Μία ή δύο λέξεις; Τέλος πάντων ή τελοσπάντων;

Αυτό οφείλεται στο ότι η γλώσσα δεν είναι μαθηματικά. Μερικές φορές χρησιμοποιείται το επιχείρημα "υπάρχει ετούτη η λέξη που κάνει συνδυασμό με το παρά" ωστόσο πάντα υπάρχει και το "ναι, αλλά εκείνη η λέξη δεν δημιουργεί μονολεκτικό συνδυασμό". Προσπαθείς να στηρίξεις μια πρόταση σε αναλογία, αλλά ποτέ μια αναλογία δεν είναι αποκλειστική.
 

nickel

Administrator
Staff member
Ωστόσο αυτή η τάση έρχεται σε αντίφαση με την εξέλιξη της γλώσσας, που τη θέλει μάλλον αναλυτική.

Αυτό θέλει μεγάλη συζήτηση, αλλά δεν είναι άλλο πράγμα η συντακτική αναλυτικότητα και άλλο η ένωση λέξεων;

Δεν θα παραξενευόμουν αν έβλεπα, (αλλά θα ένιωθα πολύ άβολα να γράφω) με μια λέξη το "πόσω μάλλον" ή το λογιότερο "κατα το δοκούν".
Το πρώτο είναι εξαιρετικά απίθανο, έχει δύο τόνους. Αλλά το κρατάμε για να μαλώνουμε: πόσω μάλλον ή πόσο μάλλον;
 

Thanasis_P

New member
Το πρώτο είναι εξαιρετικά απίθανο, έχει δύο τόνους. Αλλά το κρατάμε για να μαλώνουμε: πόσω μάλλον ή πόσο μάλλον;
Το πρώτο το ανέφερα γιατί είδα το "αναχείρας(!!)"
Για το "πόσω μάλλον", επειδή θεωρώ ότι είναι λόγιος τύπος, ανεξάρτητα που ακουστικά δεν έρχεται σε σύγκρουση με τη δημοτική όπως το αντίστοιχο "πολλώ μάλλον" (το οποίο παραποιήθηκε απο μερικούς σε "πολύ μάλλον"), προτιμώ να κρατώ την κλασική του ορθογραφία και να χρησιμοποιώ το "πολύ περισσότερο" ή ανάλογες εκφράσεις σε άλλες περιπτώσεις. Σε τέτοιους ορθογραφικούς κόμβους λέω "εγώ το γράφω έτσι" ή "σύμφωνα με τον Χ λεξικογράφο" και ξεμπερδεύω. Τις περισσότερες όμως φορές προσαρμόζομαι στη γενικότερη τάση.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Thanasis_P, δεκτή η ένσταση, αλλά φρονώ πως εκείνο το «το να ενώνουμε αλόγιστα τις προθέσεις με τις λέξεις που ακολουθούν [...] και [το] να επιρρηματοποιούμε τα ουσιαστικά νομίζω ότι οδηγεί σε φθορά της γλώσσας» θέλει μια κάποια τεκμηρίωση. Ειδάλλως, σε τι ακριβώς διαφέρει από έναν απλό κινδυνολογικό αφορισμό;
 

Thanasis_P

New member
Η λέξη "φθορά" όντως χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά. Είναι περισσότερο μια αφύσικα επιταχυνόμενη εξέλιξη της γλώσσας, στην οποία συμμετέχουν και μη ειδικοί, με άλλοθι το όνομα της δημοτικής.
 
Πάντως, το "πόσο μάλλον" γράφεται με αιτιατική ήδη από τα βυζαντινά χρόνια. Δεν είναι ακριβώς θέμα ορθογραφίας, όπως π.χ. το αγόρι/αγώρι, είναι αν δέχεσαι ότι είναι νόμιμη η αιτιατική. Αλλιώς, ας γράφουμε και "τόσω πολύ".
 

Zazula

Administrator
Staff member
...μια αφύσικα επιταχυνόμενη εξέλιξη της γλώσσας, στην οποία συμμετέχουν και μη ειδικοί...
Εεεμμ, στην εξέλιξη της γλώσσας οι μόνοι που συμμετέχουν είναι οι ομιλητές της. Και, στη συντριπτική πλειονότητά τους, όλοι αυτοί δεν είναι "σπουδαγμένοι ειδικοί" της γλώσσας (λ.χ. με διδακτορικά γλωσσολογίας). Κι αυτό ίσως να είναι η μεγαλύτερη πηγή ενόχλησης για τους "ειδικούς"...
 

Thanasis_P

New member
Πάντως, το "πόσο μάλλον" γράφεται με αιτιατική ήδη από τα βυζαντινά χρόνια. Δεν είναι ακριβώς θέμα ορθογραφίας, όπως π.χ. το αγόρι/αγώρι, είναι αν δέχεσαι ότι είναι νόμιμη η αιτιατική. Αλλιώς, ας γράφουμε και "τόσω πολύ".
Την αιτιατική τη δέχομαι, καθώς δέχτηκα την κατάργηση της δοτικής. Κάποιες εκφράσεις ομόηχες με την αιτιατική ήδη τις έχουμε αποδεχτεί. Παρατηρώ ολοένα και πιο συχνά να γράφουν "Δόξα το Θεό" και δεν αποκλείεται να γίνει κι αυτό αποδεκτό στο μέλλον. Από την άλλη, μια και αναφέρθηκε, αν και μερικοί τύποι έχουν ετυμολογική βάση, προτιμώ να γράφω τις λέξεις όπως είναι περισσότερο αποδεκτές και πιο συνηθισμένες στο μάτι (αγόρι, ροδάκινο, οξείδιο κλπ)

Εεεμμ, στην εξέλιξη της γλώσσας οι μόνοι που συμμετέχουν είναι οι ομιλητές της. Και, στη συντριπτική πλειονότητά τους, όλοι αυτοί δεν είναι "σπουδαγμένοι ειδικοί" της γλώσσας (λ.χ. με διδακτορικά γλωσσολογίας). Κι αυτό ίσως να είναι η μεγαλύτερη πηγή ενόχλησης για τους "ειδικούς"...
Ασφαλώς και στην εξέλιξη της γλώσσας τον κύριο ρόλο παίζει η μάζα. Ως μη ειδικούς εννοούσα τους αυτοχριζόμενους ειδικούς, ακριβώς όπως τους έβαλες σε εισαγωγικά.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Α. εγώ εννοούσα τους κατά τεκμήριο ειδικούς (γλωσσολόγους κττ). Διότι και ο όρος «αυτοχριζόμενος ειδικός» θέλει την επεξήγησή του — ειδάλλως θα πρέπει να κλειδώσουμε όλα τα νήματα όπου σχολιάζουμε τη γλώσσα και τα κατά καιρούς εμφανιζόμενα φαινόμενα που την επηρεάζουν.

Όπως, για παράδειγμα, βλέπουμε απ'τη μια μία περίπτωση όπου η αναλογία φέρνει την αλλαγή (http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?8865-ο-φυγάς-του-φυγά-ή-του-φυγάδα&p=134158#post134158) και την υποδεχόμαστε με το να την αποδεχόμαστε — κι απ' την άλλη πάμε να ανασχέσουμε διαδικασίες μεταβολής που βρίσκονται σε εξέλιξη. Ποιο το κριτήριο;
 

nickel

Administrator
Staff member
Το κριτήριο είναι η αισθητική και το γλωσσικό αισθητήριο του καθενός που γράφει.

Γκρίνιαζα προχτές για τη μετατροπή από καθαρεύουσα σε κακοχωνεμένη δημοτική όταν το επί τα βελτίω έγινε επί το καλύτερο (αντί για προς το καλύτερο).
http://lexilogia.gr/forum/showthrea...ί-το-χειρότερο&p=133905&viewfull=1#post133905

Κακό είναι και το «Δόξα το Θεό».
http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?9965-από-το-Δόξα-τω-Θεώ-στο-Βόηθα-Παναγιά

Με άλλα λόγια, ας προσέχουμε όσο γίνεται τη γραφή των απολιθωμάτων και ας μην τα κάνουμε μια άσχημη δημοτική. Τη δημοτική ασχημίζουμε.

Αλλά η γλώσσα επιτρέπει το «πόσο μάλλον», οπότε η δική μου αισθητική δέχεται εκεί και το απολίθωμα και την προσαρμογή.
 

UsualSuspect

New member
αυτό το "άνκαι" του Τριανταφυλλίδη το πάω πολύ (από Τα Ευαγγέλια και ο Αττικισμός, 1913)

 

Attachments

  • ανκαι.PNG
    ανκαι.PNG
    20.6 KB · Views: 388
... Πάντως το ΛΚΝ το πάει στο αντίθετο άκρο, όπου παραδίδονται μονολεκτικά όλα τα επιρρηματικά που έχουν μπροστά τους το αλά (αλαγερμανικά, αλαγαλλικά, κτλ). Αντιθέτως, ο γκούγκλης αποκαλύπτει μπόλικα "αλά γερμανικά" και "αλά γαλλικά". Καταλαβαίνω την λογική που λέει ότι προφέρονται σαν μια λέξη και το αλά δεν τονίζεται. Δεν βλέπω όμως τον λόγο να φτιάξουμε 500 επιρρήματα με πρόθημα το αλά. Υπάρχουν πολλά πράγματα που προφέρουμε σαν μια λέξη αλλά δεν τα ενώνουμε αδιακρίτως.



mod's note: συνέχεια από εκείνο το σχετικό νήμα
 
Last edited by a moderator:

nickel

Administrator
Staff member
Δέχεται το αλά σαν ξεχωριστή λέξη όταν ακολουθείται από υπαρκτή λέξη (υποθέτω), με παράδειγμα: αλά κλέφτικα. Άρα και αλά ιταλικά (παράδειγμα στον Γεωργακά). Το αλαγερμανικά το δίνει με την ειδική του σημασία (όπως και το αλαγαλλικά), αλλά υποθέτω ότι δέχεται και τα αλά γερμανικά, αλά γαλλικά. Τα αλακάρτ, αλατούρκα, αλαγκαρσόν είναι πιο εύκολο να τα δεχτούμε· για την ακρίβεια, τα προτιμώ (όπως προτιμώ το σουπερμάρκετ από το σπαστό). Άρα η προσέγγιση αφορά μισή ντουζίνα επιρρήματα και κάτι (κοιτάζω το έντυπο και σκανάρω πιο εύκολα), και όχι 500. Θα το χειριστούμε...

ΥΓ. Ξέχασα να πω ότι το ΛΝΕΓ κάνει διάκριση ανάμεσα σε αλά και α λα, αλλά είναι πολύ αργά για να τη σχολιάσω...
 
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι το να χειρίζεσαι αυτό το σύνολο -μισή ντουζίνα λες εσύ, εγώ δεν τα μέτρησα- σαν ξεχωριστές περιπτώσεις δεν έχει νόημα, γιατί κανένα αλά δεν τονίζεται. Προσωπικά το σουπερμάρκετ δεν το δέχομαι καθόλου γιατί οι Μήτσοι που ξέρω εγώ τονίζουν και τις δυο λέξεις και πολύ συχνά λένε σκέτο σούπερ. Αν όμως απομαγνητοφωνούσα τα λόγια κάποιου που το πρόφερε σαν μια λέξη, σαν μια λέξη θα το 'γραφα.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Το είδα σε καναδυό σελίδες προσφάτως: μετ' ονομασία. Κλασική περίπτωση όπου το σχιζολεκτικώς γραφόμενο σημαίνει κάτι άλλο απ' αυτό που θέλουμε (βλ. παραπάνω ιστολόγημα Σαραντάκου).
 
Top