Και τα δύο άρθρα του Τσίμα τα βρίσκω ενδιαφέροντα από πολλές απόψεις.
Θα σχολιάσω λίγο το πρώτο προς το παρόν:
Αν όλα αυτά μεταφραστούν από την κελτική στην ελληνική γλώσσα, σημαίνουν, πολύ απλά, ότι όλη η περί Μνημονίου συζήτηση, που κυριάρχησε στην προεκλογική περίοδο και σφράγισε τον χαρακτήρα των εκλογών είναι, μάλλον, μια συζήτηση σε λάθος βάση. Αν χώρες που δεν έχουν υπογράψει μνημόνιο, όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία ή η Ισπανία, υποχρεώνονται να κάνουν ό,τι κάνει και η Ελλάδα, και μερικές φορές σε πιο άγρια και επώδυνη εκδοχή, αυτό δεν μπορεί παρά να σημαίνει ότι το πρόβλημά μας -δυστυχώς- δεν είναι το Μνημόνιο.
Ο κ. Τσίμας αγνοεί, ή ακόμα χειρότερα, κάνει πως αγνοεί, ότι η κριτική κατά του μνημονίου έχει άλλο περιεχόμενο όταν ασκείται από δεξιά και άλλο όταν ασκείται από αριστερά. Καμώνεται πως δεν καταλαβαίνει ότι η αριστερά δεν βλέπει το μνημόνιο ως «το πρόβλημά μας». Καμώνεται επίσης πως δεν καταλαβαίνει ότι η αντιμνημονιακή ρητορική της Ν.Δ. είναι σκέτες παπαρδέλες, αφού η ίδια στην πράξη έχει ακολουθήσει παρόμοιες πολιτικές και αυτό που ουσιαστικά λέει πως θέλει είναι ένα «άλλο μίγμα πολιτικής». Άλλο τρόπο μαγειρέματος θέλουν οι άνθρωποι, άλλη συσκευασία, με περισσότερα χρωματάκια και λουλουδάκια. Κι ο Σαμαράς θέλει να γίνει Μάστερσεφ στη θέση του Μάστερσεφ, τίποτ' άλλο. Οπότε, καλό -και βολικό προπάντων- το τσουβάλιασμα, αλλά προσωπικά δεν θα πάρω.
Το πρόβλημά μας είναι, πρώτον, το έλλειμμα και το χρέος που σωρεύσαμε, εν μέρει με δική μας ευθύνη (επειδή χρεωθήκαμε δανειζόμενοι, γελασμένοι από τις σειρήνες των φθηνών επιτοκίων, και φάγαμε τα δανεικά σε κατανάλωση, δημόσια και ιδιωτική), εν μέρει ως συνέπεια των συνθηκών άνισου και άδικου ανταγωνισμού μέσα στην ευρωζώνη, όπου δέκα χρόνια τώρα τα ελλείμματα του Νότου γίνονται πλεονάσματα του Βορρά. Και το πρόβλημά μας είναι, δεύτερον, ότι η Ευρώπη, με γερμανική κυρίως επιμονή, έχει αιχμαλωτιστεί σε μια πολιτική λιτότητας, που δίνει προτεραιότητα στη μείωση των ελλειμμάτων, αδιαφορώντας για τις συνέπειες σε ύφεση, ανεργία και κοινωνική δυστυχία.
Αυτή η πολιτική είναι λάθος πολιτική. Σωρεύει βέβαιο κοινωνικό πόνο με αβέβαια οικονομικά αποτελέσματα, εκτοξεύει την ανεργία την ώρα που μια μικρή ανάκαμψη καταγράφεται στα χαρτιά, απειλεί να αναχαιτίσει την ανάκαμψη αυτή πρόωρα (όπως συνέβη τη δεκαετία του ΄30) και να οδηγήσει τη διεθνή οικονομία σε μια δεύτερη βουτιά ύφεσης.
Ναι, αυτό είναι το πρόβλημά μας, το έλλειμμα και κυρίως το χρέος. Όμως τις πολιτικές αυτές που οδήγησαν στα ελλείμματα και το χρέος ποιοι τις ακολούθησαν και ποιοι τις υποστήριξαν; Ποιοι ψήφιζαν με χέρια και με πόδια το Μάαστριχτ και μάλιστα εξακολουθούν να υποστηρίζουν τις ίδιες και χειρότερες νεοφιλελεύθερες πολιτικές ακόμα και σήμερα; Η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ και μέρος της αριστεράς στην οποία ανήκει και ο κ. Τσίμας. Λίγη αυτοκριτική, λοιπόν; Κι επειδή ο καλός δημοσιογράφος, όπως φαίνεται από το άλλο άρθρο του, θεωρεί πως για το έλλειμμα φταίνε οι μεγάλοι μισθοί: Ήταν λοιπόν παράλογο οι εργαζόμενοι να παίρνουν μεγαλύτερους μισθούς την ίδια εποχή που το κεφάλαιο αποδεδειγμένα πολλαπλασίαζε τα κέρδη του; Μήπως, αντίθετα, το παράλογο δεν ήταν οι καλύτεροι μισθοί, αλλά η δραστική μείωση της φορολογίας όσων κέρδιζαν από εκατό μεριές, η παντελής ασυδοσία του κεφαλαίου; Μήπως;
Επίσης, ο άνισος και άδικος ανταγωνισμός είναι χαρακτηριστικό μόνο της ευρωζώνης, ή είναι βασική συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Πριν την ευρωζώνη είχε σημειωθεί κάποια σύγκλιση μεταξύ Βορρά και Νότου; Υπήρχε δίκαιη κατανομή του πλούτου; Τα κονδύλια που μας δίνανε, και σε μας και στα άλλα γουρουνάκια, μας τα δίνανε γιατί ήταν καλοί άνθρωποι και πονόψυχοι ή αντίθετα γιατί ήξεραν ότι τα παίρνουν πίσω με άλλους τρόπους διπλά και τριπλά;
Ο δρόμος είναι λάθος. Αλλά το λάθος δεν είναι «ελληνικό». Είναι πανευρωπαϊκό. Η χρεωμένη Ελλάδα, μαζί με τους άλλους δυστυχείς χρεωμένους της ευρωζώνης, βρεθήκαμε αιχμάλωτοι μιας πολιτικής που, πιθανότατα, μας οδηγεί στον γκρεμό, αλλά που, βεβαιότατα, δεν είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε -μόνοι στον κόσμο. Αν μια αλλαγή είναι αναγκαία (και είναι), αν μια αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου είναι αναγκαία επίσης, αν ένα άλλο «μείγμα πολιτικής» με έμφαση στην ανάπτυξη είναι επείγον να εφαρμοστεί (όπως λέει, σωστά, και ο κ. Σαμαράς), αυτό το μείγμα ή θα είναι ευρωπαϊκό ή δεν θα υπάρξει ποτέ. Και η μάχη κατά του δόγματος της λιτότητας, η περιβόητη «αντιμνημονιακή μάχη» -και αυτή ή θα είναι ευρωπαϊκή ή δεν θα δοθεί ποτέ- θα παραμείνει προεκλογική καραμέλα.
Εγώ μέχρι χτες ήξερα ότι η κρίση ήταν παγκόσμια, όχι πανευρωπαϊκή. Άρα, το συμπέρασμα είναι ότι το πρόβλημα θα λυθεί μέσα από παγκόσμια διαβούλευση, προφανώς. Έχει πολλή πλάκα που μέρος της αριστεράς κατηγορείται για ανεδαφικά σενάρια και για λύσεις που θα έρθουν με τη δευτέρα παρουσία της δίκαιης κοινωνίας, οι πραγματιστές και ρεαλιστές όμως που διατυπώνουν τις κατηγορίες προτείνουν πανευρωπαϊκές πολιτικές που θα μας σώσουν όταν, προφανώς, η κα. Μέρκελ ακούσει τα ακαταμάχητα επιχειρήματά μας και πεισθεί για τα λάθη της. Ταξική ανάλυση; Τιντούτο;
Και προπαντός η ανάπτυξη. Να 'τη η ανάπτυξη:
οι έλληνες εργαζόμενοι της Cosco που παίρνουν μισθούς Κίνας. Άλλη «ρεαλιστική» πρόταση δεν είδαμε, κι ούτε προβλέπεται να δούμε. Αυτή η ανάπτυξη, βέβαια, εφαρμόστηκε από καιρό στο καλό παιδί της Ευρώπης, την Ιρλανδία, και μάλιστα πριν την κρίση, και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε. Κι όμως, η ίδια αυτή λύση προκρίνεται ως η μόνη δυνατή και «ρεαλιστική».
Κι όταν τίποτε άλλο δεν πιάνει, φτάνουμε στο τελικό: Ναι, αλλά και η αριστερά τι προτείνει; Τίποτα. Εγώ θα έλεγα ότι, άσχετα αν συνολικά όντως μοιάζει να είναι χαμένη η αριστερά, πολλοί εκπρόσωποί της προτείνουν πολύ συγκεκριμένα πράγματα που τα είδαμε σε κάποια άρθρα σ' αυτό το νήμα. Άλλο είναι να διαφωνείς μ' αυτά, κι άλλο να λες ότι δεν προτείνεται τίποτα. Αλλά ας τ' αφήσουμε κι αυτό. Γιατί είναι ανάγκη να περιμένουμε την αριστερά; Αφού, λοιπόν, η αριστερά δεν προτείνει τίποτα, κι αφού έμμεσα όσοι χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα παραδέχονται ότι χρειάζονται άλλες λύσεις, πιο δίκαιες π.χ. για τους συνταξιούχους ή τους χαμηλόμισθους που δεν αφήνουν και τον καημένο τον Λοβέρδο να κοιμηθεί τα βράδια, κι αφού «αναγκάζονται» να ακολουθήσουν αυτή την πολιτική, ενώ κανονικά οι ίδιοι δεν θα την ακολουθούσαν γιατί είναι και σοσιαλιστές, ε, ας βάλουν τον κ**ο τους κάτω και ας τις βρούνε αυτές τις λύσεις μόνοι τους. Ας κάνουν τουλάχιστον έναν κόπο να μας πείσουν ότι ψάχνουν. (Αυτά δεν πήγαιναν στον Τσίμα, βέβαια, που στο τέλος του άρθρου μας μπερδεύει τελείως: Μοιάζει, δηλαδή, να τη θέλει την «αντιμνημονιακή μάχη» αλλά τη θέλει ευρωπαϊκού επιπέδου. Αλλιώς είναι μπασκλάς και χωριατιά, φαίνεται.)