συνελήφθη ή συνελήφθει;

Ωραία ερώτηση. Δεν είχα αντιληφθεί ότι είναι τόσο διαδεδομένες οι περιπτώσεις που το γράφουν με -ει στο τέλος. Είδα και επίκαιρο «*Συνελήφθει ο Άκης Τσοχατζόπουλος».

Αυτό το -η δεν είναι σαν το παλιό -η της υποτακτικής που έγινε -ει (να λύση > να λύσει, να λυθή > να λυθεί). Είναι έτσι ακριβώς στην κλίση του παθητικού αορίστου και αυτόν τον τύπο διατηρούμε στην περίπτωση τού συλλαμβάνομαι:
συνελήφθην (μόνο λόγ.) - συνελήφθης (μόνο λόγ.) - συνελήφθη (μόνο λόγ.)
συλληφθήκαμε - συλληφθήκατε - συνελήφθησαν (μόνο λόγ.)

Δεν έχουν καλοτυχήσει τα: συλλήφθηκα - συλλήφθηκες - συλλήφθηκε

Είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα στην περίπτωση άλλων ρημάτων που προήλθαν από το λαμβάνομαι:
αντιλήφθηκε
καταλήφθηκε
επιλήφθηκε
παραλήφθηκε
αν και δεν αποκλείεται να δει κανείς και τους λόγιους τύπους.

Ελήφθη;
 
Δεν είναι μόνο τα σύνθετα του -λαμβάνομαι, αλλά και του -ίσταμαι: κατέστη, εξανέστη, παρέστη, υπέστη — και (Χριστός) ανέστη!
 
Το περίεργο στα σύνθετα του λαμβάνομαι είναι πόσο διαφορετικά έχουν προσαρμοστεί στη δημοτική, με το πιο συνηθισμένο (μετά το αντιλαμβάνομαι) να αντιστέκεται και περισσότερο.

Του ίσταμαι δεν έχουν καμιά ελπίδα να προσαρμοστούν — εκτός από το Αληθώς αναστήθηκε! :)
 
Με το «αληθώς» θα πεις μόνο «Αληθώς ο Κύριος!», ειδάλλως πρέπει να πας στο «αληθινά» κττμά.
 
Ωχ, ξέχασα τη φατσουλίνα...


Με κάνεις και γράφω «Ωχ» και δεν έχω καλή απάντηση για το «Ωχ ή Οχ;».
 
Κι εγώ που νόμιζα πως θα σχολίαζες τα ~2200 *ανέστει...
 
Εδώ δεν είχα πάρει χαμπάρι τα *συνελήφθει που πάνε με τον κήπο (κάτσε να δω πώς γράφεται) της Γεθσημανή (αλλά δεχόμαστε και τη Γεσθημανή). Δεν έχω φτάσει ακόμα στην ανάσταση.
 
nickel said:
Ωχ, ξέχασα τη φατσουλίνα...


Με κάνεις και γράφω «Ωχ» και δεν έχω καλή απάντηση για το «Ωχ ή Οχ;».
Click to expand...

Έχει να κάνει με προσωδίες και τα ρέστα; Ρώτα καλύτερα τον Σαββόπουλο :laugh:

Μην ξεχνάμε και τα ρήματα από το βαίνω: συνέβη, προέβη(ν), επέβη(ν), παρενέβη(ν), παρέβη(ν), δεν θυμάμαι άλλα. Μπορούμε όμως να μετατρέψουμε τα πάντα στη Δημοτική;
Κριαράς:
παρέβην.PNG
Ωστόσο, το neurolingo γράφει παρέβηκα...

αλλά και από το άγω: προήχθη, απήχθη, παρήχθη.
Δείτε στο γκουγκλ πόσα απ' αυτά γράφονται με ει.
 
Πάντως τα παρενέβησα, επενέβησα μου μοιάζουν καλές προσαρμογές στη δημοτική. Και νομίζω ότι γράφονται και κυρίως ακούγονται. Με βολεύουν πολύ. Όσο για την περίφραση που προτείνει ο Κριαράς δυστυχώς δεν καλλιεργείται ούτε στο σχολείο. Μάλλον θεωρείται απαξιωμένη και προβάλλεται κατά κόρον η λόγια εκδοχή.
 
Καλησπέρα. Για το παρενέβηκα (και επενέβηκα), που είναι δεκτά στο Λεξισκόπιο, υπάρχει κι ένα νηματάκι εδώ.

Αλλά τα παρενέβησα, επενέβησα, δεν ξέρω αν είναι καλές προσαρμογές, ξέρω ότι οι περισσότεροι επιμελητές θα τα έσβηναν. Δεν ξέρω όμως τι θα έβαζαν στη θέση τους.
 
Προτιμώ τα παρενέβησα, επενέβησα αν και περισσότερο προτιμώ το "μπήκα στην μέση". Αυτά τα σε -ηκα μού θυμίζουν αρχαίο παρακείμενο.
 
Πάντως εγώ θα διόρθωνα σαφώς το *παρενέβησα αλλά όχι το παρενέβηκα.
 
Ομολογώ ότι αποφεύγω να γράψω κάποιον από τους δυο τύπους και προτιμώ είτε περίφραση (έκανα παρέμβαση) είτε άλλο τύπο ή λέξη (πολλές φορές στο παρελθόν έχω γράψει και παρέμβηκα, όπως ανέβηκα). Το συνέβη(σε) δεν το θεωρώ συγκρίσιμο γιατί ενώ σχηματίζει όλους τους χρόνους, είναι αξιοποιήσιμο μόνο στο τρίτο πρόσωπο, ως απρόσωπο (εκτός κι αν θεωρήσει κανείς ότι πάει πακέτο με τα γεγονότα).
 
Αντιλαμβάνομαι τη διόρθωση και τη θεωρώ απολύτως σεβαστή. Ωστόσο επειδή μιλάμε από διαφορετικές αφετηρίες, επιμένω ότι η (επιτρέψτε μου ξανά τον όρο) προσαρμογή αυτή είναι υπαρκτή και δεν προέρχεται από παρθενογένεση. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι υπηρετείται ο αόριστος μορφολογικά: τονισμένη αύξηση, -σ- αορίστου, αναλογία προς το γ΄ πληθυντικό. Φυσικά η χρήση μόνο μπορεί να αποφασίσει ώστε να γίνει ανεκτός ο τύπος και στο γραπτό λόγο.
Και όλα αυτά βέβαια επειδή για κάποιο λόγο η περίφραση θεωρείται από πολλούς διολίσθηση στη γλωσσική φτώχεια. Έτσι εξηγείται και η εμμονή του σχολείου στους μονολεκτικούς τύπους.

υγ. Πήγα τη συζήτηση άθελά μου αλλού. Συχωρήστε με.
 
nickel said:
Αλλά τα παρενέβησα, επενέβησα, δεν ξέρω αν είναι καλές προσαρμογές, ξέρω ότι οι περισσότεροι επιμελητές θα τα έσβηναν. Δεν ξέρω όμως τι θα έβαζαν στη θέση τους.
Click to expand...

Καλά έκανες και το ανέφερες. Άλλωστε τα νήματα είναι για τους λαβύρινθους...

Πρόσεξες ότι δεν πήρα θέση ως προς το αν είναι καλή προσαρμογή. Αυτό, όπως λες, η χρήση θα το αποφασίσει. Απλώς τώρα στις περισσότερες περιπτώσεις η χρήση λέει στον επιμελητή να μην το αποτολμήσει. Και ο Helle λέει τι προτιμά, αλλά μου αρέσει να επισημαίνω τι κάνει ο μέσος επιμελητής για να ξέρουν οι συνάδελφοι τις κακοτοπιές όταν πρόκειται να κρίνει το γραπτό τους κάποιος επιμελητής από εκείνους που σφάζουν και δεν ρωτάνε.
 
Συγχωρέστε μου την οφτοπικιά, αλλά πώς ακριβώς δουλεύουν οι επιμελητές; Έχουν δικαίωμα να αλλάζουν ό,τι θέλουν χωρίς να ειδοποιούν τον συγγραφέα ή μεταφραστή ή είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν για τις αλλαγές; Και τι βαθμό δικαιοδοσίας έχουν στην τελική έκδοση;
 
Τα πάντα όλα. Υπάρχουν επιμελητές που δουλεύουν σε απόλυτη και αγαστή συνεργασία με τους μεταφραστές, και επιμελητές που σε αφήνουν στην αγωνία μέχρι να δεις το βιβλίο τυπωμένο, με όλους τους πιθανούς και απίθανους συνδυασμούς στο ενδιάμεσο.
 
Με αφορμή τα παραδείγματα στην ανάρτηση #3 του Zazula θα ήθελα να σχολιάσω τη διαφορετική χρήση και νοηματική διαφορά των ρημάτων "εξίσταμαι" και "εξανίσταμαι". Βλέπω συχνά να χρησιμοποιούνται το ένα στη θέση τού άλλου, ή να θεωρείται το ένα λανθασμένη εκδοχή τού άλλου. Είναι βέβαια πιθανό κάποιος να αγανακτεί και να "εξίσταται" ταυτόχρονα, ή να (δια)πορεί και να "εξανίσταται" (εκ των υστέρων) αλλά τις περισσότερες φορές από τα συμφραζόμενα διαφαίνεται μια άστοχη συνωνυμία. Αν και το σχόλιο δεν έχει νόημα να απευθύνεται στους "λεξιλογούντες", είναι ο μονος χώρος αυτή τη στιγμή που μου δίνει τη δυνατότητα να το αναφέρω.
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top