Καλώς έκανες σαφές ότι το παραπάνω είναι του Αλέξη Πολίτη και δεν το λέει ο Μάκριτζ. Διότι:
(α) Το «οι συστηματικές προσπάθειες δύο χιλιάδων χρόνων να υποκαταστήσουμε το έμφυτο γλωσσικό αίσθημα από λεξικά και γραμματικές» είναι γενικόλογο και δεν ισχύει για όλο αυτό το διάστημα, για όλο τον πληθυσμό, με τον ίδιο τρόπο. Και δεν αφορά λεξικά και γραμματικές. Το κυριότερο πρόβλημα, του 20ού αιώνα, ήταν η καθαρεύουσα στη διοίκηση και την εκπαίδευση. Ως προς τις γραμματικές, ο επίλογος του Μάκριτζ αναφέρεται στην κριτική που γίνεται από κάποιους στη Γραμματική του Τριανταφυλλίδη, και η κριτική γίνεται κυρίως από εκείνους που θέλουν να την παντρέψουν με στοιχεία της καθαρεύουσας.
Today the two tendencies in the debates about the Greek language are represented by those who respect (even if they do not follow faithfully) the standardized demotic devised by Triantafyllidis and his collaborators and used by literary authors of the Generation of 1930, and those who espouse freedom from standardization, a 'diachronic Greek' that leaves speakers and writers at liberty to employ features from every historical stage of the Greek language. Many Greeks, both in the past and in the present, have challenged dualities such as those between Ancient and Modern Greek, and between the synchronic and the diachronic, as being artificial and unnecessarily constricting. The standardization of the written language by demoticist grammarians and authors –especially the linguistic 'discipline' espoused and propagated by leading intellectual and political figures of the extreme right such as Petros Vlastos and Ioannis Metaxas– is often interpreted as an infringement of individual linguistic freedom and a restriction on creativity. In addition, the reaction against 'state demotic' since 1976 –apart from being an inevitable reaction against something that has been officially imposed– is also a reaction against the traditionally rural-orientated populism of demoticism. For a long lime, most Greeks have not wanted to live in rural areas, but have aspired to live in cities. Besides, by using katharevousa features –and by supporting their use– Greeks feel they are defending traditional values and enacting the continuity of Hellenism from Classical through Byzantine times. (σ. 334)
(β)
«πολλοί –για να μην πω όλοι– φοβόμαστε να εκφραστούμε φυσιολογικά, μπας και μας ξεφύγει κανένα λάθος».
Αυτό είναι τόσο γενικό και αόριστο που να μην μπορείς και να το καταρρίψεις, κάτι σαν τα θεολογικά δόγματα. Και εκεί που η παράγραφος του Α. Πολίτη δίνει την εικόνα των ομιλητών της γλώσσας που, ταμπουρωμένοι πίσω από τα τείχη των λεξικών και των γραμματικών, παθαίνουν ό,τι περίπου και τα θύματα της πανώλης στο
Black Plague του Έρικ Μπέρντον, στη σύγχρονη πραγματικότητα που αναφέρει ο Μάκριτζ (και όχι μόνο αυτός), άλλα, πολύ πιο ελεύθερα και χαλαρά και «εκτός των τειχών», συμβαίνουν:
The perception of a language crisis is more universal in the developed world than most Greeks are aware, resulting from the demand for instant communication and information and the influence of the mass media, and of visual stimuli such as television, video, email, and text messaging, all of which seem to militate against the careful and precise use of language. (σ. 331)
Αν μας λείπει το «ισχυρό και καλλιεργημένο γλωσσικό αισθητήριο», δεν φταίει που διαβάζουμε λεξικά και γραμματικές (όχι, δεν θα παραπονεθώ αν πουλάνε τα λεξικά και πολύ λιγότερο αν διαβάζονται κιόλας), αλλά που χάνουμε πολλές ώρες ανάμεσα σε τηλεόραση και διαδίκτυο (όχι, δεν αναφέρομαι στα ποιοτικά προγράμματα και τις ποιοτικές σελίδες) και πολύ λιγότερες διαβάζοντας και κάτι με λογοτεχνική αξία.
Καταλαβαίνω τι θέλει να πει ο Αλέξης Πολίτης ή γιατί το παράθεμα αγκαλιάστηκε με τόση θέρμη σε δύο νήματα. Θα είχε την αυτοτελή του αξία αν έλεγε απλώς ότι η φυσιολογική έκφραση θα διαστρεβλωθεί αν συνέχεια αλληθωρίζουμε προς τα λεξικά και τις γραμματικές. Αυτό το προσυπογράφω. (Ε, τι το «προσυπογράφω», εγώ το έγραψα αυτό… :) ).