πανύβλακας ή πανίβλακας (πανύβλαξ ή πανίβλαξ);

bernardina

bernardina

Moderator
*πανίβλαξ/*πανίβλακας ή πανύβλαξ/πανύβλακας; Το δεύτερο, φυσικά. Καμιά σχέση με πανιά και άρμπουρα. Η λέξη είναι σύνθετη από το πάνυ (πάρα πολύ, εξαιρετικά) και βλαξ/βλάκας.
 
Και τώρα, η κρίσιμη απορία. Πότε σχηματίστηκε αυτή η λέξη; Επειδή δεν γκουγκλίζεται πριν από το 2005.

Μήπως είναι πρόσφατος σχηματισμός από το παν+βλάκας (κατά το πανηλίθιος) που αντί να δώσει το γραμματικό σωστό παμβλάκας πήρε ένα ευφωνικό -ι- ανάμεσα στα συνθετικά στοιχεία της (οπότε η σωστή γραφή θα έπρεπε να είναι πανίβλακας) και μετά «αρχαιοποιήθηκε» και ευπρεπίστηκε;
 
drsiebenmal said:
Και τώρα, η κρίσιμη απορία. Πότε σχηματίστηκε αυτή η λέξη; Επειδή δεν γκουγκλίζεται πριν από το 2005.
Click to expand...
Στα γκουγκλοβιβλία εμφανίζεται στο Ημερολόγιο του Ίωνα Δραγούμη (edit: μάλλον και στον Βάρναλη, αλλά δεν έχει snippet, οπότε να βγει στο τηλέφωνο ο Σαραντάκος :p), οπότε τελείως φρέσκια δεν είναι. Συμφωνώ πάντως πως πρόκειται μάλλον για νεολογισμό. Το LSJ δεν έχει ούτε ένα σύνθετο από πάνυ-.
 
Περίεργο. Νόμιζα ότι γκουγκλίζονται τα γκουγκλοβιβλία...

Edit: Εμένα, ούτε στα γκουγκλοβιβλία μού δίνει κάτι. Περίεργο.
 
bernardina said:
*πανίβλαξ/*πανίβλακας ή πανύβλαξ/πανύβλακας; Το δεύτερο, φυσικά. Καμιά σχέση με πανιά και άρμπουρα. Η λέξη είναι σύνθετη από το πάνυ (πάρα πολύ, εξαιρετικά) και βλαξ/βλάκας.
Click to expand...

http://lexilogia.gr/forum/showthrea...ή-αντιπώς-τελικά&p=34227&viewfull=1#post34227

http://lexilogia.gr/forum/showthrea...ή-αντιπώς-τελικά&p=34236&viewfull=1#post34236

Everything that needs to be said, has already ετσετερά, ετσετερά. :-)
 
Εγώ τη λέξη την πρωτοσυνάντησα γραμμένη σε κάποιο από τα δύο περιοδικά (Επίκαιρα ή Ταχυδρόμος) που ο ΚΥΡ δημοσίευε κάποιες παρωδίες ιστορικών γεγονότων σε συνέχειες. Τρωικός πόλεμος ήτανε, κάτι με Ρωμαίους... δεν θυμάμαι. Θυμάμαι, ωστόσο, τη φράση "πανύβλαξ οπλίτης" κλπ. (Ξέρω, σας φώτισα... Αν θυμίζει κάτι πιο χειροπιαστό σε κανέναν, συμπληρώστε ελεύθερα. :D )
 
Το ΛΝΕΓ την έχει καταγράψει στο λήμμα πανίβλακας και εξηγεί ότι ο σχηματισμός επηρεάστηκε από τα παν-ύψηλος, παν-ηλίθιος, «των οποίων το πανύ- θεωρήθηκε α΄ συνθετικό».

Βέβαια, δεν αναφέρει πουθενά ότι η λέξη κυκλοφορεί και με την ορθογραφία πανύβλαξ / πανύβλακας, όπου το πανυ- σώζεται σε όλο του το μεγαλείο, περισσότερο απ' όσο φαίνεται να έχει στον πανηλίθιο.
 
Πιδύε, σε ποιο έργο του Βάρναλη; Δεν μου το βγάζει εμένα.

Εδώ που τα λέμε, μάλλον δεν είναι από το πάνυ -έχουμε άλλο σύνθετο; Αφού το πάμβλαξ δεν είναι εύηχο, μπήκε ένα ευφωνικό ι.
 
Νομίζω ότι όλα τα παν-υψηλός και παν-ηλίθιος και παν-κόσμιος > παγκόσμιος και παν-καλός > πάγκαλος όλα έχουν πρώτο συνθετικό το παν. Άλλωστε, το αρχαίο πάνυ καλός π.χ. δεν έδωσε *πανύκαλος...
 
sarant said:
Πιδύε, σε ποιο έργο του Βάρναλη; Δεν μου το βγάζει εμένα.
Click to expand...
Στην έκδοση των Σκλάβων Πολιορκημένων του Δάλλα στον Κέδρο. Προφανώς όχι σε ποίημα, αλλά στις επιστολές (υποθέτω).
 
sarant said:
Αφού το πάμβλαξ δεν είναι εύηχο, μπήκε ένα ευφωνικό ι.
Click to expand...

Και οι πρώτοι που το έγραψαν θέλησαν να πατάει κάπου και το έκαναν ευφωνικό υ. :-)
 
pidyo said:
Στην έκδοση των Σκλάβων Πολιορκημένων του Δάλλα στον Κέδρο. Προφανώς όχι σε ποίημα, αλλά στις επιστολές (υποθέτω).
Click to expand...

Επιστολές δεν θυμαμαι να έχει αλλά έχει άφθονο υλικό στο επίμετρο (και από άλλους). Αριθμό σελίδας σού δίνει;
 
Μου επιτρέπετε να προσφέρω μια άλλη άποψη χωρίς να έχω γνώσεις γλωσσολογίας; Η εντελώς κοινή λέξη πανύψηλος δημιουργεί την παραλλαγή πανύβλακας. Δηλαδή το υ δεν είναι ευφωνικό, για να μην πούμε πάνβλακας, αλλά παραπέμπει στο πανύ-ψηλος και κατά συνέπεια στο πανύ-βλακας. Επειδή ο Μήτσος δεν ξέρει ότι η ετυμολογία είναι παν-ύψηλος, νομίζει ότι είναι πανύ-ψηλος, άρα μια χαρά του πάει και το πανύ-βλακας.

Μπορεί να σας φαίνεται αντιεπιστημονικό, αλλά εγώ γι' αυτό τον λόγο θα το έγραφα με υ.
 
Βάσει των όσων ειπώθηκαν πιο πάνω, το πιθανότερο φαίνεται να είναι πως η λέξη φτιάχτηκε στον προφορικό λόγο υπό την επίδραση άλλων κοινών λέξεων, ιδίως ίσως εκείνων που προσέδιδαν κακόσημη ιδιότητα σε πρόσωπα (πανηλίθιος, πανάσκημος), με βάση το παν. Δεν νομίζω ότι πρέπει να παραγνωρίζεται η δυσκολία της προφοράς του συμφωνικού συμπλέγματος /μβλ/. Αν φανταστούμε ότι κυκλοφόρησε στην πιάτσα αυτή η εκδοχή δίπλα στην εκδοχή με το ευφωνικό /ι/, η τελική επικράτηση του δεύτερου δεν προκαλεί καμία έκπληξη. Η μετέπειτα πορεία έχει να κάνει με τη χρήση της λέξης από λόγιες γραφίδες. Είτε με αναδρομική παρετυμολόγηση από το πάνυ, είτε επειδή στους καθαρευουσιάνικους καιρούς με κάθε ύψιλον αντί ενός γιώτα κέρδιζες πόντους, έτεινε να επικρατήσει στον γραπτό λόγο η γραφή με ύψιλον.

Επαναλαμβάνω ότι όλα αυτά είναι σκέτες πιθανολογήσεις.
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top