καφασωτό παράθυρο

[SBE]

Το καφάσι δεν βγαίνει από το kafa, κεφάλι, αλλά από το kafes (με παραλλαγή kafas), που σημαίνει κλουβί και πλέγμα (γι' αυτό και καφασωτό).

Α, εδώ πάει να λυθεί η παλιά απορία μου: τι στο καλό είναι το καφασωτό παράθυρο; Μπορεί κανείς να μου δείξει καμιά φωτογραφία;

 

[daeman]

Α, εδώ πάει να λυθεί η παλιά απορία μου: τι στο καλό είναι το καφασωτό παράθυρο; Μπορεί κανείς να μου δείξει καμιά φωτογραφία;

Η γκούγκλα είναι φίλη μας. Σίγουρα έχεις ξαναδεί τέτοιο, αποκρυπτικό αλλά όχι απόκρυφο:

Alcazaba de Málaga

Detalle de una ventana con celosia. Palacio de Los Leones. La Alhambra, UNESCO. Ciudad de GRANADA. Andalucia. España


celosía = lattice window | latticework, trellis

[Λεξικό Κριαρά]
καφάσι το. Δικτυωτό κιγκλίδωμα: διά το μη βλέπειν εις τον άλλον κάμνουν καφάσια εις τα σπίτια, κάγκελα πολλά (Βακτ. αρχιερ. 154). [<τουρκ. kafes. Η λ. στο Βλάχ. (‑ια) και σήμ.]

[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
καφάσι [SUP]1[/SUP] το [kafási] Ο44 : 1. μικρό κιβώτιο, συνήθ. ξύλινο, με διάκενα για την τοποθέτηση και τη μεταφορά φρούτων και λαχανικών· τελάρο 1: Ένα ~ πορτοκάλια / μήλα. 2. ξύλινο δικτυωτό πλέγμα που το τοποθετούσαν στα παράθυρα των μουσουλμανικών σπιτιών ή στους γυναικωνίτες των χριστιανικών εκκλησιών για να προφυλάξουν τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών. [μσν. καφάσι < τουρκ. kafes (από τα αραβ.) διαλεκτ. kafas -ι]

Πάνω από τη μεσάντρα, υπάρχει ο γυναικωνίτης (εικ.50), με καφασωτό μπροστά, για να μην βλέπουν οι άνδρες τις γυναίκες οι οποίες από εκεί παρακολουθούσαν τις συναντήσεις-συζητήσεις των ανδρών και αργότερα, συζητούσαν κατ΄ ιδίαν με τους άνδρες τους.

Ο γυναικωνίτης είχε και άλλη χρήση:

Όταν ερχόταν συμπεθεριό, οι άνδρες με τον υποψήφιο γαμπρό και τους συγγενείς τους, συζητούσαν στη μεγάλη σάλα και οι γυναίκες στο γυναικωνίτη, πίσω από τo καφασωτό και την αραχνοΰφαντη κουρτίνα, με την υποψήφια νύφη παρακολουθούσαν τις συζητήσεις, έβλεπαν το γαμπρό και την οικογένειά του και προσπαθούσαν να τους ψυχολογήσουν.

Στο τέλος, όταν οι άνδρες τα "βρίσκανε" (προίκα κ.λ.π), κατέβαινε η κοπελιά και, εάν της άρεσε ο γαμπρός, έφτιαχνε καφέ και του σερβίριζε, εάν ήταν γλυκός, γινόταν το συμπεθεριό, εάν ήταν πικρός (σκέτος), δε γινόταν συμπεθεριό και έφευγαν "άπρακτοι".

Εδώ είχαμε το τραγελαφικό, να μην άρεσε στη μεγάλη κόρη και να άρεσε στη δεύτερη ο γαμπρός και σπάνια μεν, αλλά γεγονός δε, να παντρεύεται, κατά παράβαση των εθίμων και αρχών της εποχής, η δεύτερη κόρη πριν από την πρώτη, για να "αποκαταστήσουν πιο γρήγορα τα κορίτσια"...

Το έθιμο διατηρείται και σήμερα στα βάθη της Ανατολής.

Ξενάγηση στον Πύργο του Τσικαλιώτη

 

[bernardina]

Πίσω στα πυκνά τα καφάσια
σαν τη δαιμονισμένη γυρνά,
χρόνια το γλυκό παλικάρι
περιμένει τη Σεράχ κι αγρυπνά.

 

[SBE]

Ευχαριστώ για την επεξήγηση, εγώ φανταζόμουνα ότι τα παράθυρα είχαν προεξοχή σε σχήμα καφασιού του μανάβη