Διαβάστε το ολόκληρο στην
Καθημερινή:
Από τις γροθιές στις μούντζες
Του Χαρίδημου Κ. Τσούκα*
[...]
Ο πραγματιστικός κομφορμισμός μου δεν σημαίνει ότι έχω χάσει απαραίτητα την ηθική φωνή μου. Το αντίθετο. Επειδή έχω βιώσει την αναξιοπρέπεια, ξέρω τι σημαίνει ταπείνωση. Το ότι, ιστορικά, είμαι μέρος τους «συστήματος», δεν σημαίνει ότι δεν έχω λόγους να είμαι θυμωμένος μαζί του. Στρεφόμενος κατά του «συστήματος», μέμφομαι εμμέσως και τον εαυτό μου, κάνω μια κίνηση να υπερβώ τη μέχρι τώρα συμβιβασμένη ύπαρξή μου. Η διαμαρτυρία μου -έστω άναρθρη και καρναβαλική- είναι μια δημόσια προσπάθειά μου να ανακτήσω, από κοινού με τους άλλους, την ηθική υπόσταση που παραμέλησα στην τριβή τα ζωής. Ξαναγίνομαι εν δυνάμει έλλογο υποκείμενο, όχι απλός διεκπεραιωτής βιοτικών αναγκών.
Ο θυμός μου εναντίον των φαύλων πολιτικάντηδων είναι ένας τρόπος εμπλοκής μου με τον κόσμο. Η αθλιότητα της χώρας με κάνει να είμαι οργισμένος με αυτούς που δεν υπεράσπισαν το δημόσιο συμφέρον ως όφειλαν. Ο Αριστοτέλης μου θυμίζει ότι υπάρχουν στιγμές που είναι ανόητο να μην είσαι θυμωμένος, όχι μόνον γιατί το απαιτεί η κατάσταση στην οποία έχεις περιέλθει, αλλά και γιατί διαφορετικά απαξιώνεις τον εαυτό σου ως έλλογο ον. Ο θυμός μου μπορεί να στρέφεται κατά άλλων, αλλά στην ουσία μετασχηματίζει εμένα τον ίδιο: τον τρόπο που βλέπω τον κόσμο. Εκφράζοντας την οργή μου συνειδητοποιώ τι βαθιά με ενοχλεί και ξαναβρίσκω την αξιοπρέπειά μου· ενισχύω την ικανότητά μου να είμαι ένας δρων πολίτης.
Το σημαντικό στις συγκεντρώσεις των «Αγανακτισμένων» δεν είναι τα όποια αφελή συνθήματα ή οι γηπεδικές κραυγές, αλλά η ίδια η ύπαρξή τους, η οποία μεταβάλλει συνειδήσεις και συνιστά ένα καινοφανές πολιτικό γεγονός. Όλοι γνωρίζουμε ότι το δράμα που ζούμε είναι στον πυρήνα του βαθιά αξιακό-πολιτικό. Η πολιτική σταθερότητα και διεύθυνση που απεγνωσμένα χρειάζεται η χώρα δεν θα επιτευχθεί όσο οι όποιες νεωτερικές δυνάμεις του πολιτικού συστήματος δεν «διαλεχθούν» με τη λαϊκή οργή· όσο δεν βρουν τρόπο να τη μορφοποιήσουν πολιτικά και να τη μεταβολίσουν σε νέα πρόσωπα, θεσμούς και αξίες.
Ακόμα κι αν η διαμαρτυρία των «Αγανακτισμένων» φαίνεται αντικοινοβουλευτική, στον πυρήνα της δεν είναι. Το σύνθημα να «να καεί το μπ... η Βουλή» δεν στρέφεται τόσο κατά της Βουλής ως θεσμού, όσο κατά αυτών που κυρίαρχα ενσαρκώνουν-συμβολίζουν εδώ και χρόνια τον θεσμό. Οσο η Βουλή στη συνείδησή μας ταυτίζεται με τον Σιούφα και τον Πετσάλνικο, τον Χατζηγάκη και τον Τσοχατζόπουλο, τον Βουλγαράκη και τον Τσουκάτο, τόσο θα δυσκολευόμαστε να τη δούμε διαφορετικά. Το σημαντικό είναι να δούμε ολόκληρο τον κύκλο: το πλήθος μουντζώνει σήμερα αυτούς που απαξίωσαν τον θεσμό χθες. Από αυτό τον φαύλο κύκλο πρέπει να βγούμε.
* Ο κ. Χ. Κ. Τσούκας (htsoukas@gmail.com) είναι καθηγητής στα πανεπιστήμια Κύπρου και Warwick.
