Το νήμα για την παιδεία

[nickel]

Το πλέον λυπηρό για μένα είναι ότι στην Ελλάδα εξακολουθούμε να τσακωνόμαστε για το ποιο μοντέλο στρατευμένης Ιστορίας θα ακολουθήσουμε και όχι για το ποιες διδακτικές μέθοδοι θα βοηθούσαν ώστε το μάθημα της Ιστορίας να καταστεί προσφιλέστερο και πλέον κατανοητό στους μαθητές.

Οπ, το συνένα μου.

 

[SBE]

Merci Rogerios.

 

[bernardina]

Παλάβρα, είχα μια δεύτερη υποσημείωση για σένα και τη Μπερνι που την έσβησα, και έλεγε μέσες άκρες: Προφανώς εσένα γκρεμίστηκε κάτι μέσα σου όταν μεγάλωσες και διαπίστωσες ότι δεν ήταν όλα όπως τα νόμιζες. Κι αυτή είναι η κεντρική ιδέα του μηνύματός μου πιο πάνω: προς τι η εθνική ψύχωση;

Κάθε άλλο παρά γκρεμίστηκε. Μάλλον δεν έχεις καταλάβει πολλά πράγματα από το έργο...
Και ψύχωση έχω μόνο με τη σοκολάτα.

 

[bernardina]

Το πλέον λυπηρό για μένα είναι ότι στην Ελλάδα εξακολουθούμε να τσακωνόμαστε για το ποιο μοντέλο στρατευμένης Ιστορίας θα ακολουθήσουμε και όχι για το ποιες διδακτικές μέθοδοι θα βοηθούσαν ώστε το μάθημα της Ιστορίας να καταστεί προσφιλέστερο και πλέον κατανοητό στους μαθητές. Σε ένα τόπο που τα μνημεία όλων των ιστορικών περιόδων είναι υπεραρκετά κι ευχερώς προσβάσιμα ώστε οι μαθητές να μπορούν να αποκομίσουν διδάγματα και εμπειρίες από πρώτο χέρι... Και φυσικά να ξεπεράσουν πολλές από τις αγκυλώσεις της όποιας αφήγησης προτιμηθεί (εθνικής ή "διεθνικιστικής").

Στην πόλη μου, το τοπικό μουσείο διοργανώνει ωραιότατα εργαστήρια σφηνοειδούς γραφής για μαθητές του δημοτικού. Στην πατρίδα μου, μαλώνουμε για το πώς θα κατασκευάσουμε καλύτερους στρατιώτες για το ελληναράδικο ή το υπερεθνικό ιδανικό. Ας το αφήσω το ζήτημα καλύτερα...

Δεν εννοούσα και πολύ διαφορετικά πράγματα όταν έγραφα: Το πόσοι από τους μαθητές αυτούς έχουν την ευκαιρία (ή και την όρεξη, βασικά) στην κατοπινή πορεία της ζωής τους να ερευνήσουν σοβαρά, να αναλύσουν, να αμφισβητήσουν και να ανατρέψουν όσα τους εντυπώθηκαν τότε, και μάλιστα χωρίς να πέσουν στην παγίδα άλλων μύθων και στρεβλώσεων...

Δεν θέλω στρατιώτες, ρε συ Ρογήρε. Για κανένα σκοπό στρατευμένους. Σκεπτόμενους ανθρώπους θέλω, που δεν γίνονται πιόνι ΚΑΝΕΝΟΣ. Κι όταν σε άλλο νήμα μιλούσα για το πόσο καλό μου έκανε το δημοτικό σχολείο που πήγα, που αν και διαποτισμένο από τις ελληνοχριστιανικές αρχές (τι άλλο θα μπορούσε να ήταν στα τέλη του εξήντα ; ), ενθάρρυνε με κάθε τρόπο το να σκεφτόμαστε ελεύθερα και κριτικά, ακριβώς αυτό εννοούσα πάλι. Ότι την άσκηση στην κρίση και την συνήθεια να υποβάλλεις το μυαλό σου σε διαρκή βάσανο τη μαθαίνεις από πάρα πολύ νωρίς. Ίσως και πριν πας σχολείο, από μία άποψη.
Τώρα, το πόσο καλύπτει αυτή την ανάγκη ένα βιβλίο που στον τίτλο του μιλάει για ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου και μέσα γράφει σχεδόν αποκλειστικά για την Ελλάδα, μπορούμε να το κουβεντιάσουμε. Κατά την άποψή μου έχει χάσει μάνι μάνι το παιχνίδι στα σημεία της σημειολογίας (σικ!), εκτός κι αν ο ανομολόγητος στόχος του ήταν να ταυτίσει -γι' άλλη μια φορά- την Ελλάδα με τον Κόσμο, περιχαρακώνοντας τα μυαλά άλλης μιας φουρνιάς μαθητών στην άποψη ότι δεν είμαστε απλώς ο ομφαλός της Γης. Είμαστε η Γη. Το μόνο ελαφρυντικό, να πρόκειται απλώς για αβλεψία. ( ;! )
Ξέρω, ξέρω... πάει μακριά η βαλίτσα του συλλογισμού. Ή μήπως όχι;

 

[SBE]

H ψύχωση είναι εθνική, όχι ατομική. Είναι εθνικό σπορ, πως το λέμε; κι η κεντρική ιδέα μου ήταν γιατί έχει γίνει εθνικό σπορ το ζήτημα των βιβλίων της ιστορίας; Κι όπως πολύ σωστά είπε ο Ρογήρος, θα έπρεπε κυρίως να μας απασχολεί η μέθοδος διδασκαλίας ώστε οι μαθητές να αγαπήσουν την ιστορία και να μπορούν να χρησιμοποιήσουν το μυαλό τους για να κρίνουν τις πληροφορίες που δέχονται (ακόμα κι από το σχολείο) παρά το ποια κατεύθυνση ακολουθεί το βιβλίο.
Κι επειδή πιο πάνω ο Ελληγενής παρουσίασε μια αγγλοκεντρική άποψη της ιστορίας που ήθελε να διδάσκεται, εγώ θα ήθελα να ξέρω περισσότερα για την ανάμειξη της Γαλλίας στη Β. Αφρική το 19ο αιώνα (που πιο πολλά έμαθα από τη λογοτεχνία της εποχής παρά από την ιστορία που δίδασκαν οι ίδιοι Γάλλοι, και το αναφέρω αυτό για να μη λέτε ότι μόνο οι Έλληνες τα παρουσιάζουν όλα ρόδινα). Θα ήθελα περισσότερα για την ένωση της Ιταλίας, καθώς κιόλας μεγάλωσα σε πόλη που μετά από κάθε πόλεμο και επανάσταση γινόταν κέντρο υποδοχής ιταλών προσφύγων. Τέλος, θα ήθελα να ήξερα περισσότερα για την τοπική ιστορία. Της περιοχής, του χωριού.

 

[Zazula]

Εννοούσα [...] ότι την άσκηση στην κρίση και την συνήθεια να υποβάλλεις το μυαλό σου σε διαρκή βάσανο τη μαθαίνεις από πάρα πολύ νωρίς. Ίσως και πριν πας σχολείο, από μία άποψη.

Θυμάμαι που ο πατέρας μου, ακόμη και προτού πάω στα νήπια, όποτε τον ρώταγα κάτι, οτιδήποτε (τι σημαίνει μια λέξη ή τι ισχύει σχετικά με ένα φυσικό φαινόμενο κλπ), μου 'δειχνε τη βιβλιοθήκη μας και μου 'λεγε: «Γι' αυτό τα έχουμε όλα αυτά, για να βρίσκεις εκεί τις απαντήσεις. Αν μάθεις πώς να ψάχνεις, έχεις μάθει το σημαντικότερο. Κι αφού έχεις ψάξει καλά κι έχεις ακόμη απορίες, ή μάλλον σου βγαίνουν πιο προχωρημένα ερωτήματα, τότε να 'ρθεις για να τα συζητήσουμε.» Να 'ναι καλά ο άνθρωπος. :)

 

[Zazula]

Τέλος, θα ήθελα να ήξερα περισσότερα για την τοπική ιστορία. Της περιοχής, του χωριού.

Αυτά εμείς τα μάθαμε στην πατριδογνωσία.

 

[bernardina]

Θυμάμαι που ο πατέρας μου, ακόμη και προτού πάω στα νήπια, όποτε τον ρώταγα κάτι, οτιδήποτε (τι σημαίνει μια λέξη ή τι ισχύει σχετικά με ένα φυσικό φαινόμενο κλπ), μου 'δειχνε τη βιβλιοθήκη μας και μου 'λεγε: «Γι' αυτό τα έχουμε όλα αυτά, για να βρίσκεις εκεί τις απαντήσεις. Αν μάθεις πώς να ψάχνεις, έχεις μάθει το σημαντικότερο. Κι αφού έχεις ψάξει καλά κι έχεις ακόμη απορίες, ή μάλλον σου βγαίνουν πιο προχωρημένα ερωτήματα, τότε να 'ρθεις για να τα συζητήσουμε.» Να 'ναι καλά ο άνθρωπος. :)

Και ο δικός μου το ίδιο. Και όποτε δυσανασχετούσα επειδή ήθελα στα γρήγορα μια απάντηση, μου εξηγούσε υπομονετικά ότι αν συνήθιζα στη μασημένη τροφή θα μάθαινα ποτέ να σκέφτομαι.

 

[SBE]

Αυτά εμείς τα μάθαμε στην πατριδογνωσία.

H πατριδογνωσία ήταν πολύ χρησιμο μάθημα, και θα έπρεπε να έχει κεντρική θέση στη διδασκαλία αφού πρόκειται για γενικές γνώσεις, αλλά δε θυμάμαι να έμαθα συγκεκριμένα για την περιοχή μου σε αυτό.

 

[Hellegennes]

Θυμάμαι που ο πατέρας μου, ακόμη και προτού πάω στα νήπια, όποτε τον ρώταγα κάτι, οτιδήποτε (τι σημαίνει μια λέξη ή τι ισχύει σχετικά με ένα φυσικό φαινόμενο κλπ), μου 'δειχνε τη βιβλιοθήκη μας και μου 'λεγε: «Γι' αυτό τα έχουμε όλα αυτά, για να βρίσκεις εκεί τις απαντήσεις. Αν μάθεις πώς να ψάχνεις, έχεις μάθει το σημαντικότερο. Κι αφού έχεις ψάξει καλά κι έχεις ακόμη απορίες, ή μάλλον σου βγαίνουν πιο προχωρημένα ερωτήματα, τότε να 'ρθεις για να τα συζητήσουμε.» Να 'ναι καλά ο άνθρωπος. :)

Κι εμένα το ίδιο και πλέον δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ούτε στο τι ψωμί θα φάμε.:inno:

 

[Hellegennes]

Τέλος, θα ήθελα να ήξερα περισσότερα για την τοπική ιστορία. Της περιοχής, του χωριού.

Βιβλία. Εξωσχολικά. Υπάρχουν.

Και δεν καταλαβαίνω πού βλέπεις το αγγλοκεντρικό σ' αυτό:

"Πού είναι η συμβολή της Αγγλίας στην παγκόσμια ιστορία, στην βιομηχανία, στις τέχνες; Πού είναι η συμβολή της Ιταλίας; Της Γερμανίας; Της Γαλλίας; Πού είναι τα ανθρωπιστικά κινήματα και οι τέχνες; Ο πολιτισμός;"

 

[SBE]

Χάρηκα πολύ για τα εξωσχολικά. Γιατί όμως να μην εκμεταλλεύεται το σχολείο τις τοπικές δυνατότητες; Μας είχαν πάει στην Αχάια Κλαόυς και παρακολουθήσαμε την εμφιάλωση, είδαμε τα κελλάρια και ακούσαμε για την αρραβωνιαστικιά του Κλάους τη δάφνη. Κι όλα αυτά με τον δάσκαλο/ καθηγητή αδιάφορο στο βάθος, να μην συνδέει αυτά που ακούγαμε ή μαθαίναμε με την τοπική ιστορία ή την τοπική οικονομία.

 

[bernardina]

Κι όλα αυτά με τον δάσκαλο/ καθηγητή αδιάφορο στο βάθος, να μην συνδέει αυτά που ακούγαμε ή μαθαίναμε με την τοπική ιστορία ή την τοπική οικονομία.

Εεεεεμ...

 

[drsiebenmal]

Το πλέον λυπηρό για μένα είναι ότι στην Ελλάδα εξακολουθούμε να τσακωνόμαστε για το ποιο μοντέλο στρατευμένης Ιστορίας θα ακολουθήσουμε και όχι για το ποιες διδακτικές μέθοδοι θα βοηθούσαν ώστε το μάθημα της Ιστορίας να καταστεί προσφιλέστερο και πλέον κατανοητό στους μαθητές.

Γι' αυτό και προσπάθησα να μη χρησιμοποιήσω από την κριτική τα στοιχεία πολιτικών εκτιμήσεων (που προφανώς υπάρχουν) αλλά τα μετρήσιμα και ουσιαστικά. Και η ουσία είναι ότι με ένα τέτοιο βιβλίο (και όλα τα ανάλογά του, στο παρελθόν), όποια παιδιά δεν είναι τυχερά να βρεθεί κάποιος (μορφωμένος γονιός, φωτισμένος δάσκαλος) να τους δείξει πώς θα μαθαίνουν, όποια παιδιά δεν είναι τυχερά να βρεθούν σε σωστό περιβάλλον αλλά αναγκαστούν να αρκεστούν στις γνώσεις που θα αποκτήσουν από τέτοια βιβλία, κινδυνεύουν να μείνουν λειτουργικά αμόρφωτα. Γι' αυτό έχει σημασία να έχουμε καλά σχολικά βιβλία (και καλούς εκπαιδευτικούς και καλές υποδομές και όλα τα καλά, φυσικά). Αλλά το πρώτο, το ελάχιστο, αυτό που μπορεί να το έχουν όλοι στα χέρια τους, ακόμη και αν δεν έχουν καλούς εκπαιδευτικούς και καλές υποδομές κλπ, είναι το καλό σχολικό βιβλίο. Και καθόλου δεν θα διαφωνήσω ότι το καλό σχολικό βιβλίο πρέπει να κάνει όλα τα μαθήματα προσφιλέστερα και προσιτά στα παιδιά.

Κι όλα αυτά με τον δάσκαλο/ καθηγητή αδιάφορο στο βάθος, να μην συνδέει αυτά που ακούγαμε ή μαθαίναμε με την τοπική ιστορία ή την τοπική οικονομία.

Αλλά, παρ' όλ' αυτά, εξακολουθείς να μην πιστεύεις ότι υπάρχει «επίσημη ιστορία» (δηλαδή, αυτή του βιβλίου) που «φτάνει και περισσεύει» (και του δάσκαλου, και του δάσκαλου)...

 

[Hellegennes]

Χάρηκα πολύ για τα εξωσχολικά. Γιατί όμως να μην εκμεταλλεύεται το σχολείο τις τοπικές δυνατότητες;

Και η οικογένειά σου τι κάνει; Η διαπαιδαγώγηση και η μόρφωση του παιδιού δεν είναι υποχρέωση μόνο του σχολείου. Εξάλλου το σχολείο έχει πεπερασμένο χρόνο και το στρίμωγμα πολλών πραγμάτων δεν είναι καθόλου θετικό.

 

[Palavra]

Σωστά. Άσε που δεν θα τραυματιστεί και η ψυχή κανενός παιδιού που δεν εκμεταλλεύεται το σχολείο τις τοπικές δυνατότητες.

 

[SBE]

Μα έτσι κι αλλιώς υπάρχει πρόβλεψη στο σχολικό πρόγραμμα για τοπικές εκπαιδευτικές εκδρομές κλπ κλπ.
Η οικογένεια Ελληγενή τη σήμερον ημέρα χρησιμοποιεί τον ελεύθερο χρόνο της για επισκέψεις στο εμπορικό κέντρο. Επιπλέον, άσχετα από το τι κάνει η οικογένεια, δεν απαλλάσσεται το σχολείο από τις διδακτικές του υποχρεώσεις.

Δόχτορα: εξακολουθώ να το πιστεύω.
Παλ: ενώ θα τραυματιστεί ο μαθητής αν μάθει για το κρυφό σχολειό;

 

[Hellegennes]

Παλ: ενώ θα τραυματιστέι ο μαθητής αν μάθει για το κρυφό σχολειό;

Το να μάθει κάτι που είναι ψέμα -στην καλύτερη θρύλος- ως αλήθεια, δεν είναι κάτι για το οποίο θα έπρεπε να είναι υπερήφανο το σχολείο.

Και το ότι η οικογένεια επιλέγει να μην μορφώσει τα παιδιά της, δεν σημαίνει ότι το σχολείο είναι υποχρεωμένο να παίξει και τον ρόλο της οικογένειας, γιατί πολύ απλά αυτό είναι αδύνατον. Δεν μπορείς να μάθεις τα πάντα στο σχολείο.

 

[Palavra]

Το επιχείρημα για πληγωμένες ψυχές είναι δικό σου, πάντως, και κινείται στο σκεπτικό «Το θέμα που διαβάζω είναι [αυτό], αυτός που μιλάει [έχω καταλήξει ότι είναι έτσι], άρα θέλει να πει [αυτό]». Αυτό που λέω πιο πάνω, είναι ότι ένα βιβλίο είναι καλό να εκσυγχρονίζεται, συμβαδίζοντας με σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους, και στην προκειμένη να μην διατηρείται ο υπερπατριωτικός χαρακτήρας του. Αν μπορούσε να συνδυαστεί και με προγράμματα όπως αυτά που υπάρχουν στον Ελληνικό Κόσμο, θα ήταν ακόμα καλύτερα. Αλλά τι είδους επιχείρημα είναι το να μείνει το βιβλίο και η σχολική ύλη ως έχει επειδή «δεν πληγώθηκε καμία παιδική ψυχή» (που δεν το ξέρεις κιόλας);

Επίσης, αντικρούεις τον εαυτό σου. Πρώτα λες αυτό:

Και το πιο πιθανό είναι ότι θα δει και μερικά ντοκυμανταίρ, θα ακούσει και κανέναν μεγάλο να συζητάει σχετικά, θα διαβάσει και λίγη λογοτεχνία, μπορεί να διαβάσει και κανένα βιβλίο ιστορίας, οπότε θα έχει κι άλλες πηγές πληροφόρησης μέχρι τα 18 του για την ιστορία. Και μέσα σε όλες αυτές τις πηγές το βιβλίο της έκτης δημοτικού θα γίνεται όλο και πιο ασήμαντο.

...δηλαδή ότι ο ρόλος του σχολείου είναι δευτερεύων, και τα σχολικά εγχειρίδια γίνονται σιγά σιγά ασήμαντα, και μετά λες αυτό:

Κι όλα αυτά με τον δάσκαλο/ καθηγητή αδιάφορο στο βάθος, να μην συνδέει αυτά που ακούγαμε ή μαθαίναμε με την τοπική ιστορία ή την τοπική οικονομία.

Δηλαδή ο ρόλος του δασκάλου, και κατ' επέκταση του σχολείου, θα έπρεπε να είναι κάπως πιο ενισχυμένος.

Ε, αποφάσισε πρώτα τι από τα δύο ισχύει, και μετά να το συζητήσουμε.

 

[SBE]

Εγώ τα βλέπω πολύ ξεκάθαρα αυτά που λέω και δεν ξέρω γιατί μπερδεύεστε.
Το σχολικό βιβλίο είναι μία από τις πολλές πηγές μάθησης, δεν είναι ευαγγέλιο. Ειδικά για μαθήματα που επαναλαμβάνονται σε διάφορες τάξεις.
Ο δάσκαλος θα πρέπει να κάνει τη δουλειά του σωστά, άσχετα από το τι άλλο μαθαίνει ο μαθητής και από ποιόν.

Επιπλέον, επιμένω ότι η ψύχωση με τα βιβλία ιστορίας οφείλεται σε πολιτικά κίνητρα κι όχι σε ενδιαφέρον για την παιδεία. Αυτό είναι το πρόβλημα.