και ή κι

partblah1990

New member
Πότε χρησιμοποιούμε το και πότε το κι εκτός από τη γνωστή περίπτωση η λέξη που ακολουθεί να αρχίζει από φωνήεν?
 
Δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει κανόνας, αλλά εγώ δεν χρησιμοποιώ ποτέ "κι" αν ακολουθεί λέξη από i. Σε παλιότερα κείμενα βρίσκουμε και το κάπα με απόστροφο (κ' ήθελα). Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι δεν υπάρχει κανόνας που να επιβάλλει το "κι" αντί του "και", όπως δεν υπάρχει κανόνας που να επιβάλλει την έκθλιψη (αν και νομίζω ότι στο σχολείο μάς έλεγαν να την αποφεύγουμε σε επίσημο λόγο).
 
Για το και ή κι, στη γραμματική του Τριανταφυλλίδη γράφει:

7032166897_b8f4041aa6.jpg


ενώ η σχολική γραμματική του Γυμνασίου γράφει στη σελίδα 105:
7032279763_292ae16f95_z.jpg


Στην πράξη και για το και ή κι και για την έκθλιψη, εγώ τουλάχιστον εφαρμόζω δύο κριτήρια:
- το γενικότερο ύφος, το είδος και τον ρυθμό του κειμένου, δηλαδή σε χαλαρό γραπτό (που πλησιάζει τον προφορικό λόγο ή θέλω να δώσει αυτή την εντύπωση) ή σε γρήγορο διάλογο που αποδίδει καθημερινό ή βιαστικό λόγο, και το κι γράφω και εκθλίψεις και αποκοπές κάνω, όπου μου ταιριάζει και το θεωρώ φυσικό.
- πότε μου ταιριάζει; Γράφω κι όταν θέλω να αποφύγω τη χασμωδία (π.χ.: και έλα, και εσύ, για αυτό) εκτός αν θέλω να τονίσω το και (και ήρθαν και έρχονται ακόμα). Αυτό που λέει ο Ελληγεννής αποπάνω για το κι πριν από τον ήχο ι, γενικά το τηρώ, εκτός αν σε διάλογο επικρατεί βιασύνη (κι ήρθε κι είπε τα δικά του στα γρήγορα κι ύστερα έγινε μπουχός, σίφουνας σου λέω!).

Για την έκθλιψη ιδίως, δες και σ' εκείνο το νήμα, που τα λένε καλύτερα και από μένα και από τις γραμματικές.
Να πω μόνο πως σ' αυτά κατέληξα στην πράξη, διαβάζοντας και δουλεύοντας τη γλώσσα, όχι μελετώντας την,
και ότι και οι πιο όμορφοι κανόνες, αν δεν έχουν έρεισμα στον ζωντανό λόγο, όμορφα καίγονται.
 
Σε μίνι έντυπο τύπου fanzine με δύο κείμενα όλο κι όλο, γύρω στις 3-4 σελίδες το καθένα, αν ο ένας αρθρογράφος προτιμάει το «κι» κι ο άλλος την έκθλιψη «κ'» (πριν από e και i), θα παρεμβαίνατε προκειμένου να υπάρχει, ξερωγώ, τυπογραφική ομοιογένεια;
 
Σε μίνι έντυπο τύπου fanzine με δύο κείμενα όλο κι όλο, γύρω στις 3-4 σελίδες το καθένα, αν ο ένας αρθρογράφος προτιμάει το «κι» κι ο άλλος την έκθλιψη «κ'» (πριν από e και i), θα παρεμβαίνατε προκειμένου να υπάρχει, ξερωγώ, τυπογραφική ομοιογένεια;
Βεβαίως και θα παρέμβαινα. Θεωρώ ότι πλέον υπάρχει μόνο και και κι. Το κ’ ανήκει σε άλλες εποχές. Ίσως θα το άφηνα σε ένα σύγχρονο λογοτεχνικό βιβλίο, αλλά μόνο εφόσον ο συγγραφέας το χρησιμοποιούσε με συνέπεια. Αν δεν το χρησιμοποιούσε με συνέπεια, θα το άλλαζα πάλι σε κι. Ίσως το ίδιο θα έκανα και σε παλαιότερο βιβλίο όπου δεν θα το χρησιμοποιούσε ο συγγραφέας με συνέπεια. Τι, θα άφηνα το κ’ να δείχνει διαφορετικές περιόδους ή διαθέσεις στο έργο του; :-)
 
Όπως είπε ο Νίκελ, το κ' ανήκει σε άλλες εποχές. Ένα φανζίν που σέβεται τον εαυτό του προχωράει μπροστά, δεν κοιτάει πίσω.

Οι μόνοι που χρησιμοποιούν στις μέρες μας το κ' είναι ο Ρένος Αποστολίδης και οι δυο γιοι του. Πες το στον συντάκτη, αν θέλει να πάρει χούγια από αυτούς...
 
Θεωρείτε ότι περιπτώσεις όπως "και έφεραν" αποτελούν άσκοπη χασμωδία, ακόμη και πιο επίσημα κείμενα; Δε θα μπορούσε να χρησιμοποείται ο τύπος "κι" ακόμη και σε ακαδημαϊκό λόγο; Μήπως υπερδιορθώνουν οι ομιλητές στο πλαίσιο του εννοούμενου κύρους του κειμένου;
 
Όλα είναι ζήτημα ύφους.
Όπως όλα εντέλει σε αυτή τη ζωή είναι ζήτημα ύφους.
 
Back
Top