή;
Ποιος την όρισε;
Υπάρχει κάποιος που να διεκδικεί το αλάθητο;
Κρατείστε την παρακαλώ ως προσωπική σας άποψη και μόνο.

Και ναι, ένας ικανότατος μεταφραστής, είναι σε θέση να υπερκεράσει το κείμενο.

Θα επαναλάβω αυτό που έγραψα σε προγενέστερο σχόλιο.

Είναι προφανές ότι κάθε καινούργια απόδοση οποιουδήποτε έργου οφείλει να προσθέτει κάτι σε αυτό, χωρίς να ξεφεύγει από τον βασικό κορμό του.
Κι εγώ δεν αισθάνομαι ότι εξόκειλα.
Κι αν μπορεί να υπερκεράσει κιόλας το κείμενο, τόσο το καλύτερο.
Αλίμονο εάν χτυπούμε προσοχές και μόνο.
Τότε θα είμαστε διαρκώς εγκλωβισμένοι σε «κλασικές» αγκυλώσεις, ωσάν ολιγοδρανισμένα αμνοερίφια σε διατεταγμένη προβλέψιμη υπηρεσία.



Αν λοιπόν το λιμπρέτο της όπερας χρησιμοποιεί απλά, κατανοητά λόγια, ο υποτιτλιστής οφείλει να ακολουθήσει αυτή τη γραμμή. Αλλά ακόμα κι αν το κείμενο είναι γεμάτο δυσνόητες λέξεις, πάλι ο υποτιτλιστής πρέπει να εφαρμόσει τον κανόνα ότι δεν δυσκολεύουμε τον θεατή, γιατί πρέπει παράλληλα να βλέπει και εικόνες, όχι μόνο να διαβάζει μετά μανίας υποτίτλους σαν να είναι άσκηση ανάγνωσης για προχωρημένους μαθητές. .

Και πάλι τούτο αποτελεί προσωπική σας άποψη.
Μην την καταγράφετε ως απολυτότητα.

Μπράβο, ήταν μια πετυχημένη μετάφραση επειδή δεν είχε λάθη, επειδή ήταν τόσο φυσική όσο η γλώσσα που μιλάμε όλοι μας,

Τι εννοείτε «όλοι μας»;
Επειδή δηλαδή η πλειοψηφία των φραπελλήνων, η μάζα, ο χύδην όχλος, δεν γνωρίζει την γλώσσα μας, αλλά χρησιμοποιεί 500-1000 λέξεις, ο σοβαρός μεταφραστής και άριστος γνώστης της γλώσσας μας οφείλει να τους κάνει τον υπηρέτη; Να τους κάνει το χατήρι να κατεβάσει τα επίπεδο σε επίπεδα δημοτικού;
Σοβαρολογείτε;

Επί της ταμπακιέρας πάντως, δύο παρατηρήσεις.
1) ουκ ολίγοι λάτρεις της όπερας, ενδεχομένως και οι γνησιότεροι θιασώτες της, γνωρίζουν την Ελληνικήν αρκετά έως πολύ καλά. Άρα, ας μην τους υποτιμούμε.
2) η ίδια η όπερα χρήζει μετάφρασης πλέον προσεγμένης, αντισυμβατικής, λυρικής ή επικής κ.ο.κ. και σίγουρα με μια sui generis ματιά.

Αν μετά το τέλος του θεάματος, οι θεατές εκφράζουν γνώμες που κυμαίνονται από την απορία και τον εκνευρισμό μέχρι τη θυμηδία, ο μεταφραστής έχει αποτύχει παταγωδώς.

Θα έχει αποτύχει; Και δη παταγωδώς;
Και δεν θα έχουν «αποτύχει» οι θεατές με την άγνοιά τους;

Κρέσσων γαρ οικτιρμού φθόνος. :)



Όταν κάνουμε επώνυμη κριτική, δηλαδή αναφέρουμε το όνομα έργου όπου εντοπίστηκε λάθος ή δημιουργού ή μεταφραστή, τότε θα είναι πιο σωστό να κοινοποιούμε την κριτική μας με κάποιον τρόπο σε κάποιον υπεύθυνο, για να μπορεί και ο υπεύθυνος για το πρόβλημα να παρουσιάσει τη δική του άποψη. Να δίνουμε δηλαδή την ευκαιρία να ακουστεί και η altera pars. Δεν είναι πάντα εύκολο αυτό: δίπλα στα ονόματα των δημιουργών ή των μεταφραστών δεν υπάρχουν και στοιχεία επικοινωνίας. Σ' αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να απευθυνθούμε στο κανάλι της Βουλής ζητώντας να κοινοποιήσουν τη συζήτηση στον υποτιτλιστή. Τι λέτε;

Θα έπρεπε και μολαταύτα δεν το πράξατε.
Στοιχειώδης δεοντολογία, γαρ.

Δεν είναι καθόλου δύσκολο να βρεθούν τα στοιχεία του οποιουδήποτε. Ένα τηλέφωνο ή μέιλ στο κανάλι, και κείνο θα παραπέμψει τον ενδιαφερόμενο στην μεταφραστική εταιρεία, η οποία θα δώσει όλα τα στοιχεία.
Έτσι έγινε και στην ημετέρα περίπτωση, ουχί με κήνσορες, αλλά με απόλυτα ικανοποιημένους θεατές, και έκπληκτους ταυτόχρονα από τον πλούτο της γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε «για πρώτη φορά στην ελληνική τηλεόραση» όπως κάποιοι είπαν (για τον Μεφιστοφελή αρχικώς) όσο και τον τρόπο με τον οποίο μετουσιώθηκε στην δομή της μετάφρασης, και οι οποίοι θεώρησαν ήσσονος σημασίας το ότι δεν «απόλαυσαν» συμβατικώς μια ακόμη παράσταση όπερας, εστιάζοντας στα μείζονα…

Ορθότατη η παρατήρησή σας, πάντως.
Ευελπιστώ να την εφαρμόσετε στον …επόμενο παντέκλερο κακορίμαλο :D
 
Last edited by a moderator:

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Αγαπητέ, πάσχετε από παραλήρημα μεγαλείου. Μόνο αυτό.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Αδυνατώ να πιστέψω ότι συνάνθρωπος ο οποίος «έχει κάμποσα χρόνια στην πλάτη του και τα περισσότερα τα έχει περάσει διαβάζοντας» δεν γνωρίζει τι εστί μόρσιμον ήμαρ!!

Για λόγους ευγένειας, και ουχί πολιτικής ορθότητας, δεν θα επεκταθώ, ούτε θα σχολιάσω την μόρφωσή σας και το επίπεδο των βιβλίων τα οποία διαβάζετε.
Ούτε κι εγώ το γνώριζα το μόρσιμο. Πάντως, σπουδαία ευγένεια και πολιτική ορθότητα: δεν μας λέτε ανοιχτά «τούβλα που διαβάζουν σκουπίδια», μας το λέτε εμμέσως. Το παρόν θα παραμείνει μέχρι να δω ότι το διαβάσατε και μετά θα διαγραφεί, μαζί με το αντίστοιχο μέρος του σχολίου σας.
 
Χειμωνάς;!

Μάρκαρης;!

Ναι, όταν είσαι ο Χειμωνάς, όταν είσαι ο Μάρκαρης, όταν έχεις καταθέσει έργο κι έχεις αποσπάσει τον έπαινο του δήμου και των σοφιστών, τότε κάνεις τη μετάφρασή σου δικό σου λογοτεχνικό έργο και έχεις άποψη για το μεταφραστέο. Κι έπειτα μένουμε να συζητούμε όλοι οι υπόλοιποι γιατί μετέφρασε έτσι ο Σεφέρης τον Έλιοτ (και μας τον έμαθε) και κατά πόσο χρειάζεται να ξαναμεταφραστεί το μεταφρασμένο, ώστε να αποχωρίσουμε τον μεν από τον δε.

Να υποθέσω ότι κάπως έτσι βλέπετε τον εαυτό σας; Σε αυτή την κατηγορία τον κατατάσσετε;
 
Το παρόν θα παραμείνει μέχρι να δω ότι το διαβάσατε και μετά θα διαγραφεί, μαζί με το αντίστοιχο μέρος του σχολίου σας.


Θα διαγραφεί;;;;;;;

Βρε, ανασεισίφαλλοι, ρωποπερπερηθρικοί πανουργιππαρχίδες....

Η διαγραφή σχολίων είναι ΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ!

Αντέστε λοιιπόν στα τσακίδια της αγένειας και της ημιμάθειάς σας.


Mod: Το μέλος Elkesipeplos ανήκει πλέον στην κατηγορία των ευάριθμων* Λεξιλόγων που έχουν διαγραφεί, καθώς χρησιμοποίησε τους άνωθι -αξιοθαύμαστους, ομολογουμένως- χαρακτηρισμούς, χωρίς να μπορεί να αντισταθεί στη μαγεία των CAPS LOCK ΓΙΑΤΙ ΜΑΛΛΟΝ ΤΟΝ ΝΕΥΡΙΑΣΑΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΗΜΙΜΑΘΕΙΑ ΜΑΣ ΟΙ ΜΠΙΘΟΥΛΕΣ. Οπότε θα πρότεινα να μην του απευθύνεστε, καθώς δεν μπορεί να απαντήσει.

_________________________
*Ποστ ιστορικής αξίας, για να μη μας μένει η περιέργεια: εκτός από τους σπαμεράδες, από το 2008 που ξεκίνησε η λειτουργία της Λεξιλογίας έως σήμερα, έχουν διαγραφεί 4 χρήστες. Οι δύο επειδή έβρισαν άλλους χρήστες (ο Elkesipeplos είναι ένας από τους δυο), ο τρίτος επειδή χρησιμοποιούσε εμπρηστική φρασεολογία σε συζήτηση για τον εμφύλιο και η τελευταία επειδή λίνκαρε σε ναζιστικές σελίδες άρνησης του Ολοκαυτώματος, θέση την οποία και υποστήριζε.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Νομίζω πάντως ότι οφείλω στους υπόλοιπους αναγνώστες του νήματος να αποκαλύψω ότι η αρχική μου απάντηση στον κύριο θα περιείχε και τα εξής.

Αν λοιπόν το λιμπρέτο της όπερας χρησιμοποιεί απλά, κατανοητά λόγια, μόνο φιγούρα μπορώ να ονομάσω την επιλογή του υποτιτλιστή να χρησιμοποιήσει λέξεις άγνωστες ακόμα και στα παρόντα σε αυτή τη συζήτηση μέλη της Λεξιλογίας, που κάθε άλλο παρά μέσοι θεατές είναι.
Αν είχα παρακολουθήσει την όπερα και σκάλωνα κάθε λίγο σε κάποια από τις λέξεις που είδαμε πιο πάνω, θα χαρακτήριζα τον υποτιτλιστή ως υπερφίαλο ερασιτέχνη σε αυτό το είδος της μετάφρασης, που πρέπει να καθίσει στα θρανία για να μάθει να μην υπερπροβάλλει τον εαυτό του πάνω από το κείμενο που μεταφράζει.
Έχουμε έναν Ζουράρι στην Ελλάδα, ελπίζω να μη μας προκύψει και άλλος.

Σε δεύτερη σκέψη τα παρέλειψα, μη θέλοντας να ρίξω λάδι στη φωτιά, περιορίστηκα μόνο σε μερικές συμβουλές για τους κανόνες του υποτιτλισμού, τους οποίους προφανώς αγνοεί με κραυγαλέο τρόπο. Η απάντησή του τελικά δικαίωσε την πρώτη μου σκέψη ότι έπρεπε να τον αποκαλέσω "φιγουρατζή", "υπερφίαλο ερασιτέχνη" και "νέο Ζουράρι". Όχι, το παραλήρημά του δεν μπορεί να ακυρώσει τον πρώτο κανόνα του υποτιτλισμού, ότι ο υπότιτλος δεν μπορεί να ανταγωνίζεται την εικόνα για την προσοχή του θεατή, και μάλιστα να αποσπά την προσοχή του θεατή από την εικόνα καθώς θα προσπαθεί ο άμοιρος να καταλάβει τι είδους "κινέζικα" γράφονται στους υποτίτλους, και αν τα πτυχία Φιλοσοφικής, Νομικής ή άλλης επιστήμης που έχει πάρει τον έχουν αφήσει αμόρφωτο σε σχέση με το δυσθεώρητο ύψος της σοφίας του κυρίου Ζουράρι Ελκεσίπεπλου.
 

SBE

¥
E, όχι! Διαμαρτύρομαι! Τα σβήσατε και τα διαγράψατε πριν προλάβω να τα δω και να απαντήσω! Κι ήθελα να πω ότι διαβάζω βιβλία για το μόρτικο ήμαρ, όχι για το μόρσιμο, γι'αυτό έχω λεξιλόγιο πεζοδρομίου :-)

Πάντως είναι ενδιαφέρον το ότι όσοι διαφωνούν εκφράζουν απλά προσωπική άποψη ενώ ο φίλος μας που διαγράφτηκε εξέφραζε πανανθρώπινη αξία.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Είπαμε να μη διαγράψουμε τίποτα, όλα εδώ είναι :)
 
Και καλά κάνατε για να δει κανείς όλον τον διάλογο.

Ο μεταφραστής/υποτιτλιστής πρέπει να είναι σεμνός, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ειδικά σε μια όπερα είναι η τελευταία τρύπα του ζουρνά. Δεν μπορεί να κλέβει αυτός την παράσταση.

Ο θεατής ήρθε να ακούσει τον Ροσίνι, τη διεύθυνση του μαέστρου, τους σολίστες, την ορχήστρα, όχι να σπάει το κεφάλι του με ριγεδανές και κακορίμαλους. Σε μια μετάφραση βιβλίου θα ήταν ίσως διαφορετικά, παρόλο που και πάλι έχουμε διαστρέβλωση αφού το πρωτότυπο δεν έχει λεκτικά πυροτεχνήματα αλλά καθημερινές λέξεις. Όμως σε υποτίτλους που στέκονται για μια στιγμή μπροστά στα μάτια του θεατή είναι εγκληματικό να βάζεις εσκεμμένα λέξεις άγνωστες. Ούτε καν παιδευτικό χαρακτήρα δεν έχει -ή έχει με την άλλη σημασία του ρήματος.

Αν τέλος πάντων ο υποτιτλιστής ήθελε να δείξει ταλέντο και αξία μεταφραστική, ας στρωνόταν να αποδώσει τις άριες με μέτρο και ρίμα ή πάνω στη μελωδία του συνθέτη. Γιατί να ανοίγω το Λίντελ Σκοτ και να ψαρεύω άγνωστες λέξεις, το ξέρω κι εγώ.

Σήμερα θα έχει κι άλλη όπερα, αφού είναι Κυριακή. Δυστυχώς όχι σε διαδικτυακή μετάδοση κι έτσι θα χάσω την ευκαιρία.
 
Ούτε καν παιδευτικό χαρακτήρα δεν έχει -ή έχει με την άλλη σημασία του ρήματος.
Προφανώς του επιθέτου (παιδευτικό χαρακτήρα).

Ο μηχανισμός είναι γνωστός: εκφράζοντας στη διαπασών περιφρόνηση για τους "φραπέλληνες", τη "μάζα", τον "χύδην όχλο", αυτοτοποθετείται κάποιος στην ελίτ και μπορεί να ναρκισσεύεται με τον καθρέφτη του. Χιλιοϊδωμένο και ανιαρό.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Φίλος έγραψε στο Φέισμπουκ τα εξής:
Μεταφραστής που το "Lontano, lontano, lontano" ("Μακριά, μακριά, μακριά") το μεταφράζει «Παρασάγγες αλογάριαστους από δω...» και δεν ακούει τη φωνή της κοινής λογικής, δύσκολα θα ακούσει τις ευγενικές απαντήσεις των συναδέλφων του. Το φινάλε της συζήτησης ήταν μάλλον αναμενόμενο και χαρά στο κουράγιο όσων συζητήσατε μαζί του δηλαδή.
 
Σημασία έχει εάν αποκαλύπτονται δημοσίως ευαίσθητα προσωπικά τους δεδομένα...
...η συζήτηση για το όνομα* [...]*Που δεν είναι «ευαίσθητο δεδομένο»...
Αυτό ακριβώς μπήκα να γράψω.
Το ονοματεπώνυμο είναι μεν προσωπικό δεδομένο, αλλά όχι ευαίσθητο, βάσει των ορισμών του Ν. 2472/97.

Και σαφώς η αναφορά στο ονοματεπώνυμο δημιουργού που ο ίδιος επέτρεψε να δημοσιευτεί στο δημιούργημά του δεν παραβιάζει τον σχετικό νόμο - είτε η αναφορά γίνεται σε σάιτ με ψευδώνυμα είτε οπουδήποτε αλλού.
Την όπερα δεν τη γνωρίζω, αλλά έριξα μια ματιά στο λιμπρέτο και δεν είδα πουθενά παρόμοια πρόθεση εντυπωσιασμού του κοινού με πολυσύλλαβες και ακατανόητες λέξεις. Αν δεν το κάνει αυτό ο Σμιτ, γιατί να είστε εσείς αναντίστοιχος;
Προσυπογράφω.

Μια τέτοια κραυγαλέα απόκλιση από το ύφος του κειμένου-πηγή δεν είναι μετάφραση.
Κατά τη γνώμη μου, ξεφεύγει και από τα πλαίσια της διασκευής ακόμη.
 

SBE

¥
Ναι βρε παιδιά, αλλά ξεχάσατε το βασικό: τώρα η τηλεθέαση όπερας στο κανάλι της Βουλής αποκτάει νέο ενδιαφέρον.
 
Όντως, ειδικά για μένα που αυτές τις όπερες τις βαριέμαι θανάσιμα! :D
Εδώ π.χ. είναι πιθανόν ότι το κανάλι της Βουλής δεν ενοχλείται από αυτό που εμείς θεωρούμε υπερβολικό. Πιθανολογώ μάλιστα ότι όσα στελέχη του καναλιού παρακολούθησαν την όπερα, απόλαυσαν με ευκολία τη μετάφραση.
:lol::lol::lol::lol::lol: Θες να με πνίξεις, δεν εξηγείται αλλιώς!

On another note, ζηλεύω τους μεταφραστές που έχουν χρόνο και διάθεση για τέτοιες γλωσσοπλοκίες. Σκέφτομαι ότι δεν μπορεί, θα έχουν άλλη πηγή εσόδων. Εγώ που προσδοκώ να ζήσω από τον ιδρώτα του μυαλού μου και να θρέψω και οικογένεια, απέχω παρασάγγας από δαύτα.
 

SBE

¥
Είμαι στη λίστα του Κόβεντ Γκάρντεν και πριν λίγο καιρό μου ήρθε ειδοποίηση ότι είχαν θέσεις για τους Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης με δέκα λίρες, σούπερ προσφορά. Η παράσταση ξεκινούσε το μεσημέρι και ολοκληρωνόταν, μετά από πολλά διαλείμματα μεγάλης διάρκειας, στις δέκα το βράδυ (η όπερα είναι περίπου έξι ώρες). Δεν πήγα λόγω διάρκειας της παράστασης. Αλλά αν ήξερα ότι θα είχε τέτοιους υπέρτιτλους θα πήγαινα και θα πλήρωνα και την κανονική τιμή (εδώ είναι που λένε ότι θα γελάσει κάθε πικραμένος).
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Θες να με πνίξεις, δεν εξηγείται αλλιώς!

Ε, δεν είμαι και τόσο κακός άνθρωπος. Ίσα ίσα, έμπρακτα πιστεύω τα καλύτερα, ακόμα και για τα στελέχη του καναλιού της Βουλής.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Εδώ ας προσθέσω πάντως ότι μια σχετική επιτήδευση παρατήρησα στους υποτίτλους και στις δύο όπερες που παρακολούθησα φέτος στην Αθήνα -- και στον Λόενγκριν (στο Μέγαρο), όπου μπορούσα βέβαια να παρακολουθώ και το πρωτότυπο, και στον Τροβατόρε (στο Ηρώδειο). Ερασιτεχνικής κατηγορίας πράγματα, βέβαια, όχι στο επίπεδο του Τσάμπιονς Λιγκ...

Με τον τρόπο διεξαγωγής των παιχνιδιών, σε ποδόσφαιρο, μπάσκετ κ.λπ., με την σκληρότητα την οποία επιδεικνύουν οι παίκτες, με το «θέατρο» που είναι επιεικώς κατάπτυστο, οι διαιτητές επιβάλλεται να είναι οι πρωταγωνιστές ενός αγώνα, εν είδει δικαστή που οφείλει να απονείμει δικαιοσύνη.

Δυστυχώς η πολιτική ορθότητα επιβάλλει να γίνεται εξαιρετικά ήπια χρήση της κίτρινης κάρτας, και μόνο εάν δούμε «πτώματα» ξεμυτίζει διστακτικά και η κόκκινη….

Φυσικά, το ακριβές (που ορίζεται και από τους οικείους κανονισμούς αρκετών αθλητικών ομοσπονδιών που έχω γνώση) είναι ότι οι διαιτητές επιβάλλεται να μην είναι οι πρωταγωνιστές...
 
Top