vibration and oscillation

[skol]

Η δόνηση και η ταλάντωση είναι δυο έννοιες με στενή σχέση. Παρότι όμως θα τις δούμε και ως συνώνυμα σε κάποια λεξικά, υπάρχει μια σαφής διάκριση μεταξύ τους: η ταλάντωση είναι μια πιο στοιχειώδης κίνηση, η δόνηση πιο σύνθετη ή πιο ειδική περίπτωση ταλάντωσης. Στο λήμμα της δόνησης θα δούμε συνήθως ερμηνεία μέσω της ταλάντωσης, όχι όμως το αντίστροφο. Αρχετυπικά παραδείγματα: το εκκρεμές ταλαντώνεται, η χορδή δονείται. Η δόνηση έχει επίσης πολύ περισσότερες μεταφορικές χρήσεις, σε αυτό το ποστ όμως θα ασχοληθώ με την τεχνική ορολογία.

Τα παραπάνω για την ταλάντωση και την δόνηση ισχύουν σε γενικές γραμμές και για τα αγγλικά oscillation και vibration αντίστοιχα. Αυτή η αντιστοιχία όμως δεν ισχύει πάντα -ειδικά στην περίπτωση της τεχνικής ορολογίας. Ο ελληνικός όρος που χρησιμοποιείται στη θεωρητική μελέτη όλων των παλινδρομικών κινήσεων αυτού του είδους είναι η ταλάντωση, ενώ στην αγγλική ορολογία, παρότι χρησιμοποιούνται και οι δύο, το vibration είναι συχνότερο. Ειδικά στην εφαρμοσμένη μηχανική, στην μηχανική των μηχανικών δηλαδή, το vibration είναι ο κανόνας. Έτσι, εκεί που στα προγράμματα σπουδών των ελληνικών πολυτεχνείων θα δείτε π.χ. «Δυναμική και Ταλαντώσεις», στα αγγλόφωνα θα δείτε «Dynamics and Vibrations». Στην ελληνική ορολογία η δόνηση, ακόμα και σε περιπτώσεις που είναι πιο συχνή η χρήση της, π.χ. σεισμικές δονήσεις, είναι ένας όρος περισσότερο περιγραφικός: οι σεισμικές δονήσεις μελετώνται με την θεωρία των ταλαντώσεων, θεωρία δονήσεων δεν υπάρχει. Είναι ενδιαφέρον ότι στα αγγλικά η εικόνα ήταν σχεδόν αντίστροφη μέχρι και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Διαβάζουμε χαρακτηριστικά σε μια υποσημείωση ενός θεωρητικού βιβλίου εκείνης της εποχής:
The theory of vibrations was developed from Galileo’s study of the small oscillations of the pendulum.
Ακόμα και τώρα η κίνηση του εκκρεμούς χαρακτηρίζεται συχνά vibration πέρα από oscillation (αν δεν χαρακτηριστεί swing, βεβαίως).

Όλα αυτά βέβαια δεν είναι κάποιες καινούργιες σοφίες. Στα καλά αγγλοελληνικά λεξικά, γενικά και τεχνικά, δίπλα στο vibration θα βρείτε και την ταλάντωση μαζί με την δόνηση. Η αφορμή να τα γράψω εδώ μου δόθηκε όταν παρατήρησα σε κάποια εξειδικευμένα γλωσσάρια και λεξικά μια ρυθμιστική προσπάθεια να αποδοθούν όλα τα vibration ως δονήσεις και όλα τα oscillations ως ταλαντώσεις. Περισσότερο εμφανές είναι αυτό στο γλωσσάρι ακουστικής της ΕΛΕΤΟ. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από εκεί είναι ο όρος «ιδιοδόνηση»(free vibration) που υπάρχει μόνο σε αυτό το γλωσσάρι -παντού αλλού θα το βρείτε «ιδιοταλάντωση». Άλλη μία περίπτωση συνάντησα στο Λεξικό Χημικών και συγγενών με την Χημεία Όρων του ΕΚΠΑ όπου το vibration αποδίδεται αποκλειστικά ως «δόνηση».

Φαίνεται ότι η προσπάθεια αυτή έχει αρχίσει ήδη να αποδίδει. Πριν γκουγκλίσω θα στοιχημάτιζα π.χ. ότι οι «μοριακές ταλαντώσεις» είναι η συντριπτική πλειοψηφία, τώρα βλέπω ότι υπάρχουν εξίσου πολλές, αν όχι περισσότερες, «μοριακές δονήσεις». Πολύ φοβάμαι ότι κάποια στιγμή θα δούμε και τα εκκρεμή να δονούνται! (Γιατί να φοβάμαι, θα μου πείτε. Ε, όταν έχεις κουραστεί να περάσεις κάποια μαθήματα στο πολυτεχνείο -πάνε χρόνια βέβαια- δεν σ' αρέσει να τα βλέπεις με αλλαγμένο όνομα!)

Ας κλείσω με ένα ευτράπελο. Προσπαθώντας να ανιχνεύσω τις τάσεις στον ακαδημαϊκό χώρο σχετικά με τους όρους που εξέτασα παραπάνω, και ψάχνοντας για παραδείγματα χρήσης, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω για άλλη μια φορά ότι οι ακαδημαϊκές εργασίες είναι συχνά πεδίο γλωσσικού πειραματισμού, αν όχι ακτιβισμού. Δείτε τον παρακάτω τίτλο:
Ταλαντούχα χημικά συστήματα
Χωρίς να έχω διαβάσει την εργασία, υποθέτω ότι πρόκειται για χημικά συστήματα με ταλέντο στην ταλάντωση!

 

[SBE]

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα βιβλία που είχα στο πολυτεχνείο που είχαν όλα γραφτεί με βάση ξένη βιβλιογραφία με σωστή ελληνική ορολογία, και θυμάμαι και καθηγητή που μας έλεγε αυτός είναι ο επίσημος όρος, η τεχνικοί της ΔΕΗ το λένε έτσι κλπ κλπ ενώ έχω δει μερικά σημερινά συγγράμματα που δεν μπαινουν καν στον κόπο να μεταφράσουν απλές έννοιες.
Από την άλλη θα ήθελα να δω τα σχολικά βιβλία τίλένε (η ΕΛΕΤΟ και τα σχολικά βιβλία θα έπρεπε θεωρητικά να συμφωνούν).
Τώρα σχετικά με τις ταλαντώσεις, η δόνηση είναι μικρή ταλάντωση ή αν προτιμάτε, περιοδική κίνηση γύρω από ένα σημείο. Δεν μπορώ να σκεφτώ περίπτωση που η χρήση της μίας λέξης αντί για την άλλη θα προκαλούσε σύγχιση.

 

[m_a_a_]

Θα ξεστρατίσω λίγο (όχι πολύ) από το στενό φάσμα τεχνικής ορολογίας στο οποίο επικεντρώνεται ο skol, και θα πω, έτσι σαν γενικό σχόλιο, ότι μια ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο εννοιών στα μάτια του layman, ας πούμε, αναγνώστη είναι το υπόρρητο tangibility της δόνησης/vibration, σε αντίθεση με την ταλάντωση/oscillation, που ηχεί σαν πιο αμιγώς θεωρητικός όρος (είναι πιο abstract τα vibes της λέξης, βρε αδερφέ...), όπως επισημαίνει κι ο skol.

Βέβαια, για να λέμε και του στραβού το δίκιο, αντίστοιχη διάκριση υπάρχει και σε πιο... «μανίσιους» όρους -εννοώντας λέξεις που περιγράφουν έννοιες πιο άμεσα αντιληπτές από τις ανθρώπινες αισθήσεις- όπως για παράδειγμα sound και audio... Εμείς εδώ στη Λεξιλογία μπορεί να χρειαζόμαστε μια ωραία και τεκμηριωμένη ανάλυση για να βάλουμε τα πράγματα σε μια τάξη, αλλά ο αγγλόφωνος, και να μη σκαμπάζει, νομίζω θα σου πει κάτι του στιλ "you feel sound; you don't feel audio"...

Συναφές, εντωμεταξύ, είναι και το κατά πιάτσα λεγόμενο ελ-εφ-όου (LFO), ήτοι low frequency oscillator -που στα ελληνικά το βρίσκω είτε ως ταλαντωτή είτε και ως γεννήτρια, χαμηλών συχνοτήτων: απαραίτητη λειτουργία για κάθε συνθεσάιζερ που θέλει να διεκδικήσει μια θέση στη σχετική αγορά... Βλέπουμε δηλαδή ότι ακόμα και στη μουσική τεχνολογία, χώρο που κατεξοχήν διαπνέεται από δονήσεις και βάιμπς, όσο ακόμα βρισκόμαστε μες στα κυκλώματα των μηχανημάτων και δεν «βγαίνουμε» απ' το ηχείο (είτε ηλεκτροδοτούμενο είναι αυτό, είτε το φυσικό ηχείο κάποιου οργάνου), για oscillations/ταλαντώσεις μιλάμε...

Άσχετο: Σας ετοίμαζα κι ένα πρωτοχρονιάτικο καλούδι, αλλά χάθηκε γμτ το draft... Υπάρχει ελπίδα ανάκτησής του, μοδερατόροι;

 

[skol]

Δεν μπορώ να σκεφτώ περίπτωση που η χρήση της μίας λέξης αντί για την άλλη θα προκαλούσε σύγχιση.

Ε, όχι δα! Αν πούμε σε κάποιον ότι το κινητό του είναι σε ταλάντωση μάλλον θα αργήσει να καταλάβει τι εννοούμε! Επίσης αν πούμε τον αρμονικό ταλαντωτή αρμονικό δονητή, πάλι μπορεί να πάει αλλού το μυαλό κάποιου, ειδικά αν δεν είναι συνάδελφος

 

[LinguaClash]

Με έβαλες σε σκέψεις skol. Νομίζω για τα μόρια πιο πολύ λέμε ότι δονούνται παρά ότι ταλαντεύονται, ενώ αντιθέτως τα άτομα εντός τους ταλαντεύονται γύρω από το σημείο ισορροπίας τους. Ίσως γιατί η κίνηση ενός μορίου ως σύνολο είναι πιο ανεπαίσθητη σε σχέση με την κίνηση των ατόμων σε κάθε μόριο (αν και δεν είμαι σίγουρη ότι ισχύει πάντοτε αυτό).

 

[skol]

Με έβαλες σε σκέψεις skol. Νομίζω για τα μόρια πιο πολύ λέμε ότι δονούνται παρά ότι ταλαντεύονται, ενώ αντιθέτως τα άτομα εντός τους ταλαντεύονται γύρω από το σημείο ισορροπίας τους. Ίσως γιατί η κίνηση ενός μορίου ως σύνολο είναι πιο ανεπαίσθητη σε σχέση με την κίνηση των ατόμων σε κάθε μόριο (αν και δεν είμαι σίγουρη ότι ισχύει πάντοτε αυτό).

Να διευκρινίσω με την ευκαιρία ότι δεν θεωρώ προβληματικό να υπάρχουν σε κάποιες περιπτώσεις διτυπίες, εκείνο που θεωρώ προβληματικό, ή τέλος πάντων ένδειξη ρυθμιστικής προσπάθειας, είναι όταν στο λεξικό δίπλα στο vibration υπάρχει μόνο η δόνηση. Το συγκεκριμένο παράδειγμα το ανάφερα επειδή πιστεύω ότι πριν κάποια χρόνια (δεκαετίες;) οι «μοριακές ταλαντώσεις» πρέπει να ήταν πολύ περισσότερες από τις «μοριακές δονήσεις» -αλλά μπορεί να είναι μόνο η εντύπωσή μου, δεν το έψαξα πολύ. Είναι ενδιαφέρον πάντως ότι εδώ πρόκειται όντως για διτυπία, δεν είναι δηλαδή οι μοριακές δονήσεις πιο υψίσυχνες π.χ. από τις μοριακές ταλαντώσεις, είναι το ίδιο πράγμα.

 

[SBE]

Ε, όχι δα! Αν πούμε σε κάποιον ότι το κινητό του είναι σε ταλάντωση μάλλον θα αργήσει να καταλάβει τι εννοούμε! Επίσης αν πούμε τον αρμονικό ταλαντωτή αρμονικό δονητή, πάλι μπορεί να πάει αλλού το μυαλό κάποιου, ειδικά αν δεν είναι συνάδελφος

Αναφερόμουν στη φυσική και όχι στην καθομιλουμένη. Αν τα πεις όλα ταλαντώσεις δεν είναι λάθος, από τη στιγμή που η δόνηση ειναι υποσύνολο τη ταλάντωσης.

 

[SBE]

Θα ξεστρατίσω λίγο (όχι πολύ) από το στενό φάσμα τεχνικής ορολογίας στο οποίο επικεντρώνεται ο skol, και θα πω, έτσι σαν γενικό σχόλιο, ότι μια ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο εννοιών στα μάτια του layman, ας πούμε, αναγνώστη είναι το υπόρρητο tangibility της δόνησης/vibration, σε αντίθεση με την ταλάντωση/oscillation, που ηχεί σαν πιο αμιγώς θεωρητικός όρος (είναι πιο abstract τα vibes της λέξης, βρε αδερφέ...), όπως επισημαίνει κι ο skol.

Βέβαια, για να λέμε και του στραβού το δίκιο, αντίστοιχη διάκριση υπάρχει και σε πιο... «μανίσιους» όρους -εννοώντας λέξεις που περιγράφουν έννοιες πιο άμεσα αντιληπτές από τις ανθρώπινες αισθήσεις- όπως για παράδειγμα sound και audio... Εμείς εδώ στη Λεξιλογία μπορεί να χρειαζόμαστε μια ωραία και τεκμηριωμένη ανάλυση για να βάλουμε τα πράγματα σε μια τάξη, αλλά ο αγγλόφωνος, και να μη σκαμπάζει, νομίζω θα σου πει κάτι του στιλ "you feel sound; you don't feel audio"...

Συναφές, εντωμεταξύ, είναι και το κατά πιάτσα λεγόμενο ελ-εφ-όου (LFO), ήτοι low frequency oscillator -που στα ελληνικά το βρίσκω είτε ως ταλαντωτή είτε και ως γεννήτρια, χαμηλών συχνοτήτων: απαραίτητη λειτουργία για κάθε συνθεσάιζερ που θέλει να διεκδικήσει μια θέση στη σχετική αγορά... Βλέπουμε δηλαδή ότι ακόμα και στη μουσική τεχνολογία, χώρο που κατεξοχήν διαπνέεται από δονήσεις και βάιμπς, όσο ακόμα βρισκόμαστε μες στα κυκλώματα των μηχανημάτων και δεν «βγαίνουμε» απ' το ηχείο (είτε ηλεκτροδοτούμενο είναι αυτό, είτε το φυσικό ηχείο κάποιου οργάνου), για oscillations/ταλαντώσεις μιλάμε...

Άσχετο: Σας ετοίμαζα κι ένα πρωτοχρονιάτικο καλούδι, αλλά χάθηκε γμτ το draft... Υπάρχει ελπίδα ανάκτησής του, μοδερατόροι;

Αυτοι οι oscillators με είχαν μπερδέψει τόσο πολύ στα εργαστηρια θυμάμαι γιατί τότε δεν είχαμε το ιντερνέτιο να δούμε τον ορισμο, που λέει ότι electronic oscillator is a circuit that produces and oscillating signal. Κοινώς υποκατηγορία της γεννήτριας σήματος, signal generator.

 

[m_a_a_]

Αυτοι οι oscillators με είχαν μπερδέψει τόσο πολύ στα εργαστηρια θυμάμαι γιατί τότε δεν είχαμε το ιντερνέτιο να δούμε τον ορισμο, που λέει ότι electronic oscillator is a circuit that produces and oscillating signal. Κοινώς υποκατηγορία της γεννήτριας σήματος, signal generator.

Και ναι και όχι, θα τολμήσω να πω, τουλάχιστον σε μουσικό κόντεξτ, γιατί από ηλεκτροφυσική δεν...

Η γεννήτρια [ηχητικού] σήματος δεν είναι απλά...

απαραίτητη λειτουργία για κάθε συνθεσάιζερ που θέλει να διεκδικήσει μια θέση στη σχετική αγορά...

Είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο ορισμός του τι εστί συνθεσάιζερ.
Αν δεν υπάρχει (τουλάχιστον μία) γεννήτρια, δεν είναι συνθεσάιζερ. Είναι άλλου τύπου μηχάνημα.

Η γεννήτρια λοιπόν παράγει ένα ηχητικό σήμα, το οποίο μπορεί να έχει διάφορες μορφές:

(Ή και συνδυασμούς των παραπάνω...)

Όπου όπως ίσως πολλοί ήδη γνωρίζετε, το μήκος κύματος (η απόσταση από τη μία «κορυφή» ως την επόμενη) ορίζει τη συχνότητα (πυκνά κύματα = ψηλές συχνότητες – βλ. κουνούπι / αραιά κύματα = χαμηλές συχνότητες – βλ. βροντή), και το πλάτος κύματος (η απόσταση από τη νοητή στάθμη 0 ως την κορυφή) ορίζει την ένταση του ήχου.

Ο low frequency oscillator όμως είναι κατιτίς το έξτρα:

υποκατηγορία της γεννήτριας σήματος

Ναι, οκέι, generator είναι, αλλά είναι τόσο χαμηλές οι συχνότητες που παράγει (0,1 Hz – 20 Hz), που αδυνατεί να τις ακούσει ο άνθρωπος...
Και σε μουσικό κόντεξτ, γεννήτρια σήματος είθισται να σημαίνει ήχο, όχι υπόηχο. (Να 'ναι στο κάτω κάτω ηχογραφήσιμο το σήμα...)

Τον LFO τον λέμε ταλαντωτή, γιατί ουσιαστικά χρησιμοποιείται ως τρόπον τινά ρυθμιστής (modulator) για να επιτευχθεί ταλάντωση (ομοιόμορφη διαφοροποίηση, ας πούμε) σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ηχητικού σήματος που δίνει η γεννήτρια:

Ταλαντώνεται δηλαδή, υπό τη μία ή την άλλη έννοια, η ταλάντωση η ίδια...

Όλα αυτά, επαναλαμβάνω, όσο βρισκόμαστε μες στα κυκλώματα και τα τσιπάκια...

Έτσι και φτάσει το σήμα σε ηχείο, το δικό μου γλωσσικό αισθητήριο λέει ότι η μεμβράνη του ηχείου δονείται, δεν ταλαντώνεται, όπως και το τύμπανο του αφτιού μας...

Ελπίζω να μη σας κούρασα... Καλή χρονιά!

 

[pontios]

Αναφερόμουν στη φυσική και όχι στην καθομιλουμένη. Αν τα πεις όλα ταλαντώσεις δεν είναι λάθος, από τη στιγμή που η δόνηση ειναι υποσύνολο τη ταλάντωσης.

Ναι.
Ενω ο Άγγλος φυσικός θα έλεγε το αντίθετο:
In physics, oscillations are either forced or free vibrations. So an oscillation is a special type of vibration (and therefore its subset).

free vibration = ελεύθερη ταλάντωση;
forced vibration = εξαναγκασμενη ταλάντωση;

 

[m_a_a_]

Go figure, guys...The plot thickens!
Our thread is oscillating between topics...
Cross-context vibes, 'n' the chat quickens!
We 're dancing in a whirl of semiotics...

 

[pontios]

We're in sync and vibing.
Ταλαντωνομαστε ελεύθερα σε καινούργιο χρόνο και χώρο.

 

[skol]

Καλή χρονιά σε όλους!

Αναφερόμουν στη φυσική και όχι στην καθομιλουμένη. Αν τα πεις όλα ταλαντώσεις δεν είναι λάθος, από τη στιγμή που η δόνηση ειναι υποσύνολο τη ταλάντωσης.

Δεν νομίζω ότι έχει τόσο σημασία αν το ένα είναι υποσύνολο του άλλου, όσο το πώς ονομάζεται το βασικό αντικείμενο μελέτης. Περισσότερο για ιστορικούς λόγους, στα αγγλικά ονομάζεται vibration και στα ελληνικά ταλάντωση. Έτσι, στα αγγλικά θα πούμε ακόμα και για το εκκρεμές ότι «vibrates» ενώ στην καθομιλούμενη θα λέγαμε «swings» (που η σημασία του είναι πιο κοντά στο oscillate). Αντίστοιχα στα ελληνικά θα πούμε ακόμα και για τη χορδή ότι «ταλαντώνεται» ενώ στην καθομιλούμενη θα λέγαμε περισσότερο «δονείται». Σπάνια όμως θα πούμε στα αγγλικά ότι η χορδή «oscillates» και στα ελληνικά ότι το εκκρεμές δονείται.

Τώρα όσο αφορά τους ιστορικούς λόγους, θα κάνω μια υπόθεση (που θέλει όμως ψάξιμο). Πιστεύω λοιπόν ότι η ελληνική ορολογία πρέπει να έχει επηρεαστεί από την γερμανική η οποία έχει βαθιές ρίζες στις πολυτεχνικές σχολές. Στα γερμανικά το συγκεκριμένο αντικείμενο λέγεται Schwingung(σημασία πιο κοντά στην ταλάντωση/swing) και εκεί όλα ταλαντώνονται: εκκρεμή (Pendelschwingung), χορδές (Saitenschwingung), μόρια (Molekülschwingung) και οι διτυπίες τα συνώνυμα, απ' όσο μπορώ να ελέγξω, είναι σπάνια. Στα αγγλογερμανικά λεξικά λοιπόν, θα δείτε εγγραφές όπως η παρακάτω:
vibration also [ENGIN.][PHYS.][TECH.] : die Schwingung pl.: die Schwingungen
Πιστεύω ότι παρόμοια είναι η σχέση μεταξύ vibration και ελληνικής ταλάντωσης στην τεχνική ορολογία. Και επανέρχομαι στο βασικό μου ερώτημα: Γιατί στα συγκεκριμένα λεξικά/γλωσσάρια που ανάφερα το vibration αποδίδεται σχεδόν αποκλειστικά "δόνηση"; Μια υπόθεση που μπορώ να κάνω είναι ότι πρόκειται για μια προσπάθεια προσαρμογής της ελληνικής ορολογίας στη νέα lingua franca της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Αλλά αν είναι έτσι, μιλάμε για πολύ βίαιη προσαρμογή, δεν γίνεται σε τεχνικά λεξικά δίπλα στο vibration να μην υπάρχει καν η ταλάντωση!

 

[LinguaClash]

Καλή Χρονιά σε όλους!
Με μια φίλη φυσικό, βρήκαμε αυτό το σάιτ

Vibrations of Structures/Introduction to vibrations - Wikibooks, open books for an open world

en.wikibooks.org

και συμφωνήσαμε ότι ακούγεται λογικό αυτό που λέει. Ψάχνοντας για oscillation και vibration καταλαβαίνω ότι υπάρχει μια γενική σύγχυση στη βιβλιογραφία, όχι μόνο ως προς τη μετάφραση αλλά και στο πώς χρησιμοποιούνται οι όροι στην αγγλική βιβιλογραφία.
Εδώ λέει ότι το vibration ενέχει μια παραμόρφωση ενώ η ταλάντωση όχι.
'Many times, we use the terms vibration and oscillation without knowing the difference between them. The term oscillation refers strictly to the repeating motion of a point mass or that of a rigid body while the term vibration refers to the repeating motion or deformations of an elastic structure. Thus any oscillation is a term used only in cases like the motion of a pendulum or that of a ship as a rigid body moving on the wavy seas while vibration is a term used for phenomenon exhibited by structures such as rotating fans or motors etc. Vibration involves deformation by definition while an oscillating structure does not deform.'
Και σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, τότε βγαίνει και το ότι η μεμβράνη του ηχείου δονείται, όπως και το τύμπανο του αφτιού μας, όπως και η χορδή, ενώ το εκκρεμές ταλαντώνεται.

 

[pontios]

Μια ανακεφαλαίωση: (if I may)

Η χρήση των όρων "vibration" και "oscillation" στη βιβλιογραφία προκαλεί σύγχυση, καθώς διάφοροι συγγραφείς τους χρησιμοποιούν με διάφορους ορισμούς.
Η υπόθεσή του skol για την επίδραση της γερμανικής γλώσσας στην ελληνική ορολογία είναι ενδιαφέρουσα.
Η ποικιλία στη χρήση των όρων στα αγγλικά και ελληνικά, και η προσπάθεια ευθυγράμμισης της ελληνικής ορολογίας με τα αγγλικά, μπορεί να οδηγήσει σε ασυνέπειες.
Η διάκριση μεταξύ "vibration" με τις παραμορφώσεις και "oscillation" με την επαναλαμβανόμενη κίνηση προσθέτει πολυπλοκότητα, υπογραμμίζοντας ότι η επιλογή του όρου εξαρτάται από το τεχνικό πλαίσιο.
Οι προκλήσεις στη μετάφραση τεχνικών όρων αναδεικνύονται στο παράδειγμα της μετάφρασης του "vibration" μονο ως "δόνηση" σε ελληνικά τεχνικά λεξικά.
Υπάρχει σίγουρα η ανάγκη για σαφή και καθορισμένη ορολογία στην επιστημονική επικοινωνία.

 

[LinguaClash]

Ναι αυτό που λέει ο/η skol για τις γερμανικές ρίζες έχει ενδιαφέρον. Ένα άλλο ερώτημα είναι επίσης κατά πόσον οι εφαρμοσμένες επιστήμες χρησιμοποιούν τους δύο όρους με τον ίδιο τρόπο που τους ορίζει η φυσική. (Δεν ξέρω μπορεί να 'ναι κι αφελής αυτή η ερώτηση.)

Aλλά δεν μπορώ να συμμεριστώ την απορία σου skol, το γιατί το vibration δεν μεταφράζεται και ως ταλάντωση στα λεξικά, επειδή προσωπικά δεν κατανοώ γιατί εξαρχής δεν μεταφράστηκαν όλα τα oscillation ως ταλαντώσεις, κι όλα τα vibration ως δονήσεις. Είναι θέμα αισθητικής της γλώσσας άραγε, επιρροή από τις γερμανικές ρίζες ή κάτι άλλο, δεν ξερω. Εγώ θα μετατόπιζα εκεί το ερώτημα δηλαδή.

 

[skol]

Εδώ λέει ότι το vibration ενέχει μια παραμόρφωση ενώ η ταλάντωση όχι.

Είναι λίγο τεχνητή αυτή η διάκριση νομίζω. Στα αγγλικά το vibration ήταν εξαρχής ο κυρίαρχος όρος και συνεχίζει να είναι τουλάχιστον στις μηχανικές ταλαντώσεις (mechanical vibrations) που ήταν και οι πρώτες που μελετήθηκαν ιστορικά. Κάποια στιγμή μπήκε και το oscillation στο παιχνίδι που άρχισε να γίνεται όλο και πιο συχνό σε τομείς όπως ο ηλεκτρισμός και η θεωρητική φυσική (εννοείται ότι για το πώς και το γιατί έγινε αυτό χρειάζεται ιστορική μελέτη, δεν αρκεί να πούμε π.χ. ότι το oscillation σαν πρωταρχική σημασία ταιριάζει καλύτερα στον ηλεκτρισμό). Δεν υπάρχουν όμως στεγανά, και έτσι και το oscillation θα το δούμε κάποιες φορές στις μηχανικές ταλαντώσεις και το vibration στον ηλεκτρισμό. Το αποτέλεσμα είναι ότι τώρα αν ψάξετε στην αγγλική βιβλιογραφία θα δείτε π.χ. εκατοντάδες βιβλία με τίτλο "Vibrations and Waves" και άλλα τόσα με τίτλο "Oscillations and Waves" που στην πραγματικότητα πραγματεύονται το ίδιο πράγμα (τρία πράγματα στη σειρά, ας το αφήσω!). Εμείς όμως όλα αυτά τα λέμε ταλαντώσεις. Γιατί πρέπει να αναπαράγουμε την διπλή αγγλική ορολογία;

 

[LinguaClash]

Οκ, καταλαβαίνω τι λες. Δύσκολο! Δεν λέω ότι πρέπει να αναπαράγουμε τη διπλή αγγλική διπλή ορολογία αν δεν υπάρχει λόγος, απλώς αναρωτιόμουν αυτό, κατά πόσον υπάρχει λόγος που υπάρχουν οι δύο διαφορετικές λέξεις, δόνηση και ταλάντωση, αν εντέλει σημαίνουν κάτι διαφορετικό. Αλλά κατανοώ ότι είναι πολύ μπερδεμένο το θέμα εφόσον δεν υπάρχει μια συνέπεια στην αγγλική βιβλιογραφία.

 

[skol]

Ας αντιγράψω τις εγγραφές των λεξικών να υπάρχουν.
Πρώτα το λήμμα vibration από το Λεξικό Χημικών και συγγενών με την Χημεία Όρων του ΕΚΠΑ:

Λήμμα: vibration
Αποδόσεις, Περιγραφή:
δόνηση | bending ~: δόνηση κάμψης | bending ~ rocking: δόνηση κάμψης λικνιζόμενη |
bending ~ scissoring: δόνηση κάμψης ψαλιδοειδής | bending ~ twisting: δόνηση κάμψης
συστρεφόμενη | bending ~ wagging: δόνηση κάμψης παλλόμενη | breathing ~: δόνηση
αναπνοής (αφορά δακτυλίους) | rocking ~: λικνιζόμενη δόνηση | stretching ~: δόνηση τάσης.

Κάποια ακόμα παραδείγματα από το γλωσσάρι της ΕΛΕΤΟ που φαίνεται αυτή η προσπάθεια αναπαραγωγής της διπλής αγγλικής ορολογίας.

forced oscillation : εξαναγκασμένη ταλάντωση
forced vibration : εξαναγκασμένη δόνηση
self-excited oscillation, self-induced oscillation : αυτοδιεγειρόμενη ταλάντωση
self-excited vibration, self-induced vibration : αυτοδιεγειρόμενη δόνηση

Δείτε σε αντιπαράθεση το λήμμα vibration απο το LEXICON

vibration (mech, phys)

• vibration <f> || mouvement <m> oscillatoire || oscillation <f>
• Vibration <f> || Schwingung <f>
• ταλάντωση <η> || δόνηση <η>

και τις καταγραφές στο Ευρετήριο όρων Ευρωκωδίκων που αφορούν το vibration.

alongwind vibration : κατά µήκος ταλαντώσεως
crosswind vibration : εγκάρσια ταλάντωση
resonant vibration : ταλάντωση συντονισµού
self vibration : αυτοδόνηση
vibration : δόνηση
vibration : ταλάντωση
vibration amplitude : εύρος ταλάντωσης

 

[pontios]

Νομίζω η προσάρτηση ενός εκκρεμούς σε ένα σύστημα που υφίσταται δόνηση μπορεί να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη φύση των δονήσεων (vibration) - να βοηθήσει στη διάκριση μεταξύ της περιοδικής (oscillating) και της μη περιοδικής (non-oscillating?) κίνησης του συστήματος.
Quantitatively, of course (for a more precise understanding, tools such as sensors, accelerometers will be needed).

We also have this Merriam Webster entry ...

aperiodic​

adjective​

ape·ri·od·ic ˌā-ˌpir-ē-ˈä-dik
2: not having periodic vibrations : not oscillatory

and this definition for "aperiodic vibrations" (Simon Fraser University):
"Aperiodic vibration is the most basic physical description of "noise". In terms of frequency content, aperiodic vibrations can only be described as having their energy spread out more or less continuously over some range or "band" of frequencies, perhaps even over the entire audible spectrum."