Το νήμα για την παιδεία

[Palavra]

Ή θα προσπερνούν τα αντιπαραγωγικά σεντόνια με μια πρόχειρη διαγώνια ματιά, όπως ανερυθρίαστα ομολογώ ότι κάνω κι εγώ, πλέον. Ζητώ συγγνώμη, αλλά με την κούραση της επικαιρότητας αυτές τις μέρες δεν έχω ιδιαίτερη διάθεση.

 

[Marinos]

Εγώ πάλι που δεν πολυαντέχω τα σεντόνια, το βρήκα ενδιαφέρον το #1255 και μάλιστα τείνω να συμφωνήσω. Είπα να το πω μια και σπάνια συμφωνώ με τον Έλλη.

 

[Hellegennes]

Προλαβαίνω μόνο να πω ότι έχω τεράστιες αντιρρήσεις για όσα γράφτηκαν στο #1255, αλλά δεν ξέρω πότε θα μπορέσω να τις αναπτύξω. Δίνεις την εντύπωση, Helle, ότι έχεις μπει σε φάση «αντίλογος για τον αντίλογο». Είναι αντιπαραγωγική.

Δεν καταλαβαίνω γιατί δίνω αυτήν την εντύπωση όταν χρησιμοποιώ συγκεκριμένα επιχειρήματα με αρχή και τέλος κι ούτε θα μπορέσω να καταλάβω αν δεν αναπτύξεις τις αντιρρήσεις σου. Ας πούμε, έχεις αντίρρηση ότι δεν μπορείς να αναβαθμίσεις το σύστημα με ωραία λόγια όταν αυτοί με τους οποίους πας να συγκριθείς ξοδεύουν αναλογικά πολλαπλάσια χρήματα γι' αυτόν τον σκοπό; Έχεις αντίρρηση ότι για να μπορέσεις να φτάσεις το δικό τους, ονειρεμένο κατά πολλούς, επίπεδο, πρέπει να δαπανείς τέτοια ποσά για μεγάλο βάθος χρόνου; Έχεις αντίρρηση για τους αριθμούς που παραθέτω; Έχεις δηλαδή υπόψιν σου πιο συντηρητικές εκτιμήσεις για την μετανάστευση πτυχιούχων; Έχεις υπόψιν σου τίποτα επενδύσεις σε επιχειρήσεις που να χρειάζονται εξειδικευμένο προσωπικό;

Δεν είναι δίκαιο να λες ότι κάνω αντίλογο για τον αντίλογο χωρίς να καταθέτεις τις όποιες αντιρρήσεις σου και πολύ πιο άδικο είναι να λες ότι είναι αντιπαραγωγικό. Θα πρέπει να το αποδείξεις.

 

[Hellegennes]

Ή θα προσπερνούν τα αντιπαραγωγικά σεντόνια με μια πρόχειρη διαγώνια ματιά, όπως ανερυθρίαστα ομολογώ ότι κάνω κι εγώ, πλέον. Ζητώ συγγνώμη, αλλά με την κούραση της επικαιρότητας αυτές τις μέρες δεν έχω ιδιαίτερη διάθεση.

Καταλαβαίνεις βέβαια ότι όταν ζητάς π.χ. στο #1232 αιτιολόγηση με επιχειρήματα, γιατί σε ενοχλεί η απαξίωση χωρίς εξηγήσεις και μετά παραδέχεσαι ότι δεν κάθεσαι να διαβάσεις μια απάντηση που ο άλλος κάθισε κι έγραψε με σεβασμό στο αίτημά σου, με προσοχή και δαπανώντας χρόνο, είναι λίγο περίεργο να μιλάς για αντιπαραγωγικότητα. Κατανοώ την επίκληση της κούρασης, του χρόνου και της διάθεσης, αλλά δεν μπορείς να ζητάς εξηγήσεις και μετά να τις διαγράφεις σαν αντιπαραγωγικές.

Στην τελική τι είναι παραγωγικό; Να επαναλαμβάνουμε τις ευχές μας και τις επιθυμίες μας για βελτιώσεις, αξιολογήσεις και τα ρέστα και να καταθέτουμε την αγανάκτησή μας για τις όποιες αποφάσεις και αντιδράσεις συνδικαλιστών και κυβέρνησης; Είναι παραγωγικό να θεωρείς ότι πρέπει να γίνουν βελτιώσεις, έτσι αόριστα, χωρίς να τις οριοθετείς, να τις κοστολογείς και να τις αναλύεις;

 

[nickel]

Helle, ζητώ συγγνώμη, δεν ικανοποιεί το σχόλιό μου, το αντιλαμβάνομαι. Δυστυχώς, μου είναι αδύνατο να απαντήσω σήμερα στην έκταση που επιβάλλεται και ταυτόχρονα ήταν αδύνατο να μην καταθέσω την εντονότατη αντίρρησή μου στον αντίλογό σου στο σχόλιό μου. Πρώτα απ' όλα, δείχνει να μην κατάλαβες καν τι έγραψα. Ες αύριον.

 

[drsiebenmal]

Ευχαρίστως (τα έντονα δικά μου):

Στοιχεία για τη φυγή εγκεφάλων από την Ελλάδα, ένα φαινόμενο που - όπως επισημαίνεται - παραβλέπεται από πολλούς οικονομολόγους, αλλά αποτελεί «πραγματική τραγωδία» για τη χώρα, φιλοξενεί το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNBC, σε δημοσίευμα του ιστότοπού του.

«Οι μισοί από τους 160.000 με 180.000 αποφοίτους πανεπιστημίων που έχουν φύγει από την Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, είναι κάτοχοι διδακτορικού» σημειώνει το δημοσίευμα, επικαλούμενο έρευνα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και συγγραφέα Λόη Λαμπριανίδη.

Επιπλέον, αντλούνται στατιστικά στοιχεία από την έρευνα της Endeavor Greece και τη σχετική έκθεσή της, «σύμφωνα με την οποία, 200.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν την Ελλάδα από την αρχή της κρίσης, πριν από πέντε χρόνια».

http://www.naftemporiki.gr/story/92...on-einai-i-pragmatiki-tragodia-gia-tin-ellada


200.000 άνθρωποι λέει η μία έκθεση και η άλλη κάνει λόγο για 160 με 180 χιλιάδες αποφοίτους πανεπιστημίων (συντριπτική πλειονότητα), οι μισοί εκ των οποίων είναι κάτοχοι διδακτορικών. Είδες; Μεγαλύτερα νούμερα απ' αυτά που ζήτησες. Ελπίζω να βρίσκεις την πηγή αναπαραγωγής αξιόπιστη. :)

Σειρά σου. :)

Αν είμαστε χώρα με 80.000 περισσευούμενα διδακτορικά, τότε πραγματικά είμαστε η χώρα όπου τα πάντα μπορεί να συμβαίνουν. Άκου ογδόντα χιλιάδες διδακτορικά. Ογδόντα χιλιάδες είναι μια φουρνιά φοιτητών κάθε χρόνο. Έχουμε τρελαθεί εντελώς; Αρνούμαι να πιστέψω ότι ο αριθμός αυτός είναι αληθινός χωρίς να δω την πρωτότυπη μελέτη. Τελεία.

 

[Hellegennes]

Παρεμπιπτόντως, αν θέλαμε να αντιγράψουμε το Φινλανδικό εκπαιδευτικό μοντέλο, κάτι μου λέει ότι θα είχατε αντιρρήσεις με την βίαιη συρρίκνωση των ωρών μαθημάτων στο δημοτικό, την εκκίνηση της εκπαίδευσης στα 7, την πρακτική εξάλειψη αξιολόγησης των παιδιών στο δημοτικό, τις λιγότερες εργασίες για το σπίτι, την διδασκαλία όλων των παιδιών στην ίδια τάξη, χωρίς διακρίσεις αρίστων, την επιλογή της μεθόδου και των βιβλίων διδασκαλίας από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό, κ.α.

Ειδικά το ότι υπερασπίζεστε τους παραδοσιακούς θεσμούς αξιολόγησης των μαθητών και ταυτόχρονα προβάλλετε την περίπτωση της Φινλανδίας σαν παράδειγμα προς μίμηση είναι ίσως η μεγαλύτερη αντίφαση του νήματος.

 

[AoratiMelani]

Εμένα πάντως δεν μου φάνηκαν σεντόνια τα συγκεκριμένα σχόλια, ξαφνιάστηκα μάλιστα που τα χαρακτηρίσατε έτσι.
Επίσης διαβάζω το νήμα με αμείωτο ενδιαφέρον. Δεν βλέπω αντίλογο για τον αντίλογο, αντιθέτως βλέπω ότι όλοι οι συζητητές έχουν άποψη και προσπαθούν να την παρουσιάσουν και να την τεκμηριώσουν, έστω και αν κάποιες φορές κουράζονται, πράγμα πολύ φυσικό.
Συνεχίστε, με ενδιαφέρει το θέμα. :)

 

[Zazula]

Κι εμένα μου αρέσει η κουβέντα που άνοιξε και γίνεται. Όταν έβαλα το λινκ στο #1230, δεν είχα προσωπική άποψη και θέση για το ζήτημα. Ήδη από τα πρώτα μηνύματα όμως, κατάλαβα ότι το θέμα είναι εξόχως πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο και, ψάχνοντας για αυτά που έγραψα στο #1236, βρήκα πλήθος ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις μέσα απ' τις οποίες έμαθα πολλά και ενδιαφέροντα. Ήδη πεντέξι φορές ξεκίνησα να γράφω (μετά το #1236) κάποια ανάρτηση σε διάφορες φάσεις του νήματος, αλλά τελικά δεν τις προχώρησα, απλούστατα επειδή δεν έχω τώρα επαρκή χρόνο για να μπω με απαιτήσεις στη συζήτηση. Οπότε, συνεχίστε οι υπόλοιποι, ώστε τουλάχιστον να διαβάζω. :)

 

[SBE]

Κι εγώ ενδιαφέρουσα θα έβρισκα τη συζήτηση αν ο Ελληγενής δεν άλλαζε σε κάθε μήνυμά του κι από λίγο τη θέση του ώστε να βγαίνει πάντα ότι έχει δίκιο. Το οποίο οδηγεί σε ατέρμονες συζητήσεις σχετικά με το πόσοι Έλληνες είναι εκτός Ελλάδας.

Παρεμπιπτόντως, οι συγκρίσεις που προσπαθείτε να αποφασίσετε να κάνετε είναι προκαταβολικά καταδικασμένες και βαρετές γιατί τόσα μηνύματα και ακόμα δεν αποφασίσατε τί θέλετε να συγκρίνετε. Τί κοιτάζουμε; Πόσες εφευρέσεις έχουν γίνει σε μια χώρα (δηλαδή πόσες ευρεσιτεχνίες κατοχυρώθηκαν); Πόσες δημοσιεύσεις διεθνούς εμβέλειας; Πόσες εμπορικές εφαρμογές; Πόσα χρήματα έχει βγάλει μια χώρα; Τί ζητάμε να συγκρίνουμε;
Κι επιπλέον, γιατί νανοτεχνολογία; Γιατί όχι κάποιον άλλο κλάδο; Και γιατί την τελευταία πενταετία μόνο, αφού ξέρουμε ότι η τελευταία πενταετία είναι πενταετία οικονομικής κρίσης με μεγάλες περικοπές στην επιχειρηματική δραστηριότητα, την καινοτομία και την έρευνα στην Ευρώπη.

Για το ζήτημα των διδακτορικών στην Ελλάδα: αν η Ελλάδα έχει 80Κ νεαρούς διδάκτορες που μετανάστευσαν (που σημαίνει ότι κάποιοι έμειναν πίσω), τότε το διδακτορικό έχει χάσει την αξία του πλήρως στην Ελλάδα.

Πρoσθήκη γιατί το ξέχασα και μην αρχίσω άλλο: δεν είναι υποχρεωτικό να είναι όλοι οι Έλληνες "επιστήμονες" της ακραίας τεχνολογίας. Η Ελλάδα διαθέτει τουριστική βιομηχανία; ΟΚ, θα ήθελα να δω να διαθέτει η Ελλάδα και σχολές τουριστικών επαγγελμάτων, διοίκησης τουριστικών μονάδων κλπ υψηλού επιπέδου. Όπως έχει η Ελβετία, π.χ. και δεν είναι τυχαία η αναφορά μου στην Ελβετία, όσοι κάνουν τέτοια πτυχία και έχουν μεγάλες φιλοδοξίες καριέρας, στην Ελβετία πάνε και σπουδάζουν αυτό το αντικείμενο.
Δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό, ούτε χρειάζεται ντε και καλά να κυνηγάμε να γίνουμε ΗΠΑ από άποψη έρευνας- τεχνολογίας

 

[SBE]

Τώρα το συνεχίζω με νέο μήνυμα:
Ο λόγος που μιλάμε για τεχνολογία είναι απλός και ερμηνεύεται από το μέσο που χρησιμοποιούμε: είμαστε ήδη χρήστες της τεχνολογίας, και αρκετοί από εμάς έχουμε και σπουδές τεχνολογικές, επομένως έχει ήδη γίνει μια προεπιλογή. Αν ήμασταν φιλολογικός κύκλος και συναντιόμασταν σε καφενείο και όχι ονλάιν ίσως να συζητούσαμε για την ανάγκη της αναβάθμισης της αρχαιολογικής έρευνας.
Δεν πρέπει όμως να αφήνουμε να μας βάζει παρωπίδες αυτό που ξέρουμε λίγο καλύτερα. Υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης μιας χώρας και σε κλάδους που δεν περιλαμβάνουν νανοτεχνολογία ή ρομποτική.

Και σε τελική ανάλυση, για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα θετικό στην τεχνολογία, που είναι ιδιαίτερα ακριβός κλάδος, χρειάζεται κρατικό χρήμα. Το οποίο δεν διαθέτουμε.
Επιπλέον, δεν χρειάζεται μόνο πτυχιούχους (και με διδακτορικά κιόλας), αλλά και τεχνίτες υψηλή εκπαίδευσης. Που επίσης δεν διαθέτουμε.

 

[Zazula]

Και γιατί την τελευταία πενταετία μόνο, αφού ξέρουμε ότι η τελευταία πενταετία είναι πενταετία οικονομικής κρίσης με μεγάλες περικοπές στην επιχειρηματική δραστηριότητα, την καινοτομία και την έρευνα στην Ευρώπη.

Μα, και στη Φινλανδία (κι είμαι βέβαιος και σε όλες σχεδόν τις προηγμένες χώρες) παραπονιούνται για δυσχέρειες (λόγω οικονομικής συγκυρίας τα τελευταία χρόνια) στις επιχειρηματικές χορηγήσεις και στις οικονομικές διευκολύνσεις των εταιρικών εγχειρημάτων· π.χ. βιοτεχνολογία: https://www.theseus.fi/bitstream/handle/10024/31759/MeijaHietarintaThesisFinal.pdf

 

[SBE]

Και τώρα, επειδή εγώ δεν καταλαβαίνω απο αοριστολογίες Χ πτυχιούχοι έφυγαν κλπ κλπ χωρίς διαστάυρωση, μερικά στοιχεία για την Ελλάδα από τον ΟΟΣΑ, σε αυτή εδώ την έκθεση του 2011, χρονιά πριν την έξοδο των έξυπνων:

Ιn 2009, 61% of 25-64 year-olds had attained at least an upper secondary education.

Δηλαδή, αφηνοντας απ'έξω συνταξιούχους και πολύ μικρές ηλικίες, αμέσως πριν την οικονομική κριση, το 61% του πληθυσμού είχε τελειώσει το λύκειο.

Τhe proportion of 20-24 year-olds in education rose from 31.9% in 1997 to 47.2% in 2009
Και το 47% των νέων είναι στο πανεπιστήμιο (ή άλλη εκπαιδευση).

Από αυτό εδώ της ΕΕ βλέπουμε ότι το 2012 το ποσοστό των Ελλήνων 30-34 με τριτοβάθμια εκπάιδευση στην Ελλάδα ήταν 20% και έχουμε θέσει στόχο για το 2020 32%, όλα κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ. Βλέπω επίσης ότι η μεγάλη διαφορά μεταξύ 2000 και 2012 είναι στις γυναίκες- μεγαλύτερη άυξηση στον αριθμό των Ελληνίδων με πτυχίο παρά στον αριθμό των Ελλήνων. Επίκαιρο ζήτημα, μια που είμαστε και στην μέρα της γυναίκας.
Η Ελλάδα αναφέρεται στις χώρες ΕΕ με ποσοστά εγκατάλειψης σπουδών που χρειάζονται βελτίωση (αυτό δεν το είχα σκεφτεί, αλλά δεν μου κάνει εντύπωση τελικά).

Σχετικά με την έρευνα του Λόη Λαμπριανίδη, δυστυχώς το πλήρες πειπερ δεν είναι προσβάσιμο από τη βιβλιοθήκη μου, αλλά βρήκα αυτό εδώ του ίδιου, στο οποίο λέει για τη μεθοδολογία του, αλλά δεν ξέρω αν είναι η ίδια έρευνα ή άλλη:
1821 questionnaires that were properly completed were finally used to carry out the analysis presented below. This number excludes any second -generation immigrants and refers to Greek graduates with at least one year of experience working abroad.
...
The majority of participants are males (66%), aged less than 39 years old (64.8%), while more than half of them hold a PhD degree and 36.8% a master’s Degree.

Και σκέφτομαι ότι ίσως προέκυψε από αυτό το ότι οι μισοί που έχουν φύγει έξω έχουν διδακτορικό- δηλαδη κάποιος (δημοσιογράφος) δεν κατάλαβε τί διάβασε. Παρεμπιπτόντως, είχα συμπληρώσει κι εγώ το ερωτηματολόγιο αυτό και δεν ήταν συγκεκριμένα για τους Έλληνες που έφυγαν μετά το 2010.

Περί μεταπτυχιακών στην Ελλάδα: κάπου πήρε το μάτι μου αλλα δεν το σημείωσα έναν πίνακα που εξηγούσε ότι την περίοδο 1995-2010 ο αριθμός των μεταπτυχιακών φοιτητών στα πανεπιστήμια αυξανόταν σχετικά γρήγορα. Και στο τέλος πρόσθετε τον αριθμό των μεταπτυχιακών κάθε χρονιάς και έβγαζε σούμα 180.000 μεταπτυχιακοί εκ τωνν οποίων 80.000 διδακτορικοί φοιτητές. Όμως ειδικά στα διδακτορικά που κρατάνε πανω από ένα χρόνο, αν προσθέσεις τους φοιτητές του 1995 στους φοιτητές του 1996 τότε θα έχεις παραφουσκωμένο αριθμό φοιτητών, αφού αυτοί που ήταν φοιτητές και το '95 και το '96 μετριούνται δυο φορές κοκ. Μπορεί βέβαια να κάνω κάποιο λάθο. Πάντως από εκεί μάλλον προέκυψε ο αριθμός των διδακτόρων στην Ελλάδα. Που επίσης είναι λαθος γιατί δεν μετράει όσους έκαναν μεταπτυχιακά στο εξωτερικό.

Και τέλος, ένα δυο ενδιαφέροντα που διάβασα στο πέιπερ του Λαμπριανίδη, που τα ερμηνέυει αλλά εδώ μόνο το ζουμί, όποιος θελει και το γιατί να διαβάσει την εργασία, τα περισσότερα είναι γνωστά, αλλά ας τα θυμηθούμε:
α. το προβλημα της μεταναστευσης των πτυχιούχων δεν είναι πρόσφατο στην Ελλάδα, απλά τα τελευταία χρόνια έχει παρει μεγαλη δημοσιότητα
β. οι πτυχιούχοι στην Ελλάδα έχουν πολύ μεγάλα ποσοστά απασχόλησης και μεγαλύτερο εισόδημα σε σχεση με τους μη-πτυχιούχους
γ. ο κύριος εργοδότης πτυχιούχων είναι το δημόσιο ενώ οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την προσληψη πτυχιούχων- λόγω του είδους της δουλειάς που κάνουν. Δεν υπάρχει δηλαδή ζήτηση πτυχούχων υπαλλήλων στον ιδωτικό τομέα.
δ. τα πανεπιστήμια παράγουν πτυχιούχους για τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς- δηλαδή για το δημόσιο. Αυτό από τη μια σημαίνει ότι το πανεπιστήμιο κάνει τη δουλειά του όπως ακριβώς του τη ζητάνε από την άλλη ότι δεν προοσαρμόζονται οι σπουδές στην αγορά εργασίας με τον αναμενόμενο ρυθμό, καθώς η αγορά εργασίας είναι περιορισμένη (το δημόσιο).
Αυτά τα ολίγα για γενικές γνώσεις, να ξέρουμε για τί μιλάμε. Το συμπέρασμά μου είναι ότι κάποιος έχιε μπερδευτεί με τους αριθμούς, αλλά δεν ξέρω ποιός.
Υπάρχει παντα η εναλλακτική λύση να στείλω ενα ημέιλ στον Λαμπριανίδη και να τον ρωτησω (το έχω, αφού συμπλήρωσα το ερωτηματολόγιο, αν και δεν τον ξέρω τον άνθρωπο), αλλά θα προτιμούσα να μη με πρήξετε τόσο πολύ ώστε να αναγκαστώ να το κάνω (Έλλη, εσένα λέω).

 

[Zazula]

Σχετικά με την έρευνα του Λόη Λαμπριανίδη, δυστυχώς το πλήρες πειπερ δεν είναι προσβάσιμο από τη βιβλιοθήκη μου...

Για πείτε ποια άλλα κομμάτια της δημοσίευσης θέλετε.

1. Introduction

The paper deals with the emigration of Greek professionals. It aims to contribute to empirical literature on European migration trends by placing the so far unnoticed Greek case into the global map of highly skilled migration, whilst the big bulk of research in the past 10 years or so has been focusing on the opposite trends of lowskilled immigration into Greece. Not only does it set out to explore key features and trends of the phenomenon, but it also seeks to explain it from a developmental perspective. The central argument is that the domestic part of the explanation lies not in the supply side of a supposedly excessive highly skilled workforce, but rather in the demand-side of a labour market failing to absorb this workforce – related to a path of restructuring towards labour-intensive activities instead of knowledgebased ones that could move the Greek economy up in the global value chain.

The aim of the paper is threefold. First, we aim at presenting the main characteristics of the phenomenon and describe the ‘profile’ of the people involved. Are they a homogeneous group? Second, we seek to explain the root causes as well as the implications of the International Migration of Professionals (IMP) in the Greek case. This phenomenon usually occurs between less developed and developed countries. Thus, one research question is why, despite Greece (along with other peripheral European countries) being part of the so-called developed world, it still suffers from migration of its professionals. Third, we set out to explore whether the IMP may have positive aspects too for a country like Greece, not only when these people return permanently or for prolonged periods, but even when they remain abroad. The paper is the first record of an important but, as yet, un-researched phenomenon in Greece; this phenomenon became an extremely crucial factor at a time when this country under went a deep financial crisis affecting the Eurozone as a whole.

The remainder of this paper is structured as follows: the next section focuses on the importance of knowledge, innovation and human capital on economic development and situates the phenomenon of IMP within the context of recent economic and cultural changes. Section 3 presents the empirical findings from a study conducted in 2009–10 regarding the migration of graduates from Greece. Section 4 relates IMP to the lack of competitiveness as well as the current economic crisis, while the last section summarizes our basic findings and suggestions.

2. Background context

2.1. The international migration of professionals
[...]

2.2. International migration of professionals and globalization
[...]

3. The study

3.1. Research methodology

There are no official records of Greek professionals abroad, thus we were not able to design a sample reflecting the characteristics of the total population. This lack of official data constitutes a significant caveat to our study, but on the other hand, it is an advantage, since our study is the first attempt to investigate the phenomenon. In addition, the present study involves participants who are currently working abroad as well as those who have worked abroad for at least one year and have now returned to Greece. This constitutes another advantage of our research, since most studies on brain drain in the international literature involve returnees or migrants abroad in a single country.

Our sample comprises of Greek nationals with a higher education degree (from a university in Greece or abroad) who have worked abroad for at least a year and have lived most of their lives up to age 18 in Greece (in order to exclude second generation individuals of Greek origin). The total number of participants reached 2734. Ultimately, 1821 questionnaires were correctly completed (following a rule of the minimum number of answered questions, which should have been more than half) and these were used for our analysis. Of those, the majority of participants (66%) are male and 84.1% still live abroad.

There were two stages to locate those individuals. Initially, an e-mail database was developed by gathering electronic addresses of Greek graduates currently working or having past work experience abroad, mostly through personal relations and Internet searches in selected research institutes, universities, foreign companies, associations and personal websites. During the second stage, a ‘snowball sampling’ method was employed, given that participants were asked to include the electronic addresses of other potential participants in their answers, while in many cases they have directly informed their contacts. In all stages, a link providing access to our online questionnaire was included in the respective e-mail, while the questionnaire was available on the web for nine months (15 May 2009–15 February 2010). In addition, the circulation of the questionnaire was facilitated by many associations that forwarded it to their member lists, while in certain cases the link to our questionnaire was also posted on personal blogs and websites.

The response rate during the first stage was very encouraging at 85% and participants frequently sent e-mails with very useful comments, which confirmed the importance of our topic for them. However, it is needless to state that the analysis is constrained by all of the limitations and caveats of the data collection method (i.e. snowball sampling). SPSS v.19 was employed to perform the analysis presented below.

Alongside the questionnaire, some qualitative information was also collected with the participation of 82 professionals working or having worked abroad by employing a semi-structured questionnaire containing 12 questions, which was analysed using the NVivo software. The semi-structured questionnaire allows us to understand how the informers feel about their migratory experience by giving them the opportunity to express themselves in their own words. The interviewees were selected randomly from our e-mail pool and once they agreed on the interview we contacted them via skype, or telephone or, in few cases, face-to-face.

In the absence of reliable official statistics, an effort was made to estimate the magnitude of the IMP phenomenon from Greece. Initially, data on first generation migrants from Greece who are graduates and work in four different countries (USA, UK, Germany and Australia) were collected. Their total number in these four countries in 2008 reached 69,512 graduates. Our estimation regarding their total number was performed based on a combination of this figure and the distribution of participants in our study according to country of residence today (54.9% in total in USA, UK, Germany and Australia). Assuming that our sample is representative, we can estimate that 69,512 graduates represent 54.9% of their total number worldwide, which led us to conclude that this figure is equivalent to 126,616 graduates or about 10% of graduates in Greece. Needless to say that due to the fact that these professionals are very well qualified, the ‘relevant loss’ for Greece is much higher. This percentage is extremely high compared not only to other developed countries (e.g. in the 1990s, Britain, Italy, Germany, France and Spain had on average 0.4–2.5% [Becker, Ichino and Peri 2004]) but also to less developed countries (Beine, Docquier and Rapoport, 2008 estimate that they had on average 7%, which, however, reaches 45% for those with a population of less than 1.5 million people), which makes Greece an extremely interesting case.

3.2. Profile of the sample: motives and patterns of migration

Over the years, the age of migration has been increasing due to the increasing demand for postgraduate studies and employment abroad (Figure 1). The graduates working abroad have studied for many years (73.6% have an MSc and 50.9% a PhD) and with 40% of the degrees acquired abroad coming from one of the ‘top 100 universities’ in the world! (Figure 2).

A significant part of Greek professionals abroad work in Universities and in research related activities (around 46%), 15% in multinational companies, 10% in international organizations and 5% in finance/banking. A minority combines work abroad and in Greece (e.g. a dentist who is employed abroad but visits Greece for some days during the month to perform surgeries).

Factors related to employment, such as better career prospects, better chances of finding a job related to their specialization and increasing their knowledge in their field, satisfactory income, working experience abroad as well as push factors (i.e. unable to find a job in Greece relevant to their studies and in the field of their expertise) were mentioned as the most important factors for living abroad. Apart from the factors related to employment, the next ones considered ‘very important’ were their studies abroad, since many of the participants stayed abroad after finishing their degree (Figure 3).

Most of the participants (60.9% of the total) did not look for a job in Greece before deciding to leave or stay abroad for work. What is apparent is that the longer the length of studies abroad, the fewer the chances for the participants to look for work in Greece: 91.1% of those who acquired all of their degrees abroad did not look for work in Greece, while the respective share among those who undertook part of their studies abroad falls to 58.9% and to 47.3% for those who received all of their degrees in Greece. Almost all (90%) participants hold a postgraduate degree from abroad while 29% undertook all of their studies abroad. There is only a small percentage (14.3%) that has worked abroad despite the fact that they didn’t study abroad at all. When these individuals first started working abroad, 80.6% had at least a postgraduate degree.

Participants still working abroad at the time of the survey are well paid. Most of them (46.4%) earn more than 40,000 euros per year, while the percentage of those earning less than 25,000 euros per year is very small and concerns mostly women and young people. Even though financial gains for those employed abroad are higher compared to those who work in the respective positions in Greece (Table 1), this difference has not been, in most of the cases, reported as the defining motivating factor. In contrast, most of participants argue that qualitative dimensions, such as working conditions, career prospects, the wider institutional framework and the sense of meritocracy are of greater importance. As one of our interviews says: ‘I was searching alone for an interesting job, on my expertise, according to my qualifications and not based on my employer’s friendship with my father.’ (female, age 29, engineer in private company, N. York).

 

[Zazula]

Τα σχήματα που αναφέρονται στο αποπάνω κείμενο:

 

[drsiebenmal]

Συνεπώς, (διορθώστε με αν κάνω λάθος επειδή ομολογώ ότι διάβασα διαγώνια):

(1) Έχουμε μια επιστημονική μελέτη που αναλύει το εκπαιδευτικό επίπεδο των πτυχιούχων Ελλήνων που φεύγουν στο εξωτερικό και (αν κρίνω από τα γραφήματα και το ερωτηματολόγιο στον Ιστό) τελειώνει στις αρχές της κρίσης, το 2009-2010. Σύμφωνα με τη μελέτη, μέσα σε αυτούς τους πτυχιούχους ένα πολύ υψηλό ποσοστό (κοντά στο 50%) είναι κάτοχοι διδακτορικού.

(2) Κάποιος, κάπου, παίρνει αυτό το 50% και το συνδυάζει με τον αριθμό των «180.000 πτυχιούχων που έχουν φύγει στο εξωτερικό από την αρχή της κρίσης και μετά». Εδώ υπάρχουν 5-6 προβλήματα και λογικά σφάλματα.
(α) Από πού προκύπτει ο αριθμός των «180.000 που έχουν φύγει στο εξωτερικό»;
(β) Από πού προκύπτει ότι είναι όλοι πτυχιούχοι;
(γ) Με ποια λογική, ένα στατιστικό δείγμα που έχει ληφθεί σε άλλες συνθήκες (προ κρίσης) ανάγεται στις συνθήκες της κρίσης;
(δ) Από πού προκύπτει η διάρθρωση της πυραμιδικής δομής των Ελλήνων πτυχιούχων γενικά --όχι των Ελλήνων πτυχιούχων που έφυγαν στο εξωτερικό; Με άλλα λόγια, αν στους π.χ. 10.000 που έφευγαν στο εξωτερικό π.Κ. (προ Κρίσης) υπήρχαν 5.000 διδακτορικά (οπότε έχουμε σοβαρό φαινόμενο brain drain), από πού προκύπτει ότι στους ξέρω 'γω 300.000 που έμειναν στην Ελλάδα υπήρχαν 150.000 διδακτορικά και όχι, ας πούμε, άλλες 5 ή 15 χιλιάδες;

(3) Κάπου, κάπως, κάποτε, τα ποσοστά αυτά (έχει σημασία να είναι ποσοστά) φτάνουν σε άρθρο έγκυρης, μάλλον, πηγής, όπου ανάγονται σε αριθμούς μετά την κρίση και αναδημοσιεύονται αμάσητα και ανέλεγκτα, χωρίς καν να αναρωτηθεί κανείς για τον απίστευτο αριθμό των 80.000 διδακτορικών (όχι ότι ο αριθμός των 150Κ ή 180Κ πτυχιούχων είναι πιο λογικός, αλλά μένουμε στο πιο τρωτό σημείο του συλλογισμού). Χωρίς να πει κάποιος αρχισυντάκτης «δηλαδή, ρε συ τάδε που μου φέρνεις αυτή τη ματσόλα, αν μεταναστεύσουν 300.000 θα έχουν φύγει 150.000 διδακτορικά;» (πάει η εγκυρότητα του ΜΜΕ).

Ο πειρασμός να βγάλω συμπεράσματα για τον δημόσιο διάλογο και τα επιχειρήματα με τα οποία τροφοδοτείται είναι προφανώς τεράστιος, αλλά μου αρκεί ως εδώ.

Επιπλέον, διευκρινίζω ότι τα εφτά διδακτορικά μου δεν συμμετείχαν στη συγκεκριμένη μελέτη...

 

[drsiebenmal]

Παρεμπιπτόντως, αν θέλαμε να αντιγράψουμε το Φινλανδικό εκπαιδευτικό μοντέλο, κάτι μου λέει ότι θα είχατε αντιρρήσεις με την βίαιη συρρίκνωση των ωρών μαθημάτων στο δημοτικό, την εκκίνηση της εκπαίδευσης στα 7, την πρακτική εξάλειψη αξιολόγησης των παιδιών στο δημοτικό, τις λιγότερες εργασίες για το σπίτι, την διδασκαλία όλων των παιδιών στην ίδια τάξη, χωρίς διακρίσεις αρίστων, την επιλογή της μεθόδου και των βιβλίων διδασκαλίας από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό, κ.α.

Δυστυχώς για το σκεπτικό σου, Χέλλε, προσωπικά δεν έχω απολύτως κανένα πρόβλημα «με την βίαιη συρρίκνωση των ωρών μαθημάτων στο δημοτικό, την εκκίνηση της (διευκρινίζω: τυπικής, σχολικής) εκπαίδευσης στα 7, την πρακτική εξάλειψη αξιολόγησης των παιδιών στο δημοτικό, τις λιγότερες εργασίες για το σπίτι, τη διδασκαλία όλων των παιδιών στην ίδια τάξη, χωρίς διακρίσεις αρίστων, την επιλογή της μεθόδου και των βιβλίων διδασκαλίας από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό, κ.α» αρκεί να γίνονται με τη μεθοδικότητα και στα πλαίσια όχι μόνο τα φινλανδικά, αλλά και άλλων χωρών που ακολουθούν ανάλογα συστήματα, και αρκεί στο «κ.ά.» που έγραψες να υπάρχει και η πλήρης και διαρκής αξιολόγηση του συστήματος και των ανθρώπων που το υπηρετούν.

Ένα παράδειγμα για τα κ.λπ. φέρνω από την αυστριακή πρωτοβάθμια (όπου παρεμπιπτόντως τα τελευταία χρόνια προωθείται η πρόσληψη ανδρών νηπιαγωγών και δασκάλων ώστε να υπάρχει στη ζωή των (πολλών πια) παιδιών μονογονεϊκών, κυρίως μητρογονεϊκών, οικογενειών και η «πατρική» φιγούρα) καθιερώνουν σταδιακά τους δύο δασκάλους στην «ενιαία τάξη», ώστε να υπάρχει άμεσα και επιτόπου η αναγκαία βοήθεια σε παιδιά που δυσκολεύονται (για διάφορους λόγους: μπορεί π.χ. να είναι και θέμα γλωσσικής άνεσης εξαιτίας του οικογενειακού περιβάλλοντος) να παρακολουθήσουν την τάξη.

Ειδικά το ότι υπερασπίζεστε τους παραδοσιακούς θεσμούς αξιολόγησης των μαθητών και ταυτόχρονα προβάλλετε την περίπτωση της Φινλανδίας σαν παράδειγμα προς μίμηση είναι ίσως η μεγαλύτερη αντίφαση του νήματος.

Έχω ξαναγράψει, με άλλη αφορμή, ότι έχεις την τάση να φτιάχνεις αχυρανθρώπους --ορίστε άλλο ένα παράδειγμα. Από πού στον κόρακα έβγαλες το παραπάνω συμπέρασμα; Το ότι αξιολογείς και αξιοποιείς ένα διεθνές στάνταρ, την PISA, με τους περιορισμούς και την προβληματική του (η SBE ανέφερε ήδη ότι υπάρχει --και εύλογο είναι-- τεράστια βιβλιογραφία) για να συναγάγεις συμπεράσματα, πού και πώς σε εμποδίζει να χρησιμοποιήσεις και όποια άλλα, πρόσφορα ή προσφορότερα μέσα μπορεί να είναι διαθέσιμα;

Χώρια που, προσωπικά, καθώς έχω και μια ηλικία με αναφορά σε άλλες εποχές, ο όρος «παραδοσιακοί θεσμοί αξιολόγησης» με παραπέμπει στην κυρά-δασκάλα που κοκκίνιζε με τη βίτσα τα χέρια των παιδιών που έκαναν ορθογραφικά λάθη...

 

[SBE]

(1) Έχουμε μια επιστημονική μελέτη που αναλύει το εκπαιδευτικό επίπεδο των πτυχιούχων Ελλήνων που φεύγουν στο εξωτερικό και (αν κρίνω από τα γραφήματα και το ερωτηματολόγιο στον Ιστό) τελειώνει στις αρχές της κρίσης, το 2009-2010. Σύμφωνα με τη μελέτη, μέσα σε αυτούς τους πτυχιούχους ένα πολύ υψηλό ποσοστό (κοντά στο 50%) είναι κάτοχοι διδακτορικού.

Ναι και όχι. Έχουμε μια επιστημονική μελέτη δείγματος Ελλήνων που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Η μελέτη έγινε το 2009-2010 και το δείγμα περιλαμβάνει Έλληνες οι οποίοι ζούσαν μόνιμα στο εξωτερικό την περίοδο εκείνη, αλλά δεν υπήρχε όρος για τη συμμετοχή στη μελέτη να έχεις μεταναστεύσει στο εξωτερικό πρόσφατα, ούτε όριο ηλικίας. Δηλαδή ο ερευνητής δεν μελετούσε το πρόσφατο μεταναστευτικό ρεύμα και την αύξησή του (το οποίο άλλωστε προϋπήρχε της κρίσης, αφού τη δεκαετία πριν την κρίση ο αριθμός των πτυχιούχων πολλαπλασιάστηκε), αλλά έψαχνε να βρει στοιχεία για το ποιοί είναι οι Έλληνες "επιστημονικοί μετανάστες". Δηλαδή, κι εγώ, κι ο Νανόπουλος κι ο πρόσφατος πτυχιούχος που έφυγε από Ελλάδα. Οι μισοί από το δείγμα ήταν διδάκτορες. Αυτό μπορεί να ήταν και ένδειξη για το γιατί βρίσκονταν στο εξωτερικό.

(α) Από πού προκύπτει ο αριθμός των «180.000 που έχουν φύγει στο εξωτερικό»;

Δεν ξέρω, πάντως ο αριθμός, και συγκεκριμένα ο ακριβής αριθμός που ειπώθηκε πιο πάνω (180 και κάτι ψιλά) ήταν ίδιος με τον αριθμό των ελλήνων μεταπτυχιακών φοιτητών την περίοδο 1995-2010, που τον βρήκα σε μια εργασία φοιτητική που αν έχω χρόνο θα την ξαναβρώ αργότερα, όχι ιδιαίτερα καλή κατά τη γνώμη μου, και είχα αντιρρήσεις γιατί άθροιζε τον αριθμό φοιτητών της κάθε χρονιάς κι έφτανε τους 180.000, δηλαδή δεν λάμβανε υπόψη ότι οι ίδιοι φοιτητές ξαναγράφτηκαν την επόμενη χρονιά στο πανεπιστήμιο, π.χ.
Είναι σα να λέμε ότι τώρα έχει η Ελλάδα 150Κ φοιτητές, πέρσι είχε 150Κ φοιτητές, άρα η Ελλάδα έχει 300Κ φοιτητές.

(γ) Με ποια λογική, ένα στατιστικό δείγμα που έχει ληφθεί σε άλλες συνθήκες (προ κρίσης) ανάγεται στις συνθήκες της κρίσης;

Με τη λογική άλλα διαβάζω, άλλα καταλαβαίνω.

(δ) Από πού προκύπτει η διάρθρωση της πυραμιδικής δομής των Ελλήνων πτυχιούχων γενικά --όχι των Ελλήνων πτυχιούχων που έφυγαν στο εξωτερικό;

Βλ. άνω. Έλλειψη κατανόησης απλής αριθμητικής.

(3) Κάπου, κάπως, κάποτε, τα ποσοστά αυτά (έχει σημασία να είναι ποσοστά)

Δεν είναι ποσοστά. Όπως είδες, σε κανένα σημείο της μελέτης π.χ. δεν αναφερθήκαμε σε ποσοστά.

Εγώ βλέπω ένα ακόμα λερναίο, και είμαι πολύ πρόθυμη να το ερευνήσω πιο πολύ, γιατί τα λερναία μου ανεβάζουν την πίεση. Δυστυχώς, δεν έχω πρόσβαση σε τίποτα έγκυρα ΜΜΕ (ούτε καν σε μπλογκ κλπ) ώστε να δημοσιεύσω τα αποτελέσματα της ντετεκτιβίστικης δουλειάς μου, τα οποία όπως τα βλέπω μάλλον για δημοσίευση σε πιριβιουντ τζέρναλ προσφέρονται, ειδικά με την ανάλογη κοινωνιολογική σάλτσα, άμα καθίσω δηλαδή να φτιάξω και κανένα πλαίσιο για την ερμηνεία του φαινομένου και πάρω και μερικές συνεντεύξεις (η άποψή μου για τις κοινωνικές επιστήμες είναι η ίδια με του Σέλντον Κούπερ, όπως αντιλαμβάνεστε:lol: ).
Απορία: ο Λαμπριανίδης έχει υπόψη του ότι αναφέρεται το όνομά του σε σχέση με τέτοια στοιχεία; Τον απασχολεί άραγε; (αυτή θα ήταν η μία συνέντευξη για το πέιπερ)

 

[SBE]

Το ότι αξιολογείς και αξιοποιείς ένα διεθνές στάνταρ, την PISA, με τους περιορισμούς και την προβληματική του (η SBE ανέφερε ήδη ότι υπάρχει --και εύλογο είναι-- τεράστια βιβλιογραφία)

Όχι εγώ, ο Ζαζ έδωσε δείγματα μελετών για την PISA

 

[Zazula]

Οι μισοί από το δείγμα ήταν διδάκτορες. Αυτό μπορεί να ήταν και ένδειξη για το γιατί βρίσκονταν στο εξωτερικό.

Ίσως σε αυτό συνέτεινε και το γεγονός ότι τα αναφερόμενα «many associations that forwarded it to their member lists» ήταν «Such as the Hellenic Observatory LSE, the Greek Society of Scientists in the USA, the Greek Alumni of American Universities and the Association of Planning and Regional Development Engineers», των οποίων τα μέλη (υποθέτω) έχω υψηλότερη ποσόστωση κατόχων διδακτορικών.

Απορία: ο Λαμπριανίδης έχει υπόψη του ότι αναφέρεται το όνομά του σε σχέση με τέτοια στοιχεία; Τον απασχολεί άραγε; (αυτή θα ήταν η μία συνέντευξη για το πέιπερ)

Αν κατάλαβα καλά όχι μόνο τον απασχολεί, αλλά τον φτιάχνει κιόλας, καθότι σημειώνει: «There was a huge interest in this research from the international media, too (see http://afroditi.uom.gr/rdpru/?q=el/node/198), perhaps due to the fact that Greece was in the headlines worldwide for many months, and thus there was an interest in understanding the causes and effects of the economic crisis.»