το διόφθαλμο = τα κιάλια (μεταξύ άλλων)

[UsualSuspect]

Το διόφθαλμο (πληθ. τα διόφθαλμα) έχει αρκετά αποτελέσματα στο διαδίκτυο ως αρδευτικό εξάρτημα, ως εξάρτημα μικροσκοπίων ή τηλεσκοπίων. Στο Ναυτικό/Λιμενικό, όμως, δηλώνει και τα, γνωστά σε όλους, κιάλια. Στα ΛΚΝ και ΛΝΕΓ δεν αναφέρεται η σημασία αυτή. Ο Καμαρινός (λεξικό ναυτικών όρων) αποδίδει το διοφθάλμιον τηλεσκόπιον ως κιάλια. Ο Δημητράκος αναφέρει διοφθαλμικόν τηλεσκόπιον (χωρίς να το συνδέει άμεσα με τα κιάλια). Μάλλον στην πορεία το επίθετο διοφθάλμιος/διοφθαλμικός έγινε ουσιαστικό.

 

[nickel]

Για το διόφθαλμο ο Πάπυρος έχει:

διόφθαλμο, το (γαλλ. binoculaire) (Οπτ.-Τεχνολ.)· αναφέρεται σε κάθε οπτικό όργανο που επιτρέπει την ταυτόχρονη παρατήρηση και με τους δύο οφθαλμούς, οι οποίοι φέρονται για τον σκοπό αυτό μπροστά από ανεξάρτητα οπτικά συστήματα φακών. Με τα διόφθαλμα, στα οποία περιλαμβάνονται μικροσκόπια και διόπτρες, διατηρούνται τα πλεονεκτήματα τής διόφθαλμης όρασης.​

Ενώ γράφει αυτό, με τη διόφθαλμη όραση (από εκεί ξεκίνησε ο όρος, το 1886, πριν γίνει ουσιαστικό), από πάνω ακριβώς έχει λήμμα για διοφθάλμια όραση.

Για τα κιάλια έχεις τις διόπτρες — δεν σου χρειάζονται διόφθαλμα και διοφθαλμικά.

 

[UsualSuspect]

Γενικά έχεις δίκιο για το διόπτρα. Στο Ναυτικό,όμως, εκτιμώ ότι χρησιμοποιείται το διόφθαλμο για τα κιάλια για να μην το μπερδεύουμε με το εξάρτημα διόπτρα πάνω στους πιλορούς με το οποίο παίρνουμε τις διοπτεύσεις.

 

[nickel]

Αυτό το όργανο, ο pelorus,
http://en.wikipedia.org/wiki/Pelorus_(instrument)
που βγαίνει από τον ναυπηγό του Αννίβα, τον Pelorus, που πρέπει να είναι το ελληνικό πέλωρος (από το πέλωρ, «υπερφυσικό τέρας», που έδωσε και τον πελώριο), πώς κατάντησε έτσι; *Πιλορός;

 

[UsualSuspect]

που πρέπει να είναι το ελληνικό πέλωρος

Δεν ξέρω την προέλευση του πιλορός/πιλωρός/πυλωρός (το έχω δει και έτσι γραμμένο!!!). Ο Καμαρινός στο λεξικό του με ναυτικούς όρους αναφέρει το αγγλικό pelorus ως ναυτιλιακό όργανο χωρίς ελληνική απόδοση. Στο γκουγκλ δεν βρίσκω άκρη... Επομένως προτιμώ την απλοποιημένη γραφή

 

[nickel]

Συνέχεια εδώ:
http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?t=8299
για τον pelorus.