Απλολογίες: πυριτ(ιδ)αποθήκη και αποστρατι(ωτι)κοποίηση

[sarant]

Ο Ζαζ είπε ότι ένας προσεκτικός θα έλεγε "ελληνικοποίηση" αντί "ελληνοποίηση" εκεί όπου όντως χρειάζεται να πούμε "ελληνικοποίηση" (όχι, δηλαδή, σε όλες τις χρήσεις):

Και τώρα η σειρά μου να διαφωνήσω με τον sarant: Τέτοιοι προσεκτικοί υπάρχουν. Όταν μιλάμε για προμήθειες και υλικά, στα επίσημα κείμενα έχουμε ελληνικοποίηση, τη δε αμερικανοποίηση και τουρκοποίηση τη βρίσκω να χρησιμοποιείται σωστά — διότι δεν την έχω συναντήσει αναφερόμενη σε προμήθειες και υλικά.

Η λεπτή διάκριση ότι η ελληνικοποίηση είναι για τις προμήθειες και τα υλικά ενώ η ελληνοποίηση για όλα τα άλλα μου φαίνεται, με όλο το σεβασμό, τεχνητή και εξαιρετικά δύσκολο να κρατηθεί στην πράξη, αλλά και αυθαίρετη: γιατί τάχα μόνο των υλικών και των προμηθειών και όχι, έστω, των προγραμμάτων Η/Υ;

Στην πραγματικότητα, η διάκριση (υποτίθεται ότι) στηρίζεται στο δίπολο: ελληνοποίηση σημαίνει "κάνω κάποιον Έλληνα" ενώ ελληνικοποίηση "κάνω κάτι ελληνικό", όπως άλλωστε λέει και ο Ζάζουλας εδώ:
http://www.lexilogia.gr/forum/showpost.php?p=79580&postcount=8

Αν όμως είναι έτσι, τότε είναι έωλος ο ισχυρισμός ότι η αμερικανοποίηση και η τουρκοποίηση χρησιμοποιούνται σωστά επειδή τάχα δεν αναφέρονται σε προμήθειες και υλικά! Όταν κάποιοι λένε για κίνδυνο τουρκοποίησης της Θράκης, ολοφάνερα εννοούν τον κίνδυνο να γίνει τουρκική η Θράκη -άρα, θα "έπρεπε" (κατά Ζάζουλα) να λένε "τουρκικοποίηση", λέξη ανύπαρκτη.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σε κανένα λεξικό δεν υπάρχει λέξη "ελληνικοποίηση" (Μπαμπινιώτης, ΛΚΝ, Δημητράκος), ούτε συνθετικό "ελληνικ-" στον Μπαμπινιώτη.

Τέλος, να πω ότι η διατύπωση "εκεί όπου ο προσεκτικός θα χρησιμοποιούσε την ελληνικοποίηση" είναι ή άστοχη ή προσβλητική για μένα προσωπικά και τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων ομιλητών διότι υπονοεί ότι είμαι απρόσεχτος. Θα προτιμούσα μια διατύπωση με "προσεκτική χρήση", αν και πάλι άστοχη θα ήταν κτγμ σύμφωνα με τα παραπάνω.

Επιμένω σ' αυτό και δεν το θεωρώ παρωνυχίδα, επειδή υπάρχουν άλλοι (και δεν εννοώ, προς Θεού, τον Ζάζουλα, αλλά π.χ. τον Μπαμπινιώτη) που με το τερτίπι των "προσεκτικών χρηστών" απαξιώνουν τρομοκρατικά τους τύπους που δεν είναι της αρεσκείας τους.

 

[Zazula]

Η διάκριση (κατ' εμέ, αφού το θέλεις έτσι) στηρίζεται στο δίπολο που είχα αναφέρει προηγουμένως και τσιτάρεις κι εσύ· προμήθειες και υλικά ήταν απλώς χαρακτηριστικά παραδείγματα. Για τα προγράμματα Η/Υ είχε γίνει μια συζήτηση εδώ: http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=186.0. Κάποιες εταιρείες λογισμικού (όπως π.χ. η SAP) χρησιμοποιούν πάντως ήδη την ελληνικοποίηση: http://www.sap.com/greece/partners/alpha/elsop.epx. Τέλος, η ιδιαίτερη αναφορά στον χώρο των προμηθειών έγινε με τη λογική ότι εκεί ο όρος είναι ήδη επισήμως εδραιωμένος και σε χρήση. Το αν θα αρνηθούμε την ύπαρξη της ελληνικοποίησης επειδή δεν υπάρχει στα λεξικά να το θυμάμαι, ωστόσο, κάθε φορά που εντοπίζουμε και αναδεικνύουμε ελλείψεις τους. :)

Πάμε τώρα στην τουρκοποίηση κ.τ.ό. Στην πλειονότητα των χρήσεων (για την ακρίβεια, σε όλες όσες είδα προσωπικά) κάλλιστα μπορούμε να πούμε ότι εννοείται και το ότι κάτι (π.χ. η Θράκη ή η κατεχόμενη Κύπρος) γίνεται σαν την Τουρκία* ή ότι κάποιοι (π.χ. οι Μουσουλμάνοι) γίνονται Τούρκοι**. Όσοι μιλάνε για τουρκοποίηση της εκπαίδευσης στη Θράκη, δεν λένε (πιστεύω) ότι η εκπαίδευση γίνεται κυριολεκτικά τουρκική — απλώς ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας / δίνει συνείδηση Τούρκου σε όσους την παρακολουθούν. Για να πούμε ότι η ελληνική Θράκη γίνεται πραγματικά τουρκική, θα πρέπει να μεσολαβήσει κατάκτηση ή προσάρτηση (νομίζω). :)

Για το άστοχο της έκφρασης, ζητώ συγγνώμη — δεν ήθελα να προσβάλω κανέναν.

______
** «Η αλλαγή τοπωνυμίων στην κατεχόμενη Κύπρο ως μέσο τουρκοποίησης.»
** «Το πρόγραμμα προωθεί τα δίγλωσσα νηπιαγωγεία, έτσι ώστε η τουρκοποίηση όλων των Μουσουλμάνων της Θράκης να αρχίζει από τη νηπιακή ακόμη ηλικία.»
.

 

[sarant]

Δεκτή η παρατήρηση για τα κενά των λεξικών και είμαι ο πρώτος που τα επισημαίνω (καμιά φορά τα αποκαλώ και τρύπες). Ωστόσο, όταν η απουσία ενός τύπου από τα λεξικά συνδυάζεται με ελάχιστες γκουγκλιές, αυτό ίσως κάτι δείχνει -πολύ περισσότερο όταν ένα ρυθμιστικό λεξικό σαν του Μπαμπινιώτη δεν δέχεται καν ότι το "ελληνικ-" αποτελεί δόκιμο πρώτο συνθετικό.

Σε ό,τι με αφορά, ο τύπος "ελληνικοποίηση" είναι αδόκιμος και θα τον διόρθωνα αν τον έβλεπα σε κείμενο, ακόμη κι αν είχε να κάνει με προμήθειες.

 

[Tipoukeitos]

Γνωστή φλεγμονή των ατόμων με πολυμελείς οικογένειες. Σε έξαρση όταν τα παιδιά πάνε στο σχολείο, οπότε καίγεται κανονικά η γούνα των πατεράδων.

Αχβάχ, είναι ανάγκη να μου το κοπανάς;

 

[Earion]

Συγγνώμη, εγώ είμαι από χωργιό και, προτού καταλήξω στα ελληνικο- ή ελληνο- ποίηση, θα κοίταζα μήπως μπορούσε να με εξυπηρετήσει το εξελληνισμός.

 

[SBE]

Συγγνώμη, εγώ είμαι από χωργιό και, προτού καταλήξω στα ελληνικο- ή ελληνο- ποίηση, θα κοίταζα μήπως μπορούσε να με εξυπηρετήσει το εξελληνισμός.

Και εκτουρκισμός και άλλα παρεμφερή.
Είμαι κι εγώ από χωριό.

 

[nickel]

Δεν έχω υπόψη μου κάποια σχετική μελέτη, οπότε σαν πρόταση εργασίας καταθέτω τις εξής σκέψεις:

Κατά κανόνα, όταν έχουμε σύνθεση με δεύτερο συνθετικό –ποιώ ή –ποίηση ή λέξεις με παρόμοια σημασία, τηρείται η διαφορά ανάμεσα σε επίθετο και ουσιαστικό. Π.χ. πολιτογράφηση – πολιτικοποίηση, εθνογένεση – εθνικοποίηση. Έχουμε περιπτώσεις με δύο τύπους χωρίς ιδιαίτερη διαφορά, π.χ. μαζοποίηση – μαζικοποίηση. Και έχουμε και περιπτώσεις που θα λέγαμε ότι υπάρχει απλολογία, π.χ. βιομηχανοποίηση. Ή που η απλολογία φαίνεται να έχει επικρατήσει, π.χ. η ψηφιοποίηση σε σχέση με την ψηφιακοποίηση.

Ωστόσο, στην περίπτωση εθνωνυμικών (και άλλων τοπωνυμικών; και των κυριώνυμων;) στη θέση του πρώτου συνθετικού φαίνεται ότι με επιρροή από τα λατινικά και τις γλώσσες που πήραν αυτή τη σύνθεση από τα λατινικά, το πρώτο συνθετικό κρατά σε όλες τις περιπτώσεις τη απλούστερη και πιο λόγια μορφή του. Π.χ. ρωσο-ιαπωνικός, ρωσοποίηση της ενέργειας, αμερικανοποίηση της κουλτούρας, αραβοποίηση των παραμυθιών, μακεδονοποίηση, (απο)σταλινοποίηση. Θα πούμε δηλαδή ιαπωνοποίηση και όχι γιαπωνεζοποίηση (προτιμούμε το λόγιο). Και όχι ιαπωνικοποίηση του μάνατζμεντ, ενώ το γιαπωνεζικοποίηση δοκιμάζει τις αντοχές μας σε δύο ταμπλό. Ο εξιαπωνισμός δοκιμάζει άλλες αντοχές.

Αν ισχύει αυτή η υπόθεση, τότε θα προτιμήσουμε το ελληνοποίηση ακόμα και όταν θα θέλαμε να πούμε ελληνικοποίηση.

Σε όλες τις περιπτώσεις μελετάμε πρώτα αν μας κάνει το κλασικό λόγιο εξελληνισμός κ.ο.κ. (σχετικά και εδώ). Η λύση αυτή δεν προσφέρεται σε όλες τις περιπτώσεις, οπότε καλό είναι να λύσουμε και το πρόβλημα της –ποίησης.

 

[nickel]

Έχουμε ξεχάσει την οικονομετρία, μια από τις πιο σιχαμερές απλολογίες, που σιχαμερή τη βρήκαμε (econometrics) και σιχαμερή την κρατήσαμε.

 

[Zazula]

Ο Βενιζέλος ξανάκανε της μόδας και την αλβανοποίηση (που υπήρχε π.χ. και προ πενταετίας: http://www.ardin.gr/?q=node/304).

 

[Hellegennes]

Να πω κι εγώ κάτι, με την σειρά μου. Η ψηφιοποίηση δεν είναι απλολογία εκτός κι αν αναφέρεται στο πέρασμα μιας συσκευής από αναλογική σε ψηφιακή. Π.χ. "η ψηφιοποίηση των φωτογραφικών μηχανών". Ωστόσο δεν ξέρω κατά πόσο χρησιμοποιεί κανείς την λέξη σε αυτήν την χρήση. Όταν λέμε ψηφιοποίηση, εννοούμε την μετατροπή ενός αναλογικού σήματος σε ψηφία. Το σύστημα είναι που λέγεται ψηφιακό· το σήμα αποτελείται από ψηφία. Η ψηφιοποίηση ενός σήματος είναι η μετατροπή του σε ψηφία (δυαδικά).

 

[nickel]

Η ψηφιοποίηση ενός σήματος είναι η μετατροπή του σε ψηφία (δυαδικά).

Καλημέρα. Υποτίθεται ότι και σ' αυτή την περίπτωση (της μετατροπής αναλογικού σήματος σε ψηφιακό) θα ήταν σωστό, συνεπές, λογικό να μιλούσαμε για ψηφιακοποίηση. (Το αντίστροφο δεν θα ήταν αναλογικοποίηση;) Μας επηρεάζει το γεγονός ότι έχει επικρατήσει το digitization σε βάρος τού digitalization. Και αυτή η ψηφιακή μορφή δεν είναι κάτι διαφορετικό από περίπτωση σε περίπτωση; Θα μπορούσαμε να λέμε ψηφιοποίηση για κάποια και ψηφιακοποίηση για κάποια άλλα; Παρ' όλα αυτά, δεν λέω ότι πρέπει να επιβάλουμε την ψηφιακοποίηση στη θέση της ψηφιοποίησης. Πάει αυτό.

 

[UsualSuspect]

Δεν ξέρω αν ψηφιοποιούμε ή ψηφιακοποιούμε το σήμα αλλά αν δεν έχεις τον σωστό αποδικοποιητή δεν βλέπεις τίποτις:laugh:

 

[Thanasis_P]

Στη ρύμη τού λόγου συχνά κουτσουρεύονται λέξεις. Όταν δεν προκύπτει χασμωδία ή κίνδυνος παρανόησης γίνονται αποδεκτές χωρίς παρενέργειες. Αλλά περιπτώσεις όπως τής "πολυμελίτιδας" ή του "αθλίατρου", αν και συχνά λεγόμενες, πρέπει να τις προσέξουμε.
Η αποστρατιωτικοποίηση έγινε αποστρατικοποίηση χωρίς να πηγαίνει ο νους μας σε άλλη έννοια. Μια όμως μεγαλύτερη "οικονομία", δίνοντας την "αποστρατοποίηση" (υπάρχει στο Google αρκετές φορές) θα οδηγούσε στο ότι ίσως δημιουργούμε αποστράτους.
Κάποιες άλλες λέξεις, όπως ο "περιβαντολόγος", μου αφήνουν μεγαλύτερο κενό στην ακοή απ' όσο κάποιες που έχουν υποστεί δραστικότερες περικοπές (πχ πετροδολάρια). Εξάλλου σε τέτοιες μακροσκελείς λέξεις οι ξένοι έχουν αποκτήσει ειδικότητα (hippo, rhino, croc και μυρία άλλα).

 

[nickel]

Έχουν περάσει τόσα μηνύματα και δεν έχω βάλει ακόμα την κουτσουρεμένη λέξη που προσπαθώ να καθιερώσω; Το παρέμπ, γιατί το παρεμπιπτόντως μού πέφτει μεγάλο (όχι ορθογραφικά δύσκολο — από την αρχή σκεφτόμουν το εμπίπτω για να τα 'χω καλά μαζί του).

 

[Zazula]

Του 'χεις φτιάξει ολόκληρο νήμα (http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?5862-παρεμπιπτόντως) και το 'χεις ήδη αναφέρει en passant ουκ ολίγες φορές, οπότε...

 

[bernardina]

Δηλώνω ανημέρωτη (παναπεί μη ενήμερη. Όχι αμέρωτη )

 

[Thanasis_P]

Ανάλογες παγιδούλες κρύβουν και ζευγάρια λέξεων του τύπου εξίσταμαι/εξανίσταμαι

 

[sarant]

Το παρέμπ το χρησιμοποιούμε και στο δικό μου το μαγαζί, αν και υπάρχει ανταγωνισμός από το παρεπιφτού. Εγώ πάντως παρέμπ λέω.

 

[Zazula]

Η ψηφιοποίηση δεν είναι απλολογία εκτός κι αν αναφέρεται στο πέρασμα μιας συσκευής από αναλογική σε ψηφιακή. Π.χ. "η ψηφιοποίηση των φωτογραφικών μηχανών". Ωστόσο δεν ξέρω κατά πόσο χρησιμοποιεί κανείς την λέξη σε αυτήν την χρήση. Όταν λέμε ψηφιοποίηση, εννοούμε την μετατροπή ενός αναλογικού σήματος σε ψηφία. Το σύστημα είναι που λέγεται ψηφιακό· το σήμα αποτελείται από ψηφία. Η ψηφιοποίηση ενός σήματος είναι η μετατροπή του σε ψηφία (δυαδικά).

Καλημέρα. Υποτίθεται ότι και σ' αυτή την περίπτωση (της μετατροπής αναλογικού σήματος σε ψηφιακό) θα ήταν σωστό, συνεπές, λογικό να μιλούσαμε για ψηφιακοποίηση. (Το αντίστροφο δεν θα ήταν αναλογικοποίηση;) Μας επηρεάζει το γεγονός ότι έχει επικρατήσει το digitization σε βάρος τού digitalization. Και αυτή η ψηφιακή μορφή δεν είναι κάτι διαφορετικό από περίπτωση σε περίπτωση; Θα μπορούσαμε να λέμε ψηφιοποίηση για κάποια και ψηφιακοποίηση για κάποια άλλα; Παρ' όλα αυτά, δεν λέω ότι πρέπει να επιβάλουμε την ψηφιακοποίηση στη θέση της ψηφιοποίησης. Πάει αυτό.

Στο Δελτίο Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών (ΔΕΟΝ), τ. 11 (Ακαδημία Aθηνών, Αθήνα 2012) υπάρχει το ακόλουθο σχόλιο ως σκεπτικό γιατί προκρίνεται η ψηφιοποίηση (πλέον και στο ΛΝΕΓ, όπως και το ψηφιοποιώ) αντί της ψηφιακοποίησης:

Θεωρούμε ότι η σημασία του νεολογισμού αναφέρεται πρωτογενώς στη μετατροπή σε ακολουθία ψηφίων, ενώ η σημασία 'μετατρέπω κάτι σε ψηφιακή μορφή' είναι το αποτέλεσμα της πιο πάνω διαδικασίας. Οπότε δεν δικαιολογείται η χρήση παράγωγου της λέξης «ψηφίο» κατά τη διαδικασία κατασκευής του νεολογισμού.​

Μ' άλλα λόγια, το ΚΕΕΟΝ δεν θεωρεί τον όρο ψηφιοποίηση προϊόν απλολογίας.

 

[meidei]

Με την ψηφιακή τηλεόραση μάθαμε για τους αποδικωποιητές, και με τον Ομπάμα μάθαμε για τους αφροαμερικάνους. Το πρώτο το χώνεψα, το δεύτερο με τίποτα. Αφρικανοαμερικάνος είναι ο Μπάρακ, αφροαμερικάνος είναι και ο Ομπάμα και ο Ρόμνι όταν τους ψεκάσεις με αφρό ξυρίσματος Ζιλέτ.